Kanun 1615 (1972) - GÜMRÜK KANUNU

1. Bu kanunda geçen ve şümulü belirtilmemiş olan eşya tabiri her türlü madde ve kıymetleri kapsar.

2. Bu kanunda geçen (Gümrük Vergisi) ve (Vergi) tabirleri yalnız giriş Gümrük Vergisini (Gümrük vergileri) ve (Vergiler) ise gümrüklerce alınan bütün vergi ve resimleri ifade eder.

3. Bu kanunda geçen:

(Bakanlık) tabiri, Gümrük ve Tekel Bakanlığını,

(İdare) tabiri, Gümrük İdaresini,

(Kanun), (bu kanun), (kanunda) ve (bu kanunda) tabirleri, işbu Gümrük Kanununu, ifade eder.

4. Bu kanunun 12 nci maddesindeki asıl ikametgah tabirinin tayininde, yurda ister turizm maksadiyle ister mesleki bir gaye ile girmiş olsun, bir sene içinde vasati altı aydan fazla bir zaman ikamet eden şahsın, oturduğu binanın sahibi veya kiracısı olması bakımından fark gözetilmeksizin veya nerede oturursa otursun Türkiye'de ikametgahı bulunduğu prensibi kabul olunur.

5. Bu kanunda geçen fiili ithal tabiri:

a) Vergi tahakkukunun idarece yapıldığı hallerde vergilerin ödendiği veya cari hesabının mahsubunun yapıldığı veya teminata bağlandığı veya erteleme işleminin gümrüğünce tekemmül ettirildiği veya muaflık hükümlerinin uygulandığı,

b) Vergi tahakkukunun mükellefince yapıldığı hallerde eşyanın gümrük işlemlerinin ikmal edildiği,

c) Deniz, vagon ve kamyon üstü işlemlerde, muayenenin yapılıp çetelenin açıldığı.

Tarihi ifade eder.

6. (Ek: 18/4/1983 – 2817/1 md.) Bu Kanunda geçen çıkış tabiri; çıkış eşyasının 127 nci madde gereğince muayenesinin yapılıp taşıta yüklenmesini, bir yerden veya muhtelif yerlerden, bir defada veya kısım kısım gelmekte olan dökme veya diğer eşyada yüklemenin tamamlanmasını veya 127 nci madde gereğince muayenesi tamamlandıktan sonra çıkış sundurma, antrepo veya serbest bölgelere alın masını ifade eder.

7. (Ek: 30/6/1995 – KHK–564/1 md.) Müsteşarlık deyimi; Gümrük Müsteşarlığını ifade eder.

8. (Ek: 30/6/1995–KHK–564/1 md.) a) Kişi deyimi; gerçek ve tüzel kişiler ile yürürlükteki mevzuatın öngördüğü hallerde, hukuken tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte, hukuki tasarruflar yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklığını;

b) Türkiye gümrük bölgesinde yerleşik kişi deyimi; bu bölgede kanuni ikametgahı olan bütün gerçek kişiler ile bu bölgede kayıtlı iş yeri, işyeri merkezi ya da devamlı işyeri kuruluşu bulunan bütün tüzel kişi veya kişilerortaklığını;

ifade eder.

9. (Ek: 30/6/1995–KHK–564/1 md.) Karar deyimi; Gümrük Müsteşarlığının veya yetkili kıldığı gümrük idarelerinin, gümrük mevzuatı kapsamında belirli bir konuda bir veya daha fazla kişi üzerinde hukuki sonuç doğuracak idari tasarrufunu ifade eder.

10. (Ek: 30/6/1995–KHK–564/1 md.) Serbest dolaşımda bulunan eşya deyimi; Türkiyenin taraf olduğu uluslararası anlaşmalara ait hükümler saklı kalmak kaydıyla, giriş rejimine tabi tutularak, Türkiye gümrük bölgesine giren eşya ile üretiminde kullanılan girdilerin yerli olup olmadığına bakılmaksızın, bu Kanunun hükümlerine göre Türk menşeli sayılan eşyayı ifade eder.

11. (Ek: 30/6/1995–KHK–564/1 md.) Gümrük statüsü deyimi; eşyanın Türkiye gümrük bölgesinde serbest doşalım durumunda bulunup bulunmadığını ifade eder.

12. (Ek: 30/6/1995–KHK–564/1 md.) Gümrük beyanı deyimi; belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde eşyanın bir Gümrük rejimine tabi tutulması talebinde bulunulmasını ifade eder.

13. (Ek: 30/6/1995–KHK–564/1 md.) Beyan sahibi deyimi; kendi adına beyanda bulunan kişiyi veya adına beyanda bulunulan kişiyi ifade eder.

14. (Ek: 30/6/1995–KHK–564/1 md.) Elleçleme deyimi; gümrük denetimi altındaki eşyanın asli nitelikleri değiştirilmeden istiflenmesi, yerinin değiştirilmesi büyük kablardan küçük kablara aktarılması, kabların yenilenmesi veya tamiri, havalandırılması, kalburlanması, karıştırılması ve benzeri işlemleri ifade eder.

Türkiye Cumhuriyeti gümrük hattından geçen veya eşya geçiren her şahıs, bu kanun ile buna dayanılarak çıkarılan tüzükler, kararname ve yönetmelikler hükümlerine uymakla mükelleftir. Bu mükellefiyet, gümrük idarelerinin gerek bu kanunda gerek başka kanun, tüzük ve kararnamelerde yazılı hükümlere göre yapacağı denetlemelere tabi olmak ve kanunları gereğince kendi adına veya başka idareler nam ve hesabına tahsil edeceği her nevi vergi, resim, harç ve ücretleri ödemek veya bunları teminata bağlamak ve kanun, tüzük, kararname ve yönetmeliklerin ifasını şart koyduğu her türlü işlem ve formaliteyi yerine getirmiş olmaktır.

Bütün kişiler, gümrük mevzuatı ile öngörülen tasarrufları ve işlemleri gerçekleştirmek üzere gümrük idarelerindeki işleri için bir temsilci tayin edebilirler. Transit taşımacılık yapan veya arızi olarak beyanda bulunan kişiler hariç olmak üzere, temsilci, Türkiye gümrük bölgesinde yerleşik bulunmalıdır.

Temsil, doğrudan veya dolaylı olabilir. Temsilci, doğrudan temsil durumunda başkasının adına hareket eder. Dolaylı temsil durumunda ise, kendi adına, ancak başkasının hesabına hareket eder. Temsilci, temsil edilen kişi namına hareket ettiğini beyan etmek, temsilin doğrudan veya dolaylı olduğunu belirtmek ve sahip olduğu temsil yetki belgesini gümrük idarelerine ibraz etmek zorundadır.

1. Gümrüğün denetlemesi altına (Her çeşit antrepolardakiler de dahil) konmuş eşyanın vergi ödeme mükellefiyeti;

57 nci madde gereğince beyannamesinin tescil,

5 inci madde gereğince ağızdan beyan yapılan hallerde bu beyana ait tahakkuk varakasının mükellef tarafından imza ve idarece tescil,

Posta yolu ile gelen eşyada 135 ve 136 ncı maddelerdeki belgelerin tescil,

Edildiği günde başlar.

Gümrük denetlemesi altında bulunan eşya, bu kanunda aksine sarahat olmadıkça, fiili ithalden önce mahvolursa mükellefiyet kalkar.

2. Gümrük denetlemesi dışında kalmış eşyaya ait vergi ödeme mükellefiyeti, eşyanın gümrük hattından geçirildiği tarihte, eğer bu tarih bilinmiyorsa, eşyanın gümrük hattından geçirildiğine gümrükçe bilgi edinildiği günde başlar.

3. Şarta bağlı teminatlı veya teminatsız yurda, muaf olarak sokulan eşyaya ait vergi ödeme mükellefiyetinin başlangıcı, muaflık beyannamesinin tescili ve beyanname yok ise sair geçiş belgeleri üzerinde gümrükçe yapılan en son girişvizesi tarihidir.

4. Yurda muaf olarak sokulduğu halde, muafiyetten faydalanmıyan şahıslara veya yerlere satılan veya devrolunan veya muafiyetten, faydalanmıyan hususlariçin kullanılan eşyanın vergi ödeme mükellefiyeti, ilgililer tarafından Gümrük İdaresine yapılacak beyan tarihinde, beyan yapılmamış ise devir veya satış tarihinde, bu tarih tespit edilmiyorsa buna Gümrük İdaresince bilgi edinildiği ta– rihte başlar.

Bu suretle satılan veya devredilen eşyayı alanlar, satanlar, devredenler veya muafiyetten faydalanmıyan hususlar için kullananlar bu eşyaya ait vergiler bakımından gümrüğe karşı tek başına ve müteselsilen sorumludurlar.

5. (Değişik: 18/4/1983–2817/2 md.) Satışa intikal eden eşyanın vergi ödeme mükellefiyeti, giriş beyannamesi verilmiş veya tahakkuk varakası tanzim edilmiş olduğu hallerde bunların tescil edildiği, aksi halde tespit kağıdının gümrükçe tanzim ve tescil olunduğu tarihte başlar.

6. (Ek: 18/4/1983–2817/2 md.) Bakanlıkça tespit edilecek esaslara göre eşyanın ithal işlemi sonradan yapılmak üzere, mal sahibine, temsilcisine veya taşıyıcısına teslim edilmesi halinde, vergi ödeme mükellefiyeti teslim edildiği tarihte başlar.

Gümrük vergisi, 3 üncü madde gereğince ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihte, eşyanın bulunduğu hal ve mahiyetine göre o tarihte yürürlükte bulunan Gümrük Giriş Tarife Cetvelindeki nispet, had ve esaslara göre hesaplanır. 
 
Tarifenin vergi nispetlerini artıran hükümlerinin uygulanmasına, Kanunda aksine sarahat bulunmadıkça, yayımı tarihinden üç ay sonra başlanır. Ancak, bu Kanunun 20 ve 21 inci maddeleriyle 14/5/1964 tarihli 474 sayılı Kanuna göreyapılacak değişiklikler ve alınacak kararlar yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer.

Ödeme mükellefiyetinin başladığı günden sonra eşyanın vasıflarında meydana gelen değişmeler ve bozulmalar sebebiyle gümrük vergilerinden indirim yapılamaz.

Ancak, fiili ithalden önce herhangi bir kaza sonucu ya da elde olmayan nedenlerle eşyanın hasara veya kayba uğraması veya harap olması hallerinde, külfet ve masrafları sahibine ait olmak üzere ve bu durumların ilgili gümrük idaresine ispat edilmesi şartıyla, gümrük idaresinin denetimi altında aşağıdaki şekillerde işlem yapılır.

1. Hiçbir surette kullanılamaz hale gelmiş eşyanın, sahibi isterse, usulü dairesinde imhasına veya yurt dışına çıkarılmasına izin verilir.

2. Münhasıran ilk madde olarak kullanılması mümkün hale gelen eşyanın vergisi ilk madde tarifesi üzerinden hesaplanır. Lüzumu halinde, gümrük idaresince bu eşyanın ilk madde şeklinden başka surette kullanılmasını önleyici tedbirlerde alınır.

3. Kısmen hasara uğrayan eşyanın ayrılması mümkün ise hasara uğramış kısmı,değilse tamamı hakkında sahibinin isteğine göre 1 ve 2 nci fıkralar hükmü uygulanır.

4. Islanmış veya nemlenmiş eşyanın kurutulmasına gümrük idaresince müsaade olunur.

5. Eşya, sahibi tarafından, Hazineye hiçbir masraf yüklenmemesi kaydıyla gümrüğe terkedilebilir.

Ancak, bu fıkralardaki işlemlerin uygulanması sırasında ilk tespit ve tahakkuka göre bir ceza tayini gerektiği hallerde bu ceza alınır.

Posta yoluyla veya yolcu beraberlerinde gelen ve ticari mahiyette bulunmayan vergiye tabi eşya ile sınır ticaretine konu teşkil etmesi uygun görülen eşyadan alınacak gümrük vergilerini göstermek üzere kanunlarda belirtilen azami hadleri geçmemek şartıyla tek ve maktu bir tarife uygulamaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. (1)

Aşağıda yazılı eşya Gümrük Vergisinden istisna edilmiştir:

1. Gümrük Giriş Tarife Cetvelindeki pozisyonlarında vergiye tabi tutulmadıkları gösterilmiş olan eşya,

2. Milletlerarası andlaşmalarla vergiye tabi olmadıkları kabul edilen eşya,

3. Her türlü Türk parası, banknotları, esham ve tahvilleri ve kuponları, Türkiye'ye sokulması yasak olmayan yabancı devlet paraları, esham ve tahvillerive bunların kuponları ile çek ve poliçeler,

4. Bakanlıkça tespit olunacak esaslar dairesinde, ticari mahiyeti bulunmadığı kabul edilen nümunelik eşya ve modeller,

5. Mezarlıklara, milli abidelere konulmak üzere getirilen veya gönderilen çelenk, bayrak ve bu mahiyetteki eşya ile bunların teferruatı, içinde ölü veya ölünün kül veya kemikleri bulunan tabut, vazo ve sair kablar ve bunlarla birlikte getirilen veya önceden veya sonradan gönderilen çiçek, çelenk ve bu mahiyetteki eşya,

6. Resmi daire ve müesseselerle özel müessese ve şahıslara ait işlem görmüş her türlü defter, evrak ve belgelerle, kullanılmamış her türlü taşıt biletleri ve milletlerarası mahiyette muayyen hizmetler karşılığı kullanılacak kuponlar,

7. Karasularımızda kazaya uğrayan veya batan ve mülkiyeti Hazineye intikal etmiş olan ve Maliye Bakanlığınca denizden çıkarılmak üzere satılan veya çıkarılması sözleşmeye bağlanan her türlü eşya.

Gerçek ve tüzel kişiler için ithal edilecek, aşağıda cins ve nevileri gösterilen eşya Gümrük Vergisinden muaftır:

1. (Değişik: 18/4/1983–2817/6 md.) Genel, katma ve özel bütçeli daireler ile kamu yararına hizmet eden dernekler tarafından kurulan ve Bakanlar Kurulukararı ile milletlerarası kuruluşlarla işbirliğine müsaade edilen vakıfların müze, kitaplık, dökümantasyon merkezleri için teşhir edilmek ve okunmak üzere gelen her türlü eşya, kitap, mecmua, risale ve eserlerle, bunlarla ilgili mikrofilmler, mikrofişler, video bantları ve ses bantları ayrıca, okullar ile bahsi  geçen  daire ve kuru-

luşların hayvan ve bitki bahçeleri, numune ve üretme fidanlıkları, göl ve havuzları için gelen her türlü bitki ve hayvanlar ile bunların tohumları ve yumurtaları (Bunların kap ve kılıfları, nakli sırasında kullanılan eşya, malzeme ve kumanyalar dahil),

2. (Değişik: 18/4/1983–2817/6 md.) a) Sosyal, kültürel, hayri ve sıhhi maksatlarla yabancı memleketlerde kurulmuş dernek, vakıf ve teşekküller tarafındanaynı maksatlarla Türkiye'de faaliyette bulunan kamu yararına çalışan derneklereve vakıflara,

b) Gerçek ve tüzelkişiler tarafından, Türkiye'deki kamu yararına çalışan derneklere ve kamunun faydasına parasız tahsis edilmiş Bakanlar Kurulunca tespit edilen tesisler ile resmi teşekküllere, belediye ve köy tüzelkişiliklerine,

Bağış yoluyla gönderilen veya yurt dışında temin edilen para ile alınıp getirilen, gerek miktar gerek özellikleri bakımından konularına uygun olduğu Bakanlıkça kabul edilecek eşya (Genel ve katma bütçeli daireler dışında binek otomobilleri hariç),

3. Doğrudan doğruya veya gerçek ve tüzel kişiler aracı edilerek Hazineye yardım maksadiyle ve bağış yoluyla gelen her türlü eşya ve kıymetler (Maliye veGümrük ve Tekel Bakanlıklarınca müştereken tespit edilecek usul dairesinde).

4. (Değişik: 18/4/1983 – 2817/6 md.) a) Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı ihtiyaçları için gümrük beyannamesi ve ithal müsaade belgeleri bu kuruluşlar adına düzenlenmiş olmak kaydıyla, yurt dışından tedarik olunan her türlü harp silah, araç, gereç, teçhizat, makine, cihaz ve sistemleri ile bunların yapım, bakım ve onarımlarında kullanılacak yedek parçalar, akaryakıt ve yağlar, hammadde, malzeme (eğitim malzemesi dahil) ve harp ganimetleri ile memleket dahilin de temini mümkün olmayan ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca kabul, tespit ve belgelenecek her çeşit ilaç ve ilaç hammaddeleri,

b) Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı ihtiyacı için bedelsiz olarak dış kaynaklardan alınan her türlü yardım malzemesi,

c) Emniyet Genel Müdürlüğünce, emniyet hizmetleri ihtiyacı için dış memleketlerden mubayaa ve ithal olunacak (a) bendinde yazılı araç, gereç ve silahlarile bunların teferruatı,

d) Milli savunma ve içgüvenlik konularında; Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü ihtiyaçlarının sağlanması için; Türk Silahlı Kuvvetlerini güçlendirmek amacıyla kurulmuş bulunan vakıflar ile sermayesininyarısından fazlası bu vakıflara ait olan şirket ve müssseselerin yukarıda yazılı kuruluşlar tarafından verilecek siparişlerle ilgili olarak üretici sıfatıyla ithal etmeleri gereken ve miktarı ihtiyaç sahibi makam tarafından onaylanan her türlü silah, araç, gereç, anamalzeme, mühimmat, makine, elektronik, elektrikli cihaz, alet ve teferruatları ile bunların üretimi, bakımı ve onarımında kulla– nılacak her türlü parça, yedek parça, mamul, yarı mamul maddeler, malzemeler,

5. Kara sınırlarından 5 kilometreye kadar derinlikte bulunan köyler ve kasabalar ahalisinin gümrük kapılarından geçirdiği kendisinin veya ailesinin kullanmasına mahsus ve kıymeti Bakanlar Kurulu karariyle tespit edilecek eşya (Bakanlıkça tayin edilecek usul dairesinde).

6. Harb esirleri ve harb zamanlarında enterne edilen askeri ve sivil kişiler adına bağış yoluyla gönderilen yiyecek ve içecek (Tütün ve sigara dahil) ve giyim eşyası (Karşılıklı olmak şartiyle).

7. a) Milli deniz ve hava gemilerinin, yabancı limanlarda ve meydanlarda yalnız kendi ihtiyaçları için aldıkları donatım eşyası ve işletme malzemesi,

b) Yabancı deniz ve hava gemilerinin kendilerine mahsus olarak içlerinde getirdikleri veya Türk limanlarında gümrüklenmemiş mallardan aldıkları yakıtlar ve yağlayıcı maddelerle gemi adamları ve yolcularına mahsus yiyecek ve içecekler (Tekel maddeleri dahil) ve donatım eşyası ve işletme malzemesi (Gemilerden dışarı çıkarılmaması ve karşılıklı olması şartiyle), 
 
Yukarıdaki fıkralarda yazılı donatım eşyası ile işletme malzemesinin cinsve nevileri Gümrük ve Tekel ve Ulaştırma Bakanlıklarınca tayin ve tespit olunur. 
 
c) Yabancı ülkelere sefer yapan Türk gemileri ve uçakları hakkında da yukarıki hükümler uygulanır. Ancak, bu taşıtlar kabotaj seferleri esnasında yabancı yakıt, yiyecek ve içecek maddelerini, vergileri ödenmek şartiyle kullanabilirler. 
 
Bu taşıtların muntazam seferleri olanlarının yabancı ülkelere yaptıkları seferden son Türk limanına avdet ederek, tekrar dış sefere çıkmaları halinde, bu limandaki bekleme süreleri yabancı ülkelere yapılan seferin devamı sayılır, 
 
Yemekli vagonların Türkiye sınırından geçtikten sonra hazırlayacakları ilk kahvaltı ve yemek için kullanacakları yiyecek ve içeceklerle yakıtlar (Tekel maddeleri bu hükmün dışındadır.) 
 
8. İktisadi bir faaliyetin reklamı maksadiyle getirilecek ve parasız dağıtılacak olan basılı ilan, katalog, broşür, takvimler ve emsali matbualar. 
 
9. Noel, yılbaşı, Şeker ve Kurban Bayramları münasebetiyle hariçten gönderilecek, süre ve kıymetleri Bakanlar Kurulunca tayin edilecek, hediyelik eşya. 
 
10. Türkiye'de akdedilecek milletlerarası kongrelere veya spor temas ve gösterilerine katılacak delege ve şahısların isimlerini muhtevi plaketler, bunların milli bayrakları veya kulüp filamaları ve bunları takmaya mahsus ağaç ve madeni mamuller ve bu toplantı ve temaslara ait rozet, kupa ve broşürler ve bu kongre ve spor temas ve gösterilerine ait cihaz, alet ve malzeme. 
 
11. Türkiye'de yapılan ve yapılacak olan milli ve milletlerarası her türlü yarışmalarda mükafat olarak verilmek üzere bağış yoluyla gönderilen eşya. 
 
12. Aile fotoğraf filimleri ve resimleri, basın ile ilgili aktüalite filimleri ve resimleri, fonopost maddeleri (Münhasıran mektup ve muhabere vasıtası olarak kullanılanları dolu ve birer adet), plak, tel ve bantlarla mürettep sesli ve yazılı mevkut neşriyat, şahsi tedavide kullanılacak miktar ve mahiyette ilaçlar (Konulmuş kanun hükümleri saklıdır.) 
 
13. Yabancı eşyanın teşhir olunduğu fuar ve sergilerin inşa ve dekorasyonunda kullanılmak üzere getirilen eşya (Bu mahallerden dışarı çıkarılmamak kaydiyle.) 
 
14. (Değişik: 18/4/1983–2817/6 md.) a) Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin 87.02, 87.09, 87.10 ve 87.11 pozisyonlarında yer alan ve münhasıran malül ve sakatlar tarafından kullanılmak üzere hususi surette imal edilmiş hareket ettirici tertibatı bulunan ve bunlar tarafından ithal edilen motorlu veya motorsuz koltuklar, bisiklet, motosiklet ve binek otomobilleri, (Ek hüküm: 3/4/1997 – 4236/1 md.) ile el ve ayak fonksiyonlarını tamamen yitirmiş olmaları nedeniyle bizzat sakatkişi tarafından kullanılamayan, sakat kişinin araca binip inmesiyle taşınmasını kolaylaştırıcı tertibatı bulunan ve sakat kişinin üçüncü dereceye kadar kan veya sıhri hısımlarından bir sürücü veya sakat kişi tarafından iş akdine bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü tarafından kullanılan Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin 87.02.10 ve 87.02.90 pozisyonlarında yer alan minibüsler, 
 
Bu fıkra gereğince yurda sokulan kara nakil vasıtalarının malül ve sakat olmayanlara herhangi bir şekilde devri halinde gümrük vergisi alınır. Ancak bu fıkra gereğince yurda sokulan kara nakil vasıtalarının başka bir malül ve sakata devri veya bunların ölümü sonucu varislerine intikali halinde gümrük vergileri alınmaz.

b) Protez uzuvlar (protez dişler hariç) ile organizmaya takılan sair uzuvve parçalar,

c) Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin 84 ve 85 inci fasıllarında yer alan ve sakatların sanatlarının icrası için bizzat kendilerinin ithal ederek kullanacakları alet ve makineler (Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının izniyle),

d) Sakatların ve hastaların kendi adlarına ithal edilecek ve bunların bakım, tedavi ve yaşamlarını sürdürmeleri için zorunlu olan eşya ile organ nakli için kurulmuş vakıfların yurt dışından amaçlarına uygun olarak ve kamu hizmetine tahsis edilmek üzere getirtecekleri canlı doku, makine, teçhizat ve teşhis ve tedavide gerekli ilaçlar (Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının uygun görüşü alınarak).

15. (Mülga: 18/4/1983–2817/6 md.)

Aşağıda yazılı eşya mütekabiliyet şartiyle gümrük vergilerinden muaftır:

1. Yabancı devlet başkanları ve aileleri efradı ile refakatlerine memur olanların getirdikleri veya Türkiye'deki ikametleri sırasında getirecekleri eşya ve taşıtları,

2. Resmi bir ziyaret veya görev için Türkiye'ye gelen delegelerle, sivil veya askeri heyetlerin, bu görevin yapılması maksadiyle beraberlerinde getirecekleri veya görevin devamı sırasında getirtecekleri eşya ve taşıtları.

3. a) Türkiye'deki yabancı diplomatik temsilciliklerin,

b) Yabancı devletlerin Türkiye'deki konsolosluklarının, Resmi görevin yapılması ile ilgili olarak her hangi bir zamanda getirtecekleri her türlü basılmış ve basılmamış evrak ile taşıtları ve sair her türlü eşya ve resmi binalar için inşaat malzemesi.

4. a) Yabancı devletlerin Türkiye'deki diplomatik temsilciliklerinde görevli misyon şefleri ile diplomatik memurlarının,

b) Yabancı devletlerin Türkiye'deki konsolosluklarında görevli misyon şefleri ile meslekten konsolosluk memurlarının,

c) Milletlerarası resmi teşekküllerin Türkiye'de ikamet eden misyon şeflerinin ve diplomasi memurlarının, Türkiye'de görevli bulundukları süre içinde, gerek kendilerinin, gerek aileleri efradının istihlak ve kullanmaları için birlikte getirdikleri veya sonradan getirtecekleri her türlü eşya ve binek otomobilleri.

5. a) Yabancı devletlerin Türkiye'deki diplomatik temsilciliklerinde görevli idari ve teknik personelin,

b) (Değişik: 18/4/1983 – 2817/7 md.) Yabancı devletlerin Türkiye'deki konsolosluklarında görevli idari ve teknik personelin, görevlerine ilk gelişlerinde beraberlerinde getirecekleri veya gelişlerinden iki ay önce veya gelişlerinden itibaren altı ay sonraki süreler içerisinde getirtecekleri kendilerine ve ailelerine ait zati eşya ve ev eşyası.

Mütekabiliyet şartının mevcudiyeti Dışişleri Bakanlığınca tespit olunur.

Bu maddede yazılı muaflıklardan (misyon şefleri hariç) Türk uyruklular faydalanamazlar.

Bu madde gereğince yurda muafen sokulmuş olan eşya ve taşıtların (binek otomobilleri dahil) muaflık hakkı olmayan yer ve şahıslara herhangi bir suretle devir veya satışı Dışişleri Bakanlığının müsaadesine bağlı olup, bu eşya ve taşıtlar yürürlükte bulunan kanunlara göre Gümrük ve diğer vergiler ödenmeden ve mali mükellefiyetler yerine getirilmeden muaflık hakkı olmayan yer ve şahıslaradevredilemez ve satılamaz.

