Dönem: 22 Yasama Yılı: 5
TBMM (S. Sayısı: 1326)
Enerji Verimliliği Kanunu Tasarısı ile Kütahya Milletvekili Soner Aksoy ve 6 Milletvekilinin; Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ve Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu (1/1261, 2/854)
Not: Tasarı, Başkanlıkça; Adalet, Çevre, Plan ve Bütçe, Avrupa Birliği Uyum ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji komisyonlarına; Teklif, Plan ve Bütçe ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji komisyonlarına havale edilmiştir.
T.C.
Başbakanlık
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü 31/10/2006
Sayı: B.02.0.KKG.0.10/101-1139/5008
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 28/8/2006 tarihinde kararlaştırılan “Enerji Verimliliği Kanunu Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
GENEL GEREKÇE
Enerjinin verimli kullanımı kalite ve performansı düşürmeden bir mal veya hizmeti elde etmek için gerekli olan enerji miktarının azaltılmasıdır ve enerjinin verimli kullanımı sonucunda sağlanacak enerji tasarrufunun, en hızlı ve en ucuz elde edilen bir enerji kaynağı olduğu bugün bütün dünyada kabul edilmektedir.
Petrol krizlerinden sonra artan enerji fiyatlarının kontrol altına alınması, sürdürülebilir enerjinin sağlanması ve enerjide dışa bağımlılığın azaltılması çalışmalarının sonucunda enerjinin verimli kullanımı önem kazanmaya başlamıştır. Enerji verimliliğinin önemini artıran bir başka gelişme 1990'lı yıllarda ortaya çıkan çevre bilincidir. Bu bilinç, geleneksel enerji üretim ve tüketiminin çevre ve doğal kaynaklar üzerinde yerel, bölgesel ve küresel seviyede doğrudan olumsuz etkilere neden olduğunun anlaşılmasına ve enerjinin verimli kullanımı ve enerji tasarrufu konularının destek görmesine yol açmıştır. Böylece başlangıçta sadece sanayileşmiş ülkelerin gündeminde yer alan enerjinin verimli kullanımı kavramı, tüm dünya ülkelerinin enerji politikalarındaki ortak prensiplerden biri haline gelmiştir. Enerji verimliliği, ülkenin enerji kaynaklarının daha verimli kullanımı ile enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki baskısının azaltılmasında ve enerji kullanımının çevreye olan olumsuz etkilerinin en aza indirilmesinde, stratejik önem taşımaktadır.
Hızlı kalkınma aşamasında olan ülkemizde sanayileşme faaliyetleri, yeni teknolojilere ulaşma çabaları, hayat standartlarının yükselmesi ve artan nüfus, her yıl daha fazla enerji kullanmamıza neden olmaktadır. 2004 yılı birincil enerji tüketimimiz 87,5 milyon ton petrol eşdeğerine ulaşmış ve toplam enerji arzımızın ancak yüzde yirmisekizi yerli üretim ile karşılanabilmiştir. Gerekli tedbirlerin alınmaması halinde, 2020 yılında toplam enerji arzının ancak yüzde yirmiikisinin yerli üretim ile karşılanabileceği beklenmektedir. Enerji kaynakları açısından kısıtlı kaynaklara sahip ve dışa bağımlı olan ülkemiz için enerji ihtiyacının yeterli, güvenilir ve ekonomik olarak sağlanması temel hedef olup enerjinin verimli kullanımı bu hedefin gerçekleştirilmesinde kullanılacak en önemli araçlardan birisidir. Hızla artan enerji talebine karşın enerjinin etkin ve verimli kullanımı, ithalata bağımlı bu gelişimin ülkemiz menfaatine çevrilmesinde önemli katkılar sağlayacağından, üretiminden tüketimine tüm safhalarda enerjinin verimli kullanımı konularında yapılan çalışmalara gerekli destek sağlanmalıdır.
Bugüne kadar yapılan çalışmalar, sanayide yüzde yirmi, ulaşımda yüzde onbeş ve bina ve hizmet sektöründe yüzde otuzun üzerinde olmak üzere, Keban Barajına yapılan yatırımın yaklaşık 1,7’sine eşdeğer olan, dörtmilyar Yeni Türk Lirası civarında bir tasarruf potansiyelinin olduğunu göstermektedir. Öte taraftan, çevremizi, enerjiyi hem üretirken hem de tüketirken kirletmekteyiz. Ayrıca, her yıl ortalama yetmiş milyon metrekare civarında yeni konut inşaatının ve yeni sanayi yatırımlarının benzer potansiyelleri taşıması durumunda toplam tasarruf potansiyelimizin giderek artacağı da bir başka gerçektir.
Enerjinin verimli kullanılıp kullanılmadığının göstergelerinden birisi, gayri safi yurt içi hasıla başına tüketilen enerji miktarı olarak ifade edilen enerji yoğunluğudur. Ülkemizde kişi başına enerji tüketimi OECD ülkeleri ortalamasının yaklaşık beşte biri civarındayken, enerji yoğunluğu OECD ortalamasının yaklaşık iki katıdır. Bugüne kadar yürütülen çalışmalara rağmen, enerji yoğunluğu değeri düşme eğilimine girmemiştir. Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre, Japonya için 0,09 ve OECD ortalaması olarak 0,19 olan bu değerin ülkemiz için 0,38 olması, her 1000 Dolarlık milli gelir için 0,38 ton petrol eşdeğerinde enerji tükettiğimiz anlamına gelmektedir. Ayrıca, bu değerin yıllardır azalma eğilimi göstermemesi, konunun daha ciddi olarak ele alınmasını ve enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik, malî, idarî, kurumsal ve yasal yapıların geliştirilmesi, güçlendirilmesi gibi önlemleri içeren adımların hızla atılması gereğini ortaya koymaktadır. Bu konuda uygulanacak politikaların, ekonomik gelişmeyi engellemeyecek, ancak enerji kullanımı konusunda disiplinler arası bir yaklaşımı ortaya koyacak nitelikte olması gerekmektedir. Enerji verimliliği alanında yapılan çalışmaların başarıya ulaşması, ülkemizdeki ekonomik sektörlerin dünya piyasalarında rekabet şansını artıracak, tüketiciye daha ucuz mal ve hizmet sunma olanağı sağlayacaktır. Ayrıca, tasarruf edilen her bir Yeni Türk Lirası tutarındaki elektrik enerjisi üç-dört Yeni Türk Lirası tutarında yeni santral yatırımını da önleyebilmektedir.
1980'li yılların sonlarından başlayarak insanın iklim sistemi üzerindeki olumsuz etki ve baskısını azaltmak için Birleşmiş Milletler öncülüğünde uluslararası düzeyde çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar sonucunda Birleşmiş Milletler tarafından geniş bir katılımla "İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi" 1992 yılında Rio'da düzenlenen Çevre ve Kalkınma Konferansı'nda üye ülkelerin imzasına açılmış olup bu sözleşme ile gelişmiş ülkelere, 2000 yılında sera gazı emisyonlarını 1990 düzeylerine indirme yükümlülüğü getirilmiştir. 1997 yılında, İDÇS çerçevesinde Kyoto'da yapılan taraflar konferansında hazırlanan Kyoto Protokolü ile de imza sahibi ülkelere 2008-2012 yılları arasındaki dönem için sera gazı salımlarını 1990 seviyelerine göre en az %5 azaltma yükümlülüğü getirilmiştir. Bu doğrultuda, Avrupa Birliği hem birlik olarak hem de üye ülkeler açısından %8'lik bir azaltma sağlayacağını taahhüt etmiştir.
16/10/2003 tarihli ve 4990 sayılı Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair Kanunun kabulü ile Ülkemiz İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine taraf olmuş durumdadır. Ayrıca, 4519 sayılı Avrupa Enerji Şartı Konferansı Nihai Senedi, Enerji Şartı Antlaşması ve Ekini Teşkil Eden Kararlar ile Enerji Verimliliğine ve İlgili Çevresel Hususlara İlişkin Enerji Şartı Protokolünün Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun, 6/2/2000 tarihli ve 23956 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Protokolün hedefi; enerji aktivitelerinin, üretimden nihai tüketime kadar olan tüm safhalarında enerji verimliliğini artırmak ve çevresel tahribatı en az düzeye indirmektir. Sözleşmeyi imzalayan ülkelerden, kendi özel durumlarına uygun enerji verimliliği strateji ve politikalarını belirlemeleri, plan ve programları geliştirmeleri ve yasal ve kurumsal yapılarını oluşturmaları gibi önlemleri almaları beklenmektedir. Bunlara ilave olarak, 24/7/2003 tarihli ve 25178 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 23/6/2003 tarihli ve 2003/5930 sayılı Avrupa Birliği Müktesabatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programında "Enerji Verimliliği ile İlgili Mevzuat Uyumunun Sağlanması" kısa vadeli hedefler arasında yer almaktadır. Söz konusu Programda yer alan mevzuat uyum takviminde de “Avrupa Topluluğunda enerji verimliliğine ilişkin 7 Aralık 1998 tarihli Konsey Teklifi”ne karşılık gelen “Enerji Verimliliği Kanun Tasarısı”nın, 2004 yılının dördüncü çeyreğinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilerek yürürlüğe girmesi öngörülmüştür.
Bu Kanun ile; enerjinin ve enerji kaynaklarının rasyonel ve verimli bir şekilde değerlendirilmesi, enerji verimliliği stratejisi çerçevesinde etkin programların geliştirilmesi ve uygulanması, enerji verimliliği konusunda bilinç oluşturulması ve geliştirilmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi, yaklaşık değeri yılda 4 milyar Yeni Türk Lirası civarında olduğu tahmin edilen enerji tasarrufu potansiyelinin ülke ekonomisine kazandırılması, artan enerji talebinden dolayı yeni enerji yatırımlarında azalma sağlanması, enerji kullanımından kaynaklanan çevre kirliliğinin azaltılması ve yeni iş ve istihdam olanakları geliştirilmesi gibi çok yönlü faydalar sağlanacaktır. Ayrıca uluslararası yükümlülüklerimiz de yerine getirilmiş olacaktır.
Bu Kanun; enerji verimliliği çalışmalarının etkin olarak yürütülmesi, izlenmesi ve koordinasyonu konusunda oluşturulan idarî yapı, enerji verimliliği hizmetlerinin yürütülmesi konusunda yapılacak yetkilendirmeler, görev ve sorumluluklar, eğitim ve bilinçlendirme, yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırılması gibi temel stratejilerin gerçekleştirilmesine yönelik olarak sektörel uygulamalar, çeşitli destekleme mekanizmaları, teşvikler ve yaptırımlar ile ilgili hususları kapsamaktadır.
Bu Kanun ile on yıl içerisinde;
a) Türkiye genelindeki enerji yoğunluğunun OECD ülkelerinin bu günkü ortalamasına yaklaştırılması için en az yüzde otuz mertebesine indirilmesi ve bu suretle üretim, iletim ve dağıtım aşamalarında yeni tesis yatırımı ihtiyacının, fosil kaynak ithalatının ve seragazı emisyonlarının azaltılması,
b) Küçük ölçekli yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılması,
c) Toplum genelindeki verimlilik ve tasarruf bilincinin geliştirilerek bu Kanunda yer alan yükümlülük ve teşvik unsurlarının zaman içinde azaltılması,
hedeflenmiştir.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- Maddede, Kanunun amacı; enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunmasını sağlamak için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılması olarak tanımlanmaktadır.
Madde 2- Maddede, Kanunun kapsamının endüstriyel işletmelerde, binalarda, elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım şebekelerinde ve ulaşımda enerji verimliliğinin artırılması, toplum genelinde enerji bilincinin geliştirilmesi ve yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik uygulanacak usul ve esaslardan ibaret olduğu ifade edilmektedir.
Maddede, ayrıca kullanım amaçları ve özellikleri dikkate alındığında, enerji verimliliğinin iyileştirilmesine yönelik önlemlerin uygulanmasında fayda maliyet analizi yapıldığında, kullanım alanları büyük olmasına karşın kullanımları sırasında enerji tüketimi olmayan veya çok az olan binalar ile özel durumu haiz olan binalar Kanun ve Kanun kapsamında yürürlüğe konulacak yönetmeliklerle getirilecek yükümlülükler de düşünülerek, Kanunun uygulamalarının kapsamı dışında tutulmuştur.
Madde 3- Madde ile Kanunda geçen kısaltma ve terimlerin tanımları verilerek bu tanımlara getirilmiş sınırlama ve açıklamalar ortaya konulmaktadır.
Madde 4- Madde ile enerji verimliliği ile ilgili politikaların oluşturulması, çalışmaların ülke genelinde ve tüm ilgili kuruluşlar nezdinde etkin olarak yürütülmesi ve sonuçlarının izlenmesi amacıyla üye kuruluşların üst düzey birer temsilcisinden oluşan, Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu adı altında bir yapı oluşturulmaktadır.
Kanunun temel stratejilerinden biri, enerji verimliliği hizmetlerinin etkinliğinin artırılması ve yaygınlaştırılması için uygun bir yapının oluşturulmasıdır. Yapının ilk ve en önemli halkasını oluşturan Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun oluşturulmasına ihtiyaç duyulmasının temel nedeni; ülkenin enerji politikasını doğrudan etkileyecek bir karakteristiğe sahip olan enerji verimliliği konusunun hem Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının hem de bu konuda yapılacak faaliyetlerin, uygulamaları açısından farklı bakanlıkların çalışma alanlarına girmesidir. Örneğin, elektrikli ev aletleri ile ilgili olarak enerji verimliliğinin artırılması için tedbir alınması ve gerekli mevzuat düzenlemelerinin ve uygulamalarının yapılması Sanayi ve Ticaret Bakanlığının sorumluluğunda olmasına rağmen, konu ülkenin elektrik tüketimi üzerinde etkilidir ve bu da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının sorumluluğu altındadır. Benzer olarak enerji kullanımında verimliliği artırmak üzere bina özelliklerinin değiştirilmesi Bayındırlık ve İskan Bakanlığının mevzuat uygulamaları ile sağlanabilirken, sonuç ülkemizin özellikle doğalgaz ve petrol ithalatı üzerinde etkili olduğu için yine bir enerji politikasıdır. Öte taraftan, özellikle imalat sektörü için başarıya ulaşmada özel sektörün konuyu sahiplenmesi de ayrı bir önem arz etmektedir. Bu nedenle, çok taraflı bir konu olan enerji verimliliği ile ilgili politikalarla birlikte idarî ve malî mekanizmaların geliştirilmesine ve entegre bir yaklaşımla uygulanmasına imkan tanıyacak, ilgili bakanlıkların, kamu kuruluşlarının ve özel sektörün temsilcilerinden oluşan bir koordinasyon kuruluna ihtiyaç duyulmaktadır.
Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun, ulusal düzeydeki enerji verimliliği stratejisinin ve planlarının uygulanmasında koordinasyonun sağlanması, en üst düzeyde izleme faaliyetlerinin yürütülmesi, üniversitelere ve meslek odalarına verilecek yetki belgelerinin ve Kanun kapsamında desteklerden yararlanacak enerji verimliliği uygulama projelerinin ve gönüllü anlaşmaların onaylanması, gerektiğinde Kurulun görev alanı ile ilgili ve geçici olarak oluşturulabilecek ihtisas komisyonları marifeti ile özel ihtisas gerektiren çalışmaların yaptırılabilmesi, danışma kurulu toplantılarının gündeminin belirlenmesi ve ilgili toplum kesimlerinin görüşlerinin alınmasının sağlanması ve 5 inci madde kapsamındaki yetkilendirme prosedürleri kapsamında verilecek yetki belgeleri için ve 7 nci maddenin (a) bendi kapsamında verilecek enerji yöneticisi sertifikaları için alınacak bedellerin belirlenmesi gibi görevleri yerine getirmesi öngörülmektedir.
Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun her yıl Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında olmak üzere yılda dört kez olağan olarak toplanması ile çalışmaların aktif olarak yürütülmesi ve daha yakından takip edilmesi amaçlanmaktadır. Olağan dışı durumlarda Kurul Başkanının gerek görmesi halinde Kurulun olağanüstü toplanması da mümkündür. Kararların uygulanmasında etkinliği artırmak amacıyla toplantı yeter sayısı nitelikli çoğunluk olarak tanımlanmıştır. Bu durumda; asgarî şartlarda, toplantı için on kişinin katılımı ve karar için altı kişinin oyu gerekmektedir. Kurul çalışmaları kişilerin aslî görevlerinin yanısıra yapacakları ilave bir iş olarak değerlendirildiğinden, bir huzur hakkı ödenmesi de madde kapsamında hükme bağlanmıştır.
Madde 5- Madde ile enerji verimliliği hizmetlerinin ülke genelinde yaygınlaştırılması amacıyla üniversitelerin, meslek odalarının ve özel şirketlerin yetkilendirilmelerine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmektedir.
Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ile birlikte üniversite, meslek odaları ve enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinden oluşacak hizmet ağının geliştirilmesi ile enerji verimliliği hizmetlerinin ülke sathında yaygınlaştırılması hedeflenmiştir. Enerji verimliliği danışmanlık şirketlerine benzer uygulamalar ABD, Japonya ve birçok Avrupa ülkesinde başarıyla yürütülmekte ve hatta verimlilik artırıcı uygulamaların finansmanına bu şirketler iştirak edebilmektedir. Bu yolla yeni iş ve istihdam imkanlarının ortaya çıkarılması da sağlanmış olacaktır.
Ayrıca enerji verimliliği danışmanlık şirketleri tarafından özellikle endüstriyel işletmelerde yürütülen enerji verimliliği hizmetleri kapsamında, hizmetin gereği olarak elde edilen ve çıkar amaçlı kullanılması halinde söz konusu endüstriyel işletmeyi özellikle ekonomik açıdan olumsuz etkileyebilecek ticarî sırların gizli tutulacağı, gerekli yaptırımla birlikte Kanun kapsamında hükme bağlanmaktadır. Böylece endüstriyel işletmeler açısından bir güvence getirilmektedir.
Madde kapsamında, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ve yetkilendirilmiş kurumlar tarafından yürütülecek faaliyetler ve enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinin görevleri de tanımlanmaktadır.
Bu kapsamda, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ve yetkilendirilmiş kurumlar eğitim, sertifikalandırma ve yetkilendirme çalışmalarını, enerji verimliliği danışmanlık şirketleri ise her türlü enerji verimliliği hizmetlerini yürütebileceklerdir. Madde kapsamında ülke genelinde yürütülen çalışmaların izlenmesine yönelik olarak yetkilendirme zinciri çerçevesinde rapor sunulması şeklinde bir izleme mekanizması da kurulmaktadır.
Enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinin enerji verimliliği önlemleri ile ilgili yatırımların gerçekleştirilmesine yönelik müşterileri ile uygulama anlaşmaları yapabilmeleri ve bu kapsamda yatırımı projeye uygun olarak gerçekleştirmeleri, eğitim, geçici süreli işletme ve bakım desteği sağlamaları, projede öngörülen enerji tasarruf miktarını garanti etmeleri gibi uygulamalar ile enerji verimliliği yatırımlarının en azından bir kısmının bu yolla gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.
Madde 6- Davranışların değiştirilmesi ile %10’a varan tasarruf sağlanabilmektedir. Bu madde ile Kanunun temel stratejilerinden biri olan eğitim ve bilinçlendirmeye yönelik olarak, enerji verimliliği hizmetlerindeki etkinliğin ve toplum genelindeki enerji bilincinin artırılması amacıyla yürütülecek eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri tanımlanmaktadır.
Eğitim faaliyetleri kapsamında Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ve/veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından enerji verimliliği danışmanlık şirketleri için uygulamalı eğitim, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü, yetkilendirilmiş kurumlar ve enerji verimliliği danışmanlık şirketleri tarafından enerji yöneticileri için uygulamalı eğitim programlarının düzenlenmesi amaçlanmaktadır. Enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinin önemli miktarlarda malî kaynak gerektiren laboratuvar yatırımı yapmadaki ekonomik güçlükleri dikkate alınarak, bu şirketlerin enerji yöneticileri için düzenleyecekleri eğitim programlarının uygulama kısmında Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü veya yetkilendirilmiş kurumların sahip oldukları laboratuvar imkanlarını, bedeli karşılığında kullanmalarına imkan tanınmaktadır. Ayrıca, enerjinin verimli kullanımı konusunda bilincin artırılması amacıyla, Milli Savunma Bakanlığı tarafından askeri liseler ile er-erbaş eğitim merkezlerinde ders ve eğitim programlarının yürütülmesi, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından örgün ve yaygın eğitim kurumlarının ders programlarında ve özellikle örnek ve önder olması açısından kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet içi eğitim programlarında gerekli düzenlemelerin yapılması hükme bağlanmaktadır.
Enerjinin verimli kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik kamuoyunun bilinçlendirilmesi amacıyla; ulusal ve/veya bölgesel yayın yapan televizyon ve radyo kanallarına konu ile ilgili yayın yapma, elektrik ve/veya doğal gaz dağıtımı yapan tüzel kişilere müşterilerinin geriye dönük en az bir yıllık periyot için, enerji tüketim miktarı ve bedelini içeren aylık bilgileri internet üzerinden müşterilerine sunma, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından tespit ve ilan edilen Türkçe kullanım ve tanıtma kılavuzu ile satılmak zorunda olan malların kullanım kılavuzlarında söz konusu ürünün enerji tüketimi açısından verimli kullanımı ile ilgili ayrı bir bölüm hazırlanması gibi yükümlülükler getirilmektedir. Bu uygulamalar ile kamuoyunun bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi sonucu enerji verimliliğinde yatırım yapmaksızın davranış alışkanlıklarına dayalı olarak %10 civarında bir iyileşmenin sağlanması beklenmektedir. Ayrıca nitelikleri Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenerek Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği işbirliği ile Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından her yıl Ocak ayının ikinci haftasında düzenlenecek olan Enerji Verimliliği Haftası etkinlikleri kapsamında, resim öykü ve proje yarışmaları gibi etkinliklerin düzenlenmesi ve bu yolla da bilgilerin paylaşımı ve yaygınlaştırılması sonucu bir iyileşme sağlanması beklenmektedir.
Madde 7- Yıllık toplam enerji tüketimi bin TEP ve üzerinde olan endüstriyel işletmelerde ve toplam inşaat alanı yirmibin metrekare ve üzeri veya yıllık toplam enerji tüketimi beşyüz TEP ve üzeri olan binalarda enerji yönetimi uygulamalarını gerçekleştirmek üzere enerji yöneticisi görevlendirilmesi, kamu kesimi dışında kalan ve yıllık toplam enerji tüketimleri ellibin TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerde ve organize sanayi bölgelerinde ise enerji yöneticisinin sorumluluğunda enerji yönetim birimi kurulması ile enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik çalışmaların kurulacak bir enerji yönetim sistemi ile yaygınlaştırılması ve daha etkin olarak yürütülmesi amaçlanmaktadır. 11/11/1995 tarihli ve 22460 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Sanayi Kuruluşlarının Enerji Tüketiminde Verimliliğin Artırılması İçin Alacakları Önlemler Hakkında Yönetmelik” gereği, yıllık toplam enerji tüketimleri ikibin TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmeler tarafından enerji yöneticisi atanmasına ilişkin hususlar halen uygulanmakta ve atanan enerji yöneticileri Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü veya Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş olan kurum veya kuruluşlarca düzenlenen sertifikalı enerji yöneticisi kurslarına katılmaktadırlar. Bu çerçevede bugüne kadar sekizyüzün üzerinde enerji yöneticisi eğitilmiş ve altıyüzden fazlasına Enerji Yöneticisi Sertifikası verilmiştir. Sertifikalı enerji yöneticisi atayan endüstriyel işletme sayısında ise bugüne kadar dörtyüz rakamı henüz aşılabilmiştir. Madde kapsamındaki düzenleme ile en az bin civarında endüstriyel tesisin kapsama gireceği tahmin edilmektedir. Binalara yönelik enerji yöneticisi görevlendirilmesi ise yeni getirilen bir düzenleme olup yaklaşık beşyüz binanın uygulamadan etkileneceği tahmin edilmektedir. Uygulama kapsamında, maddede belirtilen rakamsal sınır değerlerin üzerinde olan, aynı merkezden ısı enerjisi temin eden ve bağımsız bölümlerden oluşan ve mesken amaçlı kullanılan binalar ile konaklama tesisleri, eğitim tesisleri, hastane, hizmet binaları, alışveriş merkezleri gibi ticarî ve hizmet amaçlı kullanılan binalar, enerji yönetimi uygulamalarını gerçekleştirmek üzere enerji yöneticisi görevlendirecek veya enerji yöneticilerinden hizmet alabilecektir. Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelik kapsamında, binalarda enerji yöneticisi görevlendirilmesi uygulamalarında enerji yöneticilerinin tam zaman çalışacak kişiler olmalarında bir zorunluluk getirilmemesine, bir enerji yöneticisinin birden fazla bina için bu görevi yerine getirebilmesine ve enerji yöneticiliği görevinin kat maliklerinden birisi tarafından da yerine getirilebilmesine imkan tanıyacak düzenlemeler yapılacaktır. Aksi takdirde söz konusu yükümlülükten muaf olabilmek için merkezî ısınma sistemlerine sahip site ve benzeri toplu konutlarda kat maliklerinin münferit ısınma sistemlerine geçişleri özendirilmiş olur. Bu da enerji verimliliğinin artırılması ilkesi ile çelişki yaratır. Enerji yöneticisi görevlendirilmesine ilişkin rakamsal sınır değerlerinin tespitinde, eğitime yönelik ülkemizdeki mevcut altyapı ve kapasite imkanları, endüstriyel işletmelerin büyüklükleri ve uygulamanın getireceği fayda ve maliyetler dikkate alınmıştır. Dünya uygulamalarından elde edilen tecrübeler, enerji yönetim sistemlerinin uygulanması ile yaklaşık yüzde on civarında tasarrufların sağlanabildiğini göstermektedir.
