Kanun 1325 (1970) - ASKERİ OKULLAR, ASKERİ ÖĞRENCİLER, ASKERİ FABRİKALAR VE BAZI DÜZENLEMELER HAKKINDA KANUN

Askeri fabrikalar ve tersaneler, üretim planlaması çerçevesinde ve asli görevlerini aksatmamak kaydıyla genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden, kamu iktisadi teşebbüslerinden, yabancılar dahil gerçek ve tüzel kişilerden sipariş almaya veya bunların ihtiyaçları için teklif vermeye, bu siparişler ve teklifler sebebiyle her türlü ticari işlemlere girişmeye ve gerektiğinde müşterek imalatta bulunmaya, atıl durumda olan tezgâh ve ekipmanlarını kiralamaya yetkilidir. Bu faaliyetlerin icrasında, 30/5/1985 tarihli ve 3212 sayılı Silahlı Kuvvetler İhtiyaç Fazlası Mal ve Hizmetlerinin Satış, Hibe, Devir ve Elden Çıkarılması; Diğer Devletler Adına Yurt Dışı ve Yurt İçi Alımların Yapılması ve Eğitim Görecek Yabancı Personel Hakkında Kanun hükümleri uygulanmaz. Bu kapsamda yürütülecek faaliyetlerle ilgili usul ve esaslar Millî Savunma Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenir.

Harp okullarının kuruluşu, işleyişi ve bu okullara giriş şartları, yetiştirilme usulleri ve diğer hususlar mevzuatına göre yürütülür.(1) 

İhtiyaç duyulan sınıflarda muvazzaf subay yetiştirilmek üzere Milli Savunma Bakanlığının izni ile Silâhlı Kuvvetler hesabına yabancı devlet harp okullarında askeri öğrenci okutulabilir. Bunlar öğrenime başladıkları tarihten itibaren ilk bir aylık intibak süresini geçirdikten sonra kendilerine yapılmış olan masrafları ödeseler dahi öğrencilikten ayrılamazlar. Bu öğrencilerin harçlıkları Cumhurbaşkanı kararı ile tespit olunur. (1) 

Bunlardan, sağlık sebebi hariç olmak üzere herhangi bir sebeple öğrencilikle ilişkisi kesilen veya muvazzaf subay nasbedilemeyenler, kendilerine Devlet tarafından yapılmış olan masrafların iki katını tazminat olarak öderler.

Yabancı devlet harp okullarından mezun olanların subaylığa nasıpları, 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanununun 35 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentleri hükümleri saklı kalmak kaydıyla aşağıdaki esaslara göre yapılır.

a) Türk harp okullarında öğrenim gören emsallerinden daha önce mezun olanlar, emsalleri ile birlikte teğmen nasbedilirler.

b) Türk harp okullarında öğrenim gören emsallerinden sonra mezun olanlar, okulu bitirdikleri ayın sonundan geçerli olmak üzere teğmenliğe nasbedilirler. Bunların nasıpları emsallerinin nasıp tarihine götürülür.

Yabancı devlet harp okullarında yetişen ve subay nasbedilenler, harp okulu kaynaklı subaylarla aynı haklara sahip olurlar ve sınıflandırmaya tabi tutulurlar.

Yabancı devlet harp okullarına gönderilecek öğrencilerde aranılacak nitelikler, seçilme usulleri, bunların öğrenimleri sırasında tabi olacakları esaslar, izin ve geri çağrılma, öğrencilikten çıkarılma, ödüllendirme, öğrenimleri yarıda kalanlar hakkında uygulanacak öğretim ve eğitim esasları, subaylığa nasıp ve sınıflandırma, kıdem sıralarının tespiti, müfredat yönünden eksik öğretim ve eğitimle ilgili esaslar ile diğer hususlar yönetmelikte gösterilir.

İhtiyaç duyulması halinde, lise ve dengi okulları bitirerek fakülte ve yüksekokullara devam hakkını kazanmış olanlar ile fakülte veya yüksekokullarda okudukları sınıfı başarı ile geçen öğrenciler, seçildikleri takdirde yurtiçi ve yurtdışındaki fakülte veya yüksekokullarda askeri öğrenci olarak öğrenim yaparlar.