Bu maddeye göre muafen yurda sokulmuş olan taşıtlardan çalınanlar hakkında 12 nci madde hükmü uygulanır.Bu maddenin uygulanmasına ait gümrük işlemleri Dışişleri ve Gümrük ve Tekel Bakanlıklarınca birlikte tesbit olunur.

Aşağıda yazılı eşya, gümrük idaresince şartlarına ve gösterilen esaslara uygun görüldüğü takdirde gümrük vergilerine tabi tutulmaz.

1. Cumhurbaşkanının zat ve ikametgahı için gelen eşya.

2. a) (Değişik: 18/4/1983–2817/8 md.) Yolcuların beraberlerinde getirdikleri kendilerine ait zati eşya ile gelişlerinden iki ay önce veya altı ay sonraki süreler içerisinde gelen zati eşya ve nakil vasıtaları hizmetlilerinin beraberlerinde getirecekleri kendilerine ait giyim eşyası (yolcuların getirebileceği zati eşyanın cins, miktar ve mahiyeti ile seyahatın süre ve mahiyetine, nakil vasıtasının cinsine göre nakil vasıtaları hizmetlilerinin getirebileceği eşya Bakanlıkça tespit edilir.)

b) (Değişik: 7/2/1990 – 3612/55 md.) Yolcuların ve nakil vasıtaları hizmetlilerinin beraberlerinde getirdikleri ve seyahat sürelerine göre kıymetleri Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilecek hediyelik eşya.

3. Şahsi madalya ve nişanlariyle yabancı memleketlerdeki bilim, sergi ve yarışma heyetlerince verilmiş mükafatlar.

4. Türkiye'ye yerleşmek üzere göç suretiyle gelen yabancıların beraberlerinde veya kendilerinden en çok iki ay önce veya altı ay sonra gelen kullanılmış ev eşyası.

5. İkametgahı Türkiye'de olan bir Türkle evlenerek veya evlenmek üzere yabancı ülkedeki asli ikametgahını terk ile Türkiye'ye gelen veyahut herhangi bir sebeple Türkiye'ye gelip de bir sene içinde keza ikametgahı Türkiye'de olanbir Türkle evlenen Türk veya yabancı uyruklu gelinin beraberinde veya evlenme akdinden en çok iki ay önce veya altı ay sonra gelen giyimine ve evine mahsuscihaz eşyası.

6. (Değişik: 18/4/1983–2817/8 md.) Yabancı memleketlerdeki kişilerin ölümüile Türkiye'de ikamet eden veya Türkiye'ye dönen Türk uyruklu mirasçılarına intikal eden zati eşya ve ev eşyası (Bakanlıkça kabul edilecek mücbir sebepler saklı kalmak kaydıyla bunların ölüm olayının resmi makamlar tarafından tespit tarihinden itibaren bir yıl içerisinde getirilmesi, ölene aidiyetinin ve namlarına gelenlere intikalinin kanaat verici resmi belgelerle ispatı şartıyla.)

7. (Değişik: 18/4/1983–2817/8 md.) Yurt dışındaki milli veya milletlerarası kadrolara atanıp da bu görevlerinden dönen Devlet memurları ile diğer amaçlarla yabancı memleketlere yerleşip de en az iki yıl ikametten sonra kesin olarak dönen Türk uyruklu kişilerin beraberlerinde getirecekleri veya gelişlerinden iki ay önce veya altı ay sonraki süreler içerisinde getirtecekleri ev eşyası,

8. Sürekli görevle yabancı memlekette bulunmakta iken yine sürekli görevle başka bir yabancı memlekete naklolunan memurların yeni tayin edildikleri memleketin özelliği veya uzaklığı sebebiyle beraberlerinde götürmeleri külfetli ve masraflı bulunduğundan memleketimize getirmelerine veya göndermelerine zaruret hasıl olan yurt dışındaki zat ve ev eşyaları (Gümrük ve Tekel Bakanlığı ve ilgi– li Bakanlıkça) tesbit edilecek esaslar dairesinde muaftır.

(İkinci fıkra Mülga: 27/4/1976–1984/2 md.)

Bu madde ile bu kanunun 7 nci maddesinin 3 ve müteakip fıkralariyle 8 ve 9 uncu maddelerde Gümrük vergilerinden istisna edilen veya muaf tutulan gayriticari eşya için ayrıca kambiyo ve ithal rejimi tahdit ve takyitleri aranmaz.

Tahsis yeri değiştirilen eşya hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır : 
 
1. Gerek bu kanuna ve gerek özel kanunlara göre muaf olarak ithal edilenher türlü eşyadan; 
 
a) Özel kanunlarla muafiyet tanınan daire, müessese ve teşekküllere satılan veya devrolunanlar, 
 
b) (Değişik: 18/4/1983 – 2817/9 md.) Bu Kanunun 8 inci maddesinin 2 nci fıkrasında muafiyet tanınan kuruluşlara bedelsiz olarak devredilenler. 
 
c) Tahsis edildikleri iş ve yerlerde on yıl kullanıldıktan sonra muafiyetten faydalanmıyan yerlere ve kişilere satılan veya devrolunanlar için gümrük vergileri aranmaz. (Ek: 22/5/1987 – 3375/1 md.) Bu süreyi Bakanlar Kurulu eşya cinsini belirlemek suretiyle beş yıla kadar indirebilir veya tekrar on yıla kadar yükseltebilir. 
 
2. Milletlerarası andlaşmalara göre teminatsız ve geçici olarak ithal edilip de tahsis edildikleri iş ve yerlerde kullanılması sırasında çalınmak veya kaza neticesinde hasar görmüş olmak sebebiyle tekrar çıkarılması mümkün olmayan vasıta ve eşyadan vergi aranmaz. Ancak, çalınma veya kaza olayının mahkeme ilamı veya Cumhuriyet Savcılığından veya olayın vukubulduğu mahallin en büyük mülkiyeamirinden ve hasar gören vasıta ve eşyanın enkazının Hükümete terk edildiğinin yine mahallin en büyük mülkiye amirinden alınacak belgelerle gümrüğe ispatışarttır. 
 
(İkinci fıkra Mülga: 18/4/1983 – 2817/9 md.) 
 
3. Özel kanunları gereğince yurda muaf girmiş deniz ve hava gemileri (yüzen havuzlar dahil): 
 
a) Herhangi bir sebeple söküldükleri takdirde Gümrük Giriş Tarife Cetvelindeki pozisyonlarına göre, 
 
b) Battıktan sonra hurda halinde çıkarılan gemilerle herhangi bir kaza sonunda hurdalaşan hava gemileri ilk madde tarifesi üzerinden, vergiye tabi tutulur.

Turizmle alakalı olarak gelen taşıtlara ve eşyaya aşağıdaki hükümler uygulanır.

1. a) (Değişik birinci fıkra: 18/4/1983–2817/10 md.) Asıl ikametgahı yabancı memleketlerde olan Türk ve yabancı turistlerin birlikte veya kendilerinden iki ay önce veya sonraki süreler içerisinde getirdikleri 132 nci maddenin (1–e) fıkrasında yazılı seyahat vasıtaları, av, spor ve diğer eşyaları için vergi teminatı olarak kara seyahatlerinde Uluslararası Turizm ve Otomobil Birliğine mensup Türkiye Turing ve Otomobil Kurumunun veya bunun kefalet ettiği yabancı kurumların verecekleri triptik, gümrük geçiş karnesi veya Bakanlıkça tespit edilecek diğer benzeri belgeleri (bir yıl içinde ihraç şartıyla) kabul olunur.

Yukardaki fıkrada sözü edilen Türk ve yabancıların triptiksiz veya geçiş karnesiz veya bu mahiyetteki benzeri belgeler olmaksızın getirdikleri taşıtları (bisiklet ve motosikletler dahil) ile tenezzüh motoru, kotra ve sandalları, tekrar ihraç edilmek şartiyle, Bakanlığın tespit edeceği esaslar dairesinde yurda sokulur.

Turistlerin hava taşıtlarına uygulanacak işlem, Gümrük ve Tekel ve Ulaştırma Bakanlıklarınca müştereken tesbit edilir.

Motorlu vasıtaların mütat depolarındaki akaryakıt ve madeni yağlardan vergi aranmaz.

Çalınmak ve kaza neticesi parçalanmak yüzünden tekrar çıkarılması mümkün olmıyan taşıt ve eşyanın da vergileri aranmaz ve teminatı çözülür. Çalınma hadisesi mahkeme ilamı veya

Cumhuriyet Savcılığının veya hadisenin vukubulduğu mahallin en büyük mülkiye amirinin belgesi ile ispat edilir. Kaza dolayısiyle sahibi tarafından çıkarılmak istenmeyen taşıt ve eşyanın enkazı Hükümete terkedilmek ve keyfiyet mülkiye amirinden alınacak bir belge ile gümrüğe ispat olunmak lazımdır.

Hükümete terk edilen bu gibi vasıta ve eşya enkazı 11 inci maddenin 2 nci fıkrasının son bendi hükmüne göre tasfiye olunur.

b) Yukarda gösterilen suretle yurda giren taşıtlar Türkiye dahilinde, ancak triptik veya geçiş karnesinde veya bu mahiyetteki benzeri belgesinde yazılı şahıs veya asıl ikametgahı yabancı memleketlerde olan Türk veya yabancı şoförü veyahut asıl ikametgahı olan yabancı memleketlerde otomobil sahibinin vekaletini haiz olan Türk veya yabancı şahıslar tarafından kullanılabilir. Buna riayetsizlik halinde taşıt, yurt dışı edilmek üzere gümrüğün denetimine alınır.

c) Triptik, gümrük geçiş karnesi vesair belgelere göre vergileri teminata bağlanarak geçici ve şarta bağlı olarak yurda giren bu taşıtlar garanti veren kurumdan vergileri takip ve tahsil edilmiş olsa dahi, kaçakçılık hükümlerinin uygulanmasında gümrük giriş işlemine tabi tutularak yurda ithal edilmiş addolunmaz ve aksine hareketlerde kaçakçılık mevzuatı dairesinde kovuşturma yapılır.

2. Turizmi teşvik maksadiyle kurulmuş teşekküller ile Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu için getirilecek ve parasız dağıtılacak olan turizmle ilgili tesislere ait propaganda, afiş ve broşürleri ile takvimleri, otomobil plakaları, yol işaretleri, rozetler, mükafat kupaları için vergi aranmaz.

3. Yabancı turizm teşekkülleri tarafından parasız dağıtılmak üzere turizm teşekkülleri ile Türkiye Turing ve Otomobil Kurumuna gönderilen yabancı turizm propaganda afişleri, broşürleri, rehber ve takvimleri vergiye tabi değildir. (1)

Sınır bölgesindeki topraklarını işlemek ve bu bölgedeki otlaklarda hayvanlarını otlatmak hakkı andlaşma ile tanınmış olanlardan :

1. Türkiye'de oturanların sınırın öbür tarafına götürüp mevsim sonunda geri getirdikleri hayvan ve mahsulleri ile taşıtları ve aletleri,

2. Karşı taraf ülkesindekilerin mevsim sonunda geri götürmek üzere getirdikleri hayvan ve taşıtları, kabları ve örtüleri, kendi arazilerinde kullanacakları tohumları ve gübreleri ile makina ve aletleri,

Bakanlıkça tesbit edilecek usule uyulmak şartiyle vergiden muaftır.

1. Gümrük hattı Türkiye siyasi sınırlarıdır.

2. Gümrük bölgesi:

a) Denizlerde; kara ve iç suları ile sahilden içeri,

b) Karalarda; gümrük hattından içeri,

Doğru 30 kilometre derinliğindeki alanı kapsar.

3. Boğazlarda Marmara Denizi, İstanbul Limanı ve gümrük işlemleri yapılanhava meydanları da gümrük bölgesi sayılır.

Hava meydanlarında gümrük bölgesi sayılacak saha Bakanlıkça tesbit olunur.

Gümrük bölgesinin derinliği lüzum görülecek hallerde veya bazı yerlerin coğrafi durumları itibariyle Bakanlar Kurulu karariyle 60 kilometreye kadar genişletilebilir.

Bu madde ile tayin olunan ve tespit edilecek gümrük bölgesi ve bu bölgede yapılacak değişiklikler ilan olunur.

(Ek: 30/6/1995 – KHK–564/3 md.) Gümrük rejimlerinin uygulanması yönünden Türkiye Cumhuriyeti toprakları, karasuları, içsuları ve hava sahası Türkiye gümrük bölgesi sayılır.

Serbest liman, bölge ve mahallerle gümrüklenmemiş eşyaya mahsus sundurma ve antrepolar ve bu türlü eşya konulmasına gümrükçe müsaade edilmiş mahaller ve vasıtalar, kanunda veya gümrüğün yazılı izin kağıdında gösterilenkayıtlara uymak ve buralardaki Eşyanın kati gümrük işlemi yapılarak millileşinceye veya kanunen böyle addedilinceye kadar gümrük denetlemesi altında bulundurulması şartiyle, vergi ödeme mükellefiyeti bakımından gümrük hattı dışında sayılır.

Kara, su ve havada gümrük hattından giriş ve çıkış gümrük kapılarından yapılır. Gümrük hattından içeride bulunan gümrük kapıları ile gümrük hattının geçiş noktaları arasında muayyen yolların takibedilmesi şarttır. Giriş ve çıkış kapıları ile bunları birbirine bağlayan yollar ve hava nakil vasıtalarının Türkiye dahilinde inebilecekleri gümrük işlemi yapılan hava meydanları ilgili bakanlıkların ve gerekirse ilgili kamu kuruluşlarının da mütalaası alınarak Gümrük ve Tekel Bakanlığınca tespit ve ilan olunur.

Umumi hizmete açılmış demiryolları, gümrük yolu sayılır.

Gümrük hattından giriş ve çıkış ile gümrük idarelerindeki her türlü gümrük işlemleri normal çalışma saatleri içinde yapılır.

Ancak;

1. Demiryolu katarları ve muntazam tarifeli deniz, nehir, kara ve havataşıtları gece ve gündüzün her saatinde gümrük hattından geçebilirler.

Gayrimuntazam tarifeli olupda yolcu getiren deniz, nehir, kara ve hava taşıtları da aynı şekilde gümrük hattından geçebilirler.

Bu hallerde yalnız yolcuların ve taşıtların giriş ve çıkışlarına ait gümrük işlemleri yapılır.

2. İşletme teşkilatı bulunan limanlarda, 100 rüsum tonilatodan büyük hacımdaki gemiler gece ve gündüzün her saatinde yük ve yolcu alıp çıkarabilirler.

3. Rüsum tonilatosu, hacımları ne olursa olsun zorlayıcı sebeplerle çalışma saatleri dışında Gümrük İdaresi olan bir limana girmek veya bu limandan ayrılmak zorunda kalan gemilerin yük alıp verme istekleri de mahalli gümrük idarelerince kabul edilir. Yolcu ve turist taşıyan her türlü gemiler mesai saatleri dışında gümrük idaresi bulunan bir limana girip çıkabilirler.

Kanunlar, tüzükler ve bunların yetkili kıldığı mercilerce konulmuş yasaklık ve kısıntılar saklı olmak üzere giriş, çıkış, transit ve aktarma serbesttir.

1. İç ve dış emniyetin sağlanması, halkın, hayvanların, bitkilerin ve ürünlerin hastalıklardan korunması, tarih ve sanat eserlerinin memleketten çıkarılmasının önlenmesi maksadiyle veya mali ve iktisadi zaruretler halinde ve ülke çıkarları göz önünde bulundurularak; eşyanın giriş, çıkış, transit ve aktarmaserbestliğini kısıtlamaya veya kaldırmaya, ithal edilecek gemilerin gümrük iş– lemleri ile ilgili özel hükümler koymaya,

2. Bu Kanunun 10 uncu maddesinin 7 nci fıkrasında belirtilen eşya ile ilgili muafiyetin kısmen veya tamamen kaldırılmasına veya bu eşyanın bir kısmına veya tamamına bu Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca tek ve maktu tarife uygulamaya,

Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile ticaret andlaşması akdetmiyen veya akdedilmiş ticaret andlaşmalarının vaktinden evvel tek taraflı olarak kısmen veyahut tamamen hükümsüz bırakan, Türk kara, hava ve deniz nakil vasıtalarına karşı yasaklık ve kısıntı hükümleri koyan veya bunlar hakkında farklı işlemler uygulayan memleketlerin malları ile kara, hava ve deniz nakil vasıtalarına karşılık olmak üzere yasaklık ve kısıntılar koymaya ve farklı işlemler ve tarifeler tatbik etmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması mevzuatına göre, marka, coğrafi işaret, endüstriyel tasarım, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamına giren haklar ile ilgili olarak, hak sahibinin yetkilerine tecavüz eder mahiyetteki eşyanın gümrük işlemleri, hak sahibinin talebi üzerine gümrük idareleri tarafından geçici olarak durdurulur.

Gümrük idaresince alınan durdurma kararının hak sahibine tebliğinden itibaren on gün içinde esas hakkında yetkili mahkemede dava açılmaz veya mahkemeden tedbir niteliğinde karar alınmazsa, eşya hakkında beyan sahibinin talepte bulunduğu gümrük rejimi hükümlerine göre işlem yapılır.

Gümrük işlemleri durdurulan eşya yetkili mahkemece alınan karar doğrultusunda, tasfiye rejimi hükümlerine göreimha veya asli nitelikleri değiştirilerek satış suretiyle tasfiye edilebilir.

Yolcu beraberinde getirilen zati ve hediyelik eşya ile posta kolileriyle gönderilen ticari mahiyette olmayan eşya için bu madde hükümleri uygulanmaz.

100 rüsum tonilatoyu geçmiyen hacımdaki Türk deniz taşıtları ile eşya ithali Bakanlığın iznine tabidir. Yabancı gemilere bu hakkın tanınması karşılıklı olabilir.

Sahte menşeli eşya ve zarflar hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır:

1. Gerek üzerlerinde, gerek iç veya dış ambalajlarında istihsal veya imaledildiği menşe memleketten başka yabancı memleketler mahsulü ve mamulü olduğunu gösteren veya sandıran isim ve alametler taşıyan eşyanın Türkiye'ye ithali yasaktır. Bu kabil eşyanın Türkiye'den transit geçirilmesine veya aktarma edilmesine ya da sundurma, antrepo ve benzeri yerlere konulmasına ve yeniden ihracına Bakanlıkça izin verilebilir.

2. Yerli mamul ve mahsullerimizde kullanılmak üzere ve bunların yabancı menşeli olduğunu gösterecek veya sandıracak, üzerleri yabancı dille basılı veya yazılı her türlü boş zarf, şerit, etiket, damga ve benzeri eşya (İhracatta kullanılacak olanlar hariç) ile Türkiye'de tanzim edilebilecek belgeleri yabancı memleketlerde tanzim edilmiş gibi gösterebilecek, yabancı firmalara ait – üzerleri imzalı veya imzasız olsun – boş faturaların (proforma faturalar hariç) Türkiye'ye ithali yasaktır.

Trenler, gelişte sınırdan itibaren gümrük bulunan ilk istasyona kadar ve gidişte son gümrüklü sınır istasyonundan gümrük hattını aşıncaya kadar, yolda zorlayıcı sebep olmadıkça duramaz, yolcu ve eşya alıp indiremez.

Trenin, sınırdaki gümrük bulunan ilk istasyona varışında işletmenin yetkili memuru tarafından, bu gümrük ile diğer gümrüklerde gümrüklenecek veya Türkiye'den transit geçirilecek eşyanın yeteri kadar manifesto nüshası ve yük senetleri ve bagajlar ile yemekli vagonlardaki yiyecek, içecek ve yakacak maddelerinin listeleri gümrüğe verilir.

Tren boş gelmiş ise, denetlemesinden önce yazılı olarak gümrüğe bildirilir.

Yukarıki maddede yazılı belgelerin verilmesi üzerine gümrükçe gerekli denetleme gecikmeden yapılır. Bu denetleme bitmeden veya gümrüğün izni alınmadan vagon değiştirmek veya eklemek suretiyle trenin tertibi değiştirilemez. Yük ve yolcu alınıp verilemez ve tren yoluna devam edemez.

(Ek: 18/4/1983 – 2817/14 md.) Gümrükçe zorunlu görüldüğü takdirde, gerekli önlemler alındıktan sonra, denetlemeden önce de bu işlerin yapılmasına izin verilebilir.

Demiryolu ile Türkiye'den çıkarılacak eşyanın yeteri kadar manifesto nüshası ve yük senetleri, bagajlar ile yemekli vagonlardaki yiyecek, içecek ve yakacak maddeler listeleri de yetkili gümrüğe verilir. Bu belgeler verilmeden ve gerekli gümrük denetlemesi bitmeden tren istasyondan ayrılamaz.

Yabancı memleketlerden demiryolundan başka kara taşıtları ile ancak, sınırdaki yetkili bir gümrüğe eşya getirilebilir. Sınırdaki yetkili olmıyan bir gümrüğe getirilen eşya, gümrük denetlemesi altında yetkili gümrüğe götürülemediği takdirde geri çevrilir.

İç ve kıyı gümrüklerinden birine götürülecek veya Türkiye'den transit geçirilecek eşya sınırdaki gümrükçe muayene edilir ve vergileri teminata bağlanır. Sınırdaki gümrüğün gümrüklemesine yetkili olmadığı eşyanın teminatı, nev'ine mahsus en yüksek tarife üzerinden hesaplanır, tahsil edilir ve geçişe müsaade edilir. Gümrük Vergisine tabi yolcu eşyasının teminat karşılığında teslimi mümkün olmadığı takdirde milletlerarası teminatlı nakliyat şirketleri tarafından mürettep gümrüklerine nakillerine müsaade edilir.

Ayrıca yolculara ait eşya ve taşıtların diğer bir gümrüğe naklinde özel usul ve hükümler koymaya ve uygulamaya Bakanlık yetkilidir.

Bakanlıkça, tayin edilecek vasıftaki taşıtlarla ve icabında teminat aranmaksuretiyle iç veya kıyı gümrüklerine götürülecek veya transit geçirilecek eşyaiçin demiryolu ile yapılacak taşımalar hakkındaki usul veya karayolu nakliyatın– da milletlerarası andlaşmalarda konulmuş hükümler uygulanır.

28 inci maddede yazılı kara nakil vasıtalarının sahip veya sürü–cüleri, getiren eşyayı sınırdaki gümrüğe üç nüsha manifesto ile beyan ederler.

Taşıtlar boş gelmiş ise keyfiyet sınırdaki gümrüğe sözle beyan edilir ve buhusus tutanakla tesbit olunur.

Beyanda, bulunulmadığı veya getirilen eşyanın manifestosu verilmediği hal– lerde kara nakil vasıtalarının hareketine ve eşyanın boşaltılmasına müsaadeedilmez.

Kara nakil vasıtalariyle seyahat eden yolcuların beraberlerindeki zat ve ev eşyasının da manifestoya kaydolunmasını istemeye Bakanlık yetkilidir.

Demiryolundan başka kara taşıtları ile Türkiye'dan çıkarılacakeşya, sınırdaki yetkili gümrükten çıkarılır. Gümrük işlemi yetkili bir iç veya kıyı gümrüğünde yapılmış eşya, sınırdaki gümrükçe denetlemesi yapıldıktan sonra çıkarılır.

Taşıt sahip veya sürücüleri götürecekleri yükler için bunların çıkış işlemini yapan gümrüğe yeteri kadar manifesto verirler. Taşıtlar boş olarak gidecekse keyfiyet sınırdaki gümrüğe sözle beyan edilir ve bu husus tutanakla tesbit olunur.

Sınıra yürütülerek getirilecek veya sınırdan yürütülerek çıkarı–lacak hayvanlar ancak, buralardaki yetkili sağlık ve gümrük kapılarından sokulup çıkarılabilirler.

Yabancı limanlardan gelen gemiler, gümrük bölgesine girdiklerinde zorlayıcı sebepler olmadıkça, gidecekleri limana göre mütadolan rotayı değiştiremez. Yolda duramaz, başka gemilerle temas edemez ve gümrük bulunmıyan yerlereyanaşamazlar.

Türk limanları ile yabancı limanlar arasında sefer yapan gemiler, gümrük bölgesinde gümrük denetlemesine tabidir. Gümrük memurları gemiyi, yükünüve bunlara ait defter ve kayıtlarını incelemeye, gemide araştırma yapmaya ve gerekirse ambarları, eşya bulunan sair yerleri mühür altına almaya yetkilidir.

Muntazam seferli gemiler, kara sularımıza ulaştıkları andan, girecekleri limana ve limanlarımızdan ayrılan bu gemiler açık denize varıncaya kadar sadece göz altında tutulurlar. Bakanlık gerektiğinde bu gemileri de birinci fıkrada yazılı olduğu şekilde denetlemeye tabi tutar.

Yabancı limanlardan gelip Türk limanlarına veya nehirlerine girecek gemiler, gümrük denetlemesi yapılmak üzere belirli yerlerde durur veya yol keserler.

Yabancı limanlardan gelen, Türkiye'den yabancı limanlara giden gemilerin geliş ve gidişlerinden en az 6 saat evvel sahip veya acentası tarafından gümrük idaresine bilgi verilir.

Gemi kaptanı gümrük memurlarına geminin tasdikli jurnalını, orijinal manifestosunu, kumanya ve yakıtlar ile gemi adamlarına ait eşya listesini gösterirler. Kaptanlar manifesto harici olarak alınmış veya manifestoya dahil edilmeksizin taşınması adet olmuş eşyayı da araştırmadan önce, memurlara beyan ederler.

Kaptanlar geminin envanter defteriyle planını da, lüzumu halinde gümrük memurlarına gösterirler.

Türk limanları ile yabancı limanları arasında sefer yapan gemiler Türk limanlarında gümrük denetlemesi altındadır.

Gemi adamları ile yolcuları ve gemilere girip çıkacak görevli ve görevsiz kimseler gidiş ve gelişlerinde ancak gümrük yolcu salonlarında veya gümrük denetlemesi altındaki iskelelerden geçebilirler.

Yabancı limanlardan gelen gemilerin kaptanları veya acentaları, geminin Türk limanında yukarıdaki maddeye göre yapılacak gümrük denetlemesinden itibaren en geç 24 saat içinde, o limana çıkarılacak eşyanın asıl manifestosuile Türkçe iki örneğini gümrük idaresine verirler. Asıl manifesto verilmediği takdirde, bu asıl manifesto gösterilir ve taraflarından tasdikli bir örneği verilir. Sürenin başlangıcı veya sonu tatil günlerine rastlarsa bu günler süreninhesabına katılmaz. Zorlayıcı sebeplerden ileri gelen gecikmeler gümrükçe itibara alınır.

