Kanun 1264 (1970) - MADENİ UFAKLIK VE HATIRA PARA BASTIRILMASI HAKKINDA KANUN

Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı memleket ekonomisinin gelişmesine paralel olarak tedavüle gereği kadar madeni para çıkartmaya yetkilidir.

Milli ve Milletlerarası önemli tarihi, bilimsel, kültürel ve sanat olayları ile anmaya değer diğer olay ve günleri belirtmek ve muhtelif alanlarda ün yapmış Türk büyüklerini anmak amaciyle ve Hükümetçe lüzum ve faydası takdir edilecek diğer sebep ve vesileler dolayısiyle madeni hatıra para da çıkartılabilir.

Bu Kanun hükümlerine göre çıkartılacak paraların cins ve özellikleri ile nominal değerleri, hatıra paraların satış fiyatları ve miktarları Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığınca kararlaştırılır.

Madeni paraların kabul hadleri Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığınca ilan olunur. Ancak, (…) Hazinenin veznedarlığını yapan bankalar, herhangi bir miktarla bağlı kalmaksızın bu paraları kabule mecburdurlar.(2)

Delinmiş, kesilmiş, zımbalanmış, kulp takılmış veya her ne suretle olursa olsun asli şekilleri değiştirilmiş paralar, kanuni vasıflarını ve tedavül kabiliyetlerini kaybederler. Hiçbir alacaklı bu nevi bir parayı kabule zorlanamaz. Ancak, tedavül neticesinde aşınmış, yazıları ve şekilleri silinmiş veya yanmış paralar, sıhhatlerinden şüphe tevlit edecek şekilde bozulmuş olmadıkça (…) Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığına devredilmek üzere Hazinenin veznedarlığını yapan bankalar tarafından kabul edilir ve tekrar tedavüle çıkarılmaz.(2)

Muhtelif sebeplerle tedavülden kaldırılması gereken madeni paraların belli bir tarihten başlamak üzere geçerli olacakları süre Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığınca belirtilir. Bu süre bir yıldan az olamaz.

Bu paralar tayin ve ilan olunan müddetin sonunda tedavül kabiliyetlerini kaybeder, şu kadar ki, bu paralar, mezkür müddetin sonundan itibaren bir yıl içinde (…) Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığına devredilmek üzere Hazinenin veznedarlığını yapan bankalarca kabul edilir.(2)

Halen tedavülde bulunan ve bu Kanuna istinaden tedavüle çıkarılan paraların itibari kıymetleri dışında bir fiyatla ve beşinci maddede yazılı bir yıllık müddetin sonunda tedavülden kaldırılacak olan paraların herhangi bir fiatla tedavül vasıtası olarak kullanılması yasaktır. Hatıra paraları bu hükümden müstesnadır.

Bu yasağa aykırı hareket edenlerin kullandıkları paralar zaptedilir ve bunlar, tanzim olunacak zabıtla birlikte mahalli sulh mahkemesine sevk olunur.

(Değişik üçüncü fıkra: 23/1/2008- 5728/342 md.) Hâlen tedavülde bulunan ve bu Kanun hükümleri gereğince tedavüle çıkarılacak paraları, itibari kıymetleri dışında bir fiyatla kullananlar hakkında elli güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. Ancak verilecek adlî para cezasının miktarı suçun konusunu oluşturan paraların değerinin beş katından az olamaz.

Tedavülden kaldırılmış olan paraları tedavül vasıtası olarak sürenler hakkında, mahkemece umumi hükümler tatbik olunur.
    

Bu Kanun gereğince yapılacak her türlü işlem Muhasebei Umumiye ve Artırma, Eksiltme ve İhale Kanunlarına tabi değildir.

Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı bu kanunun tatbik edilmesini temin için darphanenin döner sermayesine gereği kadar avans verebilir.

Hazinece tedavüle çıkarılacak madenî paraların itibarî değerleri tedavüle çıktığı yılda bütçeye gelir kaydedilir. Tedavülden geri çekilecek paraların itibarî değerleri ile bu Kanun gereğince çıkarılacak paraların basılması için yapılacak harcamalar Hazine Müsteşarlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.

Mesai saatleri dışında çalıştırılacak maaşlı ve ücretli Darphane ve Damga Matbaası memur ve müstahdemlerine miktar ve nispeti Bakanlıkça tespit edilecek fazla mesai ücreti ve görevlerinin yapılması sırasında olağanüstü gayret ve hizmeti görülenlere ücret ve aylıklarının iki mislini geçmemek üzere yıl sonlarında ikramiye vermeye Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı yetkilidir.

Bundan başka olağanüstü hizmetleriyle randıman ve maliyet üzerinden mühim ölçüde müspet tesirleri görülen memur ve müstahdemler, hizmetin önem derecesiyle oranlı olmak ve 5000 lirayı geçmemek üzere Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığınca tespit edilecek miktarda para mükafatı ile taltif olunurlar.

11/7/1956 tarihli, 6797 sayılı ve 24/6/1965 tarihli, 640 sayılı Kanunlarla, 14/1/1970 tarihli, 1211 sayılı Kanunun 38 inci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
    

Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Bu Kanunun hükümlerini Adalet ve Maliye Bakanları yürütür.