Enerji verimliliği çalışmalarının hedefli programlara dayalı olarak yürütülmesi amacıyla, enerji verimliliğinin gelişimini ortaya koyan envanter ve geleceğe yönelik projeksiyonların hazırlanmasına yönelik bilgilerin toplanması suretiyle bir veri tabanının oluşturulması amaçlanmaktadır. Geleceğe yönelik yapılacak projeksiyon çalışmalarına ve sektörel enerji verimliliği göstergelerine göre izlemelerin yapılması ve hedeflerin tayin edilmesi, enerji verimliliğindeki artışın gelecek yıllarda ülkemiz birincil enerji arzına etkisinin belirlenmesi, projeksiyonların ve göstergelerin sektör içindeki benzerleri ile ve Dünya, OECD ve Avrupa Birliği ülkeleri ortalamalarının yanısıra bazı gelişmiş ülkelerdeki benzer sektörler ile mukayese edilebilmesi, bu çerçevede belirli bir süreç içerisinde, belirlenen hedeflere ulaşmak için gerekli önlemlerin alınmasının sağlanması hedeflenmektedir. Madde kapsamında, enerji yöneticisi çalıştırmakla yükümlü olan endüstriyel işletmelere ve binalara düzenli bilgi sağlama yükümlülüğü getirilmektedir. Ayrıca, kamu kesiminde enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik olarak, kamu kurum ve kuruluşlarının yıllık raporlar hazırlaması ve bu raporlara dayalı olarak Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün de kamu kesiminin geneline ilişkin kendi tespit ve değerlendirmelerini içeren yıllık raporlar hazırlaması hükme bağlanmaktadır.
Isı enerjisinin yeterince, yerli ve yerinde kullanılmasını sağlayan kontrol cihazlarının verimlilik üzerinde olumlu etkileri bulunmaktadır. Bu madde ile kontrol cihazlarının zorunlu olarak kullanılması hedeflenmiştir. Bu kapsamda, sıvı veya gaz yakıtlı merkezî ısıtma sistemine sahip binaların tesisat projelerinde merkezi veya lokal ısı/sıcaklık kontrol cihazlarına ve ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemlere yer verilmesi zorunlu kılınmaktadır. Çok sayıda bağımsız bölüme sahip apartmanlarda veya sitelerde merkezî ısınma sistemleri gerek konfor şartları gerekse ekonomik açıdan daha fazla avantajlara sahip olmakla birlikte, ülkemizde özellikle doğal gazın yaygınlaşması sırasında münferit ısınma sistemlerinin tercih edildiği görülmektedir. Bu durum bir yandan binanın ısı dengesini olumsuz yönde etkilenmekte bir yandan da bir yerine çok sayıda ısıtma ekipmanı gerektiğinden, ekonomik açıdan kısıtlı imkanlara sahip ülkemizde gerekenin üzerinde ilk yatırım maliyetlerine sebep olmaktadır. Münferit sistemlerin tercih edilmesindeki en önemli etkenlerden biri, kullanılan enerji miktarı kadar ödeme imkanının sunulmasıdır. Oysa, merkezî ısınma sistemine sahip binalarda da, kullanıcıların tükettiği kadar ödeme yapmasına olanak sağlayan sistemlerin kullanılması ile kullanıcılara adaletli bir şekilde tükettikleri kadar ödeme yapabilme olanağı sunulabilmektedir. Isınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemlerin kullanımı ile hem ülkemizin ekonomik kaynakları daha rasyonel kullanılacak hem de merkezî ısınma sistemlerinde enerjinin gerektiği kadar kullanımı sağlanarak, çok pahalı ve kısıtlı olan enerji kaynaklarının verimli kullanımına katkı sağlanmış olacaktır. Isı/sıcaklık kontrol cihazlarının kullanımı ise, iç ve dış hava sıcaklıklarına bağlı olarak bir yandan iç ortamlardaki gerekli konfor şartlarını sağlarken bir yandan da enerji tüketimini kontrol etme imkanını sağlayacaktır. Isı/sıcaklık kontrol sistemlerinin kullanımı ile iç ortam sıcaklığının kontrolu sonucu yirmi derecenin üzerindeki iç ortam sıcaklıklarında sağlanabilecek her bir derece sıcaklık düşümü, ısıtma sisteminin enerji tüketiminde yüzde yedi civarında bir enerji tasarrufu sağlayacaktır.
Ülkemiz nihai enerji tüketimi içinde bina ve hizmet sektörünün payı 2004 yılı itibarı ile yüzde otuzbir olarak gerçekleşmiş olup, bu sektörde tüketilen enerji miktarının her geçen yıl artış eğiliminde olduğu görülmektedir. Bu sektörde enerjinin verimli kullanımı; binanın tasarımına, kullanılan malzemelerin niteliklerine, mekanın iklim koşullarına ve kullanım amacına bağlıdır. Bu sebeple, madde kapsamındaki düzenlemeler ile binalar için enerji verimliliği yapı kodunun hazırlanması suretiyle enerji verimliliği açısından daha kaliteli binaların üretilmesi amaçlanmaktadır. Ülkemizde 2000 yılından bu yana binaların yalıtımına yönelik zorunlu standart ve yönetmelik bulunmasına rağmen uygulama yeterince yaygın ve etkin olmadığından madde kapsamında yaptırım hükmü de yer almaktadır. Binalarda enerji verimliliğinin ikincil mevzuatı niteliğindeki enerji verimliliği yapı kodları Avustralya, Avusturya, Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda ve Japonya tarafından uygulanmaktadır. Hatta bazı ülkeler, binalar için, enerji verimliliği dışındaki konuları da içine alan ulusal yapı kodlarına sahiptir. Ülkemizdeki binalarda yüzde otuzun üzerinde bir tasarruf potansiyeli olduğu dikkate alındığında, bu uygulamadan önemli katkılar beklenmektedir.
Bir binanın maliyeti satınalma ve işletme maliyetlerinden oluşmaktadır. İşletme maliyetlerinde en büyük pay ise enerjiye aittir. Bu sebeple bilinçli bir tüketici tarafından satınalma veya kiralama aşamasında binanın, satınalma bedelinin veya kira bedelinin yanısıra işletme bedelinin de dikkate alınması gerekmektedir. Bu amaca yönelik getirilen enerji kimlik belgesi uygulamaları ile hem bina sahiplerinin veya kullanıcılarının, satınalma veya kiralama aşamasında binalarının enerji kullanımı konusunda bilgilendirilmeleri ve bilinçlendirilmeleri hem de ülkemizdeki bina karakteristiğinin belirlenmesi ile envanter oluşumunun sağlanması hedeflenmektedir. Bunun sonucunda enerji verimli binaların değerinde meydana gelecek artışlar, bina sektöründe enerji verimliliği önlemlerinin uygulanmasının belirli oranda kendiliğinden yaygınlaşmasına yol açacaktır. Toplumun bilinçlendirmesine katkıda bulunmak üzere, enerji kimlik belgesinin Avrupa Birliği direktifleri doğrultusunda ve enerji verimliliği unsurlarını içine alacak şekilde düzenlenmesi düşünülmüştür. Benzeri uygulamalar, Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda ve İtalya’da mevcuttur. Bu çerçevede, Kanunun yayımı tarihinden itibaren yeni yapılan binalar için enerji kimlik belgesi düzenlenmesi öngörülmektedir. Enerji kimlik belgesi mücavir alan içindeki tüm yeni binalar, mücavir alan dışında ise uygulama zorluğundan dolayı özellikle ticarî binaları kapsayacak şekilde, 5.000 metrekare ve üzerinde toplam inşaat alanı olan binalar için düzenlenecektir. Avrupa Birliği mevzuatı ile uyum sağlanması açısından, geçici maddede yapılan düzenleme çerçevesinde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yapılacak düzenlemeler ile belirli bir geçiş sürecinden sonra uygulama mevcut binalara da yaygınlaştırılabilecektir.
Elektrik enerjisi üretim tesislerinde enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik olarak alınacak önlemlerle sistemlerdeki mevcut kayıpların azaltılması ve üretimin artırılması mümkün olabilecektir. Farklı zaman dilimleri için belirlenen tarife uygulamaları, bilinçlendirmek, bilgilendirmek ve gerektiğinde teşvik etmek suretiyle tüketicilerin daha verimli ekipman kullanımlarının sağlanması ve benzeri şekildeki uygulamalarla yapılan talep tarafı yönetimi ile yük yönetimi ve yükün kaydırılması sağlanmış olacak ve iletim ve dağıtım şebekelerinde kapasite artırmaya yönelik pahalı yatırımlar yapılmayacak veya ertelenebilecektir. Deneyimler iletim ve dağıtım sistemi içinde enerji verimliliği konusunda yapılacak yatırımların iletim, dağıtım sistemlerinin altyapısına yapılacak yatırımlardan daha ucuz ve
Ülkemiz nihai enerji tüketiminde yüzde yirmi gibi önemli bir paya sahip olan ulaşım sektöründe yüzde onbeşin üzerinde olduğu tahmin edilen enerji tasarruf potansiyelini kazanmak üzere enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik bazı düzenlemelerin, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile birlikte hazırlanarak Ulaştırma Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelik kapsamında yapılacağı hükme bağlanmaktadır.
Enerji verimliliği etüt çalışmalarında güvenilirliğin sağlanması için, akredite olmuş ulusal veya uluslararası kuruluşlar tarafından kalibrasyonu yapılmış ve etiketlenmiş cihazların kullanılması gerektiği ayrıca bu madde kapsamında hükme bağlanmaktadır.
Yakma tesisleri birincil enerjiden yararlı enerji elde edilmesinde yaygın olarak kullanılan sistemlerdir. Özellikle binaların ısınma sistemlerinde kullanılan yakma sistemlerinde bu çevrim sırasında önemli kayıplar olduğu değerlendirilmektedir. Binaların ısınma sistemlerinde kullanılan kazanlarda yılda en az onbeşmilyon Ton Eşdeğer Petrol enerji tüketildiği de dikkate alındığında bu kayıpların önemi daha da artmaktadır. Bu madde kapsamında yakma tesislerinde kullanılan verimsiz ekipmanlardan kaynaklanan enerji kayıplarının azaltılması amaçlanmaktadır.
Elektrik enerjisinin üretim, iletim ve dağıtım kayıpları dikkate alındığında, tüketilen her bir birim elektrik enerjisi neredeyse dört birim birincil enerji kaynağı anlamına gelmektedir. Bu sebeple elektrik enerjisinin verimli kullanımı hem ülkemiz açısından hem de pahalı bir enerji olmasından dolayı kullanıcıları açısından önem arz etmektedir. 2004 yılı itibarı ile elektrik enerjisi tüketiminin yüzde kırksekizi konut ve hizmetler sektöründe tüketilmekte olup bunun önemli bir kısmı da ev tipi elektrikli ev aletleri tarafından tüketilmektedir. Bu itibarla enerji verimli ürünlerin kullanımı ile konut ve hizmetler sektörü için gerekli elektrik enerjisi talebinin düşürülmesi mümkün görülmektedir. Ayrıca sanayi sektöründeki elektrik tüketiminin en az yüzde yetmişi elektrik motorları üzerinden gerçekleşmektedir. Madde kapsamında, elektrik motorlarının yanısıra, ev tipi olanlardan, ampullerin, çamaşır makinelerinin, bulaşık makinelerinin, çamaşır kurutma makinelerinin, kurutmalı çamaşır makinelerinin ve soğutucuların etiketlenmesine dayalı olarak, enerji verimliliği açısından kullanılabilecek asgarî sınır değerlerin belirlenmesine yönelik hususlar tanımlanmaktadır. Bu çerçevede, asgarî şartları sağlamayan cihaz ve ekipmanların satışlarının engellenmesine ilişkin hususlar da hükme bağlanmaktadır.
Madde 8- Endüstriyel işletmelerdeki enerji tasarrufunun en az yüzde onluk bir bölümü eğitim, alışkanlıkların değiştirilmesi ve düşük maliyetli iç düzenlemeler ile sağlanabilmekte iken geriye kalan yüzde doksanlık bölümünde tevsî yatırımları gerekmektedir. Bu madde ile yatırım geri ödeme süreleri en fazla beş yıl olan verimlilik artırıcı uygulama projesi yatırımlarının özendirilmesi, enerji yoğunluğunun düşürülmesi ve araştırma ve geliştirme projelerinin desteklenmesi amaçlanmıştır. Danimarka, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Almanya, İspanya, İsveç, Romanya, Malezya, Tayland ve Meksika gibi ülkelerde de enerji verimliliği projelerini desteklemek üzere belli oranda kaynaklar tahsis edilmektedir. Maddenin (a) bendi kapsamındaki desteğin, proje uygulamasının gerçekleştirilmesi sonrasında verilmesi hedeflenmekte olup desteklenen projelerin, destekleme miktarlarının ve desteklenen projelerde sağlanan gelişmelerin Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün internet sayfasında yayınlanması ile de şeffaflık sağlanması amaçlanmaktadır.
1981 yılından bugüne kadar, çoğu zaman uluslararası kuruluşların ve uzmanların da desteği ile özellikle sanayi sektöründe yapılan etüt, eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları kapsamında, yaklaşık yıllık 1,5 milyar YTL ve %20 civarında tasarruf potansiyelinin olduğu ve bu potansiyelin ülkemiz ekonomisine kazandırılabilmesi için gerekli toplam yatırım miktarının ise yaklaşık 3 milyar YTL civarında olabileceği tespit edilmiştir. Buna karşılık, 2000-2005 döneminde sanayi sektörüne yönelik olarak yürütülen enerji verimliliği etüt çalışmaları ile belirlenen hiç yatırımsız veya çok az yatırımlı önlemler ile sektörde yaklaşık yüzde on civarında bir enerji tasarruf potansiyelinin olduğu ve belirlenen bu önlemlerden sadece yüzde onluk bir kısmının sektör tarafından bugüne kadar uygulandığı belirlenmiştir. Sektördeki uygulamaların ve yatırımların gerçekleştirilmesindeki bu isteksizlik, sektörün özellikle malî açıdan tetiklenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Ayrıca ülke menfaatleri açısından da konu makro düzeyde değerlendirildiğinde; söz konusu tasarruf potansiyelinin değerlendirilmesi sonucu sanayi sektörünün enerji giderlerinde sağlanan azalmanın yanısıra gerekli enerji tesis yatırımlarında da bir azalma olması söz konusu olacaktır. Belirtilen sebeplerle, söz konusu tasarruf potansiyelinin ülke ekonomisine kazandırılabilmesi amacıyla yapılması gerekli yatırımların tetiklenmesinde katalizör görevi yapabilecek düzeyde bir malî kaynağa ihtiyaç bulunmaktadır. Bu çerçevede verimlilik artırıcı projeleri desteklemek ve sanayideki enerji yoğunluğunun azaltılmasını teşvik etmek üzere yılda en az 30 milyon YTL tutarında bir kaynağa ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kaynağın Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesine konacak ödenek ile karşılanması öngörülmektedir. Söz konusu ödeneğin sağlanması ile sanayi sektöründe yapılacak yaklaşık 100 milyon YTL civarındaki yatırım ile imalat sanayi enerji tüketiminde her yıl yüzde bir civarında bir iyileşme söz konusu olabilecektir. Madde kapsamındaki desteklerden yararlanılabilmesi için, hem enerji verimliliği uygulama projelerinin hem de enerji yoğunluğunu düşürmek üzere yapılan gönüllü anlaşmaların Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu tarafından onaylanması gerekmektedir.
Birim gelir başına tüketilen enerjiyi ifade eden enerji yoğunluğu, gelişmiş ülkelerde ve dünyada kullanılan enerji verimliliği göstergelerinden birisidir. Yaklaşık 0,38 olan bu gösterge ile Türkiye bir birim gelir elde edebilmek için, enerji yoğunluğu 0,19 olan OECD ülkelerine göre iki ve 0,09 olan Japonya’ya göre dört katı enerji tüketmektedir. Maddenin (b) bendi kapsamında, endüstriyel işletmelerin enerji yoğunluklarının belirli bir hedefin üzerinde azaltılmasına yönelik, rekabet bozucu etki yaratmayacak büyüklükte destek sağlanması düşünülmüştür. Gönüllü anlaşmaların iki temel amacından birincisi enerjiyi yoğun kullanan şirketlerde enerji verimliliğini artırmak, diğeri enerji yoğun şirketlerin uluslararası piyasada rekabetini sağlamaktır. Gönüllü anlaşmalar yöntemi Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Almanya ve Yunanistan gibi ülkelerde enerji tüketiminin ve karbondioksit emisyonlarının azaltılması amacıyla uygulanmaktadır. Uygulama ile gönüllülük esasına dayalı olarak enerji yoğunluğunun düşürülmesine yönelik önlemlerin hızla uygulanması hedeflenmektedir. Bunu sağlamak üzere enerji verimliliğinin artırılması, katma değeri daha yüksek üretimlerin gerçekleştirilmesi ile satış hasılatlarının artırılması, veya atıkların yakıt olarak kullanımı, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı veya yurt içinde imal edilen yüksek verimli kojenerasyon tesis yatırımları gibi önlemler entegre bir yaklaşımla desteklenmiş olmaktadır.
Araştırma ve geliştirme çalışmaları; diğer alanlarda olduğu gibi enerji verimli ürünlerin, proseslerin ve sistemlerin geliştirilmesinde ve benimsenmesinde de temel hareket noktasıdır. Bu amaca yönelik olarak enerji verimli yeni teknolojilerin geliştirilmesi ile yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik araştırma ve geliştirme projelerinin Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu tarafından öncelikle desteklenmesi, eldeki bilgiler çerçevesinde öncelikli önlemlerin dikkate alınması açısından bu projelerin yönlendirilmesi ve değerlendirilmesinde Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün görüşünün alınması hükme bağlanmaktadır.
Madde 9- Madde ile endüstriyel işletmelerin mevcut sistemlerinde enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik olarak hazırlanan ve yatırım büyüklükleri her yıl Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen projelerin Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu tarafından onaylanması koşulu ile ve kullandıkları yakıt türüne ve teknolojilerine bağlı olarak Bakanlık tarafından belirlenen verim değerinin üzerindeki kojenerasyon uygulamalarının Hazine Müsteşarlığı tarafından desteklenmesi hükme bağlanmaktadır. Atıkların sisteme geri kazandırılması temel düşüncesinden hareketle ve ülkemiz açısından makro düzeyde enerji verimliliğinin artırılmasını sağlamak amacıyla, bitkisel artıkları, hayvansal atıkları veya organik şehir atıklarını modern yakma teknikleri ile ısı ve/veya elektrik enerjisine dönüştüren kojenerasyon tesislerinin desteklenmesi ile hem yenilenebilir kaynaklardan olan biyokütlenin kullanımı hem de kojenerasyon sistemlerinin desteklenmesi amaçlanmaktadır. Diğer taraftan, küçük ve orta ölçekli işletme kapsamına girmeyen büyük işletmelerin enerji verimliliğini artırmak maksadıyla uygulayacakları küçük ölçekli yatırımlarının ve küçük kapasiteliler de dâhil olmak üzere kojenerasyon sistemlerinin özendirilmesi ülke genelindeki verimlilik artışına önemli katkılar sağlayacaktır.
İmalat sanayii içinde, özellikle elektrik enerjisi kullanımında önemli paya sahip olan küçük ve orta ölçekli işletmeler için enerji verimliliği bilincinin artırılmasına yönelik eğitim, etüt ve danışmanlık çalışmalarının etkili sonuçlar vereceği değerlendirilmektedir. Bu itibarla ekonomik açıdan daha sınırlı kaynaklara sahip bu işletmeler için enerji verimliliğine ilişkin eğitim, etüt ve danışmanlık hizmetlerinin Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığının destekleme mekanizmaları çerçevesinde desteklenmesi, enerji verimliliği çalışmalarının küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik olarak genişletilmesinde önemli katkılar sağlayacaktır.
Vakıflar tarafından kurulan enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinden yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikasına ilişkin herhangi bir bedel alınmayacağı da madde kapsamında hükme bağlanmaktadır.
Madde 10- Madde ile bu Kanunun uygulamada etkili olabilmesi için Kanunun verdiği yetkilere dayalı olarak bu Kanun ve yönetmelik hükümlerine uymayanlara uygulanacak yaptırımlar tanımlanmakta ve uygulamaya ilişkin usul ve esaslar açıklanmaktadır.
Madde 11- Madde ile Kanunun uygulanması bakımından diğer maddelerde sayılanların dışındaki Bakanlığın yetkileri sayılmaktadır. Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun başkanlığını yürütmesinden dolayı enerji verimliliği çalışmalarında, yükümlülüklerin uygulanması, yönlendirilmesi, izlenmesi, değerlendirilmesi, alınacak tedbirlerin planlanması ve uygulanması gibi konularda koordinasyonun sağlanmasında Bakanlığın yetkili ve sorumlu olmasında yarar görülmektedir.
7 nci maddenin (a) bendi kapsamında başlangıçta enerji tüketimi yüksek olan endüstriyel işletmelerde ve binalarda enerji yönetiminin uygulanması amaçlanmaktadır. Bununla birlikte, konuya ilişkin altyapının ve uygulamanın gelişimine ve başarısına bağlı olarak ve kademeli bir şekilde kapsamın genişletilmesi suretiyle uygulamanın etkinliğinin daha da artırılması da hedeflenmektedir. Ancak bina sektöründe enerji yönetimi konusunda yükümlü olacak bina sayısı tahmin edilemediğinden ve halen binalara yönelik bu konuda yeterli altyapı bulunmadığından, yükümlü olanlar için sertifikalı enerji yöneticisi sağlanmasında belirli bir süre sıkıntı yaşanabileceği dikkate alındığında gerektiğinde kapsamın daraltılması yönünde de Bakanlığa yetki tanınmasında yarar görülmektedir. Ayrıca, Maliye Bakanlığınca verilecek bütçe miktarı ile desteklenmesi istenen projelere ilişkin talep arasında dengeyi sağlayabilmek için desteklenecek proje bedeli miktarını ve projelere verilebilecek destekleme oranını yarısına kadar azaltmak ve iki katına kadar artırmak üzere Bakanlığa yetki verilmektedir.
Halen ülkemiz sanayi sektöründe enerji yoğunluğunun azaltılmasında önemli bir potansiyel bulunmaktadır. Ancak, zaman içinde sağlanan iyileşmelerle bu potansiyelin miktarı giderek azalacaktır. Buna karşılık azalan potansiyelin kazanılması için harcanması gereken çabaların ise artması gerekmektedir.