Gemi limana boş gelmiş veya o limana boşaltacak yükü yoksa, kaptan veya acentaların, bu limana uğrama sebeplerini yukarda gösterilen süreler içerisinde yazılı olarak gümrüğe bildirmesi lazımdır.

Limanda acentası olmıyan yabancı gemi kaptanları beyanlarını Türkçe yazamadıkları takdirde, kendi dili ile birlikte milletlerarası kullanılan Garp dillerinden biri ile de yazabilirler. Yolcu ve turistlere ait olup manifestolarda gösterilmesi mutat olmıyan bagajların manifestolara kaydı mecburi değildir.

Ancak, bu kabil eşya hakkında tanzimi mutat olan yolcu ve bagaj listeleri, geminin limana varışından sonra ve yolcuların çıkışlarından önce gümrüğe verilir.

Turist ve tenezzüh gemileri için özel usul ve hükümler koymaya ve uygulanmaya Bakanlık yetkilidir.

Asıl manifesto; konişmentolara göre gemide tutulan yük defteri ve mahreç limanlardaki yetkili resmi mercilerce tasdik edilmiş olan yük beyannameleridir.

Bu belgeler mahallindeki Türkiye konsolosluklarına ilgililerce tasdik ettirilir.

Denizcilik Bankası ve başka işletmelerin muntazaman seferli veya turist gemilerine ait asıl manifestolar, karşılıklı olarak, Bakanlıkça konsolosluk tasdikinden istisna edilebilir.

Türk konsolosluğu bulunmıyan yerlerdeki tasdik merciileri Bakanlıkça tesbit edilir.

Türk ve yabancı donanmasına mensup harb gemileri gümrük denetlemesine tabi değildir.

Ancak, bunlarla getirilen ve Türk limanlarına çıkarılacak veya Türkiye'den yabancı memleketlere götürülecek eşya gümrüğe bildirilir.

Türk donanmasına mensup harb gemileri ile getirilen komutan ve diğer mürettebata ait eşyanın bir listesi bu gemilerin komutanları tarafından tanzim ve tasdik edilerek geminin varış limanına en yakın gümrük idaresine; gelişinden sonra en geç 24 saat içinde verilir ve bu eşyanın gümrük muayene ve işlemine tabi tutulması temin edilir.

Gemi komutanları çıkışta da aynı şekilde hareket ederler.

Yukarıda konulmuş olan giriş ve çıkışa ait hükümlere riayetsizlik halindeilgililer hakkında kanuni kovuşturma yapılır.

Yabancı limanlardan yük getiren Türk ve yabancı gemiler manifestolarını gümrük idaresine vermedikçe yüklerini boşaltamaz ve o limandan yük alamazlar.

Ancak, muntazam sefer yapan gemiler ile hava ve liman durumu bakımından zaruret görülen hallerde muntazam sefer yapmıyan gemilere, gümrük idaresince, manifesto verilmeden önce de yük boşaltmak ve almak için izin verilebilir. Zorlayıcı sebepler dolayısiyle karaya çıkarılan eşya için manifesto verilmezse bunlar liste ile tespit olunur.

Türk limanlarından yabancı limanlara hareket edecek Türk ve yabancı gemilerin kaptanları, hareketlerinden önce o limandan yükledikleri eşyanın asıl manifestosunu gümrüğe ibraz ile bir örneğini verirler, eğer gemi o limandan yük almamış ise keyfiyeti yazılı olarak bildirirler.

Gümrük idareleri de her iki halde geminin hareketi için gecikmeksizin, kaptana izin kağıdı verirler.

Muntazam sefer yapan veya Türkiye'de acentası bulunan gemilerin manifestoları ve beyan kağıtları hareketlerinden itibaren 48 saat içerisinde acentalarınca verilebilir. Bunların izin kağıtları gümrükçe ona göre hazırlanır.

Türkiye limanları arasında sefer yapan Denizcilik Bankası gemileri ile acentası bulunan ve muntazam sefer yapan sair gemilerin taşıdıkları memleket eşyası için gümrüklerce manifesto veya başka bir belge aranmaz.

Ancak, bu gemiler gümrük işlemi gideceği limanda yapılacak ve vergisi ödenecek yabancı eşyayı alırlar veya yolda yabancı limana uğrarlarsa, yabancı limanlara sefer yapan gemiler hakkındaki hükümlere tabi olurlar. Bu gemiler ileyolcu ve yüklerinin denetleme ve gümrük işlemlerinde kolaylık sağlıyacak elverişli usuller koymaya Bakanlık yetkilidir.

Bu usullere riayetsizlik halinde bu kanun veya kaçakçılık mevzuatı hükümlerine göre kovuşturma yapılır.

40 ıncı madde dışında kalan gemilerin Türkiye limanları arasındaki (Marmara Denizi dahil) sefer ve nakliyatı gümrükçe denetlenir. Bunlar Bakanlığın tayin edeceği şartlar ve vereceği izin ile Türk limanları arasında yabancı eşyayı aktarma suretiyle taşıyabilirler.

Yukarıdaki fıkrada yazılı nakliyat ile yabancı gemilere açık Türkiye limanları içinde, yabancı kıyılara yakın Türk liman ve iskeleleri arasında ve Marmara ve Boğazlarda çalışan 20 rüsum tondan küçük taşıtlarla, balıkçı kayıkları üze– rinde gümrükçe yapılacak denetleme mahalli durum ve şartlar ve bu taşıtların çalışma imkanları göz önünde tutularak Bakanlıkça düzenlenir.

Bu hususta Bakanlıkça konulmuş usullere aykırı hareketlerde bu kanun veya kaçakçılık mevzuatı hükümlerine göre kovuşturma yapılır.

1. Yabancı memleketlerden Türkiye'ye gelen ve Türkiye'den yabancı memleketlere gidecek olan hava gemileri yetkili Gümrük İdaresi bulunan hava limanında (meydan) gümrük denetlemesine tabidir.

2. Gelişte denetlemeden önce, gidişte denetlemeden sonra Türkiye'de mecburi iniş yapan hava gemilerinin kaptan pilotları Bakanlığın emir ve talimatına uyarlar.

3. Özel bir izin ile gelen ve giden hava gemilerinin kaptan pilotları verilen talimata göre hareket ederler.

4. Hava gemilerinden gemi, yolcu ve yük için tehlike teşkil etmedikçe eşya atılamaz ve bu türlü haller ilk temas ve fırsatta gümrüğe bildirilir.

Lüzumu halinde, gazete, dergi ve mektup paketleri ile sair eşyanın hava gemilerden yere atılma şekli Gümrük ve Tekel ve Ulaştırma Bakanlıklarınca tesbit edilir.

Pilot marifetiyle sevk ve idare edilmiyen hava gemileri ile Hükümetin özel izni olmadıkça, Türkiye'ye yabancı memleketlerden eşya getirilemez ve Türkiye'den yabancı memleketlere eşya götürülemez.

Yabancı memleketlerden gelen hava gemilerinin kaptan pilotlarıveya acentaları inecekleri gümrük bulunan ilk hava limanına çıkarılacak yükleri gösterir, mahreç gümrük idaresi veya resmi makamca tasdik edilmiş, manifesto ile yolcu listesini Gümrük İdaresine verirler.

Eğer hava gemisinin acentası varsa manifestonun, ayrıca bir Türkçe örneğide 24 saat içinde gümrüğe verilir. Hava gemisinde başka bir hava meydanına çıkarılacak yük varsa, kaptan pilotu veya acentası bunlara ait manifestoyu Gümrük İdaresine gösterir.

Hava gemisi boş gelmiş veya Türkiye'ye çıkarılacak yük ve yolcusu yoksa kap– tan pilotu gelişinin sebeplerini yazılı olarak Gümrük İdaresine bildirir.

Yabancı memleketlere gidecek hava gemilerinin kaptan pilotlarıhareketlerinden önce, o hava limanından alınan yük için gümrüğe manifesto verirler. Muntazam seferli hava gemilerinin manifestoları hareketlerinden itibaren 24saat içerisinde acentaları tarafından verilebilir.

Yere inmeksizin transit geçecek hava gemileri andlaşmalar uyarınca ve karşılıklı olarak hava gemilerine ait yukardaki maddelerde yazılı mükellefiyetlerden müstesnadır.

Türk Hava Kuvvetlerine mensup hava harp gemileriyle, Hükümetin izni üzerine gelen yabancı devletlerin hava harp gemileri gümrük denetlemesine tabi değildir.

Ancak bu harb gemileriyle yabancı memleketlerden eşya getirildiği veya Türkiye'den yabancı memleketlere eşya götürüldüğü takdirde, bunlar gümrüğe bildirilir.

Türk Hava Kuvvetlerine mensup hava harp gemileriyle getirilen komutan ve diğer mürettebata ait eşyanın bir listesi bunların komutanları tarafından tanzim ve tasdik edilerek geminin iniş limanına en yakın Gümrük İdaresine, gelişi müteakip en geç 24 saat içerisinde verilir ve bu eşyanın gümrük muayene ve işlemine tabi tutulması temin edilir.

Hava harp gemileri komutanları çıkışta da aynı şekilde hareket ederler.

Yukarıda konulmuş olan giriş ve çıkışa ait hükümlere riayetsizlik halinde ilgililer hakkında kanuni kovuşturma yapılır.

Kara, deniz ve hava işletmeleri, bu Kanuna göre denetleme icabı birlikte seyahatle görevli gümrük ve gümrük muhafaza memurlarını gidişte ve dö–nüşte ücretsiz taşımaya mecburdurlar.

Manifestolarda eşyanın cinsi, kablarının adedi, nev'i, markası, numarası ve gayrisafi ağırlığı ile konişmento veya yük senetlerinin numaraları ve milletlerarası andlaşmalar ve gelenekler de göz önünde tutulmak suretiyle Bakanlığın tespit edeceği diğer bilgiler gösterilir.

Manifesto örnekleri, yukarıdaki esaslar dahilinde ve gerektiğinde daha basitleştirilerek Bakanlıkça hazırlanır ve gümrük işlemlerinde bunlar kullanılır.

(Ek: 30/6/1995 – KHK–564/5 md.) Müsteşarlık, eşyanın teşhisi için gerekli ayrıntıları içeren ve uluslararası kabul gören bir ticari veya resmi belgeninde manifesto olarak kullanımına izin vermeye ve bilgisayar veri işleme tekniği ile hazırlanan manifestoların kabulü yönünde düzenleme yapmaya yetkilidir.

Türkiye ile yabancı memleketler arasında muntazam yük ve yolcuseferleri yapılan kara, (demiryolu dahil) deniz ve hava işletmeleri; bu Kanun hükümlerine göre gerekli gümrük denetlemeleri ve işlemlerini yapmak ve kolaylaştırmak üzere yolcu salonları, depo, sundurma ve antrepolar ile, görevli gümrük ve gümrük muhafaza memurlarının çalışmalarına elverişli bürolar ve gözetleme kulübelerini, buraların aydınlatma, ısıtma ve temizlik gibi ihtiyaçlarını, döşemelerini, telefon, teknik cihaz ve aletlerini parasız olarak temin etmeye ve gümrük kapılarında gümrük denetlemesine tabi kimselerle diğerlerinin ihtılatını önlemeye matuf her türlü tesislerin temini hususlarında Bakanlık tarafından yapılan istekleri aynı şekilde yerine getirmeye mecburdurlar.

(Ek: 30/6/1995 – KHK–564/6 md.) İşletmelerin bu mecburiyetleri, bulundukları yerdeki gümrük idarelerinin çalışma binalarının temin ve tesis edilmesini de kapsar.

Bu yerleri özel kanunlarına göre işletmekte bulunan kara, deniz ve hava yolları işletmelerinin yukardaki hükümlere göre gümrük denetleme ve işlemlerinin şekil ve usulleri ve sair mükellefiyetleri Gümrük ve Tekel ve Ulaştırma Bakanlıklarının müştereken hazırlayacakları tüzükle tesbit olunur.

Yabancı memleketlerden kara (demiryolları dahil), deniz ve hava taşıtlarıyla Türkiye'ye getirilen eşya ile talep halinde çıkış eşyası, eğer orada sundurma ve antrepoculuk hizmetleri kanunla tekeline verilmiş bir işletme varsa, bu işletmelerin sorumluluğu altındaki sundurmalara, gümrüğün denetimi altında konulur. 
 
(Ek: 30/6/1995 – KHK–564/7 md.) Ancak, eşya sahiplerinin münhasıran kendilerine ait eşyayı koymak için sundurma açmalarına Müsteşarlıkça izin verilebilir. 
 
Özel kanunlarında sundurma açıp işletme yetkisi verilen kuruluşların sundurmalarının bulunmadığı mahallerde veya bu kuruluşların sundurmalarının yeterli olmaması hallerinde, Bakanlıkça gümrük sundurmaları açılıp işletilebilir, diğer kamu kuruluşlarına veya belediyelere ve bunların yapamaması halinde de özel kuruluşlara sundurma açma ve işletme izni verilebilir. 
 
İşletme idaresi bulunmayan yerlere gelen eşya, ancak gümrük sundurmalarına veya duruma uygun gerekli önlemler alınmak şartıyla gümrükçe müsaade edilen yerlere konulabilir. 
 
Kırık veya tamire muhtaç kaplar ile dağınık eşya, sundurmalarda gümrük veişletme idarelerinin müşterek kilidi altında ayrı bir yerde muhafaza altına alınır ve durum tutanakla tespit olunur. 
 
İşletme idareleri, en çok üç gün içinde, sundurmalarına alınan eşyanın manifestolarındaki bilgilere uygun olarak düzenleyecekleri sundurma giriş listesinin iki nüshasını ilgili gümrüğe vermeye mecburdurlar. 
 
Sundurmaların şekil ve nitelikleri Bakanlıkça tayin ve tespit edilir. 
 
Yukarıdaki fıkralar gereğince gümrüğün denetimi altına konmuş eşyanın aşağıdaki maddelerde yazılı rejimlerden birisine göre işleme tabi tutulmasını, bunların sahipleri veya temsilcileri veya taşıyıcıları usulüne uygun bir beyanname ile gümrükten isteyebilirler.

Yukarıdaki maddede gösterilen yerlere konulan eşya, bir gümrük rejimi beyanında bulunulmak üzere buralarda dört ay ve rejim beyanından itibaren de iki ay kalabilir. Bu süreler içinde çekilmeyen eşya tasfiye olunur.

Ancak, bir defada getirilemeyen komple tesislerin sahipleri veya bunlar adına işi yürütecek temsilcileri veya taşıyıcıları ile bunların temsilcileri tarafından gümrüğe müracaatla, getirilen eşyanın komple tesise ait olduğu tevsik edilmek şartıyla, sundurmada bekleme süresi son partinin getirilişinden itibaren işlemeye başlar. İlk partinin gelişi tarihinden itibaren eşyanın sundurmadabekleme süresi bir yılı aşamaz.

(Ek: 30/6/1995 – KHK–564/8 md.) Sundurma bekleme sürelerinin kısaltılması veya uzatılması yönünde düzenleme yapmaya Müsteşarlık yetkilidir.

1. Hacımları ve ağırlıkları veya cinsleri itibariyle Bakanlıkça tayin ve tesbit edilecek, bazı eşya sundurmaya alınmaksızın ve sahibinin sorumluluğu altında "deniz üstü" veya "vagon üstü" veya "kamyon üstü" işleme tabi tutulabilir ve bu işlemlerde 52 nci maddedeki sundurma süresi tatbik olunur.

2. Türkiye'ye gelen eşyanın sahipleri veya mümessilleri veya nakilleri; usulüne uygun bir beyanname ile ve kendi sorumlulukları altında, bunların doğruca antrepoya alınmasını gümrükten isteyebilirler.

Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın serbest dolaşıma girişi; ticaret politikası önlemlerinin uygulanması ve bu ayrımda yer alan eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanmasıyla mümkündür.

Türkiye'ye kesin olarak girecek eşyanın, cinsi, nev'i, niteliği, tatbikatı kolaylaştıracak surette Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin tertip ve tavsiflerine uygun olarak gösterilen giriş beyannamesi ile yetkili gümrüğe beyanı mecburidir.

(Ek: 30/6/1995 – KHK–564/10 md.) Ancak, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla da beyanname verilmesi konusunda düzenleme yapmaya Müsteşarlık yetkilidir.

Beyannamenin şekli, adedi ve ihtiva edeceği bilgiler ile beyanın tevsikine yarıyan belgelerin mahiyet ve adetleri ve hangilerinin beyannameye ekleneceğive sair hususlar Bakanlıkça tayin ve tesbit olunur.

Beyannamenin, eşyanın Gümrük Giriş Tarife Cetvelindeki numarası gösterilerek ve buna göre vergi tahakkukları da yapılmış olarak verilmesini ve muayeneden önce bu tahakkuka göre vergilerin ödenmesini istemeye Bakanlık yetkilidir. Buhalde 59 uncu maddenin son fıkrası hükmü işlemez.

65 inci maddedeki esaslar dairesinde, satıcı ile hiçbir münasebeti bulunmıyan müstakil alıcılarla, satıcı ile münasebetleri dolayısiyle bu Kanuna göre müstakil bir alıcı durumunda olmıyan mükelleflerin aynı tablolarda beyanda bulunmaları mecburidir. Bu beyanın şekli ve istenilecek bilgi ve belgeler Bakanlıkça tayin ve tespit edilir.

Bu Kanunun tatbikatında müstakil bir alıcı addedilmeyen ithalatçıların durumları ve haklarında uygulanacak işlemler, zaman zaman Bakanlıktan gümrüklere ve ilgililere tebliğ olunur.

Aşağıda yazılı olan hallerde beyan sözle yapılır ve buna konu olan eşyanın gümrük işlemlerinde tahakkuk varakası kullanılır.

1. Yolcuların ve nakil vasıtaları hizmetlilerinin vergiden muaf olan veya vergiye tabi olup da ticari mahiyet ve miktarda bulunmadığına ve bu maksatla getirilmediğine gümrükçe kanaat getirilen eşyası ile sınır bölgesi ahalisinin elde ve sırtta taşınabilecek miktarda ve kendi ihtiyaçlarına mahsus olan eşyası,

2. Bu Kanunun 7 nci maddesinin 4, 5 ve 6 ncı fıkralarında, 8 inci maddesinin 8, 9, 10, 11 ve 12 nci fıkralarında ve 12 nci maddesinin 2 ve 3 üncü fıkralarında sözü edilen eşya,

3. Hava gemisi ile getirilen Gümrük Vergisinden muaf eşya ile ticari olmıyan ve zati mahiyette bulunan eşya,

Bu maddenin uygulanmasında gümrük memurları, beyanlarını kanun hükümlerine uygun olarak yapabilmelerini kolaylaştırmak gayesiyle, mükelleflere önceden bilgi verirler.

Açık olarak beyanda bulunmıyan veya bulunamıyan veya kablarının açılıp bakılmasını isteyenlerin eşyası muayene edilir. Lüzumu halinde yolcuların gümrüklerde yazılı olarak beyanda bulunmalarını istemeye ve buna ait usulleri koymaya Bakanlık yetkilidir.

Yolcuların gümrük işlemleri hakkında önceden bilgi edinmeleri Bakanlıkça yapılan yayınlarla temin olunur.

Tahakkuk varakalarının şekli, adedi ve ihtiva edeceği bilgiler ile kullanma tarzı ve sair hususlar Bakanlıkça tesbit olunur.

Gümrük hattından geçen veya eşya geçiren kişilerin gümrüğe tabi eşyası olup olmadığını ifade ettikleri, kuralları önceden Müsteşarlıkça belirlenmiş tasarruflar beyan sayılır.

Aşağıda yazılı hallerde yetkili makamlardan yazılacak mektuplar beyanname addolunur ve eşyanın gümrük işlemleri bunlarla yürütülür.

1. Cumhurbaşkanına ait, 10 uncu maddenin 1 inci fıkrasındaki eşya için umumi katiplikten yazılacak mektuplar.

2. Diplomatik muaflık ve imtiyazlardan faydalananların ancak kendi adlarına veya elçilik adına gelecek eşya için, karşılıklı olmak şartiyle, misyon şeflerinden veya muaflık hakkı tanınmış heyet başkanlarından yazılan mektuplar ile kurye çantalarına ait kurye mektupları, (bu mektupların şekli, ihtiva edeceği bilgiler ve göreceği işlemler Dışişleri ve Gümrük ve Tekel Bakanlıklarınca müştereken tesbit olunur.)

Gümrük idareleri, gümrük işlemlerinin yürürlükteki hükümlere uygun olarak yürütülmesini engellememek kaydıyla, usul ve formalitelerin mümkün olduğunca basitleştirilmesini teminen;

a) 54 üncü maddeye göre beyannameye eklenmesi gereken belgelerden bazılarının eklenmemesine ve bu belgelerdeki bilgilerin beyannameye yazılmamasına;

b) Sözü edilen beyanname yerine, eşyanın ilgili gümrük rejimine tabi tutulması talebi ile birlikte ticari veya idari bir belgenin verilmesine;

c) Eşyanın ilgili rejime geçişinin beyanname verilmeksizin kayıt yoluyla yapılmasına;

izin verebilirler.

Birinci fıkranın (c) bendinin uygulanmasında, beyan sahibinin eşyayı manifesto verilmeksizin doğrudan kendi deposuna götürmesi yolundaki talebi dekabul edilebilir.

Bir ticari veya idari belgenin kabulü yahut kayıt yoluyla beyan yapıldığı hallerde, beyan eşyanın teşhisi için gerekli tüm bilgileri kapsamak zorundadır. Kayıt yoluyla işlem yapılan hallerde kayıt tarihinin yazılması şarttır.

Basitleştirilmiş usule göre eşya ithal edenler genel, dönemsel veya özet niteliğinde bir tamamlayıcı beyanda bulunur.

Birinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde sözü edilen beyanlar ile tamamlayıcı beyanlar ayrılmaz bir bütündür.

Basitleştirilmiş beyanlar 3 üncü maddede öngörülen uygulama yönünden kabul tarihinden itibaren hüküm ifade ederler. Birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen hallerde kayıt işlemi, 54 üncü maddede sözü edilen beyannamenin tescili ile aynı hukuki sonucu doğurur.

Tamamlayıcı beyanın aranmayacağı haller ile basitleştirilmiş usule ilişkin uygulama esasları Müsteşarlıkça belirlenir.

Giriş beyannameleri incelenerek 54 üncü maddede belirtilen bilgileri ihtiva ettiği takdirde kabul ve tescil edilir. Ancak şekli noksanlıkları tamamlanmak üzere geri verilir.

Beyannamenin tescili, deftere kaydı ve üzerine sıra numarası, tarih ve resmi mühür konulması suretiyle tamam olur.

(Ek: 30/6/1995–KHK–564/13 md.) Ayrıca, bu bilgilerin tescil defteriyerine gümrük idaresinin bilgisayar kaydına alınması halinde de tescil yapılmış olur.

135 inci maddenin 1 inci fıkrasında sözü geçen giriş beyannameleri de bu madde hükmüne göre tescil olunur.

55, 56 ve 136 ncı maddelerde sözü edilen ve beyanname hükmünde olan tahakkuk varakası ve mektuplar da maddelerinde gösterilen şartlara uyduğu takdirde ve gerektiğinde noksanları tamamlattırılarak derhal özel defterlerine kayıt veüzerlerine sıra numarası, tarih ve resmi mühür konularak tescil edilirler.

Giriş beyannamelerinde, beyana terettübedecek vergi ve ceza bakımından her kalem ayrı bir beyan sayılır. Bir kalemin eksik veya fazlası diğerkalemin fazla veya eksiğiyle mahsubedilemez.

(Değişik: 18/4/1983–2817/17 md.) Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde aynı tarife pozisyonu veya tali pozisyon altında toplanan ve aynı kanuni veya ahdi vergi haddine tabi olan eşya bir kalem sayılır.

Kazıntı ve silintili beyannameler gümrükçe kabul edilmez.

Hatalı yazının üzeri okunacak şekilde çizilerek doğrusu yazılır. Düzeltmeler ve ilavelerin yanına beyanname sahibi tarafından imza konulur ve tescil esnasında bunlar resmi mühürle mühürlenir.

Beyannameler tescillerinden sonra düzeltilemezler. Ancak, muayeneye havalesinden önce olmak şartiyle, mükellefler bu beyanlarını eşyanın cins, nev'i veniteliği, kab adediyle marka ve numaraları aynen kalmak üzere, yalnız ağırlık, adet, ölçü veyahut kıymet yönlerinden düzeltebilirler ve bu düzeltmeler, idare amirinin izni ile yapılır ve beyan sahibi ile müştereken imzalanarak resmi mühürle mühürlenir.

Gümrük İdaresince tescil edilmiş olan beyanname taallük ettiği eşyanın vergi, resim ve para cezalarından dolayı taahhüt mahiyetinde olarak mükellefi bağlar ve vergilerin tahakkukuna esas tutulur.

Gümrük İdaresi, beyanın doğruluğunu denemek üzere eşyayı kısmen veya tamamen muayene edebilir. Bu takdirde beyanname muhtevası eşyanın vergilerinin tahakkuku muayene neticesine göre yapılır. (65 inci maddedeki kıymete ilişkin hükümler saklıdır.)

Ancak, kısmi muayenelerde idarenin ve mükellefin bütün kabları muayene ettirmek hakkı saklıdır.

(Değişik: 18/4/1983 – 2817/18 md.) Eşyaya ait vergilerin tahakkukunun ve diğer gümrük işlemlerinin, muayene edilmeden beyana göre yapılması hususunda usuller koymaya Bakanlık yetkilidir.

Giriş beyannameleri tescil tarihinden itibaren, ihtilaf olmadığı halde sebepsiz yere iki ay içinde takip ve gümrük işlemleri bitirilmediği takdirde, muhtevası eşyanın muayenesi cihetine gidilir. Muayenede mal sahipleri veya gümrük komisyoncularının da bulunmaları kendilerine yazı ile bildirilir ve tayin edilen günde gelmedikleri takdirde muayene re'sen yapılır.

Muayene neticesinde gümrüklerce alınan para cezasını veya diğer ceza takiplerini gerektirir hallere rastlanmadığında, keyfiyet tutanakla tespit, eşyaya tasfiyeye ait hükümler tatbik ve beyannameler iptal edilir.

Yukarıdaki fıkralara göre yapılacak muayene sonunda, gümrüklerce alınan para cezasını veya diğer ceza takiplerini gerektiren hallerde usulüne göre kovuşturma yapılır.

İhtilaflı olan işlerde, yetkili mercilerce ihtilafın halline değin, bu madde hükmü uygulanmaz.