Fakülteler veya yüksekokullarda okuyan askeri öğrencilerin ihtiyaçları Devlet tarafından karşılanır.

Fakültelerde veya yüksekokullarda okuyan öğrenciler aşağıdaki hallerde askeri öğrencilik niteliğini kaybederler:

a) Yönetmelikte tespit edilecek ahlak notunu kaybedenler,

b) Yönetmelikte belirtilecek esaslar dahilinde, askeri öğrenci niteliğini kaybettiklerine dair disiplin kurullarınca haklarında karar verilenler,

c) Öğrenimlerini, yönetmelikte belirtilecek süreler içinde tamamlayamayanlar,

d) Sağlık kurullarınca verilecek raporlara istinaden, sağlık durumları sebebiyle askeri öğrenci olarak öğrenimine devam imkanı kalmayanlar,

e) Mahkeme kararı ile öğrencilik hukukunu kaybedenler,

f) Fakülte ve yüksek okullarca öğrencilik hakkı sona erdirilenler,

g) Yönetmelikte tespit edilecek giriş koşullarına uymadıkları sonradan anlaşılanlar.

Ek 4 üncü madde gereğince askeri öğrenci niteliğini kaybedenlerin ilişikleri kesilir.

Sağlık sebepleri dışında ilişikleri kesilenlere, personel ve amortisman giderleri ile ilaç ve tedavi giderleri, kitap ve kırtasiye giderleri, öğrenci harçlıkları ve yiyecek giderlerinin yarısı ile bunlara tekabül eden faizleri hariç, Devlet tarafından yapılan masraflar, sarf tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için kanuni faizi ile birlikte hesaplanarak ödettirilir.  (1)

Fakülte veya yüksekokul öğrencilerinden, ek 4 üncü maddenin (a), (b), (c), (e), (f) ve (g) bentleri gereğince askeri öğrencilik niteliğini kaybedenler, muvazzaf subay olarak tekrar Silahlı Kuvvetler hizmetine alınmazlar.

İkinci fıkra gereğince askeri öğrencilik niteliğini kaybederek ilişkileri kesilen öğrencilerin, Devlete olan borçları askerlik hizmetleri süresince tehir edilir.

Fakültelerde veya yüksekokullarda askeri öğrenci olarak okutulacakların giriş şartları, görev ve sorumlulukları, askeri öğrencilikten çıkarılma ile ilgili işlemler, fakülte veya yüksekokullarda azami öğrenim süreleri, askeri eğitime ait hususlar yönetmelikte tespit olunur.

Askeri öğrencilerden;

a) Askeri eğitim-öğretim kurumları ile yurtiçinde ve yurtdışında fakülte ve yüksekokullarda öğrenim görenler; 

1) Lisans seviyesinde dördüncü sınıfın, 

2) Önlisans seviyesinde ikinci sınıfın, 

Temmuz ayının son gününe kadar okul masraflarını,
 
b) Fakülte, yüksekokul veya meslek yüksekokullarından mezun olup da subay veya astsubay nasbedilmek üzere temel askerlik eğitimine alınanlar, yemin ettikten itibaren subay veya astsubay nasbedilinceye kadar geçecek süre içerisinde kendilerine yapılan masrafları,

ödemek suretiyle istifa edebilirler. Yapılan hesaplamada personel ve amortisman giderleri ile ilaç ve tedavi giderleri, kitap ve kırtasiye giderleri, öğrenci harçlıkları ve yiyecek giderlerinin yarısı ile bunlara tekabül eden faizleri hariç, masraflar, sarf tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için kanuni faizi ile birlikte hesaplanır. İntibak eğitimi sırasında yapılan masraflar ödemeye dahil edilmez. Ayrıca, intibak eğitimi sırasında yapılan tedavi masrafları ile vefat edenlerin cenaze masrafları, Devlet tarafından karşılanır. (1)