Kanun kapsamındaki bazı uygulamaların dinamik bir yapıya sahip olmasından dolayı ve bu dinamik yapının bazı durumlarda kullanılacak bütçe ile de ilişkilendirilmesi gerektiğinden, uygulamaların etkin bir şekilde yönetimi için madde kapsamında yer alan hususlarda Bakanlığa yetki verilmesi gerekli görülmektedir.
Madde 12- Maddede savunma ve güvenlik açısından doğabilecek sıkıntılar dikkate alınarak, Milli Savunma Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı gibi kurum ve kuruluşlar özellikle bilgi vermeye ilişkin hükümlerden muaf tutulmuştur. Madde kapsamında bu kurum ve kuruluşlara ait endüstriyel tesislerde ve binalarda enerji yöneticisi görevlendirilmesine ilişkin usul ve esasların bu kurum ve kuruluşlarca belirlenmesine ve buna göre yürütülmesine de imkan tanınmıştır.
Madde 13- 1954 yılında 6200 sayılı Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun, 1970 yılında 1312 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Kanunu, 1994 yılında Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Anastatüsü, 2001 yılında Elektrik Üretim Anonim Şirketi Anastatüsü ve Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Anastatüsü gibi yürürlüğe konulan düzenlemeler 1935 yılında kurulmuş olan Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün görevlerinden bir kısmının işlevini yitirmesine neden olmuştur.
Ancak, işlevini yitirdiği görevlerine karşın bugüne kadar 14/6/1935 tarihli ve 2819 sayılı Elektrik İşleri Etüd İdaresi Teşkiline Dair Kanunun ilgili bölümlerinde herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Olur’u ile “Alışılmamış enerji kaynakları (güneş, jeotermal, biyomas, biyogaz, hidrojen, rüzgar, deniz akıntıları, dalga, med-cezir gibi) ile ilgili çalışmalar yapmak; enerji kaynaklarının geliştirilmesi, muhafazası ve rasyonel kullanımı ile enerji tüketiminde tasarruf için her türlü etütleri yapmak” şeklinde tanımlanan görevleri, 1981 yılından beri yürütmektedir. Fosil yakıtların çevre ve insan sağlığı açısından zararlı, kaynağının sınırlı ve yenilenemeyen olduğunun bilincine varan bir çok ülkenin bugün su, güneş, rüzgar, jeotermal gibi yenilenebilir ve temiz enerji özelliği taşıyan doğal kaynaklar ile yeni bir enerji kaynağı olarak nitelenen ve yeni santraller kurmak yerine daha az enerjiyle daha fazla iş yapmayı sağlayan enerji verimliliğine yönelmesi Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğüne verilen bu görevlerin önemini daha da artırmaktadır.
Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün bu Kanun kapsamındaki faaliyetlerini etkin olarak yürütebilmesi için 14/6/1935 tarihli ve 2819 sayılı Elektrik İşleri Etüd İdaresi Teşkiline Dair Kanunun 2 nci maddesinin yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.
Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğüne doğrudan verilen görevlere ve söz konusu görevlerin yerine getirilmesinde yapılması gerekli görülen diğer hususlara ilişkin hükümlerin yanısıra Bakanlık tarafından verilen talimatlar çerçevesinde Genel Müdürlüğün halen yürütmekte olduğu görevlerine ilişkin hükümler de madde kapsamında yer almaktadır. Toplum genelinde enerji ve enerji verimliliği konularında bilgi ve bilinç düzeyinin geliştirilmesine ve yeni enerji teknolojilerinden yararlanılmasına yönelik olarak, enerji parkı kurulması ve işletilmesi, Genel Müdürlük kampüsü içerisinde eğitim ve uygulama tesisleri inşa edilmesi gibi faaliyetler halen Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmekte olan bu tür faaliyetlerdendir. Madde kapsamında yapılan düzenleme ile söz konusu faaliyetlerin üniversiteler, araştırma kurumları ve sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içerisinde daha etkin olarak yürütülmesi hedeflenmektedir.
2819 sayılı Kanunun mevcut 2 nci maddesinin (K) bendinde Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün “.. su ölçme istasyonları kurmak ve sondaj yaptırmak.” şeklinde görevleri yer almaktadır. Buna göre de şu anda Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün Ankara dışında hidrometrik ölçümlerde bulunmak üzere hidrometrik etüt merkezleri, rüzgar ve güneş enerjisi araştırma merkezleri ile sondaj kampları bulunmaktadır. Madde kapsamında halen kurulu olan etüt merkezlerinin devamı ve sondaj kamplarının kurulmasının sağlanması amaçlanmaktadır.
Madde 14- Madde ile, şebeke kayıplarını ve emisyonları azaltarak birincil enerji kaynağı tasarrufuna katkı sağlamak gibi temel üstünlüklere sahip, bileşik ısı ve elektrik üretimini yaygınlaştırmak üzere, 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa ilave edilecek uygulama hükümlerinden dolayı, kojenerasyon ve mikro kojenerasyon tanımlarının eklenmesi gerekli görülmektedir. Uygulama ile, fosil yakıt kullanmak suretiyle gerçekleştirilen elektrik enerjisi üretiminde elde edilebilen yüzde otuz civarındaki çevrim veriminin, kojeneresyon sistemlerinin kullanılması ve yaygınlaştırılması ile yüzde seksenler mertebesine çıkarılması hedeflenmektedir.
Madde 15- Madde ile 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa yapılan ilaveler ile kendi ihtiyacını karşılamak amacıyla asgarî verim değerinin üzerinde değere sahip, kojenerasyon veya mikro kojenerasyon tesisi kuranlara, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu ve bölgesindeki elektrik dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiyi bilgilendirmek koşulu ile şirket kurma ve lisans alma muafiyetleri getirilmektedir. Söz konusu desteklemeler ile tüketim noktasına en yakın yerde üretimin gerçekleştirilmesi sonucu iletim ve dağıtım kayıplarının azaltılması, sürdürülebilir, kesintisiz ve kaliteli enerji sağlanması gibi faydaların sağlanması amaçlanmaktadır. Anonim ve limited şirket kurma imkanı bulunmayan özellikle toplu konutların, üniversitelerin ve hastanelerin gerek ısı gerekse kesintisiz ve güvenilir elektrik enerjisi ihtiyacını verimi yüksek kojenerasyon tesisi kurarak sağlayabilmelerine imkan tanıyabilmek amacıyla madde kapsamında destekler sağlanmaktadır.
Madde 16- 10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanuna hüküm eklenmesini öngören bu madde ile, yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanarak yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulu gücü azami yüz kilovatlık elektrik üretim tesislerinin desteklenmesi ile ülkemiz küçük boyutlu yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Bu madde kapsamında, apartman, site ve kırsal kesim gibi yerleşim birimlerinin kendi ihtiyaçları olan elektrik enerjisini karşılamalarına ve ürettikleri ihtiyaç fazlası enerjiyi dağıtım şebekesi üzerinden satabilmelerine imkan tanıyan düzenleme ile söz konusu kişilerin yatırım yapmalarının özendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaca yönelik olarak, kurulu gücü yüz kilovata kadar olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisi kuran gerçek ve tüzel kişilerin şirket kurma ve lisans alma yükümlülüğünden 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 2 nci maddesinde yer alan 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri doğrultusunda anonim ve limited şirket kurma zorunluluğundan muaf tutulması imkanı getirilmektedir.
Geçici Madde 1- Madde ile Kanun kapsamında yürürlüğe konulması öngörülen yönetmeliklerin hazırlanması belirli bir süre alacağından söz konusu hazırlıklar için bir yıllık süre verilmektedir. Ayrıca, yeni yönetmelikler yürürlüğe girinceye mevcut yönetmeliklerin Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanacağı belirtilmektedir.
Geçici Madde 2- Madde ile 11/11/1995 tarihli ve 22460 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Sanayi Kuruluşlarının Enerji Tüketiminde Verimliliğin Artırılması İçin Alacakları Önlemler Hakkında Yönetmelik” kapsamında halen Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından verilmiş olan enerji yöneticisi sertifikalarına ve yetki belgelerinin geçerliliğine ilişkin bir düzenleme yapılmaktadır.
Geçici Madde 3- Madde ile Kanunun yürürlüğe girmesi ile, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün denetim hakkı saklı kalmak koşulu ile, yükümlülük altına girecek olan bina ve işletmelerin, kendi beyanları doğrultusunda tespit edilmesi amacıyla, endüstriyel işletmelere ve binaların sahiplerine veya yönetimlerine, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından istenen bilgileri üç ay içerisinde gönderme yükümlülüğü getirilmektedir.
Geçici Madde 4- Madde ile, bu Kanun kapsamında, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün şirketleri yetkilendirme faaliyetinin, yetkilendirilmiş kurum sayısının belirli bir sayıyı aşması halinde sona ereceği hükme bağlanmaktadır.
Geçici Madde 5- Madde ile, eğitim ve bilinçlendirme konusunda geçiş süreçleri öngörülmektedir.
Geçici Madde 6- Madde ile Kanunun yayımı tarihinden önce mevcut olan ve inşaatı devam edip henüz yapı kullanım izni alınmamış olan sıvı veya gaz yakıtlı merkezî ısınma sistemine sahip binalara, merkezî veya lokal ısı/sıcaklık kontrol cihazlarının ve ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemlerin kullanımı konusundaki hükmün uygulanmayacağı ifade edilmektedir.
Bu Kanunun yayımı tarihinde mevcut olan ve yapı kullanım izni alınmış binalar hakkında enerji kimlik belgesine ilişkin uygulamaların bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren on yıl süreyle uygulanmayacağı hükme bağlanarak mevcut binalar için bir geçiş süreci öngörülmektedir.
Ayrıca, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenen enerji verimliliği ile ilgili asgarî sınır değerlerin altında kalan elektrik motorlarının, klimaların, elektrikli ev aletlerinin, ampullerin, yakma tesislerinde yer alan kazanların, brülörlerin, kat kaloriferi ve kombilerin satışlarının engellenmesi konusunda üç yıllık bir geçiş süreci hükme bağlanmaktadır.
Madde 17- Yürürlük maddesidir. Kanunun 7 nci maddesinin (a) bendi kapsamında görevlendirilecek enerji yöneticilerinin belirli bir eğitim programı sonrası sertifikalandırılması öngörüldüğünden ve bina sektöründe sertifikalı enerji yöneticisi ve eğitim altyapısı henüz hazır olmadığından bu konudaki yaptırımların uygulanmasına ilişkin olarak iki yıllık bir geçiş süreci tanımlanmaktadır.
Madde 18- Yürütme maddesidir.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
18.5.2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifimiz, gerekçesi ile birlikte ilişikte sunulmuştur.
Gereğini arz ederiz.
|
Dr. Soner Aksoy
|
Ali Rıza Acar
|
Ahmet Büyükakkaşlar
|
|
Kütahya
|
Aydın
|
|
|
Yekta Haydaroğlu
|
Ahmet Uzer
|
Hasan Ali Çelik
|
|
Van
|
Gaziantep
|
Sakarya
|
|
|
Fatma Şahin
|
|
|
|
Gaziantep
|
|
GENEL GEREKÇE
Yerli ve yabancı yatırımcılar, bankalar ve kredi kuruluşları nezdinde enerji satış fiyatında bir alt sınır belirtilmesi; proje kredilendirilmesinde ve dış finansman temini bakımından çok önemli bir unsurdur. Uzun dönemli yatırımlarda kur riskinin ortadan kaldırılması, hem kredi vadelerinin daha uzun olmasını sağlamak, hem de proje tutarlarının % 90 hatta % 100’üne varan kredilendirilme imkanı vermektedir. 5346 Sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunun yürürlüğe girmesinden bu yana, yerli ve uluslararası kredi kuruluşlarının tamamı, yapılan kredi başvurularını olumsuz bir şekilde yanıtlarken, yenilenebilir enerjilerin alımından kur riskini ortadan kaldıran bir alt limitin olmayışını gerekçe göstermektedirler. Yatırımcılar böyle bir maddenin olmayışı sebebiyle uygun şartlarda kredi tedarik edememektedirler. Böylece projelerin gerçekleşmesi mümkün olmamakta ve bahsi geçen YEK Kanunu amacına ulaşamamaktadır. 2011 yılı sonuna kadar kanunun yürürlük tarihi olan 2005 yılından itibaren yedi yıl süreyli öngörülen destek fiyat uygulamasının, 2015 yılına kadar on yıl süreyle olması sektörün önünün açılması ve yatırımların artırılması için daha uygun olacaktır. Özellikle ilk yatırım maliyetleri içerisinde makine-ekipman tutarı yüksek olan yenilenebilir, çevreci, yerli enerji yatırımlarının gerçekleştirilmeleri ve yerli potansiyelin ticarileştirilmesi suretiyle ekonomiye katkı sağlanması için bu teklifin verilmesi zorunluluğu hasıl olmuştur.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- Genel gerekçede de açıklandığı üzere kur riskinin ortadan kaldırılması için alt limitin tesisi ve destek fiyat uygulamasının yedi yıldan on yıla çıkarılması öngörülmektedir.
Madde 2- Yürürlük maddesidir.
Madde 3- Yürütme maddesidir.
KÜTAHYA MİLLETVEKİLİ SONER AKSOY VE 6 MİLLETVEKİLİNİN TEKLİFİ
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunun 6 ncı maddesinin (c) ve (d) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“c) 2015 yılı sonuna kadar bir takvim yılı içerisinde bu Kanun kapsamında satın alınacak elektrik enerjisi için uygulanacak fiyat; EPDK’nın belirlediği bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatıdır. Bu fiyatı her yılın başında en fazla % 20 oranında artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Ancak havzası on beş kilometrekareden küçük veya havzasız küçük hidrolik, jeotermal, biyogaz, rüzgar ve güneş kaynaklı enerjiler için bu fiyat, enflasyondan arındırıldıktan sonra, 5.5 Euro centten aşağı olamaz.
d) 2015 yılı sonundan itibaren bu fiyat uygulaması işletmede on yılını tamamlamış olan YEK Belgeli elektrik enerjisi üreten tesisler için sona erer. Perakende satış şirketleri, bu Kanun kapsamında almakla yükümlü oldukları YEK Belgeli elektrik enerjisini, öncelikle işletmede on yılını doldurmamış olanlardan (c) bendinde belirlenen fiyat uygulamasına göre satın alır ve aldıkları elektrik enerjisi miktarı (b) bendinde belirtilen oranın altında kaldığı takdirde bu orana ulaşmak için kalan gerekli miktarı, ikili anlaşmalar çerçevesinde Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatından yüksek olmamak üzere piyasa koşullarında satın alırlar.”
MADDE 2- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar,
Bilgi ve Teknoloji Komisyonu
Esas No.: 1/1261 24/1/2007
Karar No.: 63
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlığınız tarafından 8/11/2006 tarihinde esas komisyon olarak Komisyonumuza, tali komisyon olarak da Plan ve Bütçe Komisyonuna, Adalet Komisyonuna, Çevre Komisyonuna ve Avrupa Birliği Uyum Komisyonuna havale edilmiş bulunan 1/1261 esas sayılı “Enerji Verimliliği Kanun Tasarısı”, 20/9/2006 tarihinde yine esas komisyon olarak Komisyonumuza, tali komisyon olarak da Plan ve Bütçe Komisyonuna havale edilmiş bulunan 2/854 esas sayılı “Kütahya Milletvekili Soner AKSOY ve altı Milletvekilinin; Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” ile birlikte Komisyonumuzun 10/1/2007 ve 16/1/2007 tarihlerinde Hükümeti temsilen Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı Sayın Hilmi GÜLER ile beraberinde Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Hazine Müsteşarlığı, Devlet Planlama Müsteşarlığı, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ve ilgili sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin katılımlarıyla yaptığı, 46 ncı ve 47 nci birleşimlerinde incelenip görüşülmüştür.
Ülkelerin gelişmişlik düzeyi, enerji açısından iki temel göstergeyle izlenebilir. Bunlardan biri kişi başına enerji tüketimi, diğeri ise enerji yoğunluğudur. Kişi başına enerji tüketiminin yüksek olması, hem ülkedeki ekonomik faaliyetlerin canlılığını, hem de refah düzeyinin yüksekliğini gösterir. Ülkedeki enerji verimliliğinin önemli göstergelerinden birisi olan ve GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) başına tüketilen birincil enerji miktarını temsil
Kişi Başı Enerji
Tüketimi
(TEP) 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Avustralya 5,49 5,52 5,64 5,69 5,54 5,66 5,63 5,67
Avusturya 3,61 3,66 3,65 3,61 3,82 3,87 4,10 4,05
Belçika 5,59 5,70 5,71 5,75 5,70 5,47 5,70 5,53
Kanada 8,02 7,90 8,07 8,21 8,01 7,95 8,24 8,19
Çek Cumhuriyeti 4,12 3,99 3,72 3,93 4,05 4,09 4,32 4,37
Danimarka 3,99 3,92 3,76 3,64 3,73 3,67 3,85 3,73
Finlandiya 6,43 6,49 6,46 6,37 6,52 6,85 7,20 7,20
Fransa 4,12 4,24 4,23 4,25 4,37 4,34 4,41 4,47
Almanya 4,28 4,26 4,16 4,18 4,29 4,20 4,21 4,22
Yunanistan 2,33 2,44 2,45 2,55 2,62 2,65 2,72 2,76
Macaristan 2,49 2,47 2,48 2,45 2,50 2,54 2,60 2,57
İzlanda 9,34 9,85 11,15 11,55 11,80 11,79 11,72 12,08
İrlanda 3,39 3,56 3,71 3,77 3,94 3,90 3,78 3,81
İtalya 2,83 2,91 2,96 2,99 3,00 2,99 3,12 3,20
Japonya 4,12 4,07 4,12 4,16 4,09 4,09 4,05 4,21
Kore 3,84 3,51 3,83 4,06 4,09 4,22 4,28 4,37
Lüksemburg 8,09 7,78 8,06 8,39 8,68 9,06 9,47 10,46
Meksika 1,51 1,54 1,54 1,52 1,52 1,54 1,56 1,57
Hollanda 4,75 4,74 4,66 4,76 4,85 4,87 4,98 5,03
Yeni Zelanda 4,52 4,41 4,54 4,50 4,51 4,49 4,30 4,31
Norveç 5,58 5,76 6,02 5,74 5,86 6,35 5,11 5,84
Polonya 2,67 2,51 2,41 2,31 2,35 2,33 2,45 2,46
Portekiz 2,14 2,30 2,46 2,47 2,47 2,55 2,47 2,55
Slovakya 3,35 3,26 3,28 3,29 3,42 3,44 3,44 3,34
İspanya 2,74 2,87 3,00 3,12 3,18 3,25 3,34 3,48
İsveç 5,75 5,86 5,80 5,46 5,79 5,92 5,75 5,91
İsviçre 3,70 3,74 3,72 3,67 3,85 3,70 3,66 3,65
Türkiye 1,11 1,12 1,08 1,15 1,04 1,09 1,12 1,15
İngiltere 3,91 3,95 3,96 3,97 3,97 3,86 3,91 3,92
ABD 7,93 7,90 8,02 8,16 7,92 7,94 7,84 7,91
AB-25 3,65 3,68 3,66 3,68 3,75 3,73 3,80 ..
OECD toplam 4,61 4,60 4,65 4,71 4,66 4,67 4,67 4,74
Brezilya 1,05 1,07 1,08 1,09 1,08 1,09 1,09 ..
Hindistan 0,49 0,49 0,50 0,51 0,51 0,51 0,52 ..
Çin 0,91 0,89 0,89 0,90 0,89 0,96 1,09 ..
Rusya 4,04 3,96 4,12 4,22 4,29 4,29 4,46 ..
Güney Afrika 2,64 2,61 2,55 2,48 2,47 2,44 2,59 ..
Dünya 1,64 1,62 1,63 1,65 1,64 1,65 1,69 ..
Enerji Yoğunluğu
(TEP/$) 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Avustralya 0,22 0,22 0,22 0,22 0,21 0,21 0,20 0,20
Avusturya 0,14 0,14 0,13 0,13 0,13 0,13 0,14 0,14
Belçika 0,23 0,23 0,23 0,22 0,22 0,21 0,21 0,20
Kanada 0,32 0,31 0,30 0,29 0,28 0,28 0,28 0,27
Çek Cumhuriyeti 0,30 0,29 0,27 0,27 0,27 0,27 0,27 0,27
Danimarka 0,15 0,14 0,14 0,13 0,13 0,13 0,13 0,13
Finlandiya 0,28 0,27 0,26 0,25 0,25 0,26 0,27 0,26
Fransa 0,18 0,18 0,17 0,17 0,17 0,17 0,17 0,17
Almanya 0,18 0,18 0,17 0,17 0,17 0,17 0,17 0,16
Yunanistan 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,15 0,15 0,14
Bulgaristan 0,24 0,23 0,22 0,20 0,20 0,20 0,19 0,18
İzlanda 0,37 0,37 0,41 0,41 0,41 0,42 0,40 0,39
İrlanda 0,15 0,15 0,14 0,13 0,13 0,13 0,12 0,12
İtalya 0,12 0,12 0,12 0,12 0,12 0,12 0,12 0,12
Japonya 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,15 0,15
Kore 0,25 0,25 0,25 0,25 0,24 0,24 0,23 0,23
Lüksemburg 0,20 0,18 0,18 0,17 0,18 0,18 0,19 0,20
Meksika 0,18 0,18 0,18 0,17 0,17 0,17 0,18 0,17
Hollanda 0,19 0,18 0,18 0,17 0,18 0,18 0,18 0,18
Yeni Zelenda 0,23 0,23 0,23 0,22 0,22 0,21 0,20 0,19
Norveç 0,16 0,17 0,17 0,16 0,16 0,17 0,14 0,15
Polonya 0,30 0,26 0,24 0,23 0,22 0,22 0,22 0,21
Portekiz 0,14 0,14 0,15 0,14 0,14 0,15 0,14 0,15
Slovak Cumhuriyeti 0,34 0,31 0,31 0,31 0,31 0,29 0,28 0,26
İspanya 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,16
İsveç 0,24 0,24 0,23 0,20 0,21 0,22 0,21 0,21
İsviçre 0,13 0,13 0,13 0,12 0,13 0,12 0,12 0,12
Türkiye 0,16 0,16 0,17 0,17 0,17 0,17 0,16 0,16
İngiltere 0,17 0,16 0,16 0,16 0,15 0,15 0,15 0,14
ABD 0,25 0,24 0,24 0,24 0,23 0,23 0,22 0,22
AB-25 0,18 0,17 0,17 0,16 0,16 0,16 0,16 ..
OECD toplam 0,21 0,20 0,20 0,20 0,19 0,19 0,19 0,19
Brezilya 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 ..
Hindistan 0,23 0,22 0,21 0,21 0,20 0,20 0,19 ..
Çin 0,29 0,27 0,25 0,24 0,22 0,22 0,23 ..
Rusya Federasyonu 0,63 0,63 0,62 0,58 0,57 0,54 0,51 ..
Güney Afrika 0,28 0,28 0,27 0,26 0,26 0,25 0,27 ..
Dünya 0,24 0,23 0,23 0,22 0,22 0,22 0,22 ..
Enerji verimliliği geliştirme konusunda pek çok çalışma bulunmaktadır; ancak enerji verimliliğinin yaygınlaştırılması için gereken yatırımlar, söz konusu çalışmaların en önemli kısıtlarından birisidir. Dünyadaki yaygın eğilim, enerji verimliliği için yatırımlar yaparak olabilecek enerji arz yatırımlarını azaltmak yerine, doğrudan enerji arzına yönelik yatırımlara ağırlık vermek şeklinde tezahür etmektedir. Ülkemizin de aralarında bulunduğu gelişmekte olan ülkelerde ise enerji yatırımları için ayrılabilen kaynakların sınırlı olmasının yanı sıra enerji talebinin hızla büyümesi, enerji verimliliği stratejilerinin önemini bir kat daha artırmaktadır. Ayrıca Uluslararası Enerji Ajansı tarafından yoğun çalışmalar sonucunda 2006 yılı sonunda yayımlanan World Energy Outlook 2006’nın alternatif enerji senaryolarında; enerji üretiminden kaynaklanan global karbondioksit emisyonu artışının enerji verimliliği tekniklerinin geliştirilmesi ile % 80 oranında azaltılabileceği, enerji yönetiminde enerji verimliliğine yönelik olarak geliştirilecek yeni teknikler ile yatırımlarda önemli bir azalma ve kazanç sağlanabileceği, bu azalma ve kazancın enerji yönetiminde enerji verimliliğine yönelik olarak geliştirilecek yeni teknikler için yapılacak yatırımlardan çok daha fazla olacağı tahmin edilmektedir.