Gümrükçe giriş beyannamesi tescil edildikten sonra yabancı birmemlekete çıkarılması veya yetkili başka bir gümrüğe gönderilmesi istenilen eşyanın muayenesi neticesinde

cezayı gerektirir bir hal görülmediği takdirde bu istek kabul olunur. Şu kadar ki, yetkili bir başka gümrüğe gönderilmesi istenilen eşyanın yurda ithaline mani bir hali bulunmaması şarttır.

(Ek: 30/6/1995–KHK–564/14 md.) Ancak, giriş beyannamesi verildikten sonra beyan sahibinin eşyanın diğer gümrük rejimlerine tabi tutulması talebi de kabul olunur.

Bunlardan yurt dışına gönderilmek istenilenlerin vergileri peşin olarak tahsil edilmişse bunlar iade edilir. Muayene neticesi para cezasını gerektirdiği takdirde isteğin kabulü cezanın ödenmesine bağlıdır.

Gümrük idareleri, beyan sahibinin talebi üzerine ve eşyanın beyanname konusu gümrük rejimine yanlışlıkla beyan edildiğini veya beyan edildiği gümrük rejimine tabi tutulmasının özel nedenlerle artık mümkün olmadığını kanıtlayan belgeleri ibraz etmesi halinde, tescil edilmiş beyannameyi iptal ederler.

Ancak, gümrük idarelerince beyan sahibine eşyanın muayene edileceğinin bildirilmiş olduğu hallerde, muayenenin sonucu alınmadan beyannamenin iptaline ilişkin talep kabul edilmez.

Müsteşarlıkça belirlenen haller dışında, eşyanın tesliminden sonra beyannameler iptal edilemez.

Beyanlarını yukarıki maddeler hükümlerine göre yapabilmek üzere mükelleflerin, gümrüğün denetlemesi altındaki eşyasını tartmalarına, muayene etmelerine ve ticari mahiyet taşımıyacak değerde nümune almalarına izin verilir.

Bu hususta kullanılacak belgeler ve uygulanacak işlemler Bakanlıkça tayin ve tespit edilir.

Elindeki belgelere ve nümuneye göre beyanlarını tarifeye uygun olarak yapamıyacak durumda olan mükellefler bu hususta ve normal fiyat unsurları hakkında Gümrükler Genel Müdürlüğünden bilgi isteyebilirler.

Gümrükler Genel Müdürlüğü bu fiyat unsurları ve tarife hususundaki mütalaasını, müracaatın mesnedi olan nümune ve belgelerin incelenmesi suretiyle hem bilgi istiyene ve hem de ilgili gümrüğe en kısa zamanda bildirir. Bu şekildeki bildirişler, kanun ve tarife cetveli ile izahname hükümleri göz önünde tutularak işleme tabi tutulur.

Yazılı talep üzerine Müsteşarlık tarafından bağlayıcı tarife bilgileri verilir.

Bağlayıcı tarife bilgisi, gümrük idarelerini hak sahibine karşı sadece eşyanın tarife pozisyonu konusunda ve yalnızca bilginin verildiği tarihten sonra tamamlanacak gümrük işlemlerine konu olan eşya için bağlar.

Bilgi alan kişi, beyan edilen eşya ile verilen bilgide tanımlanan eşya arasında her bakımdan uygunluk bulunduğunu ispat etmek zorundadır.

Bağlayıcı tarife bilgisi, veriliş tarihinden itibaren altı yıl için geçerlidir. Talep edenin verdiği yanlış veya eksik bilgiye dayanan bağlayıcı tarife bilgisi iptal edilir.

Bağlayıcı tarife bilgisi;

a) Yürürlükte bulunan Gümrük Tarife Cetvelinde değişiklik yapılması verilen bilginin sözkonusu değişiklikle getirilen hükümlere uymaması;

b) Taraf olduğumuz uluslararası anlaşmalar kapsamında uymakla yükümlü bulunduğumuz nomanklatür, izahname ve tarife pozisyonlarına ilişkin kararlarda yapılan bir değişiklik sonucu uygunluğunu kaybetmesi;

c) Bağlayıcı tarife bilgisinin geri alındığı, değiştirildiği veya iptal edildiğinin bilgi verilen kişiye tebliğ edilmesi;

durumunda geçerliliğini kaybeder.

Beşinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen hallerde, bağlayıcı tarife bilgisinin geçerliliğini kaybetme tarihi, sözkonusu değişikliklerin Resmi Gazetede yayımı tarihidir. Geçerliliğini kaybeden bağlayıcı bir tarife bilgisinin hak sahibi, sözkonusu bağlayıcı bilgiye dayanarak ve bu bilginin geçerliliğini kaybetmesinden önce, ilgili eşyanın alımı veya satımı üstüne bağlayıcı sözleşmeler yaptığı takdirde, geçerliliğini kaybeden tarife bilgisini, sözkonusu yayımın ya da tebligatın yapıldığı tarihten itibaren altıaylık bir süre boyunca kullanabilir. Ancak, gümrük işlemleri sırasında sözkonusu ürünler için bir ithalat, ihracat ya da ön izin sertifikasının gümrüğeverilmesi halinde, bu belgenin geçerlilik süresi esas alınır. Bu fıkra hükümlerine istisna getirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

İthal eşyasının gümrük vergisine esas kıymeti, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII. Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşma hükümlerine göre tayin ve tespit olunur.

Şu kadar ki, Anlaşmanın 8 inci maddesinin 2 nci fıkrasında belirtilen unsurlar bu kıymete dahil edilir.

Eşyanın gümrük vergisine esas olacak kıymetinin Türk Parası olarak beyanımecburidir. Fatura ve diğer belgelerde yazılı yabancı paralar, vergi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihte yürürlükte olan kurlara göre Türk Parasına çevrilir.

1. Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde Gümrük Vergisinin eşyanın saf veya gayrisaf ağırlığı üzerinden alınacağı yazılı olan hallerde:

a) Gayrisafi ağırlık tabiri, eşyanın bütün ambalajlariyle birlikte olan ağırlığını ifade eder.

Gayrisaf ağırlığı üzerinden vergiye tabi eşya ambalajsız geldiği takdirde bulunduğu haldeki ağırlığı üzerinden vergiye tabi tutulur.

Başka başka vergi hadlerine ve aynı zamanda gayrisaf ağırlıkları üzerinden Gümrük Vergisine tabi eşya bir ambalaj içinde geldiği takdirde, eşya saf ağırlıkları üzerinden tartılır ve ambalaj ağırlığı saf ağırlıklarına mütenasiben taksim edilmek suretiyle ilave olunur.

Gayrisafi ağırlıkları üzerinden vergiye tabi olan ile diğer ölçüler üzerinden vergiye tabi bulunan veya vergiden muaf olan eşya bir ambalaj içinde geldiği takdirde, gayrisaf ağırlık üzerinden vergiye tabi eşyanın Gümrük Vergisi saf ağırlığı üzerinden hesaplanır ve tahakkuk eden vergi miktarına % 20 ilave edilir.

b) Saf ağırlık tabiri, eşyanın bütün ambalajları çıkarıldıktan sonra kalan ağırlığını ifade eder.

c) Ağaç ve kerestelerin ağırlıkları üzerinden vergiye tabi tutulmaları halinde ve döküm halinde ithal edilen mayilerin makbul sebeplerden dolayı ağırlıkları tayin edilemediği takdirde Gümrük İdaresi mezkür eşyanın metreküp ve hektolitre miktarlarını aşağıda yazılı esaslara göre kiloya çevirmeye ve Gümrük Vergisini buna göre tahakkuk ettirmeye yetkilidir.

Meşe ve Ceviz ağaç ve kerestelerinin her metrekübü 700 Kg. bunun dışında kalan ağaç ve kerestelerin her metrekübü 500 Kg. mayilerin beher hektolitresi 90 Kg.

2. Aşağıda yazılı hallerde eşyanın ambalajı ayrı olarak beyan edilir ve mahiyetlerine göre tarifede yer aldıkları pozisyonları üzerinden vergiye tabi tutulur.

a) Eşyanın mütat ve alelade maddelerden olmıyan veya lüzumundan başka bir şekilde yapılan ambalajlar,

b) Taallük ettikleri eşyanın faturasında kıymeti ayrı gösterilen ve aynı zamanda müstakil bir ticaret eşyası mahiyetini arz eden ambalajlar,

c) Gümrük Vergisinden kaçınma maksadiyle ambalaj olarak getirilen eşya, Şu kadar ki, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre kendi tarifeleri üzerinden Gümrük Vergisine tabi ambalaj maddelerinin vergisi, içindeki eşyanın Gümrük Vergisinden az olduğu veya bu vergiye eşit bulunduğu takdirde ambalaj maddelerinin Gümrük Vergisi eşyanın tabi olduğu vergi hadleri üzerinden ve eşya ile birlikte tahakkuk ettirilir.

d) Ağırlık üzerinden Gümrük Vergisine tabi eşyanın mütat ambalajları mahiyetinde olmıyan kutu, kılıf ve mahfazalarının Gümrük Vergileri, içindeki eşyanın vergisinden daha yüksek bulunduğu takdirde, bunlar ait olduğu tarife numarasına göre vergiye tabi tutulur.

Kıymet üzerinden vergiye tabi eşyanın kılıf, kutu ve mahfazaları başlıbaşına bir ticaret eşyası mahiyetini arz etmemek ve ayrıca kıymetleri eşyanın kıymetine dahil bulunmak şartiyle başkaca Gümrük Vergisine tabi tutulmaz.

3. Ağırlıkları üzerinden Gümrük Vergisine tabi eşyadan muayene edilenlere ait Gümrük vergileri tahakkukları hakkında aşağıdaki esaslar dairesinde işlem yapılır.

a) Kabların yalnız birkaçı tartılmış olup da beyana nazaran fazlalıklar görülürse aynı cins ve neviden eşyanın tartılmamış kablarına bu fazlalığın ortalamasına göre mütenasiben ilaveler yapılır, beyanname sahibi bu suretle zam yapılmasını kabul etmez veya gümrükçe lüzum görülürse diğer kablar da tartılır.

b) Tartılan kablarda beyana göre eksiklik görülürse ve bu eksiklik eşyanın tabiatından veya telef ve ziyaından veya noksan gönderildiğinin sabit olmasından veya çalınmasından ileri geldiği anlaşılırsa bulunan miktar üzerinden Gümrük Vergisi alınır. Ancak, bu ahvalde idarenin ve mükellefin bütün kabları muayene ettirmek hakları saklıdır.

Anlaşmalardan faydalanacak eşyanın akit memleket menşeli olduğunu veya o memlekette gördüğü değişiklik ve işlemler dolayısıyla öyle sayılmak lazım geldiğini bildirir yetkili makamlardan verilmiş menşe şahadetnamesinin gümrüğe verilmesi şarttır. Bu şahadetnamelerin tayin olunacak mercilerce tasdik edilmesini istemeye Bakanlık yetkilidir.

Bir ülke topraklarından çıkarılan madenler, üretilen tarım ürünleri; o ülkede doğan ve yetişen canlı hayvanlar ile bunlardan elde edilen ürünleri; o ülkede tutulan veya avlanan av hayvanları ve balıkları; o ülke bandırasını taşıyan ve oraya kayıtlı veya tescilli gemilerle çıkarılan balık ve diğer ürünlerile bu ürünlerden bu fabrika – gemilerde elde edilen eşya; kara suları dışındaki denizlerin dibinden ya da toprak altından, münhasır işletme hakkına sahip olarak o ülke tarafından çıkarılan maddeler; imal işleminden veya kullanım kalıntılarından elde edilen artıklar; yukarıda sayılan eşyadan ya da hangi aşamada olursa olsun bunların türevlerinden elde edilen tüm eşya; anılan memleket menşelidir.

Eşyanın başka memlekette gördüğü değişiklik ve işlem dolayısıyla o memleket menşeli sayılabilmesi için; bu değişiklik ve işlemler sonucunda kıymetinin yüzde yüz oranında artmış bulunması veya bu değişiklik ve işlemler sonunda tarife pozisyonlarının değişmiş olması veya o ülkede, esaslı değişiklik sayılabilecek önemli bir işçiliğe ve işlemlere tabi tutulması gereklidir.

(Ek: 30/6/1995–KHK–564/17 md.) Esas amacının, Türkiye tarafından belirli ülkelerin eşyasına uygulanan hükümleri aşmak olduğu tespit edilen veya yapılan araştırma sonucunda hakkında bu yönde kanaat oluşturan bir işçilik veya işlemle üretilmiş eşya, üçüncü fıkra hükümlerine göre o ülke menşeli sayılmaz.

Ancak;

1. Değeri Bakanlıkça tespit edilecek CIF kıymeti geçmeyen ve taşıdıkları marka ve alametler itibariyle menşei gümrüklerce tespit edilen eşyadan,

2. Üzerlerinde imal edildikleri fabrika marka ve alametleri bulunan ve ticari mahiyette olmayan eşyadan,

Menşe şahadetnamesi aranmaz.

Tercihli tarife uygulamalarından yararlandırılmak istenen eşyaya;

a) Türkiye'nin anlaşma yaptığı bazı ülke veya ülke grupları için tercihli bir tarife uygulaması gerektiğinde, bu anlaşmalar ile;

b) Türkiye'nin tek taraflı olarak bazı ülke veya ülke grupları için tanıdığı tercihli tarife uygulamalarında, Bakanlar Kurulu kararı veya ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde alınan önlemlerle;

belirlenen menşe kuralları uygulanır.

Yürürlükte bulunan Gümrük Tarifesinde yeralan veya ilgili mevzuat hükümleriile konulan eşya ticaretine ilişkin tarife dışı önlemlerin uygulanması bakımından, eşyanın tercihli olmayan menşei 67 nci madde hükümleri çerçevesinde belirlenir.

Gümrükçe muayeneye tabi tutulan eşyanın Gümrük Vergisinın tahakkuk ettirilmesinde veya muaflık hükümlerinin uygulanmasında, fiziki muayeneyeveya kimyevi tahlile lüzum görülen hallerde, alınacak nümuneleri ve nümune alınması mümkün olmadığı takdirde esas eşya üzerinde gümrük laboratuvarlarında ve buralarda yapılamıyan hallerde Bakanlıkça resmi laboratuvarlarda yaptırılacak tetkik ve tahlil neticeleri tahakkukta esas tutulur. Hariçte yaptırılacak tahlil ücretleri mükellefince peşinen ödenir.

Tahlilden arta kalan nümuneler tahlil neticelerinin tebliğinden itibaren bir ay içinde sahipleri tarafından müracaat edilerek alınmadığı takdirde, gümrüğeterk edilmiş sayılır.

Kimyevi tahlillerde kullanılacak tahlil metodları Bakanlıkça tesbit ve ilan olunur.

Eşya, beyanı yapıldıktan sonra muayene ve tahlile tabi tutulmaksızın dateslim edilebilir. Bu yöntemin uygulandığı hallerde, gümrük idareleri, kendi yetkileri doğrultusunda veya beyan sahibinin talebi üzerine, Müsteşarlıkça belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde, beyanın düzeltilmesini teslimden sonra da yapabilirler.

Gümrük idareleri, eşyanın tesliminden sonra ve beyannamedeki bilgilerin doğruluğunu saptamak amacıyla, eşyanın ithal veya ihraç işlemlerini veya sonraki ticari işlemlere ilişkin ticari belge ve verileri kontrol edebilirler. Bu kontroller, beyan sahibine veya söz konusu işlemler ile doğrudan ya da dolaylı olarak ticari yönden ilgili diğer kişilere veya belge ve verileri ticari amaçla elinde bulunduran diğer kişilere ait yerlerde yapılabilir. Mümkün olduğu takdirde, eşya muayene de edilebilir.

Eşyanın tesliminden sonra beyanın kontrolü sonucunda, ilgili gümrük rejimine ilişkin hükümlerin yanlış veya eksik bilgilere dayanarak uygulandığının saptanması halinde, gümrük idareleri, beyanın yeni bulgulara göre düzeltilmesini sağlarlar.

Giriş işlemlerine konu teşkil eden eşyanın muayenesi, beyan sahiplerinin veya temsilcilerinin veya gümrük komisyoncusunun huzuru ile yapılır.

(Ek: 30/6/1995–KHK–564/20 md.) Ancak, gümrük idaresinin res'en muayene yapacağı haller Müsteşarlıkça belirlenir.

Posta ile gelen gümrük işlemi tahakkuk varakası ile yapılan eşyanın muayenesinde, bu idareden bir memurun bulunması kafidir.

Yolcuların ve nakil vasıtaları hizmetlilerinin beraberlerinde getirip bıraktıkları veya kendilerinden evvel veya sonra gelen eşyanın muayenesi, sahibinin veya yazılı olarak bildireceği bir kimsenin huzuru ile yapılır.

Kontrol maksadiyle Bakanlık müfettişleri, müfettiş muavinleri, kontrolörler ve gümrük idare amirleri muayenesi yapılmış ve işlemleri tamamlanmış giriş, çıkış, transit ve aktarma eşyasının "ikinci muayenesini" her zaman yapabilirler. Keza, sözü edilenler gümrük işlemlerinin her safhasında gözetim ve denetlemeye yetkilidirler.

Bu muayenelerde ilgili memurlarla birlikte gümrük komisyoncusunun bulunması şarttır. Lüzum görüldüğü takdirde mal sahibi veya temsilcisinin de hazır bulunmaları istenebilir.

Eşyanın muayanesi gümrüğün daimi denetimi altında bulunan sundurma, antrepo veya gümrükçe müsaade edilen ve sundurma kabul olunan yerlerde yapılır.

Ancak bunlar dışındaki yerlerde de Bakanlığın müsaadesi ile muayene yapılabilir.

8 inci maddenin 4 üncü fıkrasına giren eşyadan Milli Savunma Bakanlığınca gizliliği önceden Gümrük ve Tekel Bakanlığına bildirilecek eşya ile 9 uncu maddenin 1, 2, 3 ve 10 uncu maddenin 1 inci fıkralarında yazılı eşya muayene edilmez.

Kurye çantalarının Gümrük işlemleri Milli Savunma, Dışişleri ve Gümrük ve Tekel Bakanlıklarınca tesbit olunur.

Gümrüğün denetlemesi altındaki yerlerde bulunan eşya, birinci derecede bu eşyaya müteallik Gümrük Vergisi ve gümrüklerce alınan başka vergilerle para cezalarından dolayı, karşılık ve teminat hükmündedir.

Bu malların bedeli Gümrük Vergisi ve diğer vergileri karşılamazsa, kalan vergiler aranmaz. Ancak malın bedeli ile karşılanmıyan para cezaları için gümrüklerce mükellefin başka mallarına başvurularak kovuşturma yapılır.

Üçüncü şahısların alacakları ve aldıracakları haciz tedbirleriyle sair tedbirler, ancak eşyanın yurda gelmiş olması ve sahipleri ile cins ve miktarlarının açıklanması şartlariyle sundurma ve antrepoculuğu yapan ilgili idare ve müesseselere tebliğ edilir ve bu idare ve müesseselerce gümrüğe de bilgi verilir.

1. (Değişik: 18/4/1983–2817/21 md.) Gümrükçe alınan vergiler:

a) Gümrük veznesine "alındı" karşılığında Türk parası ile peşin olarak ödenir,

b) Bakanlığın tespit edeceği esaslar dairesinde banka çekleri de bu ödemede kabul olunur. (Bu takdirde mükellefler ancak çek muhteviyatının gümrükçe tahsiliyle vergiler borcundan kurtulmuş olurlar.),

c) Cinsleri, özellikleri Maliye ve Gümrük ve Tekel bakanlıklarınca tayin ve tespit olunan teminatlı borç senetlerini ve banka mektuplarını da üç ay vade ile ve bu ödemelerin (20 000) liradan yukarı olanlarını da kabul etmeye Bakanlık yetkilidir,

d) Mükelleflerin veya gümrük komisyoncularının gümrük nezdinde açtıracakları cari hesaplardan mahsuben ödemeler yapılmasını kabule ve işlemlerde uyulacak usulleri bir yönetmelikle tayin ve tespite Bakanlık yetkilidir.

e) (Ek: 30/6/1995–KHK–564/21 md.) Vergilerin bankalarda gümrük idaresi adına açılan hesaba da ödenmesi mümkündür.

2. Türkiye'ye geçici olarak sokulacak veya Türkiye'den transit edilecek olan eşyanın vergi ve resimlerinin teminata bağlanması gerektiği hallerde, bunu Türk parası ile temin edemiyenlerin Bakanlıkça tesbit edilecek yabancı paralarla karşılamaları kabul olunur. Bu takdirde, resmi alış kuru üzerinden hesaplanarak "emaneti ayniye makbuzu" mukabilinde alınacak bu paralar, her türlü kambiyo kısıntıları dışında, ayni emanet olarak gümrükte saklanır ve eşyanın süresi zarfında yurt dışı edilmesinde sahibine geri verilir.

Memleketin iktisadi faaliyetine veya fevkalade ihtiyaçlarına yarıyan eşyanın vergilerini, teminata bağlamak şartiyle, en çok altı ay süre ile ertelemeye Gümrük ve Tekel Bakanlığı yetkilidir.

Muayene ile görevli memurlar, yaptıkları muayene, tahakkuk ve muaflık işlem– lerinden, duruma göre tek başlarına veya müteselsilen sorumludurlar.

Muayene şefleri imza, ettikleri beyannamelerin muayene hariç, hertürlü işlemlerinden sorumludurlar. Denetleme veya her ne suretle olursa olsun muayeneyeiştirak ettikleri takdirde şeflerin bu sorumluluğu muayeneyi de kapsar.

İkinci muayeneyi yapanlarla beyannameyi kontrol edenler de aynı şekilde sorumludurlar.

Gümrük İdaresince muayenesine lüzum görülecek eşyanın muayene yerlerine getirilmesi ve buralardan tekrar kaldırılması, kab ve ambalajlarının açılıp kapanması eşyadan nümune alınması, nümune kablarının temini ve bunların gümrük laboratuvarlarına sıhhi muayene ve sair denetleme kurul mercilerine sevkleri gibi işlerin gerektireceği hizmetlerin yapılması ve bunlardan doğan masraflar mal sahibine aittir.

Gümrük Vergisi ve diğer vergilerin tahakkuk ettirilip 73 üncü madde gereğince ödenmeden veya teminata bağlanmadan ve gümrüğün izni olmadan, eşya gümrük denetlemesinden serbest bırakılamaz ve sahibine teslim edilemez.

Mahiyet ve hususiyetleri icabı derhal sahiplerine veya iş ve konu ile ilgili müesseselere tevdii lazım gelen eşyanın, muayeneden sonra ve vergi ve resimleritemin ve garanti edilerek kati vergi tahakkukları yapılmadan teslimine Bakanlıkça tesbit olunacak esaslar dairesinde izin verilebilir.

İhtilaflı hallerde vergi tahakkuklarının kesinleşmesinden önce farklarınıda teminata bağlıyarak eşyanın teslimini istiyen mükelleflerin bu istekleri kabul olunur. Şu kadar ki, vergiler tahakkukunun kesinleşmesinden önce eşyanın teslimi mahzurlu görülen hallerde bu hüküm uygulanmaz.

Para cezasını gerektiren hallerde, cezaya ait para da teminata bağlanır.

Mükelleflerin eşyasına 53 üncü maddenin 1 numaralı fıkrası hükümlerinin uygulanması istekleri, gümrük vergileri beyanına nazaran % 10 fazlasiyle ve depozito suretiyle yatırılmak şartiyle kabul olunur. Ancak, bu işlem, gerektiğinde yukarıki fıkralar hükümlerinin uygulanmasını önlemez.

(Ek: 18/4/1983 – 2817/23 md.) Kıymet araştırması yapılmasının gerekli olması halinde, beyana göre tahakkuk ettirilen gümrük vergileri tahsil olunarak eşya mal ettirilen gümrük vergileri tahsil olunarak eşya mal sabinine teslim edilir. Kıymet araştırması sonunda ek tahakkuku gerektirecek bir durum tespit edildiği takdirde 86 ncı maddeye göre işlem yapılır. Ancak, idarenin elinde ek tahakkuka esas olacak bilgi bulunması halinde eşya 3 üncü ve 4 üncü fıkralarda belirtilen şartlarla sahiplerine teslim edilir.

Mükellefler gümrük vergisi tahakkuklarına karşı aşağıda yazılı sebeplerle itiraz edebilirler:

1. Eşyanın vergi tahakkukuna esas tutulan teknik mahiyet ve niteliklerinin tayin ve tespitinde isabetsizlik bulunması, (Kanunun 83 üncü maddesi gereğince ikinci tahlili yapılmışsa bu fıkra hükmü uygulanmaz.),

2. Eşyanın tarifeye tatbikinde hata edilmesi,

3. Kıymet esasına göre vergiye tabi eşyanın kıymetinin yanlış tayin ve tespit olunması,

4. Milletlerarası anlaşmaların yanlış tatbik edilmiş veya hiç itibara alınmamış bulunması,

5. Muaflık hükümlerinin yerine getirilmemiş veya yanlış tatbik edilmiş olması,

6. Ağırlık esaslarının uygulanmasında hata edilmesi,

7. Eşyanın menşeinin yanlış tespit olunması,

Şu kadar ki:

Muayene sonucuna göre vergi tahakkukunda, eşyanın kıymeti ve menşei, belgelerindeki gibi kabul olunduğu hallerde mükellefin bu maddenin 3 ve 7 nci fıkralarında gösterilen sebeplerle itiraz hakları yoktur.

Keza, verginin tahakkukuna beyan esas tutulduğu ve eşyanın menşei, belgelerindeki gibi kabul edildiği ve ancak, 60 ıncı maddenin son fıkrasına göre muayene edilmeden gümrük işlemlerinin yapılmış olduğu hallerde, mükelleflerin bu maddenin 1, 3, 6 ve 7 nci fıkralarında gösterilen sebeplerle de itiraz hakları yoktur.

Bu gibi hallerde beyannamenin, bu Kanunun 54 üncü maddesinin 1 inci ve 3 üncü fıkrasına göre tanzim edilmiş olmasındaki fark dikkate alınmaz ve mükelleflerin sayılan bu sebeplerle yapacakları itirazlar mercilerince kabul olunmaz.

Tahakkuku yapan memurlar, yaptıkları tahakkukları mükellefe veya temsilcisine veya gümrük komisyoncusuna bildirerek beyanname vesair tahakkuk kağıtları üzerinde imza alırlar. Bu suretle tahakkuka bilgi edinmekten, beyanname ve tahakkuk kağıdını imzalamak tan çekinenlere yazılı tebligat yapılır. İtiraz, ancak bu fıkrada yazılı imzaveya yazılı tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde yapılabilir.

Bu süre içinde itiraza uğramıyan vergiler ile itirazları olmadığını beyanname ve sair tahakkuk kağıdı üzerinde yazı ile beyan edenlerin vergileri Kanunun 87 nci maddesi hükmü saklı kalmak üzere itiraz yollarına gitmek bakımından kesinleşmiş olur.