(Değişik birinci fıkra:16/7/2020-7250/10 md.) Askeri öğrencilerin harçlıkları aşağıda gösterilmiştir.

a) Harp okullarında, üniversite ve yüksekokullarda öğrenim gören askeri öğrencilere (10.200) gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarın;

Hazırlık sınıfında  %45’i,

Birinci sınıfta     %47’si,

İkinci sınıfta      %49’u,

Üçüncü sınıfta      %51’i,

Dördüncü sınıfta    %53’ü,

Beşinci sınıfta     %55’i,

Altıncı sınıfta     %57’si,

Yedinci sınıfta     %59’u,

b) Astsubay meslek yüksekokulu öğrencilerine, (5.475) gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarın;

Hazırlık sınıfında  %75’i,

Birinci sınıfta     %80’i,

İkinci sınıfta      %82’si.

Harçlıkların küsuratlı çıkması durumunda, ödemelerde küsuratlar tama (1 Türk Lirasına) iblağ edilir. Harçlıklar her ayın başında peşin olarak ödenir, ölüm halinde o aya ait peşin ödenen harçlık geri alınmaz.

Harçlıklardan vergi ve diğer kesintiler yapılmaz. Harçlıklar haczedilemez.

Askeri öğrencilerden; 

a) Tabii afetlerde ve diğer olağanüstü hal ve durumlarda liyakat, feragat, yüksek hizmet veya yaşamını ortaya koyarak büyük yararlılık gösterenler,

b) Eğitimde, atışta, sporda, idari ve lojistik faaliyetlerde bulundukları okullarda yurtiçinde ve yurtdışında yapılan çeşitli müsabakalarda emsallerine nazaran üstün başarı sağlayanlar,

c) Yeni projeler ortaya koyarak mevcut usullerde olumlu yenilikler getirenler veya yeni buluşlar yapanlar,

d) Mesleğine ait eser yazanlar veya tercüme yapanlar,

e) Askeri öğrencilerden ulusal ve uluslararası müsabakalarda dereceye girenler, proje ve sempozyumlarda Türk Silahlı Kuvvetlerini başarıyla temsil edenler ile eğitim ve öğretim aşamalarında başarılı olanlar,

yönetmelikte belirtilen esaslar dahilinde ödül verilmek suretiyle taltif olunurlar.

Millî Savunma Bakanlığı fiili kadrosuna dahil 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personelden Bakanlığın özelliği ve hizmetin gerekli kıldığı şart ve vasıflar göz önüne alınarak Bakanlığa intibak edemedikleri üstlerince teklif edilenlerden Bakanlıkta oluşturulacak komisyona yaptırılacak tahkikat sonucuna göre Millî Savunma Bakanınca uygun görülenler, genel hükümlere göre merkezî yönetim bütçe kanununda öngörülen atama sınırlamalarına tabi olmadan Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı aracılığıyla başka bir kurum veya kuruluşa naklen atanır.(2) 

Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarında görev yapan personele ilişkin istihbarat hizmetleri Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından yürütülür. MİT, istihbarat istihsaline yönelik faaliyetleri veya güvenlik soruşturması kapsamında, Bakanlık ve Türk Silahlı Kuvvetleri personeli hakkında kıt’a içinde veya kıt’a dışında her türlü araştırma yapabilir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile söz konusu hizmetlerin yerine getirilmesinde diğer kurum ve kuruluşların görev, yetki ve sorumlulukları MİT tarafından hazırlanarak Cumhurbaşkanı onayıyla yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir.