Enerji verimliliği çalışmaları; bina mimarisi, dış yapı elemanları, cam ve ısıtma/aydınlatma sistemleri ekseninde yürütülen ısı yalıtım çalışmalarından akıllı bina uygulamalarına, belli limitlerin altında yakıt tüketen araçların üretimi için getirilen zorunluluklardan gelişmiş toplu taşıma sistemlerine, buzdolabı, çamaşır makinesi, televizyon, fırın gibi ev aletlerinde uygulanan etiketleme yaklaşımlarından yüksek verimli sanayi süreç dönüşümlerine, talep tarafı yönetimi ışığında puant yükün tasarruf yoluyla yataylaştırılmasından yeni tip santral teknolojilerine, elektrik üretim, iletim ve dağıtım süreçlerindeki kayıpların azaltılıp performans standartlarının yükseltilmesinden bütünleşik enerji arz ve talep yönetimlerine kadar bir dizi uygulamayı içermektedir. Ancak enerji verimliliğinin geliştirilmesi açısından farklı tedbirlerin bir kombinasyonundan oluşan stratejik bir yaklaşımın sergilenmesi de bir zorunluluktur. Zira tek başına tüketimde yeterli azalmayı sağlayabilecek hiçbir tedbir yoktur.
Dünyada enerji verimliliği; 1973 ve 1979 petrol krizleri ve bunları izleyen enerji fiyatlarındaki artışla birlikte ortaya çıkan enerji kaynaklarının sürekliliğinin sağlanması sorunu ile ilk defa gündeme gelmiş, 1980’li yıllarda çevrenin korunmasının önem kazanmasıyla enerji üretim ve tüketiminin iklim değişikliği, eko-sistem ve insan sağlığına olumsuz etkilerinin azaltılması kapsamında enerji ve kalkınma politikalarının vazgeçilmez bir bileşeni olarak gündemdeki yerini artırarak korumaya devam etmiştir. Birleşmiş Milletler tarafından oluşturulan Dünya Çevre ve Gelişim Komisyonunun hazırladığı 1987 yılında yayımlanan Brundtland Raporunda (Ortak Geleceğimiz) sürdürülebilir kalkınma, bu günün ihtiyaçlarını gelecek kuşakların da kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeksizin kalkınmak olarak tanımlanmıştır. 1992 yılında Rio’da yapılan Çevre ve Kalkınma Konferansında kabul edilip 21 Mart 1994’de yürürlüğe giren İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ile atmosferde tehlikeli bir boyuta varan insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının iklim sistemi üzerindeki olumsuz etkisini önlemek ve belli bir seviyede durdurmak amaçlanmış ancak bu sözleşmedeki yükümlülüklerin yetersiz görülmesi üzerine 16 Şubat 2005’te yürürlüğe giren Kyoto Protokolü hazırlanmıştır. Kyoto Protokolü ile üye ülkelerin sera gazı toplam emisyonlarını 2008-2012 döneminde 1990 yılı seviyesinin en az %5 altına indirmeleri ve bu yükümlülüğün yerine getirilebilmesi için emisyon ticareti, ortak uygulama ve temiz kalkınma mekanizması gibi esneklik mekanizmaları öngörülmüştür. Avrupa Birliği ise hem birlik hem de üye ülkeler için %8’lik azaltma sağlayacağını taahhüt etmiştir.
Kuruluşunun temellerinde enerji politikaları yer alan ve katılacak yeni üye ülkeleri ile birlikte 2030 yılında %70 oranında enerjide ithalata bağımlı olacağı tahmin edilen Avrupa Birliğinde(AB); çevrenin korunması, sürdürülebilir kalkınma, arz güvenliği ile rekabetin sağlanmasından oluşan enerji politikalarının araçları haline gelen talep yönetimi, yerel enerji kaynaklarının geliştirilmesi ve kaynak çeşitliliğinin sağlanması kapsamında enerji verimliliği, 1970’lerden günümüze dek önemini korumuştur. 1970’li yıllarda Avrupa Konseyi tarafından Topluluğun enerji tüketiminin azaltılmasına yönelik alınan Kararlar ile başlayan çalışmalar, 1980’li yıllarda uygulanacak enerji verimliliği programları ile karbondioksit emisyonlarının azaltılmasını amaçlayan SAVE Direktifi (93/76/EEC) ile devam etmiştir. 1990’lı yılların sonunda taşıtlarda yakıt tüketiminin azaltılmasını amaçlayan Direktifin (1999/94/EC) kabul edilmesinin ardından, 2000 yılında Avrupa Komisyonu tarafından arz güvenliğinin sağlanmasına yönelik Yeşil Kitabın yayınlanmasının yanı sıra elektrik tüketimindeki payı dikkate alınarak floresan lambalarının uyumlaştırılmasına ilişkin Direktif (2000/55/EC) kabul edilmiştir. AB’de yayınlanan mevzuata ek olarak stratejiler, aksiyon planları ve çerçeve programlar da kabul edilmiştir. Bu programlar arasında 1998-2002 yılları arasında yürürlükte olan SAVE Programının sona ermesinin ardından enerji verimliliğinin ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artırılmasına yönelik teknolojik olmayan çalışmaları destekleyen “Avrupa için Akıllı Enerji” programının 2003-2006 dönemi tamamlanmış ve 2007-2013 dönemi için enerji verimliliği(SAVE), yenilenebilir enerji(ALTENER) ve ulaşımda karbondioksit emisyonlarının azaltılmasını(STEER) kapsayacak şekilde ikinci dönemi başlatılmıştır.
Ülkemizde 3 Kasım 1977 tarih ve 16102 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Isıtma ve Buhar Tesislerinin Yakıt Tüketiminde Ekonomi Sağlanması ve Hava Kirliliğinin Azaltılması Yönetmeliği” ile mevzuattaki yerini alan enerji verimliliği çalışmaları ilk defa 30/10/1981 tarih ve 17499 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve yapılan revizyon çalışmaları sonrasında 08/05/2000 tarih ve 24043 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Binalarda Isı Yalıtım Yönetmeliği” ile devam etmiştir. 11/11/1995 tarih ve 22460 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Sanayi Kuruluşlarının Enerji Tüketiminde Verimliliğinin Artırılması İçin Alacakları Önlemler Hakkında Yönetmelik” hükümleri uyarınca Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü bünyesinde enerji verimliliği ile ilgili ulusal ve uluslararası faaliyetleri yürütmek üzere Ulusal Enerji Tasarruf Merkezi kurulmuştur.
Tasarı ve gerekçesi incelendiğinde;
• Ülkemizdeki ekonomik sektörlerin dünya piyasalarında rekabet olanaklarının artırılmasının ve tüketiciye daha ucuz mal ve hizmet sunulmasının, enerji verimliliği alanında yapılan çalışmalar ile gerçekleştirilmesinin amaçlandığı,
• Enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılmasının amaçlandığı,
• Endüstriyel işletmeler, binalar, elektrik enerjisi üretim tesisleri, elektrik iletim-dağıtım şebekeleri ile ulaşım sektöründe enerji verimliliğinin artırılması, toplum genelinde enerji bilincinin geliştirilmesi ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelimin artırılması gayesiyle gerekli düzenlemelerin yapıldığı
• Enerji verimliliği ile ilgili politikaların oluşturulması, çalışmaların ülke genelinde koordineli bir şekilde yürütülmesi ve bunların sonuçlarının izlenmesi amacıyla üst düzey yöneticilerden müteşekkil Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun oluşturulduğu ve bu Kurulun görev, yetki ve sorumluluklarının belirlendiği,
• Enerji verimliliği hizmetlerinin ülke genelinde yaygınlaştırılması amacıyla faaliyet gösterecek Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ile birlikte üniversiteler, meslek odaları, basın-yayın organları ve enerji verimliliği danışmanlık şirketlerine ilişkin yetki, görev ve sorumlulukların düzenlendiği,
• Endüstriyel işletmeler ve binalar için yapılan hizmet anlaşmaları çerçevesinde eğitim, sertifikalandırma, etüt ve danışmanlık faaliyetlerini yürütmek, yürütülen enerji verimliliği etüt çalışmaları sonucunda belirlenen önlemlerin uygulanmasına yönelik projeler hazırlamak ve bu projeleri finanse edip, enerji tasarruf miktarını garanti edecek şekilde uygulama anlaşması yapmakla yetkili enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinin(EVD) kurulduğu,
• Enerji verimliliği hizmetlerindeki etkinliğin ve enerji bilincinin artırılması gayesiyle gerçekleştirilecek eğitim ve bilinçlendirme faaliyetlerinde Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü, üniversiteler, meslek odaları, kamu kurumları, basın ve yayın organları, elektrik ve doğal gaz satışı yapan tüzel kişiler, üreticiler ve ithalatçıların üstleneceği görevlerin belirlendiği,
• Enerji verimliliğinin artırılması amacıyla yürütülecek enerji yönetimi ile izleme, analiz ve projeksiyon çalışmalarına ilişkin faaliyetlerin ve yapılacak diğer uygulamaların esaslarının belirlendiği,
• Binalarda; merkezi ısıtma sisteminin verimliliğini artıracak sistemlerin kullanılması, enerji performansının belirlenmesi, enerji kimlik belgesinin verilmesi ile ilgili hususların düzenlendiği,
• Ulaşım sektöründe, elektrik enerjisi üretim tesisleri ve iletim-dağıtım şebekelerinde, yakma tesislerinde enerji verimliliğinin sağlanması ile elektrik motorları, klimalar, elektrikli ev aletleri ve ampullerin sınıflandırılmasına ve asgarî verimlerinin belirlenmesine ilişkin usul ve esasların belirleneceği yönetmeliklerin çıkarılmasının düzenlendiği,
• Enerji verimliliği uygulama projelerinin desteklenmesi, enerji yoğunluğunun azaltılması ve bunlarla ilgili araştırma ve geliştirme projelerine yönelik uygulamaların esaslarının belirlendiği,
• Küçük ve orta ölçekli işletmelerin Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından, belli nitelikleri haiz kojenerasyon tesislerinin ise Hazine Müsteşarlığınca desteklendiği, yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikası için alınan bedellerde vakıflar tarafından kurulan şirketlere muafiyet tanındığı,
• E.İ.E. İdaresinin görevlerinin ve bu görevlerin yerine getirilmesine ilişkin esasların günün şartlarıyla uyumlu bir şekilde yeniden düzenlendiği,
• 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununda yapılan değişiklikler ile; kojenerasyonun ve mikro kojenerasyon tesisinin tanımlandığı, yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak gayesiyle kojenerasyon tesisi ile kurulu gücü azami yüz kilovatlık yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretim tesisi kuranlar için şirket kurma ve lisans alma yükümlülüklerinden muafiyet sağlandığı,
• Yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak gayesiyle kurulu gücü azami yüz kilovatlık yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretim tesisi kuranlar için şirket kurma ve lisans alma muafiyetinin getirildiği ve bu sayede yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasının özendirildiği,
anlaşılmaktadır. Teklif ve gerekçesi incelendiğinde ise;
- Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretmek gayesiyle kurulacak tesislerin finansmanında, elektrik fiyatlarının döviz cinsinden asgari fiyat garantisinden yoksunluğu nedeniyle ciddi problemlerinin söz konusu olduğu,
- Ülkemizdeki doğal enerji kaynaklarının ticarileştirilmesi suretiyle ekonomimize katkı sağlanacağı,
- Yerli yenilenebilir enerji kaynakları için yapılacak yatırımlarda makine-ekipman maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle Kanunda öngörülen teşvik süresinin yedi yıldan on yıla çıkarıldığı,
anlaşılmaktadır. Gündemin ilk sırasında yer alması nedeniyle Teklifin geneli üzerine yapılan görüşmeler sırasında teklif sahipleri adına Kütahya Milletvekili Soner AKSOY tarafından yapılan açıklamalarda;
• 10 Mayıs 2005 tarihinde, Komisyonun kabul ettiği metinde değişiklikler yapılarak, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda kabul edilen 5346 sayılı Kanunun, uygulamadaki bazı problemler nedeniyle ülkemizin yenilenebilir enerji kaynaklarının hayata geçirilmesinde etkin rol üstlenemediği ve bu problemlerin kur riski ile teşvik süresi olduğu,
• Fiyat desteğinin döviz cinsinden olması sayesinde yatırımların geri ödeme süresi ile ilgili olarak yapılan hesaplama ve fizibilite çalışmalarına kolaylığın sağlanacağı, yatırımcı için kur riskinin minimize edileceği; teşvik süresinin 10 yıla çıkarılmasıyla Dünya’daki diğer uygulamalarla paralelliğin sağlanacağı,
• Yenilenebilir enerji konusunda dünyada çok önemli gelişmelerin söz konusu olduğu, özellikle rüzgarda Almanya’da ülkemizden daha az potansiyele sahip olunmasına rağmen 20 bin megavatın üzerinde yatırımın gerçekleştiği,İspanya’da ise 10 bin megavatın üzerinde yatırım yapıldığı,
•Pakistan’ın rüzgar için 9,5 dolar cent fiyat ve 20 yıl süreli teşvik verdiği, santralin yapıldığı yer ve iletim hatlarıyla ilgili sahalar için bedel talep etmediği, bu nedenle de ülkemizdeki bazı şirketlerin yatırım yapmak için Pakistan’a yöneldiği,
• Enerji Bakanı tarafından yapılan basın toplantısı ile halka duyurulan ve EİE tarafından hazırlanan ülkemizin rüzgar haritası sayesinde ülkemizde yapılabilir nitelikte 40 bin megavat rüzgar kaynaklı enerjinin var olduğunun ortaya çıktığı,
• Açıklanan rüzgar haritasının iş dünyasında olumlu bir havanın oluşmasını sağladığı gibi yabancı yatırımcıların da dikkatini çektiği,
ifade edilmiştir. Bunun üzerine hükümet adına Bakan tarafından;
- Yenilenebilir enerji kaynaklarının, çevre dostu ve ucuz olmalarının yanı sıra artan petrol ve doğal gaz fiyatları ile birlikte konjektürel olarak değerlendirildiklerinde dışa bağımlılığımızın azaltılmasına sağlayacakları katkı nedeniyle gittikçe önem kazandıkları,
- Rüzgar konusunda; ülkedeki kurulu gücün 22 megavattan 67 megavata çıkarıldığı ve bu ayın sonunda 110 megavata ulaşacağı ve inşa halinde 400 megavatlık santralin bulunduğu,
- EİE tarafından 10 bin data değerlendirilerek Kanada ve Amerika’da gerçekleştirilenlerden daha modern bir şekilde yürütülen çalışmalar sonucunda, yaklaşık 200 metre hassasiyete haiz ülkemizin potansiyel rüzgâr enerjisi atlasının çıkarıldığı, bu sayede yatırımcılara büyük kolaylık sağlandığı,
- Rüzgarın 6,5 m/s hızında olması ekonomiklik şartı olmakla birlikte ülkemizde 7,5 m/s üzerinin incelemeye tabi tutulduğu, bu incelemeler sonucunda ülkemizde 7,5 m/s ve üzeri 48.000 megavat, 9-9,5 m/s ise 4800 megavat potansiyelin varolduğunun anlaşıldığı, ancak potansiyel ile uygulanabilir arasındaki farkın ayırt edilmesinin ve emreamedeliğin göz ardı edilmemesinin gerektiği,
- Yenilenebilir enerji kaynaklarının birer alternatif olarak düşünülmediği, ülkemizin enerji politikasının kömür, su, yenilenebilir enerji, doğalgaz, nükleer enerji gibi beş sütun üzerine kurulacağı ve hepsinin birlikte yönetileceği,
- Ülkemizde 2020 yılına kadar rüzgarda 3 bin megavatın öngörüler dahilinde olduğu, EİE tarafından yürütülen hibrid uygulamaları ile akarsuların altında kurulacak rüzgâr santralleri sayesinde suyun tekrar baraja aktarılması suretiyle, su birkaç kere kullanılarak rüzgârdaki dalgalanmaların, frekans ve voltaj değişimlerinin düzenlenebileceği,
- Su konusunda; göreve gelinmesine kadar ülkemizde gerçekleşen projelerin toplam gücü 12.750 megavat olmasına rağmen ele alınan 13.000 megavat gücündeki 815 projeden 4.800 megavat gücündeki 170 projenin sonuçlandırıldığı,
- Güneş konusunda; ülkemizin 2.640 saatlik güneşli süre ile günlük 3,6 kilovat saat/metre kare ortalamaya sahip olmasına rağmen bu kaynağın çoğunlukla su ısıtmasında kullanıldığı, elektrik enerjisi üretimi için çalışmalar devam etmekle birlikte elektrik fiyatlarının düşük olması nedeniyle klima satışlarında meydana gelen artış dikkate alınarak güneşin soğutmada kullanılması için EİE bünyesinde çalışmaların yürütüldüğü,
- Jeotermalde 14 yerin ihalesinin yapıldığı ve jeotermalden de elektrik üretimi için çalışmaların yürütüldüğü,
- Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi için yapılan yatırımlarda kullanılan makine ve teçhizatın yerli olmasının çok önemli olduğu, ülkemizde gelişecek bu sektörün ekonomimize çok büyük katkılar sağlayacağı, nitekim Türkiye Elektromekanik Sanayii A.Ş.(TEMSAN) tarafından yedi çeşit türbin üretiminin gerçekleştirildiği,
- Enerji fiyatlarının kalkınmanın önündeki engellerden biri olmaması için verilecek teşvikler için çok yönlü hesaplamaların yapılması gerektiği, aksi taktirde geçmişte yaşananların tekrarlanabileceği ve bizden sonraki nesillerin sıkıntılarla karşı karşıya kalacağı,
açıklanmıştır. Bunun üzerine Komisyon üyeleri tarafından;
- Bazı üst düzey bürokratların da katılımıyla gerçekleşen kimi toplantılarda dile getirilen yenilenebilir enerji kaynaklarıyla ilgili sorunlara çözüm sağlamak amacıyla Teklifin verildiği,
- Ülkemizdeki enerji kaynaklarının tümünün dengeli ve verimli bir şekilde kullanılması gerektiği ancak değerlendirme yapılırken proje sayısına değil de gerçekleşen yatırımlara bakılması gerektiği,
- Yatırımcıların önünün açılması için kanuni boyutta yapılması gerekenlerin ivedilikle yapılması gerektiği, bunun mevcut kaynaklarımızın israf olmaması için önemli olduğu,
- İlgili kamu kurumları tarafından hazırlanacak yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin projeksiyonların kanuna yansıtılmasının uzun vadeli öngörülebilirliği sağlayacağı,
- Rüzgarda yatırım yapanların karşılaştıkları sorunlardan biri de Çevre ve Orman Bakanlığınca alınan fonlar olduğu,
- Yıllardır yenilenebilir enerji kaynaklarındaki potansiyelimizin varlığının bilinmesine rağmen bunların yatırıma dönüştürülemediği, alım garantisi ile sağlanan teşviklerin yapılan yatırımlar sayesinde ülkemiz ekonomisine büyük katkılar sağlayacağı,
- Alım garantisi için getirilecek sınırın yüksek olmaması gerektiği, aksi taktirde yükselen enerji maliyetleri nedeniyle yerli sanayimizin uluslar arası piyasalarda rekabet kabiliyetini yitirmesine neden olabileceği,
ifade edilmiş ve Komisyonumuz tarafından, Tasarının 16 ncı maddesi ile 5346 sayılı Kanuna bir ek madde eklenmesi nedeniyle görülen ilgi üzerine, İçtüzüğün 35 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca Teklif ile Tasarının birleştirilerek görüşülmesinin kabul edilmesinin ardından Tasarı esas alınarak görüşmelere geçilmiştir. Tasarının geneli üzerindeki görüşmeler sırasında gerek hükümet adına yapılan açıklamalarda gerekse üyeler tarafından, Tasarının önemine ve ivedilikle kanunlaşması gereğine değinilmiştir.