78 inci maddenin 1, 2, 3 ve 6 ncı fıkralarında yazılı sebeplerle yapılacak itirazlar, 81 inci maddeye göre sırasıyla gümrük müdürlükleri, gümrükler başmüdürlükleri, Gümrükler Genel Müdürlüğünce karara bağlanır.

Gümrükler Genel Müdürlüğü kararlarına karşı idari yargı yolu açıktır.

1. İtirazlar bir dilekçe ile tahakkuku yapan idare kanalı ile bağlı bulunduğu gümrük müdürlüğüne yapılır ve müdürlükçe bir ay içinde incelenerek karara bağlanır.

Müdürlükçe itiraz yerinde görülmezse mütalaası ile birlikte belge ve nümuneler, beyan olunan normal fiyat ile vergi miktarı Bakanlıkça tesbit edilecek değere kadar olan anlaşmazlıklar için, bağlı bulundukları Gümrükler Başmüdürlüklerine, bu miktardan fazla olan kıymet ve vergiler için de Gümrükler Genel Müdürlüğüne gönderilir. Bu itirazlar başmüdürlüklerce iki ay, Genel Müdürlükçe üç ayiçinde incelenir ve bir karara bağlanır.

Başmüdürlüklerce veya Genel Müdürlükçe itiraz yerinde görülürse tahakkukun buna göre yapılması gümrüğe tebliğ olunur. Ayrı bir uygulama kararına varılmış ise bu karar da ilgili gümrük vasıtasiyle itiraz sahibine tebliğ edilir. İtiraz sahibi bu karar karşısında bildiriş tarihinden itibaren onbeş gün içinde ilgili gümrüğe müracaat ederek itirazında ısrar ederse veya itiraz yerinde görülmezse seçilen hakemin adı ve adresi itiraz dilekçesinde gösterilir ve hakem ücretinin ve kararlara yapıştırılacak pul bedellerinin yatırıldığına ait "alındı" ile anlaşmazlık konusu olan eşyaya ait belgeler eklenir. Gerekli hallerde eşyanın nümunesi veya kendisi gümrüğe verilir.

2. Hakem kuruluna intikal ettirilen ihtilaf önce tarafların eksper hakemlerince incelenir.

Bunların oybirliğiyle verecekleri kararlar, komiser hakemlerce tetkik ve iştirak edildiği takdirde tescil olunur.

Eksper hakemlerin oybirliğiyle verdikleri kararlara komiser hakemlerce iştirak edilmediği veya eksper hakemlerin oybirliğiyle karara varmadığı veya herhangi bir sebeple onbeş gün içinde karar ittihaz edilmediği hallerde, ihtilaflar, komiser ve eksper hakemlerin müştereken teşkil edeceği hakem kurulu tarafından incelenir ve çoğunlukla en geç bir ay içerisinde karara bağlanır.

Eksper hakemler ve hakem kurulu tarife tatbikatından doğan ihtilaflarda, eşyanın yalnız teknik niteliği ile bu niteliğe göre tarifedeki yerini belirtmeye yetkili olup, içtihadi mahiyette karar ve yorum yoluna gidemezler.

Hakem kurulu incelemeleri sırasında, ihtilaf konusu eşya veya nümunelerin herhangi bir şekilde tahlilini yaptıramazlar.

Gerek eksper hakemlerin, gerek hakem kurulunun kararlarında mucip sebepler gösterilir ve bu kararlar verildikleri hadiselere maksurdur.

Bu kararlara karşı taraflar Danıştaya müracaat edebilirler.

Ancak, bu Kanunun 19 uncu maddesine dayanılarak yürürlüğe konulmuş kararlara konu teşkil eden eşya hakkındaki hakem kurulu kararı üzerine açılan davada, eşya; Danıştayın nihai kararına değin yeddiemine teslim edilebilir.

Ancak, açılacak bu kabil davalar, diğer davalara tercihan ve takdimen rüyetedilerek en geç altı ay içinde karara bağlanır.

Mükellefler 68 inci madde gereğince yapılan tahlile onbeş gün içinde ve eşya veya nümunesi henüz gümrük elinde iken itiraz ile ikinci tahlil isteyebilirler.

Birinci tahlil sonuçları beyan sahip veya temsilcisine veya Gümrük Komisyoncularına 79 uncu maddede yazılı usule göre bildirilir. Bu bildiriş tarihi itiraz için başlangıç sayılır.

İkinci tahlil, birinci tahlilin yapıldığı gümrük laboratuvarlarında başka bir kimyager tarafından ve birinci tahlili yapan kimyagerlerle itiraz edenin müşahid olarak bulundurulabileceği bir kimyager huzuru ile yapılır. Birinci tahlilin yapıldığı laboratuvarda üç veya daha fazla gümrük kimyageri yok ise ikinci tahlil üç veya daha fazla kimyager bulunmak şartiyle en yakın gümrükte, aksi takdirde İstanbul gümrük laboratuvarında yapılır. Bu takdirde ikinci tahlilde birinci tahlili yapan kimyagerin huzuru aranmaz.

İkinci tahlil isteyenlerden, haklı çıktıkları takdirde geri verilmek üzere Bakanlıkça tesbit edilecek miktarda tahlil masrafı alınır.

İkinci tahlil sonucu eşyanın teknik mahiyet ve niteliklerinin tayin ve tesbiti bakımından kesindir. Şu kadar ki, bu ikinci tahlile karşı Devlet veya üniversitelere ait yetkili bir laboratuvardan da istifade edilmek şartiyle idarenin tahkikat yapabilme hakkı saklıdır.

İkinci tahlil sonucu beklenmeden eşyasını gümrükten çekmek isteyenlerin dilekleri birinci tahlile göre tesbit edilecek vergilerin ve varsa cezanın depozito suretiyle yatırılması veya teminata bağlanması suretiyle kabul olunur.

Mükellefler, 78 inci maddenin 4, 5 ve 7 nci fıkralarında yazılısebeplerden biriyle onbeş gün içinde tahakkuku yapan idarenin bağlı bulunduğu gümrük müdürlüğüne itirazda bulunabilirler.

Bu merciin bir ay zarfında vereceği kararlara karşı onbeş gün içinde Bakanlıkça tesbit edilecek normal fiyata kadar olan miktarlar için bağlı bulundukları gümrükler başmüdürlüklerine ve bu miktardan yukarı değerde olanlar için Gümrükler Genel Müdürlüğüne itiraz olunabilir.

Bu itirazlar başmüdürlüklerde iki ay, Gümrükler Genel Müdürlüğünce üç ay içinde karara bağlanır. Bu karara karşı mükellefler Danıştaya müracaat edebilirler.

Mükelleflere 79 uncu madde gereğince yapılacak tebligat yukarda yazılı itiraz süreleri için başlangıç sayılır.
(Ek: 18/4/1983 – 2817/27 md.) Bakanlık Kontrol Genel Müdürlüğünce yapılan denetleme veya bu Genel Müdürlüğün görevi gereği takip ettiği işlemler sonucu çıkan ihtilaflarda bu maddede belirtilen itiraz mercii Kontrol Genel Müdürlüğüdür. Kontrol Genel Müdürlüğünün kararlarına karşı idari yargı yolu açıktır.

1. Kanuna göre Gümrük Vergisinden muaf olduğu halde yanlışlıkla alındığı anlaşılan vergiler, eşyanın fiili ithalini takibeden mali yıldan itibaren bir yıl içinde geri verilir.

2. Vergileri ödenerek gümrük denetiminden çıkmış olan eşya sonradan yurtdışına çıkarılsa bile alınmış vergileri geri verilmez.

Ancak :

a) Eşyanın satış akdi hükümlerine aykırı çıkmasından dolayı iade veya imha edilmek istenmesi halinde, keyfiyet giriş işlemini yapmış olan gümrüğe önceden yazı ile bildirilmek ve yapılacak muayenede yurda sokulan eşya olduğu bu gümrükçe anlaşılmak ve memleketten tekrar çıkarılmasından itibaren en geç 6 ay içindeyabancı bir memleket gümrük hattından geçtiği tevsik edilmek veya Gümrük idaresinin izin ve gözetimi altında imha edilmek şartiyle alınmış vergiler geri verilir.

(Değişik: 18/4/1983 – 2817/28 md.) Bu isteklerin, eşyanın gümrükten çekilmesinden itibaren iki ay içinde yapılması ve bu süre içinde eşyanın gümrüğe teslim edilmesi ve varsa para cezasının ödenmiş olması lazımdır. Şu kadar ki, satış akdi hükümlerine aykırı olduğu montajı sırasında veya sonunda anlaşılabilen eşyada bu süre altı aydır.

b) Vergi nisbetlerinin arttığı mahalline geç tebliğ edilmesi sebebiyle eski tarife üzerinden vergi ödemiş olan mükellefler gümrükçe farkın ödenmesi hakkında yapılan tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde eşyayı oldugu gibi tekrar memleketten çıkarmak veya gümrüğün denetimindeki bir yere koymak şartiyle ödenmiş vergileri geri isteyebilirler.

1. (Değişik birinci fıkra: 18/4/1983 – 2817/29 md.) Kanuna göre alınması gereken gümrük vergisi ödenmeden veya eksik ödenerek yurda sokulan eşyadan, bu suretle hiç alınmamış veya noksan alınmış olan vergiler eşyanın fiili ithal tarihinden itibaren üç yıl içinde ilgili gümrüğünce yazı ile bildirilerek mükelleflerinden istenir.

Yukardaki fıkra hükmü, Gümrük Vergisi ile birlikte gümrüklerce tahsil edilmekte olan bütün vergileri de kapsar.

Mükellefler bu isteklere karşı onbeş gün içinde 80 ve 84 üncü maddeler gereğince itiraz haklarını kullanabilirler.

Bu vergiler, tahakkukun kesinleştiği tarihi takibeden günden itibaren bir ay içinde ödenir.

2. Yukardaki fıkrada yazılı haller ceza uygulanmasını gerektirdiği takdirde, ayrıca, ceza da hükmolunur.

3. (Değişik: 18/4/1983 – 2817/29 md.) Bir beyannameye veya bir tahakkuk varakasına ait olup da (500) lirayı geçmeyen gümrük vergisi noksanları ile sahibinin şahsi istihlakine mahsus olduğu anlaşılan eşyaya ait (5 000) lirayı geçmeyen gümrük vergisi noksanları istenmez.

Ancak, tahakkuk memurlarına bu hususta terettüp edebilecek ceza ve tazmin takipleri, (500) lirayı geçmeyen haller hariç olmak üzere bu hükmün dışındadır.

1. Kanuna göre fazla alındığı anlaşılan Gümrük Vergisi eşyanın filli ithal tarihinden itibaren bir yıl içerisinde geri verilir. Mükellefler ancak maddi hesap hatası sebebiyle fazla alınmış verginin geri verilmesini aynı süre içinde isteyebilirler.

Bu fıkra hükmü Gümrük Vergisi ile birllkte gümrüklerce tahsil edilmekte olan bütün vergileri kapsar.

Şu kadar ki, 60 ıncı maddenin son fıkrası ile 65 inci maddenin 6 ncı fıkrası hükümlerine göre işlem yapıldığı hallerde yukardaki fıkralara istinaden vergiler geri verilemez.

2. Bir beyannameye veya tahakkuk varakasına aid olup tutarı 10 lirayı geçmiyen Gümrük Vergisi fazlalıkları geri verilmez.

Ödenmiyen  Gümrük  vergisi  ve  diğer  vergilerle  gerek  bunlara mütaallik,  gerekse  bu  Kanuna  göre  karara  bağlanmış  para  cezaları,  Amme  Ala caklarının  Tahsili  Usulü  Hakkındaki  Kanun  hükümlerine  göre Gümrük İdaresince kovuşturulur.

Gümrük vergileri alacakları ceza uygulanmasını gerektiren bir fiile ilişkin olduğu ve suçun zamanaşımı daha uzun bulunduğu takdirde, bu alacaklarda Türk Ceza Kanununun dava ve ceza zamanaşımları hakkındaki süreler içerisinde kovuşturulup tahsil edilir.

Yabancı bir memleketten başka bir yabancı memlekete gitmek üzere Türkiye'den geçen yolcular ile eşya ve taşıtlar Türkiye'de transit halinde sayılır.

(Ek: 30/6/1995 – KHK–564/22 md.) Serbest dolaşıma girmemiş eşya ile gümrük işlemleri tamamlanmış ihraç eşyasının, duruma göre yabancı bir ülkeden Türkiye’ye, Türkiye'den yabancı bir ülkeye ve Türkiye Gümrük Bölgesindeki bir iç gümrükten diğer bir iç gümrüğe taşınması da transit rejimi hükümlerine tabidir.

Bunların Türkiye'de aktarma edilmesi, karaya çıkarılması ve bir süre kalması transit halini değiştirmez.

Transit olarak geçen eşya, taşıt ve yolculardan, bu geçişler dolayısiyle yapılan denetlemenin icabettirdiği masraflarla ifa edilen hizmetlerin karşılığı ücretler hariç olmak üzere, hiçbir vergi ve resim alınmaz.

Demir veya Hava Yolları ile gelen ve taşıtlardan çıkarılmaksızın transit geçirilecek olan esya, şüphe hali müstesna olmak üzere sınırdaki çıkış gümrüğüne kadar muayene edilmeksizin ve manifesto ile kurşun mühür altında sevk edilir.

Sundurma ve antrepoya konulmaksızın yalnız taşıt değiştirilerek yine demir veya hava yolu ile yapılacak sevkiyatta da yukarıki fıkra hükmü uygulanır.

Sundurma veya antrepoya konulduktan sonra transit edilmek istenilen eşya Gümrüğe 107 nci madde hükümlerine uygun iki nüsha transit beyannamesi ile beyan olunur. Eşya lüzumu halinde muayene edilerek bu beyannamelerin bir nüshası ile birlikte çıkış gümrüğüne gönderilir.

Transit geçirilecek eşyanın sınırdan girişinden veya sundurma veya antrepodan çıkışından itibaren kat'edeceği mesafeye göre, gümrükçe tesbit edilecek süre içinde sınır dışı edilmesi lazımdır.

Zorlayıcı sebebler işletmelerce, geciktirilmeksizin gümrüğe yazılı olarak bildirilir.

Transit geçecek yolcuların beraberlerinde bulunan gümrük vergilerine tabi eşya hakkında yapılacak işlem Bakanlıkça tayin ve tesbit olunur.

Demiryolları ile yapılacak milletlerarası transit ile 28 nci maddenin son fıkrası hükmü gereğince aynı mahiyette telakki ve işleme tabi tutulacak transit işlemleri hariç, başka kara taşıtları ile yapılacak adi transit işlemlerinde eşyanın vergileri teminata bağlanır.

(Ek: 30/6/1995 – KHK–564/23 md.) Boru hattı ile yapılan taşımalar da milletlerarası transit hükümlerine tabi tutulur.

Yolculara ait eşya ve taşıtların diğer bir gümrüğe naklinde teminat alınmamasına Bakanlık yetkilidir.

Adi transitte, beyannamesi verilmiş eşyanın muayene ve tesbiti giriş eşyasındaki esaslara göre yapılır. Gümrük muayenesinde mal sahibi veya gümrük komisyoncusu yerine nakliyeci bulunabilir. İlgililerce eşya nev'inin en yüksek tarifesi üzerinden vergileri teminata bağlanmak istendiği takdirde, bu istek kabul olunur ve gümrükçe yalnız eşya nev'inin beyana uygunluğunun tetkikiyle yetinilir.

Ayrıca, teminattan başka memur tefriki veya teminat yerine memur ikamesi usulü Bakanlıkça tayin ve tesbit olunur.

Çıkış gümrüğünce yapılacak denetlemeyi kolaylaştırmak üzere kablara veya taşıtlara kurşun mühür veya damga vurulabilir.

Bir gümrükten diğer bir gümrüğe, işlemi gideceği gümrükte yapılmak üzere, kara ve hava nakil vasıtalariyle sevk olunan eşyaya 91 ve 92 nci maddeler hükümleri dairesinde milletlerarası veya adi transit usulleri uygulanır.

(Ek: 18/4/1983 – 2817/30 md.) Gerektiğinde transit esyanın cins ve mahiyetine veya nakliyatın özelliğine göre Bakanlık bu bölümdeki maddeler hükümlerine bağlı kalmaksızın transiti kolaylaştırıcı hükümler koyar.

Türkiye sınırları içinde zorlayıcı sebeplerden dolayı telef olan transit eşyası için vergi aranmaz.

Zorlayıcı sebepler yüzünden ileri gelen telef ve zıyalar mahkeme ilamı ile ispat edilir. Suçüstü şeklindeki hırsızlıklar halinde hazırlık tahkikatı üzerine Cumhuriyet Savcılığınca; telef ve zıya herkesçe bilinen ve duyulan başka türlü hadiseler yüzünden olmuşsa, o yerin en büyük idare amiri tarafından verilecek belgeler kabul olunur.

(Ek: 30/6/1995 – KHK–564/24 md.) Zorlayıcı sebep bir trafik kazası ise, trafikçe düzenlenecek kaza raporu ile eşyanın telef ve ziyaına dair gümrük idaresince yapılacak tespitin, mahallin en büyük idare amirince onaylanması yeterli sayılır.

Yabancı bir ülkeden, deniz, hava, demir veya karayolları ile bir Türk limanına çıkarılan eşyanın, o limanda giriş vergileri ödenmeksizin veya muaflık işlemi yapılmaksızın denizden yabancı veya bir Türk limanına sevki aktarma sayılır.

Türk limanlarında vasıta değiştirerek deniz yolu ile yabancı bir limana doğruca aktarma edilecek eşyanın, gümrüğe manifestosu verilir. Eğer bueşya sahipleri tarafından gönderiliyorsa veya sundurma veyahut antrepodan çıkarılarak sevk ediliyorsa 107 nci madde hükmüne uygun iki nüsha aktarma beyannamesi ile beyan olunur. Bu eşya, lüzum görüldüğü takdirde, giriş eşyasındaki esaslara göre, muayeneye tabi tutulur. Bu muayenede mal sahibi veya gümrük komisyoncusu yerine nakliyeci bulunabilir. Ancak, tekel maddeleri ile Türkiye'ye girmesiyasak veya yüksek vergiye tabi eşyanın, 60 rüsum tondan küçük gemilerle yapılacak aktarmalarında eşya behemahal muayene edileceği gibi bir limana çıkarıldığıispat edildiği takdirde geri verilmek üzere kaptan veya sahibinden vergiler kar– şılıgı teminat da istenir.

İçinde aktarma eşyası bulunan gayrimuntazam seferli yabancı ve Türk gemilerinin ambar kapakları ve bu kabil eşya konmuş sair yerleri, şüphe halinde, Türkiye karasularında gümrükçe mühür altına alınabilir, icabı hale göre memur da eşlik ettirilebilir.

Bir Türk limanına aktarma ancak, oradaki gümrük idaresinin eşyanın gümrük işlemlerini yapmaya yetkisi bulunmak şartiyle 96 ncı maddedeki usul ve hükümlere göre yapılabilir.

Yolcunun beraberinde bulunmıyan eşyasının, deniz, hava, demir ve karayolu ile Türkiye'den transitinde veya bir limandan deniz yolu ile aktarmasında veya herhangi bir suret ve vasıta ile giriş işlemi yapılmak üzere diğer bir gümrüğe sevkinde kanunun bundan evvelki bölümleri hükümleri uygulanır.

Ancak, sundurma ve antrepolardan çıkarılarak gönderilecek yolcu eşyası şekli, adedi ve ihtiva edeceği bilgiler Bakanlıkça tayin ve tesbit edilecek gönderme belgesi (irsaliye) ile sevk olunur.

Antrepolor;

1. Türkiye'ye girmesi veya Türkiye'den transit geçirilmesi yasak olmayan yabancı memleket eşyasının,

2. Çıkış hükmünde olmak üzere ihraç edilecek milli mahsul ve mamullerin,

3. Transit veya yeniden ihraç edilmek üzere gelen eşyanın, konulduğu yerlerdir.

Özel kanunlarına göre antrepo tekelini elinde tutan işletmeler, kendi bölgelerinde ve Türk Hava Yolları İşletmesi gümrüklü hava liman ve meydanlarında, lüzumlu genel antrepoları açarlar ve işletirler. 
 
(Ek: 30/6/1995 – KHK–564/25 md.) Ekonomik gereklilik ve dış ticaret politikaları gözönünde bulundurularak, antrepo tekelini elinde tutan işletmeler dışındaki kişilere de genel antrepo açma ve işletme izni Müsteşarlıkça verilebilir. 
 
(Değişik: 18/4/1983 – 2817/32 md.) Özel kanunlarında antrepo açıp işletme yetkisi verilen kuruluşların antrepolarının bulunmadığı mahallerde veya bu kuruluşların antrepolarının yeterli olmaması hallerinde, Bakanlıkça genel ve özel antrepolar açılıp işletilebilir, diğer kamu kuruluşlarında veya belediyelere ve bunların yapamaması halinde de özel kuruluşlara genel ve özel antrepo açma ve işletme izni verilebilir. 
 
(Değişik: 18/4/1983 – 2817/32 md.) Genel antrepolar içinde, özel kabinler açılmasına yıkama, temizleme ve teşhir yerleriyle uygun gürülecek sair işlemlerin yapılmasına mahsus yerler tesisine izin vermeye Bakanlık yetkilidir. 
 
Posta, Telgraf ve Telefon İdaresinin sorumluluğu ve gümrüğün denetlemesi altındaki yabancı kolilere mahsus kapılı yerlerde, genel antrepo sayılır.

Her türlü gümrük işlemini yapmaya yetkili gümrük idarelerinin bulunduğu yerlerde özel antrepolar açılabilir.

Parlayıcı ve patlayıcı veya bir arada bulundukları eşya için tehlikeli olan veya muhafazaları hususi tertip ve tesislere lüzum gösteren maddeler, ancak, kendi tabiatlarına uygun olarak tesis olunan bu yerlere konulabilir. Aynı zamanda buralara konu ile ilgili sair eşyanın alınmasına, Bakanlık izin verebilir.

Bu nevi eşya Bakanlıkça tesbit edilir.

Gümrüğün denetlemesi altında bulunmak şartıyla, mal sahipleri veya temsilcileri tarafından temin ve tesis edilmiş olan mahal ve depolarda, belirlenecek esaslar dairesinde, uygun görülecek maddelerin konulmasına izin vermeye Bakanlık yetkili olup, bu yerler fiktif antrepo telakki edilir.

Yabancı eşyanın teşhir olunduğu fuar ve sergiler de fiktif antrepo sayılır.

Bakanlık genel ve özel antrepo açma ve işletme izni vereceği gerçek ve tüzel kişilerden, bu kanuna göre aranacak vergi ve ceza haklarını korumak üzere munasip göreceği miktarda teminat istiyebilir.

(Değişik: 18/4/1983 – 2817/34 md.) Ancak, fuar ve sergiler ile gümrük vergilerinden muaf olan veya çıkışa konu teşkil edecek olan milli ya da millileşmiş eşya hariç, fiktif antrepo açılmasında ve buraya eşya konulmasında teminat alınması mecburidir. Şu kadar ki, eşyaya ait teminat alınmış olsa bile, gümrük giriş işlemlerine başlanmadan ve bu işlemler bitirilmeden ve vergileri kesin olaraködenmeden ve gümrüğün yazılı izni olmadan, eşya buralardan kısmen veya tamamen çıkarılamaz. Aksine hareket halinde idari takipler ve kaçakçılık mevzuatına göre kovuşturma yapılır.

(Ek: 18/4/1983 – 2817/34 md.) Ekonomik zaruretler halinde antrepolarda mevcut eşyanın gümrük işlemleri bilahara yapılmak üzere sahipleri tarafından kullanılmasına Bakanlıkça izin verilebilir.

Antrepo olarak kullanılacak yerlerde, gümrükçe, aşağıdaki nitelikler ve şartlar aranır :

1. Eşyanın iyi muhafazasına elverişli olmak,

2. Özel antrepo yapılarında, tahsis edilecekleri maddelerin özelliklerine göre, ayrıca lüzumlu teknik tesisler bulunmak,

3. Lüzumu gümrükçe kabul edilen giriş ve çıkış kapılarından başka, insan girip çıkmasına ve eşya çıkarılmasına elverişli menfezleri kapatılmış olmak,

4. Umumi ulaştırma vasıtalarına yakın ve eşyanın girip çıkmasında gözetilmesine elverişli olmak,

5. Eşyanın antrepo içinde taşınması, istifi, tartılması, ölçülmesi, girişte ve çıkışta yükselme ve boşaltma gibi hizmetler için fenni tesis ve cihazları bulunmak, Antrepo işletmeleri buralardaki eşyanın emniyeti ve hizmetlerin çabuk görülmesi bakımından, Bakanlıkça zamanla lüzum görülecek tesis ve tadilleri yapmaya ve ileri tekniğin gerektirdiği cihazları temine mecburdurlar.

Her nevi antrepo sahip ve işletmeleri, bu yerlerde görevlendirilecek gümrük ve gümrük muhafaza memurlarına, Devletçe ödenecek maaş, ücret, tahsisat vesairenin gayrisafi tutarlarını ilgili gümrük veznesine aydan aya peşin olarak öderler.

Antrepolara konacak eşya, sahip veya temsilcileri veya nakilleri tarafından, 52 nci maddede yazılı süre içinde veya 53 üncü maddenin 2 No. lu fıkrasına göre, Bakanlıkça tesbit olunacak esaslar dairesinde gümrüğe beyan olunur.

Eşya, antrepolara gümrüğün denetlemesi altında alınır. Şüphe edilen veya ilgililer tarafından lüzum gösterilen kablar muayene memuru huzuru ile açılıp yoklanır.

Kırık veya tamire muhtaç kablar ile, dağınık eşya antrepolarda gümrük ve antrepo işletmesinin müşterek kilidi altında ayrı bir yerde muhafaza altına alınır ve durum tutanakla tespit olunur.

Genel ve özel antrepolarda, gümrük denetlemesi altında, kab tamiri ve yenilenmesi, eşyanın havalandırılması, kalburlanması gibi iyi muhafazası bakımından lüzumlu veya yeni çeşitler yapılması karıştırılması, büyük kablardan küçük kablara boşaltılması ve nümune çıkarılması gibi ticari icaplara uygun ameliyelere gümrükçe izin verilebilir.

Transit geçirilecek eşyanın menşelerine bakılmaksızın birbiriyle veya millieşya ile karıştırılmasına Bakanlıkça müsaade olunabilir. Ancak, birinci fıkrada yazılı işlemler giriş eşyasında, eşyanın tarife cetvelindeki tatbik yerini değiştirecek mahiyette olmaksızın ve muhtelif resme tabi eşya bir kab içine konulmaksızın yapılabilir.