Askeri fabrikalar ve askeri tersanelerin imkân ve kabiliyetlerini kullanarak, üretim planlaması çerçevesinde genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden, kamu iktisadi teşebbüslerinden, yabancılar dahil gerçek ve tüzel kişilerden sipariş almak veya bunların ihtiyaçları için teklif vermek, bu siparişler ve teklifler sebebiyle gerektiğinde müşterek imalat, tasarım, araştırma-geliştirme, ürün geliştirme faaliyetlerinde bulunmak, askeri fabrikalar ve tersanelerin gelişimini ve modernizasyonunu sağlamak, tesisler inşa etmek ve esas sözleşme-sinde düzenlenecek diğer ticari faaliyetlerde bulunmak üzere, kuruluş ve tescile ilişkin hükümleri hariç olmak üzere 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve özel hukuk hükümlerine tabi, Askeri Fabrika ve Tersane İşletme Anonim Şirketi (ASFAT A.Ş.) unvanı altında bir anonim şirket kurulmuştur.(1)

ASFAT A.Ş., 6102 sayılı Kanuna göre hazırlanacak esas sözleşmesinin imzalanmasını müteakip yapılacak tescil ve ilan ile faaliyete geçer. 6102 sayılı Kanunun kuruluşa, ayni ve nakdi sermaye konulmasına, şirketler topluluğuna, genel kurul toplantısına çağrı usulü ile genel kurul toplantılarında Ticaret Bakanlığı temsilcisi görevlendirilmesine ve şirketlerin dene-timine ilişkin hükümleri ASFAT A.Ş. hakkında uygulanmaz.

ASFAT A.Ş.’nin sermayesinin tamamı Hazine ve Maliye Bakanlığına aittir. Ancak, Hazine ve Maliye Bakanlığının ASFAT A.Ş.’deki pay sahipliğine dayanan oy, yönetim, temsil, denetim gibi hak ve yetkileri Milli Savunma Bakanlığı tarafından kullanılır. ASFAT A.Ş. yöne-tim kurulunda görev alan kamu görevlilerine 22/1/1990 tarihli ve 399 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin 34 üncü maddesine göre kamu iktisadi teşebbüsleri yönetim kurulu üyelerine ödenen tutarda ödeme yapılır.

ASFAT A.Ş., yüklendiği taahhütleri daha etkin şekilde yerine getirmek amacıyla askeri fabrika ve tersaneler için bakım, idame, yeni alet, ekipman ve taşıt alımı, teknoloji transferi ve altyapı dahil diğer modernizasyon faaliyetlerini yürütebilir. ASFAT A.Ş. aynı şekilde geri vermek veya gerçeğe uygun değerini ödemek şartıyla askeri fabrika ve tersaneler ile Milli Savunma Bakanlığı envanterinde bulunan hammadde, yedek parça, sistem, alt sistem ve ben-zerlerini kullanabilir. Milli Savunma Bakanlığı envanterinde bulunan platform, mühimmat, ekipman, sistem ve alt sistemler ile altyapı ve test merkezleri Bakan onayı ile bedelsiz kullanılabilir.

Askeri fabrikalar veya tersaneler bünyesindeki döner sermaye işletmelerinin ASFAT A.Ş. ile imzalayacakları sözleşmeler ile bu sözleşmelerden kaynaklanan mal ve hizmet alımları hakkında 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri uygulanmaz. 2886 sayılı Kanun ve 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idareler, ASFAT A.Ş. ile yapacakları işlemlerde söz konusu kanunlarda yer alan hükümlere tabi değildir. Bu fıkra kapsamında yapılacak işlemlerin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Milli Savunma Bakanlığınca belirlenir.(1)

ASFAT A.Ş.’de iş mevzuatına tabi personel istihdam edilir. 28/7/2016 tarihli ve 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu uyarınca çalışma izni alma yükümlülüğü olan yabancılardan ASFAT A.Ş.’de istihdamı süresince milli güvenlik bakımından çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirilmesi gerekenler Milli Savunma Bakanlığı tarafından Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığına bildirilir. Yabancıya ilişkin bilgileri ve iş sözleşmesi süresini içeren bildirim üzerine Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı tarafından yabancı adına çalışma izni muafiyet belgesi düzenlenir. Çalışma izni muafiyet belgesi verilen yabancı bu belge ile iş sözleşmesi süresi boyunca Türkiye’de ikamet edebilir ve ASFAT A.Ş. bünyesinde çalışabilir. Çalışma izni muafiyeti ile geçirilen süre kanuni çalışma izni veya ikamet izni sürelerinin hesabında dikkate alınır. (1)