Tasarının maddeleri üzerindeki görüşmeler sırasında;
- Tanımlarda meslek odalarının tanımının genişletilmesi gereği ifade edilmesine karşıt teknik olarak hazırlanan Tasarıda meslek taassubuna yer verilemeyeceği ve konu ile ilgili yoğun bir şekilde çalışan elektrik ve makine mühendisleri odalarının tanımda kalmasının uygun olacağı,
- Yenilenebilir enerji tanımına Tasarıda yer verilmesinin 5346 sayılı Kanunda yer aldığı için gereksiz olacağı ifade edilmiş, kojenarasyon tanımı içerisine soğutma kavramının konulmasının teklif edilmesi üzerine ısı kavramının hem ısıtma hem de soğutma kavramlarını kapsadığı ve Avrupa Birliği mevzuatındaki tanımın Tasarıdaki tanımla paralel olduğu,
- Tasarıda binaların yalıtım özelliklerine ilişkin daha ayrıntılı düzenleme yapılmasının Avrupa Birliğindeki örnekleri ile uyumu sağlayacağının ileri sürülmesi üzerine bu konunun zaten yönetmeliklerle düzenleneceği,
- Enerji verimliliği ile ilgili basın ve yayın organlarında yayımlanmak üzere hazırlanacak programların bedelsiz olarak yayımlanacağı,
- Tasarının 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde Bakanlığın yönetmelik çıkarmakla görevlendirildiği alanlardan; elektrik iletim ve dağıtım şebekelerinde EPDK tarafından uygulanan tarifelerin bunların verimli kullanılmasını zorunlu hale getirdiği, açık alan aydınlatmaları ile ilgili olarak Elektrik Piyasası Dağıtım Yönetmeliğinde gerekli düzenlemenin yapılmış olmasına rağmen dağıtım şirketleri ile belediyeler arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle aksaklıkların devam ettiği, termik santrallerin atık ısılarından yararlanılması konusunda EÜAŞ bünyesindeki termik santrallerin lisanslarında zaten ısı ve kül satış faaliyetlerine elektrik piyasası faaliyeti dışında yürütebilecek faaliyetler kapsamında yer verildiği, talep tarafı yönetiminin elektrik dağıtımına ilişkin çalışmaların tamamlanmasının ardından kendiliğinden gerçekleşeceği,
ifade edilmiş ve Komisyonca Tasarının tümü için verilen redaksiyon yetkisi gereğince gerekli düzeltmeler yapılmakla birlikte Tasarı;
• 1 inci maddesi aynen,
• 2 nci maddesi aynen,
• 3 üncü maddesi; birinci fıkranın (a) bendinde geçen “Atık” tanımı Çevre ve Orman Bakanlığının mevzuatı ile uyum sağlanması gayesiyle gerekli düzeltme yapılarak, “Enerji kimlik belgesi” tanımının Tasarının 7 nci maddesinin (d) bendi ile paralellik sağlayacak şekilde düzeltilmesi ve maddenin sistematiği öncelikle kurumsal yapılar ile öncelikli tanımlar, ardından da harf sırasına göre diğer tanımlar gelecek şekilde maddenin yeniden düzenlenmesi suretiyle,
• 4 üncü maddesi; il bazında yapılacak enerji verimliliğine ilişkin çalışmaların etkinliğini sağlamak gayesiyle Enerji Verimliliği Koordinasyon Kuruluna İçişleri Bakanlığının eklenmesi suretiyle,
• 5 inci maddesi aynen,
• 6 ncı maddesi; birinci fıkrasının (a) bendinin bir ve iki numaralı alt bentlerinin birleştirilmesi suretiyle,
• 7 nci maddesi; birinci fıkrasının (c) bendinin yakıt ayrımı yapılmaksızın bütün merkezi ısıtma sistemlerinin ve mevcut binaların tamamının kapsama alınması gayesiyle değiştirilerek, (d) bendinin ise mücavir alan sınırları dışındaki binalardan toplam inşaat alanı 5000 metrekare olanların enerji kimlik belgesi almaktan istisna tutulmasının bir çok otel, site ve villayı kapsam dışına çıkardığı düşüncesiyle söz konusu istisnanın toplam inşaat alanı 1000 metrekareden az olan binalarda korunması karalaştırılarak,
• 8 inci maddesi aynen,
• 9 uncu maddesi; birinci fıkrasının (a) bendinde öngörülen kojenerasyon yatırımlarına sağlanacak desteğin netleştirilmesi suretiyle,
• 10 uncu maddesi aynen,
• 11 inci maddesi aynen,
• 12 nci maddesi aynen,
• 13 üncü maddesi aynen,
• 14 üncü maddesi; eklenecek elliikinci bendin tesis tanımı yaptığı dikkate alınarak “52.Mikro Kojenerasyon” ifadesinin “52.Mikro kojenerasyon tesisi” olarak değiştirilmesi suretiyle,
• 15 inci maddesi; 4628 sayılı Kanun kapsamında lisans alma ve şirket kurma muafiyeti tanınanların tadadi olarak belirtilmesi yerine yönetmelikle belirlenmelerini sağlamak gayesiyle madde yeniden düzenlenerek,
• 16 ncı maddesi; lisans alma ve şirket kurma muafiyetinden faydalanacak, gerçek veya tüzel kişiler tarafından yalnızca kendi ihtiyaçlarının karşılanması gayesiyle kurulacak yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretim tesisleri için kurulu güç sınırlaması yüzden ikiyüze çıkarılmak ve ihtiyaç fazlasının takas edilebilmesi imkanı tanınmak gayesiyle maddenin yeniden düzenlenmesi suretiyle,
• Ferdi ısıtma sistemlerinde kullanılan cihazların genelde yarı kapasite ile çalıştırılarak enerjinin verimsiz kullanımına neden olmaları, ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarlarına göre paylaşımını sağlayan modern ısı/sıcaklık kontrol cihazlarının ve sistemlerinin kullanılması sayesinde merkezi ısıtma sistemlerinde de ferdi ısıtma sistemlerinin avantajlarının sağlanabilmesi nedeniyle; halen ferdi ısıtma sisteminden merkezi ısıtma sitemine geçişlerde aranan oybirliğinin oyçokluğuna çevrilmesi, ayrıca toplam inşaat alanı ikibin metrekare ve üzeri olanlar için ferdi ısıtma sistemlerine geçişte oybirliğinin aranması, merkezi ısıtma sistemlerinde binaların ısı dengesini korumak gayesiyle kat maliklerinin asgari katılım oranlarının belirlenmesine ilişkin Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yönetmelik çıkarılması gayesiyle 23/6/1965 tarih ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 42 nci maddesinde değişiklik yapan 17 nci maddenin eklenmesi suretiyle,
• Yatırım fizibiliteleri dikkate alınarak yapılan miktar-fiyat analizleri sonucunda 5-5,5 Euro Cent fiyat aralığının on yıl boyunca uygulanmasının yatırımcı için uygun ortam yaratacağının belirlendiği, günümüzde Türkiye’de ortalama elektrik satış fiyatının 4,85 Euro Cent olmasına rağmen yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik enerjisinin asgari 5 Euro Cent’ten alınacağı ve bu alım yükümlülüğünün alıcılara yönelik olduğu, enerji fiyatlarındaki yükselmelere karşı önlem almak gayesiyle tavan fiyatın 5,5 Euro Cent olarak belirlendiği, teşvikin 2012 yılından önce devreye giren yatırımlara uygulanması suretiyle arz güvenliği açısından önem arz eden yatırımların ivedilikle yapılmasının sağlanacağı, ayrıca Bakanlar Kuruluna verilen söz konusu on yıllık süreyi iki yıl daha uzatma yetkisinin sektör için öngörülebilir şekilde kullanımının sağlandığı, 5346 sayılı Kanunun mevcut 6 ncı maddesinde öngörülen Bakanlığın projeksiyon belirleme görevinin Kanunun sistematiği ile çeliştiği için çıkarılması gerektiği ifade edilmiş ve bunun üzerine Teklifteki ilgili hükümlerle de paralellik arz eder nitelikteki 5346 sayılı Kanunun 6 ncı maddesini yeniden düzenleyen 18 inci maddenin eklenmesi suretiyle,
• Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretim santrallerinin yaygınlaştırılması gayesiyle 5346 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde belirlenen teşvik süresince izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma izni bedellerinden %85 indirim yapılmasını sağlayan 5346 sayılı Kanunun ilgili 8 inci maddesinde değişiklik yapan 19 uncu maddenin eklenmesi suretiyle,
• 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında elektrik üretim faaliyetinde bulunmak üzere üretim lisansı alan yatırımcıların yatırımları belirlenen süre içerisinde tamamlamalarını sağlamak gayesiyle teminat alınması ve alınacak bu teminata ilişkin hususların yönetmelikle düzenlenmesi için 4628 sayılı Kanuna paragraf eklenmesini sağlayan 20 nci maddenin eklenmesi suretiyle,
• Geçici 1 inci maddesi aynen,
• Geçici 2 nci maddesi aynen,
• Geçici 3 üncü maddesi aynen,
• Geçici 4 üncü maddesi aynen,
• Geçici 5 inci maddesi aynen,
• Geçici 6 ncı maddesi; ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarlarına göre paylaşımını sağlayan modern ısı/sıcaklık kontrol cihazları ve sistemlerinin, projelendirme aşamasını tamamlamamış binalarda kullanımının beş yıllık geçiş sürecine tabi tutulmasını sağlamak gayesiyle birinci fıkrada değişiklik yapılarak,
• Ülkemizde halen kullanılmakta olan para birimini ifade etmek için kullanılan Yeni Türk Lirasının 2006 yılından sonraki bir tarihte Türk Lirası olarak değiştirilmesi halinde kanunda değişikliğe gidilmeksizin uyumun sağlanması gayesiyle, Tasarıda geçen “Yeni Türk Lirası” ibarelerinin “Türk Lirası” olarak değiştirilmesi ve Geçici 7 nci maddenin eklenmesi suretiyle,
• 17 nci maddesi; 21 inci madde olarak aynen,
• 18 inci maddesi; 22 nci madde olarak aynen,
kabul edilmiştir.
Raporumuz Genel Kurula sunulmak üzere Başkanlığınıza saygıyla arz olunur.
|
Başkan
|
Başkanvekili
|
Sözcü
|
|
Soner Aksoy
|
Hasan Ali Çelik
|
Hasan Angı
|
|
Kütahya
|
Sakarya
|
|
|
Kâtip
|
Üye
|
Üye
|
|
Fatma Şahin
|
Atilla Başoğlu
|
Tacidar Seyhan
|
|
Gaziantep
|
Adana
|
Adana
|
|
Üye
|
Üye
|
Üye
|
|
Ahmet Rıza Acar
|
Mehmet Güner
|
Fahri Çakır
|
|
Aydın
|
Bolu
|
Düzce
|
|
Üye
|
Üye
|
Üye
|
|
Nejat Gencan
|
Mehmet Vedat Yücesan
|
Ahmet Uzer
|
|
Edirne
|
Eskişehir
|
Gaziantep
|
|
Üye
|
Üye
|
Üye
|
|
Sedat Uzunbay
|
Ahmet Büyükakkaşlar
|
Hasan Ören
|
|
İzmir
|
Konya
|
Manisa
|
|
Üye
|
Üye
|
Üye
|
|
Nuri Çilingir
|
Hüseyin Özcan
|
Mustafa Öztürk
|
|
Manisa
|
Mersin
|
Sinop
|
|
Üye
|
Üye
|
Üye
|
|
Mehmet Özlek
|
Yekta Haydaroğlu
|
Fazlı Erdoğan
|
|
Şanlıurfa
|
Van
|
Zonguldak
|
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN
ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU TASARISI
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; enerjinin etkin kullanılması, israfın önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılmasıdır.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Kanun; enerjinin üretim, iletim, dağıtım ve tüketim aşamalarında, endüstriyel işletmelerde, binalarda, elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım şebekelerinde ve ulaşımda enerji verimliliğinin artırılmasına, desteklenmesine, toplum genelinde enerji bilincinin geliştirilmesine, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik uygulanacak usul ve esasları kapsar.
(2) Bu Kanunun uygulanması sonucunda enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik önlemlerin uygulanması ile özellik veya görünümleri kabul edilemez derecede değişecek olan binalar, koruma altındaki bina veya anıtlar, ibadet yeri olarak kullanılan binalar, planlanan kullanım süresi iki yıldan az olan geçici binalar, sanayi alanlarında işletme ve üretim faaliyetlerinin yürütüldüğü binalar, atölyeler, tarımsal binalar, yılın dört ayından daha az kullanılan binalar ve toplam kullanım alanı elli metrekarenin altında olan binalar bu Kanun kapsamı dışındadır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Atık: Kullanılmış lastikler, boya çamurları, solventler, plastikler, atık yağlar ve Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yakıt olarak kullanılması uygun görülen diğer atıkları,
b) Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
c) Bina sahibi: Binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi, ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf eden,
ç) Endüstriyel işletme: Elektrik üretim faaliyeti gösteren lisans sahibi tüzel kişiler dışındaki yıllık toplam enerji tüketimleri bin ton eşdeğer petrol ve üzerinde olan, ticaret ve sanayi odası, ticaret odası veya sanayi odasına bağlı olarak faaliyet gösteren ve her türlü mal üretimi yapan işletmeleri,
d) Enerji kimlik belgesi: Asgarî olarak binanın enerji ihtiyacı, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ile ilgili bilgileri içeren belgeyi,
e) Enerji verimliliği: Binalarda yaşam standardında ve hizmet kalitesinde, endüstriyel işletmelerde ise üretim kalitesinde ve miktarında düşüşe yol açmadan enerji tüketiminin azaltılmasını,
f) Enerji verimliliği hizmetleri: Enerji verimliliği konusunda danışmanlık, eğitim, etüt ve uygulama hizmetlerini,
g) Enerji yoğunluğu: Bir birim hasıla üretebilmek için tüketilen enerji miktarını,
ğ) Enerji yöneticisi ve sertifikası: Bu Kanun kapsamına giren endüstriyel işletmelerde ve binalarda enerji yönetimi ile ilgili faaliyetleri yerine getirmekle sorumlu ve enerji yöneticisi sertifikasına sahip kişi ile Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar veya enerji verimliliği danışmanlık şirketleri tarafından enerji yöneticileri için düzenlenen belgeyi,
h) Enerji yönetimi: Enerji kaynaklarının ve enerjinin verimli kullanılmasını sağlamak üzere yürütülen eğitim, etüt, ölçüm, izleme, planlama ve uygulama faaliyetlerini,
ı) Etüt: Enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik imkanların ortaya çıkarılması için yapılan ve bilgi toplama, ölçüm, değerlendirme ve raporlama aşamalarından oluşan çalışmaları,
i) Genel Müdürlük: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünü,
j) Geri ödeme süresi: Endüstriyel işletmelerin mevcut sistemlerinde enerji verimliliğinin artırılması amacıyla hazırladıkları veya şirketlere hazırlattıkları projelerde ihtiyaç duyulan yatırım harcamalarının projede öngörülen tasarruflarla geri kazanılmasını sağlayan süreyi,
k) Kamu kesimi: Kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, üniversiteler ve mahallî idareleri,
l) Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak üretimini,
m) Kurul: Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunu,
n) Meslek odaları: Elektrik ve makina mühendisleri odalarını,
o) Şirket: Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar ile yaptıkları yetkilendirme anlaşması çerçevesinde, enerji verimliliği hizmetlerini yürütmek üzere yetki belgesi verilen enerji verimliliği danışmanlık şirketlerini,
ö) TEP: Ton Eşdeğer Petrolü,
p) Uygulama anlaşması: Şirketlerin, etüt çalışması ile belirledikleri önlemlerin uygulanmasını gerçekleştirmek için müşterileri ile yaptıkları anlaşmayı,
r) Yakma tesisleri: Yakıtın yandığı yer ile bu yere bağlı parçalar ve atık gaz tertibatlarının dâhil olduğu ısı elde edilen tesisleri,
s) Yetki belgesi: Düzenlenen yetkilendirme anlaşması çerçevesinde Genel Müdürlük tarafından Kurul onayı ile üniversitelere ve meslek odalarına eğitim, yetkilendirme ve izleme faaliyetlerini yürütmek üzere ve Genel Müdürlük, meslek odaları veya üniversiteler tarafından eğitim, etüt, danışmanlık ve uygulama faaliyetlerini yürütmek üzere şirketlere verilen belgeyi,
ş) Yetkilendirilmiş kurumlar: Düzenlenen yetkilendirme anlaşması çerçevesinde, eğitim, yetkilendirme ve izleme faaliyetlerini yürütmek üzere Genel Müdürlük tarafından, Kurul onayı ile yetkilendirilen meslek odaları ve üniversiteleri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kurul ve Yetkilendirmeler
Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu
MADDE 4- (1) Enerji verimliliği çalışmalarının ülke genelinde tüm ilgili kuruluşlar nezdinde etkin olarak yürütülmesi, sonuçlarının izlenmesi ve koordinasyonu amacıyla Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu oluşturulur. Kurulca alınan kararların uygulanmasının takibi ve sekreterlik hizmetleri Genel Müdürlük tarafından yürütülür.
(2) Kurul; Bakanlığın Genel Müdürlüğün ilgilendirildiği müsteşar yardımcısı başkanlığında, Maliye Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Bakanlık, Çevre ve Orman Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Türk Standartları Enstitüsü, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve Türkiye Belediyeler Birliğinin birer üst düzey temsilcisinden oluşur.
(3) Kurulun görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Ulusal düzeyde enerji verimliliği stratejisi, plan ve programlarını hazırlamak, etkinliğini değerlendirmek, gerektiğinde revize edilmesini, yeni önlemlerin alınmasını ve uygulanmasını koordine etmek.
b) Genel Müdürlük tarafından yürütülen enerji verimliliği çalışmalarını yönlendirmek ve enerji verimliliği hizmetlerinin yaygınlaştırılmasında, Genel Müdürlük tarafından meslek odalarına ve üniversitelere verilen yetki belgelerini onaylamak.
c) 8 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ve 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki uygulamalardan yararlanmak isteyen endüstriyel işletmelerin yaptıkları veya şirketlere hazırlattıkları uygulama projeleri ile 8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki gönüllü anlaşmaları onaylamak ve uygulamanın sonuçlarını izlemek.
ç) Kurula verilen görevler kapsamında ve gerekli gördüğü hallerde, giderleri Genel Müdürlük bütçesinden karşılanmak üzere, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının, üniversitelerin, özel sektörün ve sivil toplum kuruluşlarının katılımı ile geçici ihtisas komisyonları oluşturmak.
d) Yetkilendirilmiş kurumların, şirketlerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve sivil toplum kuruluşlarının katılımı ile her yıl Kasım ayında Genel Müdürlük tarafından düzenlenecek danışma kurulu toplantılarının gündemini ve toplantıya katılacak kuruluşları belirlemek ve toplantı sonuç değerlendirmelerini ve önlem önerilerini onaylamak.
e) Her yıl Ocak ayı içinde yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifika bedellerini belirlemek ve yayımlamak.
(4) Kurul her yıl Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında olmak üzere, dört kez olağan olarak toplanır. Ayrıca, Kurul Başkanının gerekli görmesi halinde, yapılan çağrı üzerine olağanüstü olarak da toplanır. Toplantı yeter sayısı için üçte iki çoğunluk aranır ve kararlar toplantıya katılanların oy çokluğu ile alınır. Oyların eşit olması halinde Başkanın oyu iki oy sayılır.
(5) Genel Müdürlük bütçesinden karşılanmak üzere, her toplantı günü için, Kurul Başkanı ve üyelerine, yılda dörtten fazla olmamak üzere uhdesinde kamu görevi bulunanlara (2.000), uhdesinde herhangi bir kamu görevi bulunmayanlara ise (3.000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak miktarda huzur hakkı ödenir.
Yetkilendirmeler
MADDE 5- (1) Enerji verimliliği hizmetlerinin yürütülmesine yönelik yetkilendirmeler ve bu kapsamdaki faaliyetler aşağıdaki esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir.
a) Yetkilendirmeler ve yetki belgesine ilişkin işlemler şunlardır:
1) Genel Müdürlük tarafından meslek odalarına ve üniversitelere, uygulamalı eğitim yapabilmeleri ve şirketleri yetkilendirebilmeleri için Kurul onayı ile yetki belgesi verilir ve bu belgeler bu Kanun ve ilgili yönetmeliklerde tanımlanan usul ve esaslara aykırı bir durum olmadıkça her beş yılda bir yenilenir.Yetki belgesi yenilenmeyen kurumların şirketlere verdikleri yetki belgeleri ile ilgili işlemler, süreleri doluncaya kadar Genel Müdürlük tarafından yürütülür.
2) Şirketlere, Genel Müdürlük ve/veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından eğitim, etüt, danışmanlık ve uygulama faaliyetlerini yürütmek üzere yetki belgesi verilir. Bu belgeler bu Kanun ve ilgili yönetmeliklerde tanımlanan usul ve esaslara aykırı bir durum olmadıkça her üç yılda bir yenilenir. Yetkilendirilen şirketler, yetki belgesi bedelini ve enerji yöneticisi sertifika bedellerine ilişkin gelirlerin yüzde onundan fazla olmamak üzere Kurul tarafından belirlenen bölümünü, yetkilendirme anlaşması yaptıkları kurum veya kuruluşa öder.
b) Yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler, Genel Müdürlük tarafından kamuoyuna duyurulur.
c) Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler ile bunlar adına hareket eden görevlileri, enerji verimliliği ile ilgili çalışmaları sırasında elde ettikleri ve müşterilerinin ticarî ilişkilerine zarar verecek ticarî sırları gizli tutmakla yükümlüdür. Bu sırları gizli tutmakla yükümlü olanlar, görevlerinden ayrılmış olsalar dahi bu sırları kendi menfaatlerine ve başkalarının lehine kullanamaz.
ç) Genel Müdürlük ve yetkilendirilmiş kurumlar tarafından yürütülecek faaliyetler şunlardır:
1) Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar, şirketlere yetki belgesi verir, enerji yöneticisi eğitimi ve sertifikalandırma faaliyetlerini yürütür.
2) Yetkilendirilmiş kurumlar yetki belgesi verdikleri şirketlerin faaliyetlerini izler, bu Kanun ve bu Kanunun uygulanmasına yönelik olarak Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelik hükümlerine aykırılık teşkil eden hususları otuz gün içerisinde Genel Müdürlüğe bildirir.
3) Genel Müdürlük, televizyon ve radyo kanallarında yayınlanmak üzere bilinçlendirme ve bilgilendirme amaçlı eğitim programları, yarışma, kısa süreli film ve/veya çizgi filmler hazırlar veya hazırlattırır.
4) Yetkilendirilmiş kurumlar Genel Müdürlüğe her yıl faaliyet raporu sunar.
d) Şirketlerin görevleri şunlardır:
1) Eğitim ve sertifikalandırma, endüstriyel işletmeler ve binaların sahipleri veya yönetimleri arasında yapılan hizmet anlaşmaları çerçevesinde, etüt ve danışmanlık faaliyetlerini yürütmek.
2) Enerji verimliliği etüt çalışması ile belirledikleri önlemlerin uygulanmasına yönelik projeyi hazırlamak.
3) Uygulama anlaşması kapsamındaki tadilatı proje doğrultusunda gerçekleştirmek ve enerji tasarruf miktarını garanti etmek.
4) Yetki aldıkları kuruma her yıl faaliyet raporu sunmak.
e) Uygulama anlaşması kapsamında, enerji tasarruf miktarı ile ilgili olarak garanti altına aldığı taahhüdünü, uygulama öncesi ve sonrası yapacağı ölçümlerle, endüstriyel işletmenin ve yetkilendirildiği kurumun temsilcileri huzurunda kanıtlayamayan şirket, yetkilendirildiği kurum tarafından internet üzerinden yayınlanır. En fazla üç uygulama anlaşmasında taahhüdünü yerine getiremeyen şirketin yetki belgesi, bir yıl sonra yenilenebilmek üzere iptal edilir.
f) Şirketlerin, uygulama anlaşmaları kapsamında, ölçümlerle kanıtladıkları tasarruf miktarları yetkilendirildikleri kurumlar tarafından internet üzerinden yayınlanır.
(2) Yetki belgesinin verilmesinde, yetkilendirilecek kurumlarda ve şirketlerde aranacak nitelikler, yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikasına ilişkin hususlar ile bu madde kapsamındaki yetkilendirmelere, faaliyetlere ve görevlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Eğitim, Bilinçlendirme ve Uygulamalar
Eğitim ve bilinçlendirme
MADDE 6- (1) Enerji verimliliği hizmetlerindeki etkinliği ve enerji bilincini artırmak üzere aşağıdaki esaslar çerçevesinde eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri gerçekleştirilir.
a) Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan usul ve esaslar çerçevesinde;
1) Genel Müdürlük ve/veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından şirketler için,
2) Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler tarafından enerji yöneticileri için,
teorik ve uygulamalı eğitim programları düzenlenir.
3) Genel müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar, yetkilendirme anlaşması yaptıkları şirketlerin eğitim programlarına laboratuvar kullanım desteği sağlar.
b) Enerji ve enerji verimliliği ile ilgili temel kavramlar, Türkiye’nin genel enerji durumu, enerji kaynakları, enerji üretim teknikleri, günlük hayatta enerjinin verimli kullanımı ve iklim değişikliği ve çevrenin korunmasında enerji verimliliğinin önemi konularında teorik ve pratik bilgiler verilmek üzere, Milli Savunma Bakanlığı tarafından, askeri liseler ile er-erbaş eğitim merkezlerinde ders ve eğitim programları yürütülür; Milli Eğitim Bakanlığı tarafından örgün ve yaygın eğitim kurumlarının ders programlarında; kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet içi eğitimlerinde bu kurum ve kuruluşlar tarafından gerekli düzenlemeler yapılır.
c) Enerjinin verimli kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik kamuoyunun bilinçlendirilmesi kapsamında yapılacak faaliyetler şunlardır:
1) 13/4/1994 tarihli ve 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 31 inci maddesi gereğince, ulusal ve/veya bölgesel yayın yapan televizyon ve radyo kanalları bilinçlendirme ve bilgilendirme amaçlı eğitim programları kapsamında; enerjinin verimli kullanılmasına yönelik olarak, Genel Müdürlük tarafından hazırlanan veya hazırlattırılan, yarışma, kısa süreli film ve/veya çizgi filmleri toplam yayın süresi ayda asgarî otuz dakikadan az olmamak üzere, 07:00 ila 23:00 saatleri arasında yayınlar.
2) Lisansları kapsamında elektrik veya doğal gaz satışı yapan tüzel kişiler bir önceki malî yıla ait tüketim miktarı ve bu miktara karşılık gelen tüketim bedelini içeren aylık bazdaki bilgileri internet ortamında müşterilerinin bilgisine sunar.
3) Üreticiler ve ithalatçılar Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından tespit ve ilan edilen Türkçe kullanım ve tanıtma kılavuzu ile satılmak zorunda olan enerji tüketen malların kullanım kılavuzlarında, söz konusu ürünün enerji tüketimi açısından verimli kullanımı ile ilgili bilgilere ayrı bir bölümde yer verir. Bu hükmün uygulanması Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından denetlenir.
4) Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği işbirliği ile Genel Müdürlük tarafından her yıl Ocak ayının ikinci haftasında Enerji Verimliliği Haftası etkinlikleri düzenlenir. Bu kapsamdaki etkinliklerin nitelikleri Kurul tarafından belirlenir.
Uygulamalar
MADDE 7- (1) Enerji verimliliğinin artırılması amacıyla aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir.
a) Enerji yönetimi ile ilgili olarak yürütülecek faaliyetler şunlardır:
1) Endüstriyel işletmeler çalışanları arasından enerji yöneticisi görevlendirir. Organize sanayi bölgelerinde, bölgedeki bin TEP’ten daha az enerji tüketimi bulunan endüstriyel işletmelere hizmet vermek üzere enerji yönetim birimi kurulur.
2) Toplam inşaat alanı en az yirmibin metrekare veya yıllık enerji tüketimi beşyüz TEP ve üzerinde olan; ticari binaların, hizmet binalarının ve kamu kesimi binalarının yönetimleri, yönetimlerin bulunmadığı hallerde bina sahipleri enerji yöneticisi görevlendirir veya enerji yöneticilerinden hizmet alır.