Bu hususlara aykırı hareketlerde, duruma göre, bu kanun veya kaçakçılık mevzuatı hükümlerine göre işlem yapılır.

İşletmeler, sundurma ve antrepolara konulan eşyanın, buraya alınışlarında gümrükçe miktarları tespit edilmiş ise bu miktarlarından, tesbit edilmemiş ise belgelerinde yazılı miktarları üzerinden gümrüğe karşı sorumludur.

(Ek: 30/6/1995 – KHK–564/26 md.) Özel kabinler tesisi suretiyle işletilen genel antrepolarda kabinlerin kullanımından kaynaklanan bu sorumluluk, kullanıcıya aittir.

Şu kadar ki, eşyanın tabiatından ileri gelen kayıplarla fireler ve gümrüğün denetlemesi altında yapılan ameliyelerden ileri gelen eksiklikler ile sundurma ve antrepo işletmelerinin kusur ve hatalarından ileri gelmediği, gümrüğe ispat edilen telef, kayıplar ve çalınmalar için vergiler aranmaz. Eşya gümrüklenmiş kıymeti üzerinden sigorta ettirilmiş ise, noksan çıkan eşyanın vergileri sigorta ettirenden veya lehine ettirilenlerden alınır.

Yukarıki fıkralarda yazılı sebepler dışında kalan eksiklikler kabul edilmez. Bunların vergi ve cezaları tutarı bir meblağ, antrepo ve sundurma işletmesinden tazminat olarak alınır.

Tabiatları icabı, antrepolarda ve antrepolar arası nakliyatta veya antrepodan diğer bir gümrüğe sevkte, fire veren eşya ile antrepolarda yapılmasına izin verilen manipülasyonlardan dolayı noksanlaşan maddeler için bir fire tesbitine Bakanlık yetkilidir. Ancak, fiktif antrepolara konulan eşyada, her ne surette olursa olsun vukubulan kayıplar ve fireler kabul olunmaz.

Sundurma ve antrepoların giriş ve çıkış kapıları ve eşyanın girip çıkmasına mahsus boru ve tertipleri gümrük idaresince de kilit ve mühür altında bulundurulur. Bakanlık, Devlet işletmelerine ait sundurma ve antrepolarda bu tedbirlerden vazgeçebilir.

Bakanlığın müfettiş ve müfettiş muavinleri ile ilgili gümrük amirleri veya yetkili kılacakları memurları sundurma ve antrepolarda gümrük haklarını koruma ve suistimalleri önleyecek tedbirleri almaya ve bu işletmelerin kayıtlarını ve belgelerini tetkik ve teftiş etmeye ve her zaman sundurma ve  antrepolardaki  eşyayı  yoklamaya  yetkilidirler. Sundurma ve antrepo işletmeleri de bu kayıtları ve belgeleri ve eşyayı bunlara göstermeye, sundurma ve antrepoları açmaya ve yapılacak yoklamaları kolaylaştırmaya mecburdurlar.

Sundurma ve antrepo işletmelerince tutulacak giriş çıkış kayıt ve muhasebeleri, gümrük denetlemesini temin edecek şekil ve usullere uygun olması lazımdır.

Gümrüklerce yukarıki fıkralara göre alınan tedbirler ve yapılan denetlemeler, sundurma ve antrepo işletmelerinin bu kanuna göre olan sorumluluğuna iştirak sayılmaz ve bu sorumluluğu azaltmaz.

Sundurma ve antrepo mevcutları her yıl gümrüğün denetlemesi altında sayılarak kayıtlarla karşılaştırılır. Eşyası sayılamıyacak kadar çok olan büyük sundurma ve antrepolarda yoklamalar, gümrükçe belirtilecek usule göre, en çok beş yıl içerisinde tamam olmak üzere kısım kısım yapılabilir.

Yapılan denetleme ve yoklama sonunda noksan çıkan eşya hakkında kaçakçılık takibatı yapılmasını gerektirir haller müstesna, kanunun 109 uncu maddesi hükümleri uygulanır.

Ancak, fiktif antrepoda çıkan noksanlıklarda, duruma göre 104 üncü maddenin 2 nci fıkrası da uygulanır.

Fazla çıkan eşya hakkında, kaçakçılık takibatı yapılmasını gerektirir haller müstesna, kayda alınarak, 140 ıncı madde hükümleri uygulanır.

Şu kadar ki, fiktif antrepolardaki fazlalık orijinal ambalajlı eşyadan ise ve giriş sırasında kasden beyan edilmemiş olduğu anlaşılırsa, kaçakçılık takibatı da yapılır.

1. Genel ve özel antrepolarda eşya en çok beş yıl kalabilir. Bakanlık, makbul sebepler dolayısıyla, eşyanın iyi bir halde bulunması şartıyla bu süreyi bir yıl daha uzatabileceği gibi, bu sürelerle antrepoda kalması mahzurlu olan eşya için bu süreyi kısaltabilir.

Genel antrepo sayılan Posta Telgraf ve Telefon İdaresinin sorumluluğu altındaki mahallerde, eşyanın bekleme süresi bağlı bulunduğumuz milletlerarası andlaşmalar hükümlerine tabidir.

2. Fiktif antrepolarda eşyanın kalabileceği süre, iki yılı geçmemek üzere Bakanlıkça tespit olunur.

3. Yolcu beraberinde gelen eşyanın gümrük salonları ile sundurma ve antrepolarda ve gümrük denetimi altındaki diğer yerlerde kalabileceği süre üç aydır.

Yukarıdaki fıkralarda belirtilen süreler içerisinde ithal veya yurt dışı edilmeyen eşya hakkında 140 ıncı madde hükümleri uygulanır.

Eşyanın bir antrepodan başka antrepoya kaldırılması ve genel antrepoda açılmış özel kabineler arasında yer değiştirilmesi gümrükçe tespit olunacak usul dairesinde yapılır.

Ancak, antrepo değiştiren eşyanın Kanunun 12 nci maddesinde yazılı süreleri, bunların ilk antrepoya girdiği tarihten hesaplanır.

Antrepolarla sundurmalarda sahipleri adına kaydı yürütülen eşyanın başkasına devrine ilgili gümrük idaresince müsaade edilebilir.

Mali ve hukuki sorumluluklar devralana aynen intikal eder.

Eşyanın devriyle ilgili usul ve şartlar Bakanlıkça tespit edilir.

İşletmeler ile eşya sahipleri arasında ardiyecilik münasebetlerinde genel hükümler uygulanır.

Gümrükçe işletilen sundurmalarla antrepolara konacak eşyadan alınacak ardiye, hamallık ve açıcılık gibi hizmetler karşılığı ücretler, mahalli rayice uygun olarak Bakanlıkça tespit edilir ve yayınlanır.

Serbest Liman ve Bölge Kanunu hükümleri saklı kalmak üzere sınai faaliyetlerin cereyan ettiği antrepolar ve benzeri yerlerde yapılacak işler ve gümrükçe uygulanacak usuller Bakanlıkça tayin ve tespit olunur.

Ham, yarı mamul veya mamul maddeleri dışarıdan getirterek memleket içinde başkaca maddeler katılmış olsun olmasın tamamlayıcı veya değerlendirici ya da değiştirici az veya çok bir işçilik gördükten sonra yarı mamul veya mamul hale getirilen eşya ilebunların ihracında ambalaj maddesi olarak kullanılmak veya üzerlerine takılmak amacıyla ithal edilecek eşya geçici kabul rejiminden yararlanır. Bu eşyanın, iki yıl içinde ihraç ve vergilerinin Bakanlıkça kabul ve tespit edilecek esas ve şartlar dairesinde teminata bağlanması gerekir.

(Değişik: 18/4/1983 – 2817/38 md.) Bu hükümlerden faydalanabilecek eşya ile bunların görebilecekleri işçilik derecesi, ücreti, fire nispeti, artıklarda vesair hususlarda uygulanacak işlemler, ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak Bakanlıkça tespit olunur.

Ayrıca yurda kati olarak sokulan ham, yarı mamul ve mamul maddelerin yurtta başkaca maddeler katılsın katılmasın, tamamlayıcı veya değerlendirici bir işçilik görerek yarı mamul veya mamul halde ihraçlarında bu eşyanın maliyetine giren Gümrük Vergisi ile gümrüklerce alınan sair vergi, resim ve harçların toplamına karşılık vasati bir verginin reddine Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Aşağıda yazılı maksatlarla memlekete geçici olarak girecek yabancı eşyanın vergileri, Bakanlıkça kabul ve tesbit edilecek esas ve şartlar dairesinde, teminata bağlanır.

1. (Değişik: 18/4/1983 – 2817/39 md.) a) Tamir edilmek,boyanmak, temizlenmek veya benzeri bir işçilik görmek üzere gelen ve altı ay içerisinde çıkarılacak olan eşya,

b) Türkiye'de imal edilip ihracı yapılacak eşyanın tamamlayıcısı olan veya monte edilmek üzere Bakanlığın izni ile gelen ve üç ay içerisinde çıkarılacak olan eşya,

2. Altı ay içinde tekrar çıkarılmak üzere sergi, panayır ve pazarlar, koşu ve müsabakalar, konferanslar ve törenler için getirilen eşya ile tiyatro ve sirk heyetlerinin getirdikleri sahne ve temsil eşyası, takımları ve hayvanları,

3. Bir yıl içinde yurt dışına çıkarılmak şartiyle yabancı filim ve televizyon müesseselerinin yurdumuzdaki faaliyetleri için getirecekleri filim çekme makinaları ile alet ve malzemeleri, dekor ve aksesuvarları ve boş filimleri,

4. (Değişik: 18/4/1983 – 2817/39 md.) a) Memleket eşyasının ihracında ambalaj maddesi olarak kullanılmak veya üzerlerine takılmak amacıyla gelen eşya, (bu hükümden faydalanacak maddelerin çeşitleri ve hangi eşyanın çıkışında kullanılacağı ve ne kadar süre içerisinde çıkarılacağı, görebileceği işçilik ve fireleri ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak Bakanlıkça tespit olunur.)

b) Ticari olan veya olmayan eşya naklinde kullanılmak üzere dolu veya boş olarak gelen lifler, tüpler, masura, bobin vesair zarflar, makaralar ile askılar, (Bunların yurt içinde kalabilecekleri süre Bakanlıkça tespit olunur.)

c) Sanayide kullanılacak olup memleket dahilinde yapılmamasından dolayı imalatçıya bir külfet tahmil edeceği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca kabul ve tespit edilecek kalıplar, altı ay içinde yurt dışına çıkarılmak kaydıyla,

5. Milletlerarası andlaşmalarla kabul ettiğimiz hükümler saklı kalmak şartiyle, siparişe mahsus olmak üzere getirilen her çeşit numunelik ve modellik eşya, (Altı ay içinde çıkarılmak ve yabancı fabrika ve sanat sahipleriyle bunların gezici ticaret memurları tarafından getirilmek ve karşılıklı olmak şartiyle.)

6. (Değişik: 18/4/1983 – 2817/39 md.) Ülke sanayii, ekonomisi veya sair alanlarında acil ve önemli ihtiyacında veya ihracatın geliştirilmesi maksadiyle kullanılacak ve bir yıl içinde yurt dışına çıkarılacak, kiralama veya sair surette getirilen eşya, (Bu fıkranın uygulama ilkeleri, ilgili bakanlıkların gö– rüşleri alınarak Bakanlıkça tespit olunur.)

7. (Değişik: 18/4/1983 – 2817/39 md.) a) Büyük inşaat, tesisat ve fenni araştırmalarla batık gemilerin çıkarılması işlerinde kullanıldıktan sonra tekrar yurt dışına çıkarılacak olan ve memlekette bulunmayan veya temini büyük külfeti gerektiren fenni vasıta ve taşıtlar ile bunların takımları, (Bu eşyanın çeşitleri ve yurt içinde kalabileceği süreler ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak Bakanlıkça tespit olunur.)

b) Balık avcılığında kullanılmak üzere hariçten getirilecek balıkçı gemileri ile bunların içinde bulunan balık avına mahsus lüzumlu teçhizat ve malzeme, (Bunların mahiyetleri ve yurt içinde kalabileceği süreler ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak Bakanlıkça tespit olunur.)

c) Tankerlerin ve sair gemilerin yıkanması, temizlenmesi ve tamiri için milletlerarası usullere göre getirilen ve patent icabı satılmayan tulumbalar ve sair fenni vasıtalar, (Bunların mahiyetleri ve yurt içinde kalabileceği sürelerilgili bakanlıkların görüşleri alınarak Bakanlıkça tespit olunur.)

d) Yurdumuzda meydana gelen doğal afetlerden dolayı dış ülkelerce gönderilen yardım malzemeleri, (Bunların cins ve yurtta kalacağı süre ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak Bakanlıkça tespit olunur.)

8. (Değişik: 18/4/1983 – 2817/39 md.) Hükümetin izni ile memleketimizde kazılar ve araştırmalar yapan şahıs veya heyetlerin bu maksatlar için getirecekleri eşya, (Bunların çeşitleri ve tekrar çıkış süreleri ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak Bakanlıkça tespit olunur.)

9. İdari veya adli kaza için delil olarak getirilen ve tahkikat veya muhakeme sonunda çıkarılacak olan eşya,

10. Türkiye'de geçici bir zaman oturmak üzere gelenlerin kendilerine mahsus olan kamplama eşyası, (Bunların çeşitleri ve miktarları seyahatin maksadına göreve devam süresine uygun olmak ve bir yıl içinde iade edilmek şartiyle.)

11. (Değişik: 18/4/1983 – 2817/39 md.) Yabancı memleketlerde oturan, fen ve sanat sahipleri ile işçilerin sanatlarını icra için Türkiye'ye gelişlerinde beraberlerinde getirdikleri veya kendilerinden bir ay önce veya bir ay sonraki süreler içerisinde kendi adlarına veya Türkiye'de ilgili olduğu müessese adına gönderilen ve bir yıl içerisinde çıkarılan, kendilerine mahsus cihaz vealetleriyle takımları,

12. Yapılan andlaşmalara göre geçici olarak Türkiye'ye giren muharrik ve müteharrik demiryolu vasıtaları ile sınır nakliyatında kullanılan taşıtlar, (Gümrük ve Tekel ve Ulaştırma Bakanlıklarınca tespit edilecek esaslar dahilinde ve teminat aranılmaksızın.)

13. (Değişik: 18/4/1983–2817/39 md.) Türkiye'ye geçici ve belirli bir süre çalışmak, tetkik ve tahsilde bulunmak için gelen yabancıların beraberlerinde veya kendilerinden iki ay önce veya altı ay sonraki süreler içerisinde getirdikleri veya getirecekleri;

a) Kullanılmış ev eşyası iki yıl süre ile kalabilir. İlgilinin çalışma, tetkik ve tahsil süresinin ve ikametinin beş yılı aşması halinde eşya hakkında bu Kanunun 10 uncu maddesinin 4 üncü fıkrası hükümleri uygulanır.

b) Otomobil, minibüs karavan ve motosikletler Türkiye'de iki yıl kalabilir.

(Kanunun 12 nci maddesi hükmünden faydalanmayacak olan bu taşıtların özel bir trafik plakası taşımak ve memlekette kaldığı süre içerisinde, İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak Bakanlıkça tespit edilecek esaslar dairesinde kullanılmak şartıyla.)

Türkiye'ye geçici olarak sokulacak eşya 54 üncü maddenin birinci fıkrasındaki esaslar dahilinde geçici kabul giriş beyannamesiyle gümrüğe beyan olunur. Bu beyannamenin şekli, adedi ve ihtiva edeceği bilgiler ile beyanın tevsikine yarıyacak belgelerin mahiyet ve adetleri ve hangilerinin beyannameye ekleneceği ve sair hususlar Bakanlıkça tayin ve tespit olunur.

Bu kanunun 12 nci maddesinde geçen triptik ve gümrük giriş karneleri veya benzeri belgeler de geçici kabul giriş beyannamesi sayılır.

Sınırı sık sık geçecek taşıtlar için muayyen bir devreye mahsus pasavanlar kullanılır.

Girişte Gümrük İdaresi tarafından, beyanlar incelenerek teminata bağlanması gereken vergilerle eşyanın ayniyetlerini denetlemeye yarıyacak nitelikleri tespit olunur. İlgililer eşya nev'inin en yüksek tarifesi üzerinden teminat vermeyi isterse o yolda işlem yapılır. Kullanılmış çuval ve kanaviçeler Bakanlıkça ayniyet ve nitelik tespitinden istisna edilebilir. Bu takdirde Bakanlıkça bunlar için ayrı esaslar konulur.

Eşyanın tekrar çıkarılmasından vazgeçilerek süresi içinde antrepoya veya gümrükçe izin verilen yerlere konulması caiz ve tekrar çıkış hükmündedir.

             Kaçakçılık kovuşturmasını gerektirir haller saklı olmak üzere süresi içinde zorlayıcı sebepler dışında yurt dışı edilmeyen eşyaya ait teminat irat kaydedilir. Miktar itibariyle çıkan noksanlıklarında vergileri teminatından mahsubedilir.

             Çıkış gümrüğünce yapılan muayenesinde cinsi ve nev'i itibariyle beyannamesine aykırı bulunan eşya hakkında kaçakçılık kovuşturması yapılır.

Türkiye'den kesin olarak çıkarılacak eşyanın yetkili gümrüğe beyanname ile bildirilmesi mecburidir.

             Beyannamenin şekli, adedi ve ihtiva edeceği bilgiler ile beyanın tevsikine yarıyan belgelerin mahiyet ve adedleri ve hangilerinin beyannameye ekleneceği ve sair hususlar Bakanlıkça tayin ve tesbit olunur.

             Beyannamenin tescili, deftere kaydı ve üzerine sıra numarası, tarih ve resmi mühür konması ile tamam olur.

             135 inci maddenin 2 nci fıkrasında sözü geçen çıkış beyannameleri de bu madde hükmüne göre tescil olunur.

Aşağıdaki eşya gümrüğe ağızdan veya Bakanlıkça tayin ve tesbit edilecek şekilde beyan olunur:

             1. Yolcu ve turistlerin beraberlerindeki zat eşyası, devamlı görevle veya yerleşmek üzere yabancı memleketlere giden Türk memur ve vatandaşlarının ve Türkiye'deki devamlı görevleri ve işleri sona eren yabancıların beraberlerinde götürecekleri veya gidişlerinden iki ay evvel veya altı ay sonra, gönderilecek zat ve ev eşyası, fen ve sanat sahiplerinin ve işçilerin sanatlarını icra için beraberlerinde götürdükleri aletleri ile takımları ve ticari kıymeti olmayan nümuneler.

             2. Nakil vasıtaları hizmetlilerinin beraberlerinde götürecekleri zat eşyası,

             3. Deniz, kara ve hava nakil vasıtalarına verilecek kumanya ve yakıtlar,

             4. Kara sınırı bölgesinde köy ve kasabalar ile pazarlardan sınırın diğer tarafındaki halkın kendi ihtiyaçları için alıp götürecekleri eşya ve hayvanlar ve Türkiye sınır bölgesi ahalisinin sınırın diğer taraf bölgesindeki köy, kasaba ve pazarlara satmak üzere birlikte götürdükleri kendi eşya ve hayvanları, (Bunların cins, nev'i ve miktarları Bakanlıkça tayin ve tesbit edilir.)

             5. İçinde ölü veya ölünün kül veya kemikleri bulunan tabut, vazo ve sair kablar ile çelenk ve çiçekler,

             6. Kurye çantaları ve Türkiye nezdindeki yabancı devletlerin misyon şefleriile diplomatik muaflıklarından faydalanan ve meslekten olan elçilik ve konsolosluk mensuplarına, delege ve heyetlere ait zat ve ev eşyası ve taşıtları (Bunlar için kurye mektupları ve misyon şeflerince verilmiş mektuplar aranır.)

             7. Ticari mahiyet arz etmiyen yerli mamul ve mahsullerden hediyelik eşya,

             8. Ticari reklam maksadiyle gönderilecek ve gönderildikleri yerlerde parasız olarak dağıtılacak matbu ilan, katalog, broşür, takvimler ve emsali matbua.

             9. Türkiye'de vefat eden yabancıların memleketlerindeki kanuni mirasçılarına intikal eden zat ve ev eşyası,

             10. Turistlerin beraberlerinde götürecekleri veya gidişlerinden önce veya sonra gönderecekleri eşya,

             Yukarıdaki fıkralar dışında kalan gayriticari eşyanın ihracına ait usuller giriş hükümlerine uygun olarak Bakanlıkça tesbit edilir.

Eşyanın çıkışı anında beyan edilecek kıymeti, müstakil bir alıcı ile müstakil bir satıcı arasında tam ve serbest rekabet şartları altında takarrür etmiş olan, çıkış mahallindeki ihraç fiyatıdır.

Eşyanın beyannamesi Türkiye'den son çıkış mahallinde verilmemiş ise, buraya kadar olan nakliye masrafları da, fiyata dahil edilir.

             Ancak ihracata ait her türlü vergi, resim ve harçlar ile ihracatçıya geri verilecek dahili vergi ve resimler ve ihracata mütaallik her türlü yardımlar bu fiyata dahil değildir.

Ticari mahiyette olup beyanname ile çıkış işlemi yapılması gereken eşyaya ait beyannamelerin, gümrükçe kabul ve tescili için, müteakıp maddelerde yazılı olduğu üzere, eşyanın tamamının muayeneye hazır bulundurulması ve deniz, kara ve hava nakil vasıtalarının Bakanlıkça tayin edilecek süre için degeleceğinin tevsik edilmesi şarttır. Ancak, standardizasyon kontrolleri hariç olarak gümrükçe yaptırılacak tahlil ve ekspertizi icabettiren hallerde nakil vasıtalarının gelişinden evvel beyanname tesciline gümrük idare amirince izin verilir.

Çıkış eşyasının tamamının, çıkış işlemini yapmaya yetkili gümrüğe veya gümrükçe gösterilen bir mahalle, sundurma ve antrepoculuğu tekeli altında bulunduran yerlerde de bu müesseselerin ihtiyaç nisbetinde temin ve gerekli vasıtalarla teçhiz edecekleri sundurmalara mal sahipleri veya komisyoncuları tarafından getirilmesi ve burada gümrüğün muayenesine arz edilmesi mecburidir. Ancak, döküm halindeki eşyanın deniz üstünde vapura veya vagon ve diğer taşıtlara yükletilirken muayenesinin yapılmasına gümrükçe izin verilir.

Çıkış eşyası, sundurmalarda bir ay kalabilir. Zorlayıcı veya gümrükçe kabul edilebilecek makbul sebepler tahtında, gümrük idare amirlerince bu süre bir defaya mahsus olmak üzere en çok üç aya kadar uzatılabilir.

             Bu sürenin sonunda ihraç edilmeyen veya kaldırılmayan çıkış eşyası Kanunun 140 ncı maddesi hükmüne göre tasfiye olunur.

Beyan edilen eşyanın tamamının ihracı şarttır. Zorlayıcı sebepler altında fiili ihracatta bir noksanlık olduğu takdirde vasıtanın hareketini takibeden ilk iş günü içinde keyfiyetin yazılı olarak gümrük idare amirine bildirilmesi mecburidir. Beyanname fiilen ihraç edilen miktar üzerinden kapatılır. Geri kalan partinin ihracında ise Kanunun 123 üncü maddesi gereğince yeniden bir beyanname verilmesi mecburidir.

             Cins ve nev'i ve birim fiyatı hariç beyanamelerde düzeltme yapılabilir.

Çıkış eşyası 69 uncu maddede sözÜ edilenler huzurunda, gümrükçe muayene edilerek beyanların sıhhati denetlenir. Bu denetleme sırasında eşyanın cins, nev'i ve niteliğinin tayininde gümrük laboratuvarlarından istifade edilebileceği gibi, ekspertiz ücretinin ihracatçı tarafından ödenmesi suretiyle mahalli ticaret ve sanayi odalarının mütehassıselemanlarından da faydalanabilinir.

             Ancak, muayeneye başlanılabilmesi için eşyanın tamamının muayeneye arz edilmiş olması lazımdır. Döküm halinde yapılacak ihracatla, başka başka yerlerden veya kısım kısım gelmekte olduğu tevsik edilen eşyanın ihracında muayenenin bunlara göre yapılmasına gümrük idare amiri izin verebilir.

             Girişte muayeneden istisna edilen eşya, bu hükümlere muvazi olarak çıkışta da muayeneye tabi değildir.

İcabında, çıkış eşyasının cins ve mahiyetine ve ihracatın özelliğine göre, Bakanlık yukarıki maddeler hükümlerine bağlı kalmaksızın ihracatın daha kolay yapılmasını sağlayacak hükümler koyar.

Geri getirilmek üzere ihraç edilecek eşya, ihracın maksadı, gideceği memlekette göreceği işçiliğin mahiyeti, ayniyetini tesbite yarıyacak alametleri ve kanunun 125 inci maddesi gereğince kıymeti de gösterilmek şartıyle geçici çıkış beyannamesi ile gümrüğe beyan olunur.

             Bu beyannamenin şekli, adedi, ihtiva edeceği bilgiler ile, beyanın tevsikine yarıyacak belgelerin mahiyet ve adedleri ve hangilerinin beyanameye ekleneceği ve Yönetmelikte gösterilecek sair hususlar Bakanlıkça tayin ve tespit olunur.

             Yabancı memleketlere seyahat eden ve ikametgahı Türkiye'de bulunan Türk ve yabancıların kendilerine ait taşıtlar ile sınıra yakın bölgelerde komşu memleketlere eşya ve yolcu naklinde kullanılan diğer taşıtlar için, gümrük idaresince tespit veya bu hususlarda milletlerarası mahiyette olarak kabul edilmiş triptik, gümrük geçiş karnesi ve benzeri belgeler veya pasavanlar beyanname olarak kulla– nılır.

             Gümrüklerce lüzum görülürse eşyanın üzerine sabit damgalar vurulur veya kurşun mühür takılır.