ASFAT A.Ş., 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu, 5/1/1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanunu, 2886 sayılı Kanun, 30/5/1985 tarihli ve 3212 sayılı Silahlı Kuvvetler İhtiyaç Fazlası Mal ve Hizmetlerinin Satış, Hibe, Devir ve Elden Çıkarılması; Diğer Devletler Adına Yurt Dışı ve Yurt İçi Alımların Yapılması ve Eğitim Görecek Yabancı Personel Hakkın-da Kanun, ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç 4734 sayılı Kanun, 8/6/1984 tarihli ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve 4/7/2001 tarihli ve 631 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Mali ve Sosyal Haklarında Düzenlemeler ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabi değildir.

ASFAT A.Ş.’nin başlangıç sermayesi elli milyon Türk Lirası olup, bu tutar askeri fabrika ve tersanelere ait döner sermaye kaynaklarından, bu kaynakların yetersiz olması halinde Milli Savunma Bakanlığı bütçesinden karşılanır. 

Askeri fabrikalar ve tersanelere ait işletme, makine ve benzeri atıl varlıkların ASFAT A.Ş.’ye kiralanması veya işletiminin verilmesi ve döner sermayelerle ilişkileri ile ilgili protokoller, ASFAT A.Ş. ile ilgisine göre ilgili döner sermaye işletmeleri arasında imzalanır ve bunların bedelleri protokol esaslarına göre Şirket tarafından ilgili döner sermaye işletmesinin hesabına ödenir.

ASFAT A.Ş.’ye ilişkin diğer hususlar Bakanlıkça yürürlüğe konulan yönetmelik veya Şirket esas sözleşmesinde düzenlenir.

21/7/2016 tarihinden itibaren güvenlik soruşturması sonuçlanmadan, muvazzaf veya sözleşmeli statüde istihdam edilmek üzere subay temel askerlik ve subaylık anlayışı/nosyonu kazandırma eğitimi veya astsubay temel askerlik ve astsubaylık anlayışı/nosyonu kazandırma eğitimine alınanlar ile harp okullarında ve astsubay meslek yüksek okullarında eğitime başlatılan öğrenci ve öğrenci adaylarından güvenlik soruşturmalarının menfi sonuçlanması nedeniyle ilişiği kesilenlerden yüklenme ve kefalet senetlerinde yazılı olsa dahi herhangi bir tazminat ve bunlara tekabül eden faizleri talep edilmez. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte ödemeleri devam edenler ile bu konuda açılmış davaları sonuçlanmamış veya kesin hükme bağlanmış olanlar da bu madde hükümlerinden yararlandırılır. Ödemesi devam edenlerden bu madde çerçevesinde yapılacak hesaplamaya göre fazla ödeme yapmış olanlar ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ödemesini tamamlamış olanlara geri ödeme yapılmaz. Bu kapsamda açılmış olan davalarda yargılama giderleri ve vekalet ücretlerine hükmolunmaz, hükmolunanlar tahsil edilmez. Bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakan-lığının uygun görüşü üzerine Millî Savunma Bakanlığınca belirlenir.(1)

(1) Milli Mayın Faaliyet Merkezi Başkanlığı tarafından mayın faaliyetlerine ilişkin yapıla-cak mal ve hizmet alımları, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesi-nin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında yapılır ve bu alımlarda eşit koşullarda yerli firmalara öncelik verilir. 

(1) Milli Mayın Faaliyet Merkezi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen insani amaçlı mayın ve/veya patlamamış mühimmat temizliği faaliyetleri kapsamında kullanılmak üzere yurt dışından getirilecek her türlü araç, makine, teçhizat ve mayın aramak üzere eğitilmiş hayvanlar gümrük vergi-lerinden muaftır.

27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanununun geçici 45 inci maddesi kapsamında görev yapacak olanların Bakanlık kadrolarına atanmaları halinde bu görevleri yargı ile ilgili idari görevlerden sayılır.

Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.