3) Kamu kesimi dışında kalan ve yıllık toplam enerji tüketimleri ellibin TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerde enerji yöneticisinin sorumluluğunda enerji yönetim birimi kurulur. Organizasyonlarında kalite yönetim birimi bulunan endüstriyel işletmeler bu birimlerini enerji yönetiminde de görevlendirebilir.
4) Enerji yöneticilerinin veya enerji yönetim birimlerinin görev ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda enerji yöneticisi görevlendirilmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle düzenlenir.
b) İzleme, analiz ve projeksiyon çalışmalarına yönelik olarak aşağıdaki faaliyetler yürütülür:
1) Ülke genelinde, endüstriyel işletmelerde ve binalardaki enerji verimliliğinin gelişimini bölge ve sektör bazında ortaya koyan envanter ve geleceğe yönelik projeksiyonlar, yetkilendirilmiş kurumların işbirliği ile Genel Müdürlük tarafından, kamu kesimi ile ilgili olarak kendi tespit ve değerlendirmelerini içeren yıllık raporlar ise Genel Müdürlük tarafından hazırlanır ve yayımlanır.
2) Endüstriyel işletmeler ve enerji yöneticisi çalıştırmakla yükümlü olan bina sahipleri ve/veya yönetimleri istenen bilgileri, kamu kesiminde enerji yöneticisi çalıştırmakla yükümlü olan kurum ve kuruluşlar ise enerji tüketim bilgilerini ve kendi tespitlerini içeren ve formatı Genel Müdürlük tarafından belirlenen raporları her yıl Mart ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe verir. Endüstriyel işletmeler, Genel Müdürlüğün yerinde yapacağı incelemelere imkan tanır.
c) Sıvı veya gaz yakıtlı merkezî ısıtma sistemine sahip binaların tesisat projelerinde, merkezî veya lokal ısı veya sıcaklık kontrol cihazlarına ve ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemlere yer verilir. Buna aykırı olarak hazırlanan projeler ilgili mercilerce onaylanmaz.
ç) Toplam inşaat alanı yönetmelikte belirlenen mesken amaçlı kullanılan binalarda, ticari binalarda ve hizmet binalarında uygulanmak üzere, binalarda mimarî tasarım, ısıtma, soğutma, ısı yalıtımı, sıcak su, elektrik tesisatı ve aydınlatma konularındaki normları, standartları, asgarî performans kriterlerini, bilgi toplama ve kontrol prosedürlerini kapsayan binalarda enerji performansı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Türk Standartları Enstitüsü ve Genel Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle düzenlenir. Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde ilgili idare tarafından yapı kullanma izni verilmez.
d) Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmeliğe göre, hazırlanan yapı projeleri kapsamında enerji kimlik belgesi düzenlenir. Enerji kimlik belgesinde binanın enerji ihtiyacı, yalıtım özellikleri, ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ve binanın enerji tüketim sınıflandırması ile ilgili bilgiler asgarî olarak bulundurulur. Belgede bulundurulması gereken diğer bilgiler ile belgenin yenilenmesine ve mevcut binalar da dâhil olmak üzere uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir. Mücavir alan dışında kalan ve toplam inşaat alanı beşbin metrekareden az olan binalar için enerji kimlik belgesi düzenlenmesi zorunlu değildir.
e) Elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım şebekelerinde enerji verimliliğinin artırılmasına, talep tarafı yönetimine, termik santrallerin atık ısılarından yararlanılmasına, açık alan aydınlatmalarına, biyoyakıt ve hidrojen gibi alternatif yakıt kullanımının özendirilmesine yönelik usul ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.
f) Ulaşımda enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik olarak yurt içinde üretilen araçların birim yakıt tüketimlerinin düşürülmesine, araçlarda verimlilik standartlarının yükseltilmesine; toplu taşımacılığın yaygınlaştırılmasına, gelişmiş trafik sinyalizasyon sistemlerinin kurulmasına yönelik usul ve esaslar, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile müştereken hazırlanarak Ulaştırma Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
g) Endüstriyel işletmelerde ve binalarda yapılan etüt çalışmalarında, akredite olmuş ulusal veya uluslararası kuruluşlar tarafından kalibrasyonu yapılmış ve etiketlenmiş cihazlar kullanılması zorunludur.
ğ) Yakma tesislerinde yer alan kazanların, brülörlerin, kat kaloriferi ve kombilerden Genel Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte belirlenen asgarî verimlilik değerlerini sağlamayanların satışına izin verilmez.
h) Elektrik motorlarının, klimaların, elektrikli ev aletlerinin ve ampullerin sınıflandırılmasına ve asgarî verimlerinin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Genel Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir ve asgarî sınırları sağlamayanların satışına izin verilmez.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Destekler ve Diğer Uygulamalar
Destekler
MADDE 8- (1) Enerji verimliliği uygulama projelerinin desteklenmesine, enerji yoğunluğunun azaltılmasına ve araştırma ve geliştirme projelerine yönelik uygulamalar, aşağıdaki usul ve esaslara göre yürütülür.
a) Enerji verimliliği uygulama projeleri aşağıdaki esaslara göre desteklenir:
1) Endüstriyel işletmeler tarafından Genel Müdürlüğe sunulan, Genel Müdürlüğün uygun görüşü ile Kurul tarafından onaylanan, geri ödeme süresi en fazla beş yıl ve projesinde belirlenmiş bedelleri en fazla beşyüzbin Yeni Türk Lirası olan uygulama projeleri, bedellerinin en fazla yüzde yirmisi oranında desteklenir.
2) Verimlilik artırıcı projeleri desteklenen tüzel kişiler, bu projelerini işletmelerinde iki yıl içinde uygular. Bu süreyi aşan veya projesinden farklı yapılan uygulamalar desteklenmez. Uygulama öncesi ve sonrası bilgi ve görüntüleri ihtiva eden uygulama raporları Genel Müdürlüğe gönderilir. Uygulama sonuçları Genel Müdürlük tarafından yerinde kontrol edilir.
3) Enerji verimliliğini artırıcı uygulama projelerinin desteklenmesi ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
b) Enerji yoğunluğunun azaltılmasına yönelik aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir:
1) Üç yıl içerisinde enerji yoğunluğunu, herhangi bir endüstriyel işletmesi için ortalama olarak en az yüzde on oranında azaltmayı taahhüt etmek amacıyla, Genel Müdürlük ile gönüllü anlaşma yapan ve taahhüdünü yerine getiren gerçek ve tüzel kişilerin ilgili endüstriyel işletmesinin anlaşmanın yapıldığı yıla ait enerji giderinin yüzde yirmisi, yüzbin Yeni Türk Lirasını geçmemek üzere, ödenek imkanları gözönüne alınarak karşılanır.
2) Bu fıkranın (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında taahhütlerini yerine getirdikleri endüstriyel işletmelerde daha sonraki yıllarda enerji yoğunluklarını artıran gerçek ve tüzel kişiler, Genel Müdürlük ile ikinci defa anlaşma yapamaz.
3) Gönüllü anlaşma yapan gerçek ve tüzel kişilerin hidrolik, rüzgar, jeotermal, güneş ve biyokütle kaynakları, atıkları modern yakma teknikleri ile ısı ve elektrik enerjisine dönüştüren tesisleri veya 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde tanımlanan ve yurt içinde imal edilen kojenerasyon tesislerini kurarak ürettikleri ve endüstriyel işletme içinde tükettikleri enerji, enerji yoğunluğu hesabına dâhil edilmez.
4) Bünyesinde birden fazla endüstriyel işletme bulunan gerçek ve tüzel kişilerin gönüllü anlaşma yapmadıkları endüstriyel işletmelerindeki enerji yoğunluğu değişimleri Genel Müdürlük tarafından ayrıca incelenir.
5) Gönüllü anlaşma yapılacak endüstriyel işletmelerde aranacak kriterler, enerji yoğunluğu hesaplama yöntemi ve mücbir sebep halleri de dâhil olmak üzere gönüllü anlaşmalarda bulunması gereken esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.
c) Enerji verimliliği uygulama projelerinin desteklenmesine ve enerji yoğunluğunun azaltılması uygulamalarına yönelik olarak Genel Müdürlük bütçesine gerekli ödenek konulur. Destekler için ayrılan ve kullanılan ödenekler, desteklenen projeler, gönüllü anlaşmalar, enerji yoğunluklarını azaltan ve artıran endüstriyel işletmeler, eğitim ve bilinçlendirme etkinlikleri Genel Müdürlüğün internet sayfasında yayınlanır.
ç) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, enerji verimliliğinin artırılmasına, yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik araştırma ve geliştirme projelerini öncelikle destekler; bu projelerin yönlendirilmesinde ve değerlendirilmesinde Genel Müdürlüğün görüşünü alır.
Diğer uygulamalar
MADDE 9- (1) Enerji verimliliğinin artırılması amacıyla aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir:
a) Endüstriyel işletmelerin mevcut sistemlerinde enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik olarak hazırlanan, Kurul tarafından onaylanan ve asgarî yatırım büyüklükleri Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen miktarın üzerinde olan projeler ile kullandıkları yakıt türleri ve teknolojilerine bağlı olarak Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan yıllık ortalama verim değerlerinin üzerindeki kojenerasyon tesisleri, Hazine Müsteşarlığınca desteklenir.
b) Küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik olarak, 12/4/1990 tarihli ve 3624 sayılı Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunda tanımlanan işletmelerin enerji verimliliğine yönelik alacakları eğitim, etüt ve danışmanlık hizmetleri, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından desteklenir. Bu uygulama ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
c) Vakıflar tarafından kurulan şirketlerden yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikasına ilişkin herhangi bir bedel alınmaz.
BEŞİNCİ BÖLÜM
İdarî Yaptırımlar ve Çeşitli Hükümler
İdarî yaptırımlar ve uygulama
MADDE 10- (1) Bu Kanun kapsamında, idarî para cezası vermeye yetkili olanlar tarafından yapılan tespit ve/veya denetimler sonucu gerçek veya tüzel kişilere aşağıdaki esaslar çerçevesinde idarî yaptırımlar uygulanır.
a) İdarî yaptırım gerektiren haller şunlardır:
1) 5 inci madde kapsamında yetkilendirmelerle ilgili yürürlüğe konulacak yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde, yetkilendirme anlaşmalarında tanımlanan usul ve esaslara göre yetkilendirilmiş kurumların yetki belgesi Kurul onayı ile Genel Müdürlük tarafından, şirketlerin yetki belgeleri ise anlaşma yaptıkları kurum tarafından iptal edilir. Yetki belgesi iptal edilen yetkilendirilmiş kurumlara veya şirketlere en az beş yıl süre ile yetki belgesi verilmez. Yetki belgesi iptal edilen yetkilendirilmiş kurumlar tarafından şirketler ile yapılan yetkilendirme anlaşmaları Genel Müdürlük tarafından incelemeye alınır ve yönetmelikte tanımlanan şartları haiz olmayanlar iptal edilir. Gerekli şartları haiz olanların anlaşmaları Genel Müdürlük tarafından yenilenir.
2) 5 inci, 7 nci, 8 inci ve 9 uncu maddeler kapsamında istenen bilgilerin ve inceleme yapma imkanının verilmemesi halinde istenen bilgi ve/veya iznin verilmesi için otuz günlük süre tanınır. Verilen süre sonunda istenen bilgilerin yanlış veya noksan verilmesi halinde onbin Yeni Türk Lirası, hiçbir bilgi verilmemesi ve/veya yerinde inceleme imkanının tanınmaması halinde ellibin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
3) (a) bendinin (2) numaralı alt bendi dışında bu Kanun ve ilgili yönetmelikler kapsamında istenen gerekli diğer bilgilerin otuz gün içinde, doğru olarak ve gerektiği şekilde verilmemesi halinde beşyüz Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
4) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendindeki ticarî sırları kendilerinin veya başkalarının yararına kullananların bu Kanun kapsamına giren kuruluşlarda görev yapmaları iki yıldan aşağı olmamak üzere yasaklanır.
5) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinin (2) numaralı alt bendi kapsamında şirketlerden bu Kanun ve çıkarılan yönetmelik hükümlerine aykırı hareket ettiği tespit edilerek Genel Müdürlüğe bildirilenlere bu bendin (1) numaralı alt bendi hükümleri uygulanır.
6) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer alan yayın yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hakkında 3984 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
7) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (2) numaralı alt bendi ile ilgili hükümlerin yerine getirilmemesi halinde, ilgili tüzel kişilere beşbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
8) Endüstriyel işletmeler ve binaların sahipleri veya yönetimleri tarafından 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ve ilgili yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde aykırılığın giderilmesi için ihtar edilir. Aykırılığın otuz gün içerisinde giderilmemesi halinde; endüstriyel işletmelere, bina sahibine veya bina yönetimine yirmibin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
9) 7 nci maddenin birinci fıkrasının (ğ) ve (h) bentlerine aykırı olarak satış yapan gerçek ve tüzel kişilere, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yirmibin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
b) Bu fıkranın (a) bendinin (9) numaralı alt bendi hariç olmak üzere, idarî para cezası uygulanmasını takip eden bir yıl içinde aynı fiilin tekrarlanması halinde idarî para cezaları iki kat artırılarak uygulanır.
c) Bu fıkranın (a) bendinin (2), (3) ve (8) numaralı alt bentleri gereğince endüstriyel işletmelere, bina sahibine veya bina yönetimine verilmiş olan ceza miktarlarının, cezaya muhatap gerçek veya tüzel kişinin bir önceki malî yıla ilişkin toplam enerji harcamalarının yüzde yirmisini veya tüzel kişinin bir önceki malî yılına ilişkin bilançosunda yer alan gelirlerinin yüzde beşini geçmesi halinde, otuz gün içerisinde bilanço ve enerji harcamalarına ilişkin belgelerin ibraz edilmesi şartıyla, her iki sınıra göre hesaplanan tutarlardan düşük olanı ceza miktarı olarak hesaplanır.
ç) Bu Kanuna göre, bir başka kamu kurum veya kuruluşu tarafından uygulanması öngörülmeyen idarî yaptırımlar Genel Müdürlük tarafından uygulanır.
d) İdarî para cezalarında tüzel kişilerin sorumluluğu, 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 65 inci maddesine göre tayin olunur.
Bakanlığın yetkileri
MADDE 11- (1) Bakanlık, diğer maddelerde sayılan yetkilerinin dışında:
a) Kurul vasıtası ile bu Kanun kapsamındaki yükümlülüklerin uygulanması, yönlendirilmesi, izlenmesi, değerlendirilmesi, alınacak tedbirlerin planlanması ve uygulanmasında koordinasyonu sağlar.
b) 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında enerji yöneticisi görevlendirilmesine ve enerji yönetim birimi kurulmasına ilişkin olarak tanımlanan rakamsal sınır değerlerini yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar artırmaya yetkilidir.
c) 8 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında belirtilen proje bedeli miktarını ve projelere verilebilecek destekleme oranını yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar artırmaya, 8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında belirtilen enerji yoğunluğu azaltma oranını ve destekleme miktarını yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar artırmaya yetkilidir.
İstisnalar
MADDE 12- (1) Türk Silahlı Kuvvetleri, Millî Savunma Bakanlığı ve bağlı kuruluşları ile Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi ve (d) bendi hükümlerinden muaftır. Aynı maddenin (a) bendi kapsamındaki hükümlere ilişkin uygulama usul ve esasları ise bu kurumlar tarafından belirlenir.
MADDE 13- 14/6/1935 tarihli ve 2819 sayılı Elektrik İşleri Etüd İdaresi Teşkiline Dair Kanunun 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 2- E.İ.E. İdaresinin görevleri şunlardır:
a) Ülkenin hidrolik, rüzgar, jeotermal, güneş, biyokütle ve diğer yenilenebilir enerji kaynakları öncelikli olmak üzere tüm enerji kaynaklarının değerlendirilmesine yönelik, ölçümler yapmak, fizibilite ve örnek uygulama projeleri hazırlamak; araştırma kurumları, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşları ile işbirliği yaparak pilot sistemler geliştirmek, tanıtım ve danışmanlık faaliyetleri yürütmek.
b) Sanayide ve binalarda enerjinin rasyonel kullanımı ile ilgili olarak, bilinçlendirme ve eğitim hizmetleri vermek, üniversiteleri, meslek odalarını ve tüzel kişileri aynı hizmetleri verebilmeleri için yetkilendirmek ve denetlemek, Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun sekreteryasını yürütmek.
c) Ulaşımda, elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım sistemlerinde enerjinin etkin ve verimli kullanılması yönünde ilgili bakanlık ve kuruluşlar tarafından yürütülen çalışmaları izlemek, değerlendirmek, önlem ve/veya proje önerileri geliştirmek.
ç) Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu tarafından onaylanan enerji verimliliği uygulama projelerini ve araştırma ve geliştirme projelerini izlemek ve denetlemek.
d) Enerji tüketim noktalarında çevreyi ilgilendiren zararlı atık ve emisyonların gelişimini izlemek, değerlendirmek, projeksiyonlar üretmek ve önlem önerileri hazırlamak.
e) Ülkede ve dünyada enerji alanındaki çalışmaları ve gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek, ülkenin ihtiyaç ve şartlarına uygun olarak araştırma ve geliştirme hedef ve önceliklerini belirlemek, bu doğrultuda araştırma ve geliştirme çalışmaları yapmak, yaptırmak, çalışma sonuçlarını ekonomik analizleri ile birlikte kamuoyuna sunmak.
f) Enerji ile ilgili tüm paydaşların, doğru ve güncel bilgiye hızla erişebilmelerini sağlamak; ulusal enerji envanterini oluşturmak ve güncel tutmak; planlama, projeksiyon, izleme ve değerlendirme çalışmalarına destek vermek üzere ulusal enerji bilgi yönetim merkezi kurmak ve işletmek.
g) Yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilmesine ve enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik projeksiyonlar ve öneriler geliştirmek.
ğ) Toplum genelinde enerji bilincinin geliştirilmesi ve yeni enerji teknolojilerinden yararlanılması amacıyla faaliyette bulunmak.
h) Enerji verimliliği ile ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, özel sektör ve sivil toplum örgütleri arasında etkili ve verimli işbirliğinin geliştirilmesi yönünde koordinasyonu sağlamak.
ı) Enerji ile ilgili konularda kamuoyunu bilgilendirmek ve bilinçlendirmek amacıyla faaliyetlerde bulunmak.
i) Diğer ülkelerdeki benzer ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmak ve bilgi alışverişinde bulunmak.
E.İ.E. İdaresinin görevleri aşağıdaki esaslar çerçevesinde yerine getirilir:
a) E.İ.E. İdaresi görevleri kapsamında, gerekli gördüğü her türlü bilgiyi gerçek ve tüzel kişilerden istemeye yetkilidir. Bilgi istenen gerçek ve tüzel kişiler gereken bilgileri vermekle yükümlüdürler. E.İ.E. İdaresi, sağladığı bilgilerden ülkenin emniyetine, güvenliğine ve ekonomik çıkarlarına, gerçek ve tüzel kişilerin ticarî ilişkilerine zarar verecek bilgi ve belgelerin gizliliğine riayet eder.
b) E.İ.E. İdaresinde projelerin hazırlanması faaliyetleri ile İdarenin görev alanına giren konularda ve uzmanlık isteyen işlerde, bakanlıklar ile bağlı ve ilgili kuruluşlardan, üniversitelerden ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarından proje ve araştırmaların gerektirdiği niteliklere sahip yeterli sayıda personel, süre ve çalışma konusu belirtilmek şartıyla geçici olarak kurumlarının ve ilgili personelin muvafakati ve Bakan onayı ile görevlendirilebilir. Ancak bu şekilde görevlendirilen personelin çalışma süresi iki yılı ve her halde proje süresini aşamaz. Proje süresinin iki yılı aşması halinde, ilgili kurumun ve personelin muvafakati kaydıyla çalışma süresi Bakan onayı ile bir katına kadar uzatılabilir. Bu şekilde görevlendirilen personel kurumlarından izinli sayılır ve görevlendirilen personelin aylık, ödenek, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî ve sosyal hak ve yardımları kurumlarınca ödenir.
c) E.İ.E. İdaresi bu görevlerini yerine getirirken hidrometrik ölçüm istasyonları kurar, işletir ve sondajlar yapar.
ç) E.İ.E. İdaresine ait mallar ile her çeşit mevcutları aleyhine işlenen suçlara 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 247 ila 266 ncı maddelerinde yer alan cezalar uygulanır.”
MADDE 14- 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 1 inci maddesinin üçüncü fıkrasına aşağıdaki bentler eklenmiştir.
“51. Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak üretimini,
52. Mikro Kojenerasyon: Elektrik enerjisine dayalı kurulu gücü 50 kilovat ve altında olan kojenerasyon tesisini,”
MADDE 15- 4628 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine aşağıdaki bentler eklenmiştir.
“e) Yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan değerin üzerinde verimi olan kojenerasyon tesisi kuran üniversiteler, hastaneler, toplu konutlar, tatil köyleri, on daireden fazla blok apartmanlar, oteller, spor tesisleri, kütüphaneler, müzeler, kongre merkezleri, öğrenci yurtları, depolar, huzurevleri, doğumevleri, yuva ve kreşler, konaklama tesisleri ile alışveriş merkezlerinin yetkili yönetimlerine lisans verilmesinde anonim veya limited şirket olma şartı aranmaz.
f) Yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan değerin üzerinde verime sahip mikro kojenerasyon tesislerini kuran gerçek veya tüzel kişiler, bölgedeki dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiyi ve Kurumu bilgilendirmek koşulu ile anonim veya limited şirket kurma ve lisans alma yükümlülüklerinden muaftır.”
MADDE 16- 10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir.
“Küçük ölçekli yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik uygulamalar
EK MADDE 1- Yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanarak yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ürettikleri ihtiyaç fazlası enerjiyi dağıtım şebekesi üzerinden satmak üzere, kurulu gücü azami yüz kilovatlık üretim tesisi kuran gerçek veya tüzel kişiler, bölgedeki dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiyi ve EPDK’yı bilgilendirmek koşulu ile anonim veya limited şirket kurma ve lisans alma yükümlülüklerinden muaftır.”
Yönetmeliklerin düzenlenmesi
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanunda yürürlüğe konulması öngörülen yönetmelikler, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl, 7 nci maddenin (ç) ve (d) bentleri kapsamında Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulması öngörülen yönetmelikler ise iki yıl içinde yayımlanır. Anılan yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
Mevcut yetki belgeleri ve enerji yöneticisi sertifikalarının geçerliliği
GEÇİCİ MADDE 2- (1) Genel Müdürlük tarafından verilmiş olan mevcut yetki belgeleri, süreleri doluncaya kadar geçerliliklerini korur. Bu Kanunun yayımı tarihinde mevcut olan enerji yöneticisi sertifikaları bir yıl içerisinde ücretsiz olarak yenilenir.
Yükümlülüklere ilişkin ilk bilgilerin verilmesi
GEÇİCİ MADDE 3- (1) Endüstriyel alanda faaliyet gösteren tüm işletmeler ve yapım aşamasında hazırlanmış uygulama projelerinde veya tadilat projelerinde toplam inşaat alanı onbin metrekare ve üzeri olan binaların sahipleri veya yönetimleri, Genel Müdürlük tarafından bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren iki ay içerisinde Genel Müdürlüğün internet sayfasında yayınlanan formatta istenen bilgileri bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren üç ay içerisinde Genel Müdürlüğe bildirir.
Genel Müdürlüğün yetkilendirme görevi
GEÇİCİ MADDE 4- (1) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi kapsamında, Genel Müdürlüğün şirketleri yetkilendirme faaliyeti, bu Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren iki yıl sonra yetkilendirilmiş kurum sayısının onu aşması halinde sona erer. İki yıl içinde yetkilendirilmiş kurum sayısı onu bulmazsa, Genel Müdürlüğün yetkilendirme faaliyeti toplam sayı on olana kadar devam eder.
Eğitim ve bilinçlendirme uygulamaları
GEÇİCİ MADDE 5- (1) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde öngörülen gerekli düzenlemeler bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren iki yıl içinde ilgili kurumlar tarafından yapılır.