1. (Değişik birinci paragraf: 18/4/1983 – 2817/40 md.) Yabancı memleketlere çıkarıldıktan veya çıkış hükmünde sundurma ve antrepolara konulduktan sonra asli nitelikleri değişmeksizin geri getirilen, aşağıda yazılı memleket eşyası ve millileşmiş eşya ayniyetleri gümrüğe ispat ve tevsik edilmek şartıylavergiye tabi değildir. Ancak, varsa ihracata ilişkin yararlanılmış para veya para hükmündeki sair menfaatlerin iadesi gerekir.

             a) Yol ve coğrafya durumu sebebiyle, Türkiye'nin bir yerinden başka bir yerine sevk için yabancı topraktan transit geçirilerek üç ay içinde geri getirilen eşya,

             b) Gittiği memleketin gümrük sınırından dışarı çıkarılmıyan veya bu memlekette geçici kabul veya muaflık usulüne tabi tutularak çıkışından itibaren iki yıl içinde geri getirilen eşya,

             c) Gittiği memleketin gümrük sınırından geçtikten sonra satılmamak veya alıcısı tarafından iade edilmek yüzünden iki yıl içinde geri getirilen eşya,

             d) Yerli mahsul ve mamullerin çıkışında ambalaj maddesi olarak kullanılıp, bir yıl içinde dolu veya boş getirilen kablar, örtüler ve sargılar ile göç eşyası naklinde kullanılmış liftler,

             e) Yabancı ülkelere seyahat eden Türkiye'de mukim Türk veya yabancıların Türkiye'den çıkışlarından itibaren en geç iki yıl içinde geri gelen her türlü taşıtları ve bunların yedek ve yenileme parçaları ile hayvanları ve bunların binek ve koşum takımları, römork ve rulotlar, seyahat esnasında kullanılmaya mahsus mutfak ve yatak eşyası ve kamping, av, kayak ve sair spor alet ve takımları ve taşıtlara takılmış radyo, televizyon ve ses kayıt cihazları ve pikapları (Mo– torlu taşıtların mütat depolarında bulunan akaryakıt ve yağlardan vergi alınmaz),

             f) Türkiye Cumhuriyeti Elçilik ve Konsolosluklarından geri getirilen her türlü eşya,

g) Altı ay içinde geri getirilen yük ve yolcu taşıtları ve hayvanları,

             h) Sürekli veya geçici olarak yabancı memleketlere gidenlerin götürdükleri ev eşyası üç sene zarfında geri getirilmek ve çıkışında ayniyeti tespit edilmiş olmak kaydiyle,

             ı) (Ek: 18/4/1983–2817/40 md.) Bu Kanunun 1 nci maddesinin 6 ncı bendinde belirtildiği şekilde çıkış hükmünde sundurma ve antrepolara konulduktan sonra üç ay içerisinde tekrar ithal edilecek eşya,

             2. Temizlenmek, boyanmak, tamir, tadil, izabe, tasfiye ve elektrolize edilmek veya başkaca bir ameliye görmek veya asli bir kısım veya cihaz ilave edilmek gibi maksatlarla çıkarıldıktan sonra ihracatçısı tarafından tekrar ithal edilmek üzere bir yıl içinde geri getirilen eşya hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır:

             a) (Değişik: 18/4/1983–2817/40 md.) Yukarıda yazılı ameliyeler dolayısıyla eşyanın bünyesinde, niteliğinde ve tarife pozisyonunda bir değişiklik yapılmadan geri gelen eşyadan, işçiliğin yapıldığı memlekette ihtiyar edilen masraf veücretler ile dönüş için ödenen navlun ve sigorta bedelleri tutarı esas alınarak geri getirilen eşyanın intibak ettiği giriş tarife cetvelindeki pozisyondaki nispet üzerinden vergi alınır.

             b) (Değişik: 18/4/1983–2817/40 md.) Gördüğü ameliye dolayısıyla eşyanın bünyesi ve niteliği değiştiği takdirde giriş tarife cetvelinde intibak ettiği tarife pozisyonu üzerinden vergiye tabidir. Bu eşyanın kıymeti kanunun 65 nci maddesine göre tayin ve tespit edilir. Ancak, çıkan eşyanın aynı esaslara göre bulunacak kıymeti, bu kıymetten düşülür.

             c) Eşyaya asli bir kısım veya cihaz ilave edilirse bunlar da ayrıca intıbak ettiği giriş tarife cetvelinin pozisyonu üzerinden vergiye tabidir.

             d) İzabe suretiyle yabancı maddelerden temizlenmek veya elektrolize edilmek gibi maksatlarla geçici olarak yabancı memleketlere gönderilen maden cevherlerinden elde edilen ve milletlerarası teamüllere göre mamul sayılmıyan ve imalatta ilk madde olarak kullanılan külçe ve kütük halindeki saf gümüş, kurşun, demir, bakır ve sair madenlerden vergi alınmaz. (Memleket dahilinde bu gibi ame– liyelerin yapılmasının mümkün olmadığının Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca kabulü şartiyle.)

             Satış suretiyle kesin olarak ihraç edilen maden cevherlerinin satış anlaşmasına göre terkibinde bulunan ve izabe sonunda iade edileceği kabul edilen külçe ve kütük halindeki saf altın, platin ve gümüşten de vergi alınmaz.

             Bu ihracatın kontrolu hususunda Sanayi ve Teknoloji, Ticaret, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Gümrük ve Tekel Bakanlıklarınca ortaklaşa düzenlenecek Yönetmelik hükümleri uygulanır.

Posta yolu ile Türkiye'ye gelen veya Türkiye'den gönderilen veyahut mahrecine veya Türkiye'ye iade edilen eşya ve küçük koliler gümrüğün denetlemesine ve muayenesine tabidir.

             İçinde eşya bulunmıyan mektuplar bu hükmün dışındadır.

             Yabancı memleketlerden gelen bilümum posta çantaları ve koliler ilk giriş kapısından itibaren gümrük denetlemesi altında posta, telgraf ve telefon idarelerine sevkedilir ve burada gümrük muayenesine tabi tutulur.

Yabancı memleketlere gönderilecek posta çantaları ve koliler de gümrük denetlemesine tabi olup, çıkış kapısında bunların daha evvel gümrükçe muayene ve denetlemeye tabi tutulduğunu gösteren gümrüğe ait mühürlerin ve sair işaretlerin bulunup bulunmadığı ve sağlamlığı çıkış kapısındaki gümrükçe tespit edildikten sonra çıkışına müsaade edilir.

             Bu denetlemenin şekli ve şümulü Gümrük ve Tekel, Ulaştırma Bakanlıklarınca tayin ve tespit olunur.

Posta yolu ile Türkiye'ye gelen eşya 101 inci maddenin son fıkrası hükmüne göre genel antrepo sayılan yerlere gümrüğün denetiminde Posta, Telgraf ve Telefon İdaresinin sorumluluğuna bırakılır.

             Posta yolu ile Türkiye'den yabancı memleketlere gönderilecek eşya da, yine gümrüğün denetlemesi ve Posta, Telgraf ve Telefon İdaresinin sorumluluğu altındaki sundurmalara konulur ve eşya burada ancak bir ay bekletilebilir. Bu sürenin geçmesi üzerine eşya 140 ıncı madde hükümleri dairesinde tasfiye edilir.

Posta yolu ile Türkiye'ye gelen ve Türkiye'den yabancı memleketlere gönderilecek ve genel hükümlere göre işleme tabi tutulacak olan ticari mahiyetteki eşya:

             1. Girişte, 54 üncü madde hükümlerine uyularak düzenlenmiş giriş beyannamesiyle,

             2. Çıkışta, 123 üncü madde hükümlerine uyularak düzenlenmiş çıkış beyannamesiyle,

             Gümrüğe beyan edilir.

             Gazete, kitap, risale ve mevkut mecmualar için tahakkuk varakası kullanılır.

             Bu beyanname ve tahakkuk varakalarının işlemlerinde kanunun mahsus hükümleri uygulanır.

Posta yolu ile Türkiye'ye gelen veya Türkiye'den dış ülkelere giden ticari mahiyeti olmayan hediyelik, nümunelik ve benzeri eşya için deklarasyon anduanlar beyanname hükmündedir. Gelen eşyanın deklarasyon anduanlarında yazılı kıymetleri gümrükçe uygun görüldüğü takdirde aynen kabul olunur. Uygun görülmeyenler ile deklarasyon anduanlarında kıymeti yazılı olmıyanlar için gümrükçe, 65 inci madde hükümleri dairesinde, emsallerine göre tespit edilecek kıymetleri vergi tahakkukuna esas tutulur.

             Giriş ve geçici çıkış işlemlerinde tahakkuk varakaları kullanılır.

             Ticari maksatlar dışında, gelen ve giden gazete, kitap, risale ve mevkut mecmualar bu hükmün dışındadır.

             Bu suretle gelen eşyanın muayene edilmeden vergileri tahakkuklarının ve diğer gümrük işlemlerinin deklarasyon anduanlara müsteniden yapılabilmesi hususunda usuller koymaya Bakanlık yetkilidir.

             Vergilerin tahsil şekli Bakanlıkça tespit olunur.

Postanelerde gümrük işlemleri için lüzumlu ölçü aletleri ve tahlil ve teknik cihaz ve maddeleri buralarda görevli gümrük memurlarının çalışmalarına elverişli gümrük büroları ve bunların mefruşatı telefonu, aydınlatma ve ısıtma ihtiyaçları, Posta, Telgraf ve Telefon İdaresince parasız temin edilir.

Posta idarelerindeki gümrük denetleme ve muayene işleri dolayısiyle gümrük memurlarının kanunun 163 üncü maddesine göre tespit edilen saatler dışında yaptıkları mesainin ücreti 164 üncü madde hükümleri gereğince Posta, Telgraf ve Telefon İdaresince ödenir.

Sınır ticaretine ve münasebetlerine ait gümrük denetleme ve işlemleri, coğrafi durum ve bölge ihtiyaçları gözönünde tutularak Gümrük ve Tekel Bakanlığı ile ilgili bakanlıklar tarafından müştereken elverişli ve kolay usullere bağlanır.

             Sınır ticaretinin çevresi andlaşmalarla tayin edilmemiş ise on kilometre derinliği geçemez.

Zorlayıcı sebeplerle Türkiye karasularında yabancı eşyasını atan, karaya çıkaran veya başka bir taşıta aktarma eden ve bu eşyayı toplayan gemi kaptanları ile sair kimseler keyfiyeti hadisenin vukubulduğu mahalle en yakın gümrük veya mülki idare amirlerine veya varacakları ilk gümrük idaresine bildirmeye mecburdurlar.

             Sahip veya nakilleri tarafından muhafaza altına alınmıyan veya sahip ve nakilleri meydanda olmıyan ve açıkta nezaret altında tutulması mahzurlu görülenbu gibi eşyayı gümrük idaresi, bütün masrafları sahip ve nakillerine ait olmak üzere, sundurmaya kaldırabilir. Bu eşyanın sundurmada bekleme süresi üç aydır. Nakil masraflarını kurtarmıyacak veya mahalli vasıtalarla nakli mümkün olmıyacak eşya hakkında kanunun 140 ıncı maddesi hükmü uygulanır.

Tasfiye edilecek eşya aşağıda gösterilmiştir.

             1. Aşağıda yazılı eşya, sahip veya taşıyıcılarınca ilgili maddelerinde belirtilen kanuni bekleme süresi sonuna kadar ithal veya yurt dışı edilmediği takdirde, bu süre sonunda gümrüğe terk edilmiş sayılır.

             a) (Değişik: 18/4/1983 – 2817/41 md.) Antrepo ve sundurmalarda ve gümrük denetlemesi altında bulunan diğer yerlerde bu Kanunda yazılı sürelerden fazla kalmış eşya,

             b) 61 inci maddedeki süre içinde giriş işlemi takip ve intaç ettirilmediğinden dolayı tasfiye edilecek eşya,

             c) 139 uncu maddenin 2 nci fıkrasına göre sahip veya taşıyıcıları tarafından kaldırılmayan eşya,

             d) Yabancı ülkeye sevk edilecek aktarma ve transit eşyasından, antrepo ve sundurmalarda veya gümrük denetimi altında bulunan diğer yerlerde bu Kanunun ilgili maddelerinde yazılı süreyi doldurduktan sonra sahip veya taşıyıcısına yada sahip veya taşıyıcısının Türkiye'deki temsilcisine yapılacak tebligata rağmen 2 ay içinde ithal veya ihraç edilmeyen eşya,

             2. a) Sahip veya taşıyıcılarının serbest iradeleriyle gümrüğe terk edilen eşya,

             b) 68 nci maddeye göre gümrüğe terk edilmiş sayılan eşya,

             c) 111 nci maddeye göre yapılacak yoklama sonunda sundurma ve antrepolarda fazla çıkan eşya,

3. 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanuna göre tasfiyesi öngörülen eşya.

140 ncı madde kapsamına giren eşya ile çabuk bozulma ve telef olma tehlikelerine maruz bulunan, saklanması masraf ve külfetli veya tehlikeli olduğu için kanuni bekleme süreleri beklenemeyecek olan eşya satış suretiyle tasfiye edilir. Ancak, yolcu eşyası ile müsaderesi kesinleşen kaçak eşya için satıştan önce genel ve katma bütçeli dairelerle kamu iktisadi teşebbüslerine tahsis yoluna gidilebilir.

             Satışın şekil, usul ve esasları, satılmayan veya satılamayan eşyaya uygulanacak işlemler ile yolcu eşyasına ve müsaderesi kesinleşmiş kaçak eşyaya uygulanacak tasfiye şekli ve tasfiyeyi yapmakla görevli kamu kuruluşları bir tüzükle belirlenir.

             1. Yolcu eşyası ile müsaderesi kesinleşen kaçak eşya dışında kalan eşyanın satılması halinde, satış bedelinden:

             a) Hizmet karşılığı alacaklar ve yapılmış masraflar,

             b) Gümrük vergi ve resimleri,

             c) Satış için yapılmış masraflar,

             d) Para cezaları,

             Ayrılarak bu sıraya göre ilgililere dağıtılır. Satış bedeli aynı sıra içinde alacakların tamamını karşılamazsa garame suretiyle dağıtılır. Artan para (5000) lira ve daha aşağı ise irat kaydedilir, fazla ise sahipleri adına emanet hesabına alınır. Emanet hesabına alınan bu para; kaçak zannı ile yakalanan eşyaya ait ise dava sonucuna göre irat kaydedilir veya sahibine iade olunur, diğer eşyaya ait ise sahibine ödenir. Sahip veya taşıyıcılarının serbest iradeleriyle gümrüğe terkedilen eşyanın satış bedelinden sahibine herhangi bir ödeme yapılmaz.

             2. Gümrük idarelerine ait ya da gümrük denetimindeki sundurma, depo ve antrepolarda bulunan eşyadan, çürüme,bozulma gibi sebepler sonucu ekonomik değerini tamamen yitirmiş ya da sağlığa zararlı hale gelmiş eşya, tüzükte belirlenecek usul ve esaslar dairesinde gümrük idarelerince imha edilir.

             3. Tasfiye işlemlerinde kambiyo ve dış ticaret rejimi ile konulan tahdidi ve takyidi hükümler nazara alınmaz.

141 inci madde hükümlerine göre satış suretiyle tasfiye edilecek eşyanın sahibi, satışa ilişkin kararın alındığı tarihe kadar ilgili gümrük idaresine başvurarak, sözkonusu eşyanın giriş rejimine tabi tutulmasını isteyebilir. Butalebin kabulü, eşyaya ait tüm vergilerin, ceza ve ardiye ücretiyle beraber üstlenilmesine bağlıdır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar tüzükle belirlenir. Perakende usulü ile satışa sunulan, tahsis suretiyle tasfiye edilen, gümrüğe terkedilen ve kaçakçılık mevzuatı hükümlerine göre tasfiyelik hale gelen eşya için 1 inci fıkra hükümleri uygulanmaz.

Kesin olarak yurda sokulacak eşya için yapılan beyan ile muayene ve denetleme neticesinde;

1. Eşyanın tarife tatbikatına müessir cins, nev'i veya niteliğinde veya vergiye esas olan sayı, baş, ağırlık gibi ölçülerinde aykırılık görüldüğü ve beyana göre hesaplanan vergi ile muayene neticesine göre alınması gereken vergi arasındaki fark % 5 i aştığı takdirde vergiden ayrı olarak bu farkın üç katına kadar para cezası alınır.

             2. Kıymeti üzerinden Gümrük Vergisine tabi eşyanın beyan olunan kıymeti yapılan muayene ve denetleme neticesinde tespit edilen kıymete nazaran noksan bulunduğu takdirde bu noksanlığa ait Gümrük Vergisinden başka bu vergi farkının üç misli para cezası alınır. Ancak, satış birimine göre miktar itibariyle % 5 i geçmeyen bir fark ile maddi hesap hatasından dogan noksan kıymet beyanlarında, bu farklara ait Gümrük Vergisinden başka bu verginin bir katı da para cezası alınır.

             Yukardaki fıkralara göre hükmolunacak para cezası, ancak vergi tahakkukunun kesinleşmesinden sonra karara bağlanır, bu para cezalarının zaman aşımı vergi tahakkukunun kesinleşmesini müteakip başlar. Şu kadar ki, tespit edilecek vergifarkları 50 lirayı geçmediği takdirde cezaya hükmolunmaz.

Çıkış beyannamesinde eşyanın beyanı ile muayene neticesinde cins, nev'i, miktar veya kıymet bakımından mübayenet bulunduğu ve bu fazlalık% 10 u aştığı takdirde kaçakçılık fiilleri haricindeki hallerde 156 ncı madde hükmü uygulanır.

Genel ve katma bütçeli resmi Devlet daireleri ile özel idareler ve belediyeler için kanunun 146 ncı maddesi hükmü uygulanmaz. 156 ncı maddeyegöre işlem yapılır.

Kanunun 118 ve 119 uncu maddelerinin hükümlerine aykırı hareket edenlerden eşyaya terettübeden vergiler alınmakla beraber bu vergilerin iki katı ayrıca para cezası ve eşyanın ithali yasak veya tahdit ve takyide tabi ise Gümrük vergilerinden başka gümrüklenmiş değeri kadar para cezası alınır.

146 ile 149 uncu maddelerde ceza tayin edilen fiiller hakkında kaçakçılık ve sair ceza koyan kanunlara göre takibat yapılıp bu kanunda tayin edilen cezalardan daha ağır bir ceza ile kesin olarak mahküm edilenler hakkında, aynı zamanda bu bölümdeki cezalar verilmez.

Gümrük vergisinden muaf eşyayı Kanunun 16 ncı maddesi gereğince tayin olunan kapı ve yollardan başka yerlerden izinsiz ithal veya buna teşebbüs edenlerden CIF değerinin onda biri ve eşyanın cins ve miktarı tayin olunamayan hallerde (1 000) liradan (10 000) liraya kadar para cezası alınır.

             Gümrük vergisinden muaf olarak ithali lazım gelen eşyayı gümrük işlemlerini yaptırmaksızın yurda sokan veya buna teşebbüs edenler hakkında da yukarıdaki fıkra hükümleri uygulanır.

Kanunun 23 üncü maddesiyle konulmuş kısıntı ve yasaklara aykırı hareket edenlerden özel ceza hükümlerine göre takibat yapılma hakkı saklı kalmak üzere (5 000) liradan (50 000) liraya kadar para cezası alınır.

Kanunun 32, 35, 38 ve 40 ıncı maddeleri hükümlerine aykırı hareket eden (100) rüsum tonilatodan yukarı gemilerin kaptan veya acentalarından hareketleri kaçakçılık niteliğini taşımadığı hallerde, (5 000) liradan (50 000) liraya kadar para cezası alınır.

Giriş manifestosunda yazılı miktardan eksik çıkan kapların mahrecinden yüklenmemiş veya yanlışlıkla başka bir yere çıkarılmış veya kaza ve avarya neticesinde zayi olmuş veya çalınmış bulunduğu gümrükçe tayin edilecek süre içinde ispat olunmadığı takdirde, bu noksan kaplara ait eşyadan girdiği tarife numarasına veya bu tarife numarası tespit edilemiyorsa cins ve nevine göre tarifede dahil olduğu faslın en yüksek vergiye tabi pozisyonuna göre hesaplanacak gümrükvergisi kadar para cezası alınır.

             Yukarıki fıkraya göre ceza tespiti mümkün olmazsa her kap için (2 000) liradan (20 000) liraya kadar para cezası alınır.

             Döküm halinde nakledilen eşyanın giriş manifestosunda yazılı miktarına göre% 2'yi aşan eksik ve fazlalıkların 1 inci fıkrada gösterilen sebeplerden ileri geldiği, gümrükçe tayin edilen sürede ispat olunmazsa, bu eksik ve fazlalıklar için gümrükçe alınacak vergi kadar para cezası alınır.

             Giriş manifestosunda eşyanın cinsi yanlış beyan edilmiş olur ve kapların nevileri ve dış alametleri de manifestoya uygun bulunmazsa her kap başına (500)liradan (2 000) liraya kadar para cezası alınır.

             Bu maddede yazılı cezalar işletme veya taşıt sahip veya acenta veya kaptanlardan alınır. Bunlar, hükmolunan cezadan müteselsilen sorumludurlar.

             Yolcuların beraberlerinde getirdikleri ticari mahiyetteki eşya manifestoya kaydettirilmemiş bulunduğu takdirde, sahiplerinden (5 000) liradan (50 000) liraya kadar para cezası alınır.

Çıkış manifestosu vermeden Türkiye'den eşya çıkaran veya çıkarmaya teşebbüs edenler veya verdikleri manifestoda eşyanın açık bir surette belli olan cins veya kap adedini ve miktarını yanlış veya eksik veya fazla bildiren veya gümrük idaresinden müsaade almadan boş olarak ayrılan kara, deniz ve hava nakil vasıtaları kaptan veya sahip veya acentalarından (2 000) liradan (20 000) liraya kadar para cezası alınır.

             Bu maddede yazılı cezalar işletme veya taşıt sahip veya acenta veya kaptanlarından alınır. Bunlar hükmolunan cezalardan müteselsilen sorumludurlar.

1. Türkiye karayollarında uluslararası veya ulusal nakliyatta gümrüklü eşya  taşıyan   taşımacılardan,  bu  Kanuna  göre  çıkarılmış tüzük ve  yönetmelik  hü kümleri ile ilan edilen emir ve tebliğlere aykırı hareket etmeleri halinde, araçların sürücü ve sahiplerinden duruma göre tek başlarına veya müteselsilen (10 000) liradan (100 000) liraya kadar para cezası alınır.

2. Ayrıca, bu Kanunla konmuş hükümlere (Kanunda ayrı bir ceza tayin edilmiş haller saklı kalmak üzere) ve bu Kanuna uygun olarak veya bu Kanunla tanınmış yetkilere dayanılarak çıkarılan tüzük ve yönetmeliklere veya ilan edilen emirlere veya yapılan tebliğlere aykırı hareket edenlerden, fiilin mahiyetine göre (1 000) liradan (20 000) liraya kadar para cezası alınır.

Gümrük Vergisinden muaf olan muhabere evrakı, gazete, mecmua vesair paketler arasında gelen vergiye tabi eşya için namına gelenlerden verginin üç misli para cezası alınır.

             Ancak, gümrüğe terk edilen eşya için ceza aranmaz.

Bu kanunda yazılı para cezalarına ilgili gümrük idaresi amirince karar verilir. Bu kararlar, aleyhine karar verilmiş olanlara yazı ile tebliğ olunur.

             Kararlar mucip sebepli olarak yazılır. Bunlardan ilgililer aleyhine olanlara tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde itiraz olunabilir.

             Bu itirazlar hükmolunan ceza miktarı Bakanlıkça tespit edilecek değere kadar olanlar için bağlı bulundukları gümrükler başmüdürlüklerince iki ay, bu miktardan fazla değerler için de Gümrükler Genel Müdürlüğünce üç ay içinde karara bağlanır. Mükellef lehine verilen kararlar ise re'sen Gümrükler Genel Müdürlüğünce üç ay içinde karara bağlanıp tebliğe verilir. Aksi takdirde karar kesinleşmiş olur.Gümrük başmüdürlükleri ile Gümrükler Genel Müdürlüğünce verilecek kararlara karşı, tebliğleri tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde, yetkili mahkemeye müracaatla itiraz olunabilir.

Bu kanuna göre Gümrük İdare Amirlerince para cezalarının verilmesinde ve bu cezaların idari itiraz mercilerince hükme bağlanmasında para cezasını gerektiren eylemde bulunanların kasıtlı olup olmadıkları aranmaz.

Bu kanuna göre Gümrük İdare Amirlerince verilmiş para cezalarına karşı yetkili mahkemeye itiraz yoluna gidilmeden kendisine tebliği tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde ilgili tarafından ödendiği veya ödeneceği yazılı olarak gümrüğe bildirildiği ve ceza takdir edildiği tarihten itibaren üçay içinde ödendiği hallerde ilgililerin itirazı düşer, fakat hükmolunmuş para cezası üçte bir noksanı ile tahsil edilir.

Kanunun 146 ncı maddesine göre alınan para cezaları:

             1. Hizmet mahal ve şartları ve şahsi gayretleri itibariyle külfet ve zahmete katlanan amir ve memurlara,

2. Muayene ve tahlilden önce cezayı gerektiren durumun meydana çıkarılmasına hizmet eden muhbirlere,

             3. Cezayı gerektiren durumu muayene, tahlil, denetleme veya inceleme ile meydana çıkaranlara,

             4. Bakanlık merkez ve taşra mensuplarının ve ailelerinin genel menfaatlerine sarfedilmek üzere,

             Bakanlıkça bir talimatla tespit ve tayin edilecek usul ve esaslar dairesinde dağıtılır.

Gümrükler yetkilerine göre üç sınıfa ayrılır.

             1. Birinci sınıf gümrükler; her türlü giriş, çıkış, transit ve aktarma gümrük işlemlerini,

             2. İkinci sınıf gümrükler; laboratuvar tahliline ihtiyaç göstermiyen eşya– nın giriş, çıkış, transit ve aktarma işlemlerini,

             3. Üçüncü sınıf gümrükler; yalnız yolcu ve yolcu beraberinde gelen eşya ile Bakanlıkça tespit edilen eşyanın giriş, çıkış, transit ve aktarma işlemlerini,

             Görmeye yetkilidir.

             Bakanlıkça gümrüklerin sınıflarının tesbitinde mahallin iktisadi ve ticari durum ve ihtiyaçları gözönünde tutulur.

Her gümrükte günlük kanuni çalışma saatleri, iklim, mevsim ve mahallin iktisadi, ticari durum ve ihtiyaçları nazara alınarak, Bakanlıkça düzenlenir.

             Gece ve gündüzün her saatinde yolcu ve yük alıp verme işleri yapılan veya taşıtların geliş ve gidişleri normal çalışma saatine uymıyan karayolları kapılarında ve demiryolu istasyonlarında, deniz ve hava limanlarında gümrük idareleri, 17 nci madde hükmü saklı olmak üzere, devamlı surette açık bulundurulur. Buralarda görevli memurların muayyen çalışma saatleri nöbetleşe aralarında düzenlenir.

             Gümrüklerde muayene ve denetleme ile görevli memurlarla kolcular, resmi sıfatlarını belirtmek üzere, Bakanlıkça tespit ve temin edilecek alametleri veya üniformayı görev sırasında taşımaya mecburdurlar.