(2) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (2) ve (3) numaralı alt bentlerinde yer alan hükümler bu Kanunun yayımı tarihini takip eden birinci yılın sonundan itibaren uygulanır.
Mevcut binalar ve endüstriyel işletmeler, inşaatı devam eden binalar ve asgarî sınırları sağlama
GEÇİCİ MADDE 6- (1) Bu Kanunun yayımı tarihinden önce mevcut olan binalar ile inşaatı devam edip henüz yapı kullanım izni alınmamış olan binalar hakkında 7 nci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi hükmü uygulanmaz.
(2) Bu Kanunun yayımı tarihinde mevcut olan veya yapı ruhsatı alınmış binalar hakkında 7 nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendi hükmü, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren on yıl süreyle uygulanmaz.
(3) Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren üç yıl süreyle 7 nci maddenin birinci fıkrasının (ğ) ve (h) bentlerinde yer alan asgarî sınırları sağlama şartı aranmaz.
Yürürlük
MADDE 17- (1) Bu Kanunun;
a) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (8) numaralı alt bendi yayımı tarihinden iki yıl sonra,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİÎ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU
TASARISI
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; enerjinin etkin kullanılması, israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılmasıdır.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Kanun; enerjinin üretim, iletim, dağıtım ve tüketim aşamalarında, endüstriyel işletmelerde, binalarda, elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım şebekeleri ile ulaşımda enerji verimliliğinin artırılmasına ve desteklenmesine, toplum genelinde enerji bilincinin geliştirilmesine, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik uygulanacak usul ve esasları kapsar.
(2) Enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik önlemlerin uygulanması ile özellik veya görünümleri kabul edilemez derecede değişecek olan, sanayi alanlarında işletme ve üretim faaliyetleri yürütülen, ibadet yeri olarak kullanılan, planlanan kullanım süresi iki yıldan az olan, yılın dört ayından daha az kullanılan, toplam kullanım alanı elli metrekarenin altında olan binalar, koruma altındaki bina veya anıtlar, tarımsal binalar ve atölyeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
b) Genel Müdürlük: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünü,
c) Kurul: Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunu,
ç) Kamu kesimi: Kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, üniversiteler ve mahallî idareleri,
d) Meslek odaları: Elektrik ve makina mühendisleri odalarını,
e) Şirket: Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar ile yaptıkları yetkilendirme anlaşması çerçevesinde, enerji verimliliği hizmetlerini yürütmek üzere yetki belgesi verilen enerji verimliliği danışmanlık şirketlerini,
f) Yetkilendirilmiş kurumlar: Düzenlenen yetkilendirme anlaşması çerçevesinde, eğitim, yetkilendirme ve izleme faaliyetlerini yürütmek üzere Genel Müdürlük tarafından, Kurul onayı ile yetkilendirilen meslek odaları ve üniversiteleri,
g) TEP: Ton Eşdeğer Petrolü,
ğ) Atık: Kullanılmış lastikler, boya çamurları, solventler, plastikler, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yakıt olarak kullanılması uygun görülen atık yağlar ve diğer atıkları,
h) Bina sahibi: Binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi, ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf eden,
ı) Endüstriyel işletme: Elektrik üretim faaliyeti gösteren lisans sahibi tüzel kişiler dışındaki yıllık toplam enerji tüketimleri bin TEP ve üzeri olan, ticaret ve sanayi odası, ticaret odası veya sanayi odasına bağlı olarak faaliyet gösteren ve her türlü mal üretimi yapan işletmeleri,
i) Enerji kimlik belgesi: Asgarî olarak binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ile ilgili bilgileri içeren belgeyi,
j) Enerji verimliliği: Binalarda yaşam standardı ve hizmet kalitesinin, endüstriyel işletmelerde ise üretim kalitesi ve miktarının düşüşüne yol açmadan enerji tüketiminin azaltılmasını,
k) Etüt: Enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik imkanların ortaya çıkarılması için yapılan ve bilgi toplama, ölçüm, değerlendirme ve raporlama aşamalarından oluşan çalışmaları,
l) Enerji verimliliği hizmetleri: Enerji verimliliği konusunda danışmanlık, eğitim, etüt ve uygulama hizmetlerini,
m) Enerji yoğunluğu: Bir birim hasıla üretebilmek için tüketilen enerji miktarını,
n) Enerji yöneticisi ve sertifikası: Bu Kanun kapsamına giren endüstriyel işletmelerde ve binalarda enerji yönetimi ile ilgili faaliyetleri yerine getirmekle sorumlu ve enerji yöneticisi sertifikasına sahip kişi ile Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar veya enerji verimliliği danışmanlık şirketleri tarafından enerji yöneticileri için düzenlenen belgeyi,
o) Enerji yönetimi: Enerji kaynaklarının ve enerjinin verimli kullanılmasını sağlamak üzere yürütülen eğitim, etüt, ölçüm, izleme, planlama ve uygulama faaliyetlerini,
ö) Geri ödeme süresi: Endüstriyel işletmelerin mevcut sistemlerinde enerji verimliliğinin artırılması amacıyla hazırladıkları veya şirketlere hazırlattıkları projelerde ihtiyaç duyulan yatırım harcamalarının projede öngörülen tasarruflarla geri kazanılmasını sağlayan süreyi,
p) Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak üretimini,
r) Uygulama anlaşması: Etüt çalışmaları ile belirlenen önlemlerin uygulanmasını gerçekleştirmek amacıyla şirketlerin yaptıkları anlaşmayı,
s) Yakma tesisleri: Yakıtın yandığı yer ile bu yere bağlı parçalar ve atık gaz tertibatlarının dâhil olduğu ısı elde edilen tesisleri,
ş) Yetki belgesi: Düzenlenen yetkilendirme anlaşmaları çerçevesinde, üniversitelere ve meslek odalarına eğitim, yetkilendirme ve izleme faaliyetlerini yürütmek üzere Kurul onayı ile Genel Müdürlük tarafından, şirketlere ise eğitim, etüt, danışmanlık ve uygulama faaliyetlerini yürütmek üzere Genel Müdürlük, meslek odaları veya üniversiteler tarafından verilen belgeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kurul ve Yetkilendirmeler
Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu
MADDE 4- (1) Enerji verimliliği çalışmalarının ülke genelinde tüm ilgili kuruluşlar nezdinde etkin olarak yürütülmesi, sonuçlarının izlenmesi ve koordinasyonu amacıyla Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu oluşturulur. Kurulca alınan kararların uygulanmasının takibi ve sekreterlik hizmetleri Genel Müdürlük tarafından yürütülür.
(2) Kurul; Bakanlığın Genel Müdürlüğün ilgilendirildiği müsteşar yardımcısı başkanlığında, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Bakanlık, Çevre ve Orman Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Türk Standartları Enstitüsü, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve Türkiye Belediyeler Birliğinin birer üst düzey temsilcisinden oluşur.
(3) Kurulun görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Ulusal düzeyde enerji verimliliği stratejileri, planları ve programları hazırlamak, bunların etkinliğini değerlendirmek, gerektiğinde revize edilmelerini, yeni önlemlerin alınmasını ve uygulanmasını koordine etmek.
b) Genel Müdürlük tarafından yürütülen enerji verimliliği çalışmalarını yönlendirmek ve enerji verimliliği hizmetlerinin yaygınlaştırılmasında, Genel Müdürlük tarafından meslek odalarına ve üniversitelere verilen yetki belgelerini onaylamak.
c) 8 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ve 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki uygulamalardan yararlanmak isteyen endüstriyel işletmelerin yaptıkları veya şirketlere hazırlattıkları uygulama projelerini, 8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki gönüllü anlaşmaları onaylamak ve uygulamanın sonuçlarını izlemek.
ç) Kurula verilen görevler kapsamında ve gerekli gördüğü hallerde, giderleri Genel Müdürlük bütçesinden karşılanmak üzere, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının, üniversitelerin, özel sektörün ve sivil toplum kuruluşlarının katılımı ile geçici ihtisas komisyonları oluşturmak.
d) Yetkilendirilmiş kurumların, şirketlerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve sivil toplum kuruluşlarının katılımı ile her yıl Kasım ayında Genel Müdürlük tarafından düzenlenecek danışma kurulu toplantılarının gündemini ve toplantıya katılacak kuruluşları belirlemek, toplantı sonuç değerlendirmelerini ve önlem önerilerini onaylamak.
e) Her yıl Ocak ayı içinde yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikası bedellerini belirlemek ve yayımlamak.
(4) Kurul her yıl Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında olmak üzere, dört kez olağan olarak toplanır. Ayrıca, Kurul Başkanının gerekli görmesi halinde, yapılan çağrı üzerine olağanüstü olarak da toplanır. Toplantı yeter sayısı için üçte iki çoğunluk aranır ve kararlar toplantıya katılanların oy çokluğu ile alınır. Oyların eşit olması halinde Başkanın oyu iki oy sayılır.
(5) Genel Müdürlük bütçesinden karşılanmak üzere, her toplantı günü için, Kurul Başkanı ve üyelerine, yılda dörtten fazla olmamak üzere uhdesinde kamu görevi bulunanlara (2.000), uhdesinde herhangi bir kamu görevi bulunmayanlara ise (3.000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak miktarda huzur hakkı ödenir.
Yetkilendirmeler
MADDE 5- (1) Enerji verimliliği hizmetlerinin yürütülmesine yönelik yetkilendirmeler ve bu kapsamdaki faaliyetler aşağıdaki esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir.
a) Yetkilendirmeler ve yetki belgesine ilişkin işlemler şunlardır:
1) Üniversitelere ve meslek odalarına uygulamalı eğitim yapabilmeleri ve şirketleri yetkilendirebilmeleri için Kurul onayı ile Genel Müdürlük tarafından yetki belgesi verilir. Bu belgeler bu Kanun ve ilgili yönetmeliklerde belirlenen usul ve esaslara aykırı bir durum olmadıkça her beş yılda bir yenilenir.Yetki belgesi yenilenmeyen kurumların şirketlere verdikleri yetki belgeleri ile ilgili işlemler, süreleri doluncaya kadar Genel Müdürlük tarafından yürütülür.
2) Şirketlere eğitim, etüt, danışmanlık ve uygulama faaliyetlerini yürütmek üzere Genel Müdürlük ve/veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından yetki belgesi verilir. Bu belgeler bu Kanun ve ilgili yönetmeliklerde belirlenen usul ve esaslara aykırı bir durum olmadıkça her üç yılda bir yenilenir. Şirketler, yetki belgesi bedelinin tamamını ve enerji yöneticisi sertifikası bedelinin yüzde onundan fazla olmamak kaydıyla Kurul tarafından belirlenen bölümünü yetkilendirme anlaşması yaptıkları kurum veya kuruluşa öder.
b) Yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler, Genel Müdürlük tarafından kamuoyuna duyurulur.
c) Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler ile bunlar adına hareket eden görevlileri, enerji verimliliği ile ilgili çalışmaları sırasında elde ettikleri ve müşterilerinin ticarî ilişkilerine zarar verecek ticarî sırları gizli tutmakla yükümlüdür. Bu sırları gizli tutmakla yükümlü olanlar, görevlerinden ayrılmış olsalar dahi bu sırları kendi menfaatlerine ve başkalarının lehine kullanamaz.
ç) Genel Müdürlük ve yetkilendirilmiş kurumlar tarafından yürütülecek faaliyetler şunlardır:
1) Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar, şirketlere yetki belgesi verir, enerji yöneticisi eğitimi ve sertifikalandırma faaliyetlerini yürütür.
2) Yetkilendirilmiş kurumlar yetki belgesi verdikleri şirketlerin faaliyetlerini izler, bu Kanun ve bu Kanunun uygulanmasına yönelik olarak Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelik hükümlerine aykırılık teşkil eden hususları otuz gün içerisinde Genel Müdürlüğe bildirir.
3) Genel Müdürlük, televizyon ve radyo kanallarında yayınlanmak üzere bilinçlendirme ve bilgilendirme amaçlı eğitim programları, yarışmalar, kısa süreli film ve/veya çizgi filmler hazırlar veya hazırlattırır.
4) Yetkilendirilmiş kurumlar Genel Müdürlüğe her yıl faaliyet raporu sunar.
d) Şirketlerin görevleri şunlardır:
1) Eğitim, sertifikalandırma, endüstriyel işletmeler, bina sahipleri veya yönetimleri ile aralarında yapılan hizmet anlaşmaları çerçevesinde, etüt ve danışmanlık faaliyetleri yürütmek.
2) Enerji verimliliği etüt çalışması ile belirledikleri önlemlerin uygulanmasına yönelik projeyi hazırlamak.
3) Uygulama anlaşması kapsamındaki tadilatları proje doğrultusunda gerçekleştirmek ve enerji tasarruf miktarını garanti etmek.
4) Yetki aldıkları kuruma her yıl faaliyet raporu sunmak.
e) Enerji tasarruf miktarı ile ilgili olarak yapılan uygulama anlaşması kapsamında garanti ettiği taahhüdünü, uygulama öncesi ve sonrası yapacağı ölçümlerle endüstriyel işletmenin ve yetkilendirildiği kurumun temsilcileri huzurunda kanıtlayamayan şirket, yetkilendirildiği kurum tarafından internet üzerinden ilan edilir. En fazla üç uygulama anlaşmasındaki taahhüdünü yerine getiremeyen şirketin yetki belgesi, bir yıl sonra yenilenebilmek üzere iptal edilir.
f) Şirketlerin uygulama anlaşmaları kapsamında ölçümlerle kanıtladıkları tasarruf miktarları, yetkilendirildikleri kurumlar tarafından internet üzerinden ilan edilir.
(2) Yetki belgesinin verilmesine, yetkilendirilecek kurumlarda ve şirketlerde aranacak niteliklere, yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikasına ilişkin hususlar ile bu madde kapsamındaki yetkilendirmelere, faaliyetlere ve görevlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Eğitim, Bilinçlendirme ve Uygulamalar
Eğitim ve bilinçlendirme
MADDE 6- (1) Enerji verimliliği hizmetlerinin etkinliğini ve enerji bilincini artırmak amacıyla aşağıdaki esaslar çerçevesinde eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri gerçekleştirilir.
a) Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan usul ve esaslar çerçevesinde;
1) Şirketler için Genel Müdürlük ve/veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından, enerji yöneticileri için Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler tarafından teorik ve uygulamalı eğitim programları düzenlenir.
2) Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar, yetkilendirme anlaşması yaptıkları şirketlerin eğitim programlarına laboratuvar kullanım desteği sağlar.
b) Enerji ve enerji verimliliği ile ilgili temel kavramlar, Türkiye’nin genel enerji durumu, enerji kaynakları, enerji üretim teknikleri, günlük hayatta enerjinin verimli kullanımı ile iklim değişikliği ve çevrenin korunmasında enerji verimliliğinin önemi konularında teorik ve pratik bilgiler verilmek üzere, Milli Savunma Bakanlığı tarafından, askeri liseler ile er-erbaş eğitim merkezlerinde ders ve eğitim programları yürütülür; örgün ve yaygın eğitim kurumlarının ders programlarında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından, kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet içi eğitimlerinde ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından gerekli düzenlemeler yapılır.
c) Enerjinin verimli kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla kamuoyunun bilinçlendirilmesine yönelik yapılacak faaliyetler şunlardır:
1) Ulusal ve/veya bölgesel yayın yapan televizyon ve radyo kanalları, Genel Müdürlük tarafından hazırlanan veya hazırlattırılan enerjinin verimli kullanılması ile ilgili eğitim programlarını, yarışmaları, kısa süreli film ve/veya çizgi filmleri, 13/4/1994 tarihli ve 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 31 inci maddesi gereğince bilinçlendirme ve bilgilendirme amaçlı eğitim programları kapsamında, toplam yayın süresi ayda asgarî otuz dakikadan az olmamak üzere 07:00 ila 23:00 saatleri arasında yayınlar.
2) Lisansları kapsamında elektrik ve/veya doğal gaz satışı yapan tüzel kişiler bir önceki malî yıla ait tüketim miktarı ve bu miktara karşılık gelen tüketim bedelini içeren aylık bazdaki bilgileri internet ortamında müşterilerinin bilgisine sunar.
3) Üreticiler ve ithalatçılar, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından tespit ve ilan edilen Türkçe kullanım ve tanıtma kılavuzu ile satılmak zorunda olan enerji tüketen malların kullanım kılavuzlarında, malın enerji tüketimi açısından verimli kullanımı ile ilgili bilgilere ayrı bir bölümde yer verir. Bu hükmün uygulanması Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından denetlenir.
4) Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, meslek odaları ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği işbirliği ile Genel Müdürlük tarafından her yıl Ocak ayının ikinci haftasında Enerji Verimliliği Haftası etkinlikleri düzenlenir. Bu kapsamdaki etkinliklerin nitelikleri Kurul tarafından belirlenir.
Uygulamalar
MADDE 7- (1) Enerji verimliliğinin artırılması amacıyla aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir.
a) Enerji yönetimi ile ilgili olarak yürütülecek faaliyetler şunlardır:
1) Endüstriyel işletmeler, çalışanları arasından enerji yöneticisi görevlendirir. Organize sanayi bölgelerinde, bölgedeki bin TEP’ten daha az enerji tüketimi bulunan endüstriyel işletmelere hizmet vermek üzere enerji yönetim birimi kurulur.
2) Toplam inşaat alanı en az yirmibin metrekare veya yıllık enerji tüketimi beşyüz TEP ve üzeri olan ticari binaların, hizmet binalarının ve kamu kesimi binalarının yönetimleri, yönetimlerin bulunmadığı hallerde bina sahipleri, enerji yöneticisi görevlendirir veya enerji yöneticilerinden hizmet alır.
3) Kamu kesimi dışında kalan ve yıllık toplam enerji tüketimleri ellibin TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerde, enerji yöneticisinin sorumluluğunda enerji yönetim birimi kurulur. Organizasyonlarında kalite yönetim birimi bulunan endüstriyel işletmeler, bu birimlerini enerji yönetim birimi olarak da görevlendirebilir.
4) Enerji yöneticileri ile enerji yönetim birimlerinin görev ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir. Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda ise enerji yöneticisi görevlendirilmesine ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle düzenlenir.
b) İzleme, analiz ve projeksiyon çalışmalarına yönelik olarak aşağıdaki faaliyetler yürütülür:
1) Ülke genelinde, endüstriyel işletmelerde ve binalardaki enerji verimliliğinin gelişimini bölge ve sektör bazında ortaya koyan envanter ve geleceğe yönelik projeksiyonlar yetkilendirilmiş kurumların işbirliği ile Genel Müdürlük tarafından, kamu kesimi ile ilgili olarak kendi tespit ve değerlendirmelerini içeren yıllık raporlar ise Genel Müdürlük tarafından hazırlanır ve yayımlanır.
2) Endüstriyel işletmeler ve enerji yöneticisi çalıştırmakla yükümlü olan bina sahipleri ve/veya yönetimleri istenen bilgileri, kamu kesiminde enerji yöneticisi çalıştırmakla yükümlü olan kurum ve kuruluşlar ise formatı Genel Müdürlük tarafından belirlenen enerji tüketim bilgileri ve kendi tespitlerini içeren raporları her yıl Mart ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe verir. Endüstriyel işletmeler, Genel Müdürlüğün yerinde yapacağı incelemelere imkan tanır.
c) Merkezî ısıtma sistemine sahip binalarda, merkezî veya lokal ısı veya sıcaklık kontrol cihazları ile ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemler kullanılır. Buna aykırı olarak hazırlanan projeler ilgili mercilerce onaylanmaz.
ç) Toplam inşaat alanı yönetmelikte belirlenen mesken amaçlı kullanılan binalarda, ticari binalarda ve hizmet binalarında uygulanmak üzere mimarî tasarım, ısıtma, soğutma, ısı yalıtımı, sıcak su, elektrik tesisatı ve aydınlatma konularındaki normları, standartları, asgarî performans kriterlerini, bilgi toplama ve kontrol prosedürlerini kapsayan binalarda enerji performansına ilişkin usul ve esaslar, Türk Standartları Enstitüsü ve Genel Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle düzenlenir. Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde ilgili idare tarafından yapı kullanma izni verilmez.
d) Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmeliğe göre hazırlanan yapı projeleri kapsamında enerji kimlik belgesi düzenlenir. Enerji kimlik belgesinde binanın enerji ihtiyacı, yalıtım özellikleri, ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ve binanın enerji tüketim sınıflandırması ile ilgili bilgiler asgarî olarak bulundurulur. Belgede bulundurulması gereken diğer bilgiler ile belgenin yenilenmesine ve mevcut binalar da dâhil olmak üzere uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir. Mücavir alan dışında kalan ve toplam inşaat alanı bin metrekareden az olan binalar için enerji kimlik belgesi düzenlenmesi zorunlu değildir.
e) Elektrik enerjisi üretim tesisleri ile iletim ve dağıtım şebekelerinde enerji verimliliğinin artırılmasına, talep tarafı yönetimine, termik santrallerin atık ısılarından yararlanılmasına, açık alan aydınlatmalarına, biyoyakıt ve hidrojen gibi alternatif yakıt kullanımının özendirilmesine ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.
f) Ulaşımda enerji verimliliğinin artırılması ile ilgili olarak; yurt içinde üretilen araçların birim yakıt tüketimlerinin düşürülmesine, araçlarda verimlilik standartlarının yükseltilmesine, toplu taşımacılığın yaygınlaştırılmasına, gelişmiş trafik sinyalizasyon sistemlerinin kurulmasına ilişkin usul ve esaslar, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile müştereken hazırlanarak Ulaştırma Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
g) Endüstriyel işletmelerde ve binalarda yapılan etüt çalışmaları sırasında, akredite olmuş ulusal veya uluslararası kuruluşlar tarafından kalibrasyonu yapılmış ve etiketlenmiş cihazların kullanılması zorunludur.
ğ) Yakma tesislerinde yer alan kazanlardan, brülörlerden, kat kaloriferi ve kombilerden Genel Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte belirlenen asgarî verimlilik değerlerini sağlamayanların satışına izin verilmez.
h) Elektrik motorlarının, klimaların, elektrikli ev aletlerinin ve ampullerin sınıflandırılmasına ve asgarî verimlerinin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Genel Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir ve asgarî sınırları sağlamayanların satışına izin verilmez.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Destekler ve Diğer Uygulamalar
Destekler
MADDE 8- (1) Enerji verimliliği uygulama projelerinin desteklenmesi, enerji yoğunluğunun azaltılması, araştırma ve geliştirme projeleri ile ilgili uygulamalar aşağıdaki usul ve esaslara göre yürütülür.
a) Enerji verimliliği uygulama projeleri aşağıdaki esaslara göre desteklenir:
1) Endüstriyel işletmeler tarafından Genel Müdürlüğe sunulan, Genel Müdürlüğün uygun görüşü ile Kurul tarafından onaylanan, geri ödeme süresi en fazla beş yıl ve projesinde belirlenmiş bedelleri en fazla beşyüzbin Türk Lirası olan uygulama projeleri bedellerinin en fazla yüzde yirmisi oranında desteklenir.
2) Verimlilik artırıcı projeleri desteklenen tüzel kişiler, bu projelerini işletmelerinde iki yıl içinde uygular. Bu süreyi aşan veya projesinden farklı yapılan uygulamalar desteklenmez.Uygulama öncesi ve sonrası bilgi ve görüntüleri ihtiva eden uygulama raporları Genel Müdürlüğe gönderilir. Uygulama sonuçları Genel Müdürlük tarafından yerinde kontrol edilir.
3) Enerji verimliliğini artırıcı uygulama projelerinin desteklenmesi ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
b) Enerji yoğunluğunun azaltılmasına yönelik aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir:
1) Herhangi bir endüstriyel işletmesi için üç yıl içerisinde enerji yoğunluğunu ortalama olarak en az yüzde on oranında azaltmayı taahhüt ederek Genel Müdürlük ile gönüllü anlaşma yapan ve taahhüdünü yerine getiren gerçek veya tüzel kişilerin ilgili endüstriyel işletmesinin, ödenek imkanları gözönüne alınmak ve yüzbin Türk Lirasını geçmemek kaydıyla, anlaşmanın yapıldığı yıla ait enerji giderinin yüzde yirmisi karşılanır.
2) Bu bendin (1) numaralı alt bendi kapsamında taahhütlerin yerine getirildiği endüstriyel işletmelerde, daha sonraki yıllarda enerji yoğunluklarını artıran gerçek veya tüzel kişiler Genel Müdürlük ile ikinci defa anlaşma yapamaz.
3) Gönüllü anlaşma yapan gerçek veya tüzel kişilerin endüstriyel işletme içinde tükettikleri enerjiden; atıkları modern yakma teknikleri ile ısı ve elektrik enerjisine dönüştüren tesislerinde, 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde tanımlanan ve yurt içinde imal edilen kojenerasyon tesislerinde veya hidrolik, rüzgar, jeotermal, güneş ve biyokütle kaynaklarını kullanarak ürettikleri enerji, enerji yoğunluğu hesabına dâhil edilmez.
4) Bünyesinde birden fazla endüstriyel işletme bulunan gerçek veya tüzel kişilerin gönüllü anlaşma yapmadıkları endüstriyel işletmelerindeki enerji yoğunluğu değişimleri, Genel Müdürlük tarafından ayrıca incelenir.
5) Gönüllü anlaşma yapılacak endüstriyel işletmelerde aranacak nitelikler, enerji yoğunluğu hesaplama yöntemleri ve mücbir sebep halleri de dâhil olmak üzere gönüllü anlaşmalarda bulunması gereken diğer esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.
c) Enerji verimliliği uygulama projelerinin desteklenmesi ve enerji yoğunluğunun azaltılması uygulamalarına yönelik olarak Genel Müdürlük bütçesine gerekli ödenek konulur. Destekler için ayrılan ve kullanılan ödenekler, desteklenen projeler, gönüllü anlaşmalar, enerji yoğunluklarını azaltan ve artıran endüstriyel işletmeler, eğitim ve bilinçlendirme etkinlikleri Genel Müdürlüğün internet sayfasında ilan edilir.
ç) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, enerji verimliliğinin artırılması ile yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik araştırma ve geliştirme projelerini öncelikle destekler; bu projelerin yönlendirilmesinde ve değerlendirilmesinde Genel Müdürlüğün görüşünü alır.
Diğer uygulamalar
MADDE 9- (1) Enerji verimliliğinin artırılması amacıyla aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir:
a) Endüstriyel işletmelerin mevcut sistemlerinde enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik olarak hazırlanan, Kurul tarafından onaylanan ve asgarî yatırım büyüklükleri Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen miktarın üzerinde olan projeler ile kullandıkları yakıt türleri ve teknolojilerine bağlı olarak Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan yıllık ortalama verim değerlerini sağlayan kojenerasyon yatırımları, Hazine Müsteşarlığınca yatırım teşviklerinden yararlandırılır.
b) Küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik olarak, 12/4/1990 tarihli ve 3624 sayılı Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunda tanımlanan işletmelerin enerji verimliliğine yönelik alacakları eğitim, etüt ve danışmanlık hizmetleri, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından desteklenir. Bu uygulama ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
c) Vakıflar tarafından kurulan şirketlerden yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikasına ilişkin herhangi bir bedel alınmaz.
BEŞİNCİ BÖLÜM
İdarî Yaptırımlar ve Çeşitli Hükümler
İdarî yaptırımlar ve uygulama
MADDE 10- (1) Bu Kanun kapsamında, idarî para cezası vermeye yetkili olanlar tarafından yapılan tespit ve/veya denetimler sonucu gerçek veya tüzel kişilere aşağıdaki esaslar çerçevesinde idarî yaptırımlar uygulanır.
a) İdarî yaptırım gerektiren haller şunlardır:
1) 5 inci madde kapsamında yetkilendirmelerle ilgili yürürlüğe konulacak yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde, yetkilendirme anlaşmalarında tanımlanan usul ve esaslara göre yetkilendirilmiş kurumların yetki belgesi Kurul onayı ile Genel Müdürlük tarafından, şirketlerin yetki belgeleri ise anlaşma yaptıkları kurum tarafından iptal edilir. Yetki belgesi iptal edilen yetkilendirilmiş kurumlara veya şirketlere en az beş yıl süre ile yetki belgesi verilmez. Yetki belgesi iptal edilen yetkilendirilmiş kurumlar tarafından şirketler ile yapılan yetkilendirme anlaşmaları Genel Müdürlük tarafından incelemeye alınır ve yönetmelikte tanımlanan şartları haiz olmayanlar iptal edilir. Gerekli şartları haiz olanların anlaşmaları Genel Müdürlük tarafından yenilenir.
2) 5 inci, 7 nci, 8 inci ve 9 uncu maddeler kapsamında istenen bilgilerin ve inceleme yapma imkanının verilmemesi halinde istenen bilgi ve/veya iznin verilmesi için otuz günlük süre tanınır. Verilen süre sonunda istenen bilgilerin yanlış veya noksan verilmesi halinde onbin Türk Lirası, hiçbir bilgi verilmemesi ve/veya yerinde inceleme imkanının tanınmaması halinde ellibin Türk Lirası idarî para cezası verilir.
3) Bu bendin (2) numaralı alt bendi dışında bu Kanun ve ilgili yönetmelikler kapsamında istenen gerekli diğer bilgilerin otuz gün içinde, doğru olarak ve gerektiği şekilde verilmemesi halinde beşyüz Türk Lirası idarî para cezası verilir.
4) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendindeki ticarî sırları kendilerinin veya başkalarının yararına kullananların bu Kanun kapsamına giren kuruluşlarda görev yapmaları iki yıldan aşağı olmamak üzere yasaklanır.
5) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinin (2) numaralı alt bendi kapsamında bu Kanun ve çıkarılan yönetmelik hükümlerine aykırı hareket ettiği tespit edilerek Genel Müdürlüğe bildirilen şirketlere bu bendin (1) numaralı alt bendi hükümleri uygulanır.
6) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer alan yayın yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hakkında 3984 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
7) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (2) numaralı alt bendi ile ilgili hükümlerin yerine getirilmemesi halinde, ilgili tüzel kişilere beşbin Türk Lirası idarî para cezası verilir.
8) Endüstriyel işletmeler ve binaların sahipleri veya yönetimleri, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ve ilgili yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde, aykırılığın giderilmesi için ihtar edilir. Aykırılığın otuz gün içerisinde giderilmemesi halinde; endüstriyel işletmeye, bina sahibine veya bina yönetimine yirmibin Türk Lirası idarî para cezası verilir.
9) 7 nci maddenin birinci fıkrasının (ğ) ve (h) bentlerine aykırı olarak satış yapan gerçek ve tüzel kişilere, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yirmibin Türk Lirası idarî para cezası verilir.
b) Bu fıkranın (a) bendinin (9) numaralı alt bendi hariç olmak üzere, idarî para cezası uygulanmasını takip eden bir yıl içinde aynı fiilin tekrarlanması halinde idarî para cezaları iki kat artırılarak uygulanır.
c) Bu fıkranın (a) bendinin (2), (3) ve (8) numaralı alt bentleri gereğince endüstriyel işletmelere, bina sahibine veya bina yönetimine verilmiş olan ceza miktarlarının, cezaya muhatap gerçek veya tüzel kişinin bir önceki malî yıla ilişkin toplam enerji harcamalarının yüzde yirmisini veya tüzel kişinin bir önceki malî yılına ilişkin bilançosunda yer alan gelirlerinin yüzde beşini geçmesi halinde, otuz gün içerisinde bilanço ve enerji harcamalarına ilişkin belgelerin ibraz edilmesi şartıyla, her iki sınıra göre hesaplanan tutarlardan düşük olanı ceza miktarı olarak hesaplanır.
ç) Bu Kanuna göre, bir başka kamu kurum veya kuruluşu tarafından uygulanması öngörülmeyen idarî yaptırımlar Genel Müdürlük tarafından uygulanır.
d) İdarî para cezalarında tüzel kişilerin sorumluluğu, 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 65 inci maddesine göre tayin olunur.
Bakanlığın yetkileri
MADDE 11- (1) Bakanlık, diğer maddelerde sayılan yetkilerinin dışında:
a) Kurul vasıtası ile bu Kanun kapsamındaki yükümlülüklerin uygulanmasını, yönlendirilmesini, izlenmesini, değerlendirilmesini, alınacak tedbirlerin planlanmasını ve uygulanmasında koordinasyonu sağlar.
b) 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında enerji yöneticisi görevlendirilmesine ve enerji yönetim birimi kurulmasına ilişkin olarak tanımlanan rakamsal sınır değerlerini yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar artırmaya yetkilidir.
c) 8 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında belirtilen proje bedeli miktarını ve projelere verilebilecek destekleme oranını yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar artırmaya, 8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında belirtilen enerji yoğunluğu azaltma oranını ve destekleme miktarını yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar artırmaya yetkilidir.
İstisnalar
MADDE 12- (1) Türk Silahlı Kuvvetleri, Millî Savunma Bakanlığı ve bağlı kuruluşları ile Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi ve (d) bendi hükümlerinden muaftır. Aynı maddenin (a) bendi kapsamındaki hükümlere ilişkin uygulama usul ve esasları ise bu kurumlar tarafından belirlenir.
MADDE 13- 14/6/1935 tarihli ve 2819 sayılı Elektrik İşleri Etüd İdaresi Teşkiline Dair Kanunun 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 2- E.İ.E. İdaresinin görevleri şunlardır:
a) Ülkenin hidrolik, rüzgar, jeotermal, güneş, biyokütle ve diğer yenilenebilir enerji kaynakları öncelikli olmak üzere tüm enerji kaynaklarının değerlendirilmesine yönelik, ölçümler yapmak, fizibilite ve örnek uygulama projeleri hazırlamak; araştırma kurumları, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşları ile işbirliği yaparak pilot sistemler geliştirmek, tanıtım ve danışmanlık faaliyetleri yürütmek.
b) Sanayide ve binalarda enerjinin rasyonel kullanımı ile ilgili olarak, bilinçlendirme ve eğitim hizmetleri vermek, üniversiteleri, meslek odalarını ve tüzel kişileri aynı hizmetleri verebilmeleri için yetkilendirmek ve denetlemek, Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun sekreteryasını yürütmek.
c) Ulaşımda, elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım sistemlerinde enerjinin etkin ve verimli kullanılması yönünde ilgili bakanlık ve kuruluşlar tarafından yürütülen çalışmaları izlemek, değerlendirmek, önlem ve/veya proje önerileri geliştirmek.
ç) Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu tarafından onaylanan enerji verimliliği uygulama projelerini ve araştırma ve geliştirme projelerini izlemek ve denetlemek.
d) Enerji tüketim noktalarında çevreyi ilgilendiren zararlı atık ve emisyonların gelişimini izlemek, değerlendirmek, projeksiyonlar üretmek ve önlem önerileri hazırlamak.
e) Ülkede ve dünyada enerji alanındaki çalışmaları ve gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek, ülkenin ihtiyaç ve şartlarına uygun olarak araştırma ve geliştirme hedef ve önceliklerini belirlemek, bu doğrultuda araştırma ve geliştirme çalışmaları yapmak, yaptırmak, çalışma sonuçlarını ekonomik analizleri ile birlikte kamuoyuna sunmak.
f) Enerji ile ilgili tüm paydaşların, doğru ve güncel bilgiye hızla erişebilmelerini sağlamak; ulusal enerji envanterini oluşturmak ve güncel tutmak; planlama, projeksiyon, izleme ve değerlendirme çalışmalarına destek vermek üzere ulusal enerji bilgi yönetim merkezi kurmak ve işletmek.
g) Yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilmesine ve enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik projeksiyonlar ve öneriler geliştirmek.
ğ) Toplum genelinde enerji bilincinin geliştirilmesi ve yeni enerji teknolojilerinden yararlanılması amacıyla faaliyette bulunmak.
h) Enerji verimliliği ile ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, özel sektör ve sivil toplum örgütleri arasında etkili ve verimli işbirliğinin geliştirilmesi yönünde koordinasyonu sağlamak.
ı) Enerji ile ilgili konularda kamuoyunu bilgilendirmek ve bilinçlendirmek amacıyla faaliyetlerde bulunmak.
i) Diğer ülkelerdeki benzer ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmak ve bilgi alışverişinde bulunmak.
E.İ.E. İdaresinin görevleri aşağıdaki esaslar çerçevesinde yerine getirilir:
a) E.İ.E. İdaresi görevleri kapsamında, gerekli gördüğü her türlü bilgiyi gerçek ve tüzel kişilerden istemeye yetkilidir. Bilgi istenen gerçek ve tüzel kişiler gereken bilgileri vermekle yükümlüdürler. E.İ.E. İdaresi, sağladığı bilgilerden ülkenin emniyetine, güvenliğine ve ekonomik çıkarlarına, gerçek ve tüzel kişilerin ticarî ilişkilerine zarar verecek bilgi ve belgelerin gizliliğine riayet eder.
b) E.İ.E. İdaresinde projelerin hazırlanması faaliyetleri ile İdarenin görev alanına giren konularda ve uzmanlık isteyen işlerde, bakanlıklar ile bağlı ve ilgili kuruluşlardan, üniversitelerden ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarından proje ve araştırmaların gerektirdiği niteliklere sahip yeterli sayıda personel, süre ve çalışma konusu belirtilmek şartıyla geçici olarak kurumlarının ve ilgili personelin muvafakati ve Bakan onayı ile görevlendirilebilir. Ancak bu şekilde görevlendirilen personelin çalışma süresi iki yılı ve her halde proje süresini aşamaz. Proje süresinin iki yılı aşması halinde, ilgili kurumun ve personelin muvafakati kaydıyla çalışma süresi Bakan onayı ile bir katına kadar uzatılabilir. Bu şekilde görevlendirilen personel kurumlarından izinli sayılır ve görevlendirilen personelin aylık, ödenek, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî ve sosyal hak ve yardımları kurumlarınca ödenir.
c) E.İ.E. İdaresi bu görevlerini yerine getirirken hidrometrik ölçüm istasyonları kurar, işletir ve sondajlar yapar.
ç) E.İ.E. İdaresine ait mallar ile her çeşit mevcutları aleyhine işlenen suçlara 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 247 ila 266 ncı maddelerinde yer alan cezalar uygulanır.”
MADDE 14- 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 1 inci maddesinin üçüncü fıkrasına aşağıdaki bentler eklenmiştir.
“51. Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak üretimini,
52. Mikro kojenerasyon tesisi: Elektrik enerjisine dayalı kurulu gücü 50 kilovat ve altında olan kojenerasyon tesisini,”
MADDE 15- 4628 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
“e) Yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan değerin üzerinde verimi olan kojenerasyon ile mikro kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve tüzel kişilerden lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaf tutulacaklar, ilgili yönetmelikte düzenlenir.”
MADDE 16- 10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir.
"Küçük ölçekli yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik uygulamalar
EK MADDE 1- Yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanarak yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulu gücü azami ikiyüz kilovatlık üretim tesisi kuran gerçek veya tüzel kişiler, bölgedeki dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiyi ve EPDK'yı bilgilendirmek kaydıyla anonim veya limited şirket kurma ve lisans alma yükümlülüklerinden muaftır. Ancak bu kişiler aldıkları enerjiden mahsup edilmek kaydıyla, ürettikleri ihtiyaç fazlası enerjiyi dağıtım şebekesine verebilirler.”
MADDE 17- 23/6/1965 tarih ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 42 nci maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Kat maliklerinden birinin isteği üzerine ısı yalıtımı, ısıtma sisteminin yakıt dönüşümü ve ısıtma sisteminin merkezi sistemden ferdi sisteme veya ferdi sistemden merkezi sisteme dönüştürülmesi, kat maliklerinin sayı ve arsa payı çoğunluğu ile verecekleri karar üzerine yapılır. Ancak toplam inşaat alanı ikibin metrekare ve üzeri olan binalarda merkezi ısıtma sisteminin ferdi ısıtma sistemine dönüştürülmesi, kat maliklerinin sayı ve arsa payı olarak oybirliği ile verecekleri karar üzerine yapılır. Bu konuda yapılacak ortak işlerin giderleri arsa payı oranına göre ödenir. Merkezi ısıtma sistemlerinde ısınma giderlerinin paylaştırılmasına ilişkin usul ve esaslar Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
Isıtma sisteminin merkezi sistemden ferdi sisteme veya ferdi sistemden merkezi sisteme dönüştürülmesine karar verilmesi halinde, yönetim planının bu karara aykırı hükümleri değiştirilmiş sayılır.”
MADDE 18- 5346 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"MADDE 6- Bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretim ve ticaretinde, lisans sahibi tüzel kişiler aşağıdaki uygulama esaslarına tabidirler:
a) Perakende satış lisansı sahibi tüzel kişiler, bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten YEK Belgeli tesislerin işletmede on yılını tamamlamamış olanlarından, bu maddenin (c) bendinde belirlenen esaslara göre elektrik enerjisi satın alırlar.
b) Bu Kanun kapsamındaki uygulamalardan yararlanabilecek YEK Belgeli elektrik enerjisi miktarına ilişkin bilgiler her yıl EPDK tarafından yayınlanır. Perakende satış lisansı sahibi tüzel kişilerin her biri, bir önceki takvim yılında sattıkları elektrik enerjisi miktarının ülkede satılan toplam elektrik enerjisi miktarına oranı kadar, YEK Belgeli elektrik enerjisinden satın alırlar.
c) Bu Kanun kapsamında satın alınacak elektrik enerjisi için uygulanacak fiyat; her yıl için, EPDK'nın belirlediği bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatıdır. Ancak uygulanacak bu fiyat 5 Euro Cent/ kWh karşılığı Türk Lirasından az, 5,5 Euro Cent/ kWh karşılığı Türk Lirasından fazla olamaz.
Bu madde kapsamındaki uygulamalar 31.12.2011 tarihinden önce işletmeye giren tesisleri kapsar. Ancak Bakanlar Kurulu uygulamanın sona ereceği tarihi, 31.12.2009 tarihine kadar Resmî Gazete' de yayınlanmak şartıyla, en fazla 2 yıl süreyle uzatabilir.
MADDE 19- 5346 Sayılı Kanunun 8 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 8- Orman veya Hazinenin özel mülkiyetinde ya da Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan her türlü taşınmazın bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretimi yapmak amacıyla kullanılması halinde, tesis, ulaşım yolları ve şebekeye bağlantı noktasına kadarki enerji nakil hattı için kullanılacak arazilere ilişkin olarak Çevre ve Orman Bakanlığı veya Maliye Bakanlığı tarafından bedeli karşılığında izin verilir, kiralama yapılır, irtifak hakkı tesis edilir veya kullanma izni verilir. 2011 yılı sonuna kadar devreye alınacak YEK Belgeli bu tesislerden ulaşım yollarından ve şebekeye bağlantı noktasına kadarki enerji nakil hatlarından yatırım ve işletme dönemlerinin ilk on yılında izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma izni bedellerine yüzde seksen beş indirim uygulanır. Orman arazilerinde ORKÖY ve Ağaçlandırma Özel Ödenek Gelirleri alınmaz.”
MADDE 20- 4628 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendine aşağıdaki paragraf eklenmiştir.
“Kurum, mevcut üretim lisanslarında ve lisans başvurularında teminat ister. Teminat alınması ve irat kaydedilmesine ilişkin hususlar ilgili yönetmelikle düzenlenir.”
Yönetmeliklerin düzenlenmesi
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanunda yürürlüğe konulması öngörülen yönetmelikler, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl, 7 nci maddenin (ç) ve (d) bentleri kapsamında Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulması öngörülen yönetmelikler ise iki yıl içinde çıkarılır. Anılan yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
Mevcut yetki belgeleri ve enerji yöneticisi sertifikalarının geçerliliği
GEÇİCİ MADDE 2- (1) Genel Müdürlük tarafından verilmiş olan mevcut yetki belgeleri, süreleri doluncaya kadar geçerliliklerini korur. Bu Kanunun yayımı tarihinde mevcut olan enerji yöneticisi sertifikaları bir yıl içerisinde ücretsiz olarak yenilenir.
Yükümlülüklere ilişkin ilk bilgilerin verilmesi
GEÇİCİ MADDE 3- (1) Endüstriyel alanda faaliyet gösteren tüm işletmeler ve yapım aşamasında hazırlanmış uygulama projelerinde veya tadilat projelerinde toplam inşaat alanı onbin metrekare ve üzeri olan binaların sahipleri veya yönetimleri, Genel Müdürlük tarafından bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren iki ay içerisinde Genel Müdürlüğün internet sayfasında yayınlanan formatta istenen bilgileri bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren üç ay içerisinde Genel Müdürlüğe bildirir.
Genel Müdürlüğün yetkilendirme görevi
GEÇİCİ MADDE 4- (1) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi kapsamında, Genel Müdürlüğün şirketleri yetkilendirme faaliyeti, bu Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren iki yıl sonra yetkilendirilmiş kurum sayısının onu aşması halinde sona erer. İki yıl içinde yetkilendirilmiş kurum sayısı onu bulmazsa, Genel Müdürlüğün yetkilendirme faaliyeti toplam sayı on olana kadar devam eder.
Eğitim ve bilinçlendirme uygulamaları
GEÇİCİ MADDE 5- (1) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde öngörülen gerekli düzenlemeler bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren iki yıl içinde ilgili kurumlar tarafından yapılır.
(2) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (2) ve (3) numaralı alt bentlerinde yer alan hükümler bu Kanunun yayımı tarihini takip eden birinci yılın sonundan itibaren uygulanır.
Mevcut binalar ve endüstriyel işletmeler, inşaatı devam eden binalar ve asgarî sınırları sağlama
GEÇİCİ MADDE 6- (1) Bu Kanunun yayımı tarihinden önce mevcut olan binalar ile inşaatı devam edip henüz yapı kullanım izni alınmamış olan binalar için, bu Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren beş yıl süreyle uygulanmaz.
(2) Bu Kanunun yayımı tarihinde mevcut olan veya yapı ruhsatı alınmış binalar hakkında 7 nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendi hükmü, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren on yıl süreyle uygulanmaz.
(3) Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren üç yıl süreyle 7 nci maddenin birinci fıkrasının (ğ) ve (h) bentlerinde yer alan asgarî sınırları sağlama şartı aranmaz.
GEÇİCİ MADDE 7- (1) Bu Kanunda geçen Türk Lirası ibaresi karşılığında, uygulamada 28/01/2004 tarihli ve 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun hükümleri gereğince ülkede tedavülde bulunan para Yeni Türk Lirası olarak adlandırıldığı sürece bu ibare kullanılır.
Yürürlük
MADDE 21- (1) Bu Kanunun;
a) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (8) numaralı alt bendi yayımı tarihinden iki yıl sonra,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 22- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
|
Recep Tayyip Erdoğan
|
|
|
|
Başbakan
|
|
|
|
Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd.
|
Devlet Bak. ve Başb. Yrd.
|
Devlet Bak. ve Başb. Yrd.
|
|
A. Gül
|
A. Şener
|
M. A. Şahin
|
|
Devlet Bakanı
|
Devlet Bakanı
|
Devlet Bakanı
|
|
B. Atalay
|
A. Babacan
|
M. Aydın
|
|
Devlet Bakanı
|
Devlet Bakanı
|
Adalet Bakanı
|
|
N. Çubukçu
|
K. Tüzmen
|
C. Çiçek
|
|
Millî Savunma Bakanı
|
İçişleri Bakanı V.
|
Maliye Bakanı
|
|
M. V. Gönül
|
M. V. Gönül
|
K. Unakıtan
|
|
Millî Eğitim Bakanı
|
Bayındırlık ve İskân Bakanı
|
Sağlık Bakanı
|
|
H. Çelik
|
F. N. Özak
|
R. Akdağ
|
|
Ulaştırma Bakanı
|
Tarım ve Köyişleri Bakanı
|
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı
|
|
B. Yıldırım
|
M. M. Eker
|
M. Başesgioğlu
|
|
Sanayi ve Ticaret Bakanı
|
En. ve Tab. Kay. Bakanı
|
Kültür ve Turizm Bakanı
|
|
A. Coşkun
|
M. H. Güler
|
A. Koç
|
|
|
Çevre ve Orman Bakanı
|
|
|
|
O. Pepe
|
|
ile ilişkili yeni içerik eklendiğinde e-mail gönderilsini istiyorsanız, üye olmanız gerekmetedir.