             Gümrük binalarına, kanuni çalışma saatlerinde, Gümrük Bayrağı çekilir.

Yolcuların ve nakil vasıtalarının giriş ve çıkışlarına ait işlem müstesna, yük alıp vermek ile her türlü gümrük işlemlerinin normal çalışma saati içinde yapılması lazımdır.

             Ancak, bu saatler dışında veya tatil zamanlarında iş yapılması yazılı olarak istenildiği takdirde bu istek, işin yapılacağı gümrük amirince yerinde görülürse, gerekli tedbirler alınarak ve ücret verilmek şartiyle kabul edilir.

             Bu şekilde kanuni çalışma saatleri dışında iş görecek memurların çalışma ücretleri iş sahiplerince ödenir. Bu memurlar ayrıca kanuni yolluğa müstehak iseler bu dahi iş sahiplerince verilir.

             Memurlar (Gümrüklerdeki sorumlu saymanlar dahil) bu suretle kendilerine verilecek işleri yapmakla görevlidirler.

Başmüdür, müdür veya vekilleri normal mesai dışı çalışmaları tanzim ve kontrol ederler. Bunlar ve devamlı surette vazife görenler 165 inci maddenin son fıkrası hükmünden yararlanırlar.

Yukardaki maddeye göre çalışacak memurlara ödenecek ücretin miktarı ve bunun tahsil ve dağıtım şekli Bakanlıkça tespit olunur.

             Ancak, emanete alınan bu ücretlerden % 20 si Bakanlık adına merkezdeki hesaba aktarılır ve geri kalanı da hak sahiplerine ödenir. (1)

             Bu suretle fazla çalışma ücretlerinden, merkezde toplanmış olan paralar Bakanlıkça tespit edilecek usullere göre, yukardaki madde ile kanuni çalışma saatleri dışındaki mesaiyi tanzim ve kontrol ile mükellef tutulan amirlerle daimi surette vazife gören ve çalışmalarında üstün gayretleri görülen gümrük ve gümrük muhafaza memurlarına dağıtılır.

Eşyanın giriş, çıkış,transit ve aktarma gümrük işlemleri sahipleri veya bunların tayin edecekleri ve kanunun tatbikatında vekilleri sayılan gümrük komisyoncuları tarafından takip ve intacolunur.

             Ancak:

             1. Devlet, belediye ve özel idarelerle diğer, kamu tüzel kişilerinin memurları, özel hukuk tüzel kişilerinin kendilerini temsile yetkili müdürleri ve temsil yetkisi olanlar, idare ve müesseselerine ait eşyanın gümrük işlemlerini,

             2. Kara, Deniz ve Hava Yolları işletmeleri ve nakilleri taşıdıkları eşyanın transit ve aktarma işlemlerini,

             3. Sahipleri veya tayin edecekleri kimseler, zat ve ev eşyasına ait gümrük işlemlerini takip ve intacedebilirler. Şu kadar ki, bulunduğu mahalde en az üç gümrük komisyoncusu olmayan gümrüklerde iş takibi serbesttir.

             En az yirmi gümrük komisyoncusu bulunan mahallerde tüzükleri Gümrük ve Tekel Bakanlığınca tasdik edilmek suretiyle, bütün komisyoncuların üye olacakları bir (Gümrük Komisyoncular Derneği) kurulur. Bu derneklere komisyoncu yardımcıları da kaydolunur.

Gümrük komisyonculuğu yapabilecek şahısların aşağıdaki şartları haiz olmaları lazımdır:

             1. Türk olmak,

             2. Yirmi bir yaşını bitirmiş olmak ve askerliğini yapmış veya askerlikle ilişiği bulunmamak,

             3. Lise mezunu veya o derecede tahsil görmüş olmak,

             4. Hırsızlık, emniyeti suistimal, dolandırıcılık, yalan yere şahadet, yalanyere yemin cürüm tasnii, iftira, irtikap, irtişa, ihtilas ve kaçakçılık cürümlerinden birinden dolayı hapis cezası veya o derece cezayı gerektiren bir suçtan mahküm veya memurluktan cezaen çıkarılmış olmamak,

5. Bulaşık hastalıklardan salim olmak.

             6. Gümrük mevzuatı üzerinde ve gümrüğe ilişkin iktisadi, ticari ve mali konularda yeter bilgisi olduğu imtihanla sabit olmak.

             Gümrükte en az onbeş yıl çalışıp da bunun üç yılını başmemurluk veya aynıdereceye muadil memurlukta veya muayene memurluğunda geçirenlerden gümrük tatbikat kursundan mezun olanlarla, keza gümrükte on yıl çalışmış ve daha yüksek görevlerde bulunmuş olanlar tahsil ve imtihan kaydına tabi değildir.

             Gümrüklerde vazifeli memur ve amirlerden, yaş haddiyle emekli olanlar hariç gümrük komisyonculuğuna geçmek istiyenler, son memuriyet mahalli ile vazife ifa etmiş oldukları diğer gümrük başmüdürlüğü ya da müstakil müdürlüklerdeki hizmetlerinden ayrılmalarının üzerinden iki yıl süre geçmedikçe bu yerlerde gümrük komisyonculuğu yapamazlar.

Gümrük komisyoncuları aldıkları işlerin kendilerini veya müvekkillerini ilzam edecek mahiyette hukuki tasarruflar nev'inden olmayan safhalarını takibettirmek üzere bir veya birkaç yardımcı kullanabilirler. Bu yardımcıların yapacakları işler Başkanlıkça tespit edilir. Yardımcıların da en az ortaokul veya muadili okullardan mezun olmaları ve komisyoncular hakkındaki diğer şartları haiz bulunmaları ve imtihan geçirmeleri lazımdır. Ancak bunların tabi tutulacakları imtihanın konularının seçilmesinde görecekleri işler gözönünde tutulur.

Gümrükte en az onbeş sene hizmet ederek cezaen ayrılmamış bulunan gümrük memurları ve kolcularla yaş haddi ile emekliye ayrılmış olan gümrük memurlarıve kolcular imtihan ve tahsil kaydına tabi olmadan gümrük komisyoncuları yardımcısı olabilirler.

167 ve 168 inci maddelere göre ve yılda bir defa yapılacak olan imtihanların konuları Bakanlıkça tespit ve zamanı bir ay evvelinden ilan edilir. İmtihan kurulu Bakanlıkça seçilir.

Gümrük komisyonculariyle yardımcıları; Gümrükler Genel Müdürlüğünce tescil edilir ve kendilerine fotoğraflı özel bir kimlik belgesi verilir. Bu belgelerin, istenildikçe, ilgili ve görevli amir ve memurlara gösterilmesi mecburidir.

Gümrük komisyoncuları çalışma merkezi ittihaz ettikleri yeri, oranın en büyük gümrük amirine yazı ile bildirirler. Birden fazla komisyoncu müştereken çalıştıkları takdirde de, bu durumları hakkında aynı şekilde bilgi verirler.

Çalışma merkezleri gümrük işlerinden dolayı kendilerine yapılacak tebliğler için kanuni ikametgah ve bu merkezin bulunduğu gümrüğün bağlı olduğu başmüdürlük ve başmüdürlük bulunmıyan yerlerde müdürlük bölgesi daimi iş çevresi sayılır.

Müştereken çalışan gümrük komisyoncularından, ancak,beyanname üzerine imzasını koymuş olanlar, buna ait işlemi takibedebilirler ve gümrüğe karşı sorumlu olurlar.

Gümrük komisyoncuları maiyetlerine giren ve yanlarından ayrılan yardımcılarını Gümrük İdaresine, en geç bir hafta içinde yazı ile bildirirler.

Gümrük komisyoncuları, kanunlara göre tutmaya mecbur oldukları ticari veya kanuni defterlerini, işlerine dair yazdıkları ve aldıkları mektup ve telgraflarla tanzim ettikleri fatura ve makbuzları ve masraflarına mütaallik belgelerin asıl veya örneklerini beş yıl saklamaya, bunları Bakanlık müfettişlerine, müfettiş muavinlerine, kontrolörlere ve yetkili gümrük amir ve memurlarına göstermeye ve bunların tetkik ve teftişlerine müsaade ve gerektiğinde yazılı istek üzerine bunları tevdi etmeye mecburdurlar.

Defterlerinde ödenen ve alınan masraf ve ücretlerle taallük ettikleri gümrük beyannamelerinin numara ve tarihlerini de gösterirler.

Bu kanuna ve gümrüklerde tatbik edilen mevzuata aykırı hareketleri görülen komisyoncu veya yardımcıları lüzumlu hallerde Bakanlık müfettişi, müfettiş muavini, kontrolör, başmüdür ve başmüdürlük teşkilatı olmayan yerlerde müdürlerce muvakkaten işten menedilip, karneleri alınarak gümrüklerde iş takip etmelerine müsaade olunmaz ve keyfiyet derhal Bakanlığa bildirilir.

Bunlar hakkında yapılacak tahkikat neticesine göre inzibati ceza mahiyetinde karnelerinin en çok bir seneye kadar muvakkat olarak veya daimi geri alınmasına Bakanlık Disiplin Kurullarınca karar verilir.

Komiser veya eksper hakemlikle meşgul oldukları anlaşılan gümrük komisyoncusu veya yardımcılarının karneleri Bakanlık Disiplin Kurullarınca geri alınır ve 156 ncı maddeye göre cezalandırılırlar.

Bu kanun ve Gümrük Giriş Tarife Cetveli ile Gümrük Vergisinden muaf olan eşya aynı zamanda gümrüklerde tahsil olunan her türlü vergi ve resimlerden (Tekel resimleri dahil) de muaftır.

Eşyadan Gümrük Vergisi ile birlikte, gümrüklerce alınan diğer vergi ve resimlerin tahakkuk ve tahsil tarzları ve itiraz yolları, noksanlıkların istenmesi ve fazla alınan vergilerin geri verilmesi hakkında bu kanun hükümleri uygulanır.

Bu Kanunla tayin edilmiş sürelere ilişkin hükümlerin uygulanmasında zorlayıcı sebepler veya beklenmeyen haller nazara alınarak duruma göre Bakanlıkça tespit edilecek esas ve usullere göre süre değişimi yapılabilir.

Ancak, 140 ıncı madde kapsamına giren eşya için sürelerin bitiminden evvel zorlayıcı sebepleri gösteren bir yazıyla ilgili gümrüğe veya Bakanlığa bizzatveya taahhütlü mektup veya telgrafla başvurulması zorunludur. Zorlayıcı sebepler yerinde görüldüğü takdirde, eşyayla ilgili ithal müsaadesi varsa ithal müsaadesinin geçerli olduğu süre sonuna kadar, yabancı ülkeye sevk

edilmek üzere Türkiye'ye getirilen aktarma ve transit eşyasında toplam bir yılı; diğer hallerde ise toplam üç ayı geçmemek üzere süre uzatımı yapılabilir. Şu kadar ki, gümrüğe ilişkin bir sebeple

veya soruşturma veya adli mercilerce veya eşyanın ithaline ilişkin olarak resmi mercilerce yürütülen herhangi bir işlem nedeniyle geçecek süreler bekleme süresini durdurur.

Doğrudan doğruya kamu kuruluşlarınca veya mütekabiliyet esaslarına göre Türkiye'deki yabancı diplomatik temsilcilikler, konsolosluklar ile bu diplomatik temsilcilik ve konsolosluklarda görevli olan veya anlaşma ve andlaşmalarla Türkiye'de bulunan yabancı personel tarafından ithal edilecek eşya için 1 inci fıkra hükümleri uygulanır.

Bu kanuna göre: 
 
1. Eşyanın,yurda ithali sırasında tahakkuk ettirilip tahsili gereken vergileri için, nakitten gayri şekilde teminat, taahhütname ve teminatlı borç senedi verildiği takdirde bunların kabulü tarihinden itibaren, 
 
2. Yurda muvakkat ve muayyen bir süre kalmak üzere vergileri nakitten gayrışekilde teminat veya taahhüde bağlanarak giren eşya, süresi içinde zorlayıcı sebepler olmamasına rağmen yurt dışı edilmediği veya antrepo veya gümrükçe müsaade olunan mahallere konulmadığı takdirde, buna terettübeden vergilere ilaveten teminat veya taahhüdün verildiği tarihten itibaren, 
 
3. Eşyanın vergileri ve resimleri ertelendiğinde erteleme tarihinden itibaren, 
 
 (Değişik: 18/4/1983 – 2817/51 md.) Başlamak üzere, geçen süreye ait faiz, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre Bakanlıkça tespit ve tahakkuk ettirilerek tahsil olunur.

Gümrük işlemleri dolayısiyle idarece kabul edilebilecek teminatve bunların değerlendirilmesi hakkında Amme Alacaklarının Tahsili Usulü hakkındaki Kanun hükümleri uygulanır.

Ancak, resmi daire ve belediyelerle, Türkiye'deki yabancı misyon şeflerinin verecekleri garanti mektuplarını teminat olarak kabule Bakanlık yetkilidir.

Bu kanuna göre memur tefriki icabettiği hallerde bu memurun Harcırah Kanununa göre yolluk ve yevmiyeleri ile Bakanlıkça tespit edilecek miktar üzerinden yapılacak kaza ve ölüm sigorta masrafları eşya sahibi veya nakliyecisi tarafından ödenir.

Bu kanunda sözü edilen her türlü beyanname ile manifestolar ve tahakkuk varakaları Bakanlıkça tespit edilecek usul ve esaslar dairesinde temin edilerek karşılığı mukabilinde alakalılara dağıtılır.

(Ek: 30/6/1995 – KHK–564/28 md.) Bu belgelerin bilgisayar veri işleme tekniği ile hazırlanması ve gümrük işlemlerinde kullanılması yönünde düzenleme yapmaya Müsteşarlık yetkilidir.

İlgililer gerek bu kanuna, gerekse sair kanunlardaki hükümlere göre yapılacak her türlü gümrük denetlemesinin her safhasındaki icrası ve ifası sırasında Gümrük ve Tekel Bakanlığı müfettiş ve müfettiş muavinleri ile kontrolör ve gümrük amir ve memurlarının talebedecekleri bilümum ticari ve kanuni defter ve belgeleri göstermeye ve tevdi etmeye mecburdurlar. Vergi tahakkukuna ve ceza takiplerine ait hükümler saklı kalmak kaydiyle bu mecburiyetlere uymayanlar hakkında ayrıca 156 ncı madde hükümleri uygulanır.

Bakanlık, bu Kanuna dayanılarak Bakanlar Kurulu kararı alınması lüzumlu olan durumları, tayin, tespit, takip etmek ve gereğini yerine getirmekle görevlidir.

Taraf olduğumuz uluslararası anlaşmalar uyarınca, uygulanması gereken karar, tavsiye kararı, sözleşme eki, görüş, izahname, yorum gibi hususlar Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulur.

Gümrük Giriş Tarife Cetveli izahnamesi ile eşya fihristi Bakanlıkça hazırlanır ve Resmi Gazete ile yayımlanır. Bu suretle yayımlanan metinler idari ve kazai uygulamada esas tutulur.

Özel kanunlardaki istisna ve muafiyet hükümleri saklı kalmak üzere, aşağıda yazılı kanunlar ve diğer kanunların bu kanuna aykırı hükümleri kaldırılmıştır. 
 
1. 2/5/1949 tarihli 5383 sayılı Gümrük Kanununun, (Nisan 1334 tarihli Gümrük Kanununun 113, 117 ve 118 inci maddeleri ile aynı kanunun 7/6/1926 tarihli 906 sayılı Kanunla değiştirilen 112 ve 116 ncı maddeleri ve 30/11/1960 tarihli 146 sayılı ve 14/5/1964 tarihli 474 sayılı kanunlar yürürlükte kalmak üzere), 
 
2. 26/2/1954 tarihli 6290 sayılı Kanun, 
 
3. 18/6/1952 tarihli 5964 sayılı, Gümrük Kanununun 18 inci maddesi uyarınca Gümrük Resminden muaf olarak yurda giren eşyadan tekel maddesi olanlarının Tekel Resmi ile diğer vergi ve resimlerden de muafiyetine dair Kanunun 1 inci maddesinin 1 inci bendi, 
 
4. 20/5/1955 tarihli 6593 sayılı, ecnebi devletlere Ankara'da sefarethaneve konsoloshane inşa etmek üzere meccanen arsa tahsisi hakkındaki Kanunun 3 üncü maddesi, 
 
5. 16/5/1960 tarihli 7479 sayılı muayyen maksatlarla bağış yolu ile gelecek eşyanın vergi ve resimlerinden ve belediye hissesinden muafen ithali hakkında Kanun, 
 
6. 12/10/1960 tarihli 100 sayılı Hazineye yardım maksadı ile ve bağış yolu ile gelmiş ve gelecek olan eşya ve kıymetlerinin vergiden muafen ithali hakkındaki Kanun, 
 
7. 25/7/1953 tarihli 6180 sayılı, Devlet daireleri tarafından Gümrük Vergi ve resimlerinden muaf olarak ithal edilip tahsis yerlerinde kullanıldıktan sonra satılacak eşyanın Gümrük Vergi ve Resmine tabi tutulmayacağına dair Kanun, 
 
8. 9/3/1971 tarihli 1379 sayılı Kanun.

Bu Kanunda öngörülen para cezalarına ilişkin miktarlar Bakanlar Kurulu ka– rarı ile üç katına kadar artırılabilir. (1)

Gümrük idarelerinin gümrük mevzuatının uygulanmasına ilişkin bir karar vermesini talep eden her kişi, kararın verilebilmesi için gerekli bütün bilgi ve belgeleri sözkonusu idarelere ibraz etmek zorundadır.

Karar alınması talebinin yazılı olarak yapılması gerekir. Gümrük idareleri, söz konusu talebe ilişkin başvurunun kendilerine ulaştığı tarihten itibaren 30 gün içinde karar alırlar. Verilen kararlar, başvuru sahibine yazılı olarak tebliğ edilir.

Ancak, gümrük idareleri tarafından bu süreye uyulması mümkün değilse, belirtilen süre aşılabilir. Bu durumda, sözkonusu idareler, yukarıda saptanan sürenin dolmasından önce başvuru sahibine süre aşımını haklı kılan gerekçeler ile talep hakkında karar vermek için gerekli gördükleri ek süreyi de belirterek bilgi verirler.

Gümrük idareleri tarafından gerek başvuruların reddine ve gerekse muhatabı kişinin aleyhine olarak verilen yazılı kararlar, bu Kanunda belirtilen şekilde itiraz yolu açık olmak üzere gerekçeli olarak alınır ve bu hususlar kararda belirtilir.

İlgilinin lehine olan bir karar yanlış veya eksik bilgilere dayanılarak verilmiş ise bu başvuru sahibinin bu yanlışlık veya eksikliği bildiği veya normal olarak bilmesi gerektiğinin ve böyle bir kararın doğru veya tam bilgilere dayanılarak verilmesinin mümkün olmadığı hususlarının tesbiti halinde, sözkonusu karar iptal edilir.

Kararın iptali, muhatabına tebliğ edilir.

İptal işlemi, iptal edilen kararın verildiği tarihten itibaren hüküm ifade eder.

İlgilinin lehine olan bir karar, ek 3 üncü maddede belirtilen haller dışında, bu kararın verilmesi için öngörülen bir veya daha fazla koşulun gerçekleşmemiş veya gerçekleşemez olması halinde iptal edilebilir veya değiştirilebilir.

İlgilinin, lehine olan kararda öngörülen bir yükümlülüğe uymaması halinde, sözkonusu karar iptal edilebilir.

Kararın iptali veya değiştirilmesi, muhatabına tebliğ edilir.

Bu madde hükümlerine göre kararın iptali veya değiştirilmesi, tebliğ tarihinden itibaren hüküm ifade eder. Bununla birlikte, karar muhatabının yasal çıkarlarının gerektirdiği istisnai hallerde, kararın iptalinin veya değiştirilmesinin yürürlük tarihi Müsteşarlıkça belirlenen koşullar altında ertelenebilir.

Kişiler gümrük idarelerinden gümrük mevzuatının uygulanması hakkında bilgi talep edebilir. Ancak, bu tür bir talep, fiilen tasarlanan bir ithalat ya da ihracat işlemine dayanmıyorsa reddedilebilir.

Bilgiler, talep edene ücretsiz olarak verilir. Ancak, özellikle eşyanın kimyevi tahlili veya ekspertizi ya da talep edene geri gönderilmesi nedeniyle gümrük idarelerince yapılan masraflar, talepte bulunan tarafından karşılanır.

Gümrük işlemleri nedeniyle gümrük idarelerince elde edilen gizli nitelikteki veya gizlilik esasına tabi bilgiler, mesleki sır kapsamındadır. Sağlanan bu bilgiler, bilgiyi sağlayan kişinin veya makamın izni olmaksızın açıklanamazlar. Gümrük idareleri, özellikle verilen korunmasına ilişkin yürürlükteki hükümler uyarınca veya yargı kararlarının gereği olarak mecbur veya yetkili oldukları hallerde sözkonusu bilgileri ilgili mercilere verirler.

Gizli nitelikteki bilgilerin toplanması, kullanılması, saklanması, saklanma süresi ve üçüncü kişilere verilmesine ilişkin hükümler Müsteşarlıkça belirlenir.

İlgili kişiler, 179 uncu maddede belirtilen belge ve bilgileri gümrük kontrolü amacıyla 5 yıl süre ile saklamak zorundadırlar. Belge saklama süresi;

a) (b) bendinde öngörülen haller dışında, serbest dolaşıma girmek veya ihraç edilmek üzere beyan edilen eşya ile ilgili olarak, serbest dolaşıma giriş veya ihracat beyanlarının kabul edildiği yılın;

b) Nihai kullanımları nedeniyle indirimli veya sıfır gümrük vergisi ile Türkiye'de serbest dolaşıma giren eşya için, gümrük denetimine tabi olmalarının sona erdiği yılın;

c) Başka bir gümrük rejimine tabi tutulan eşya için, sözkonusu gümrük rejiminin sona erdiği yılın;

d) Serbest bölgeye konulan eşya için, buralardan çıktıkları yılın,

sonundan itibaren işlemeye başlar.

Serbest bölgeler, Türkiye gümrük bölgesinin parçaları olmakla beraber,

a) Serbest dolaşımda olmayan eşyanın herhangi bir gümrük rejimine tabi tutulmamak, serbest dolaşıma girmemek kaydıyla konulduğu; gümrük vergileri ile ticaret politikası önlemlerinin ve kambiyo mevzuatının uygulanması bakımından Türkiye gümrük bölgesi dışında olduğu kabul edilen;

b) Serbest dolaşımdaki eşyanın ise, çıkış rejimi hükümlerine tabi tutularak konulduğu; yerlerdir.

Serbest bölgelerin sınırları ile giriş ve çıkış noktaları gümrük idarelerinin denetimine tabidir. Buralara giriş veya çıkış yapan kişiler ve nakil araçları gümrük muayenesine tabi tutulur.

Gümrük idareleri, serbest bölgeye giren ve çıkan eşya ile gerekli görülen hallerde burada bulunan eşyayı muayene edebilirler. Muayenenin yapılmasını sağlamak üzere eşyaya giriş veya çıkışlarda eşlik etmesi gereken taşıma belgesinin bir nüshasının, Müsteşarlıkça belirlenen kişilerce gümrük idaresine verilmesiveya tetkike hazır tutulması gerekir.

Ek 9 uncu maddenin ikinci fıkrası hükmü saklı kalmak üzere, serbest bölgeye doğrudan Türkiye Gümrük Bölgesi dışından gelen eşya için gümrük idarelerine manifesto ve beyanname verilmesine gerek yoktur.

Gümrük idareleri talep üzerine serbest bölgedeki eşyanın gümrük statüsünü onaylayan bir belge verebilirler.

Serbest bölgeden bir gümrük rejimine tabi tutulmaksızın deniz ya da hava yoluyla çıkan eşya hariç olmak üzere, buralardan Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya, bu Kanunun transit rejimi hükümlerine tabidir. Ancak, sözkonusu eşyanın serbest bölgedeki gümrük idaresi tarafından giriş rejimine tabi tutularak serbest dolaşıma sokulması halinde, eşya üzerindeki gümrük denetimi sona erer.

50 nci maddenin son fıkrasında bahsi geçen tüzüğünhazırlanmasına kadar 3/3953 sayılı 25/3/1946 günlü Kararname ile yürürlüğe konulmuş tüzük hükümlerinin tatbikine devam olunur.

Halen yürürlükte bulunan kanunların, 1499 sayılı Tarife Kanunu ile ek ve tadillerine ve 6290 sayılı Kanunla değişik 5383 sayılı Kanunve tadillerine vaki atıf hükümleri bu kanuna yapılmış sayılır ve bu hükümlerde bir eşya tarife numaraları gösterilmek suretiyle zikredilmişse atıf hükmü, o eşyanın yeni tarifedeki yeri tespit olunarak eskisi gibi tatbik olunur.
    

8 inci maddenin 4 ve 13 üncü, 11 inci maddenin 2 nci fıkraları şümulüne giren ve bu kanunun kabulünden evvel getirilip gümrük vergileri tahakkuk ettirilmemiş olan veya tahakkuk ettirilmiş olup da vergileri ertelenen eşyanın vergileri alınmaz ve bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten üç ay öncesine kadar, ilgililerince, her hangi bir sebeple, tahakkuk ve tahsil zamanaşımına uğratılmış bulunan vergi ve resimler, bulundukları safha ne olursa olsun, bir defaya mahsus olmak üzere bunlara sebebiyet veren memurlardan istenmez.

      6290 sayılı Kanunla değişik 5383 sayılı Gümrük Kanununun yürürlüğü zamanında başlayıp da bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte henüz sonuçlandırılmamış olan işlemler hakkında, süreye müteallik hükümler hariç, mükellefin lehine olan hükümler uygulanır.
    

Gümrük komisyoncusu ve komisyoncu yardımcısı olabilmek için bu kanun ile konmuş olan kayıt ve şartlar bu kanundan önce komisyoncu ve komisyoncu yardımcısı imtihanını kazanmış bulunanlar için uygulanmaz.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kanuni bekleme süresini doldurmuş eşya ile iki ay içinde dolduracak olan eşya, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki ay içinde ithal veya ihraç edilmedikleri takdirde gümrüğe terkedilmiş sayılır.

Bu madde gereğince verilmiş iki aylık süre içinde durum eşit aralıklarla en az dört kez radyo ve televizyon vasıtasıyla ilgililere duyurulur. Bu duyurma tebligat yerine geçer. Yabancı ülkeye sevk edilecek aktarma ve transit eşyası bu madde hükmü dışındadır.

141 inci maddedeki tüzük yürürlüğe girinceye kadar tasfiye işlemleri; Gümrük ve Tekel Bakanlığınca hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak bir Yönetmelikle belirlenecek şekil, usul ve esaslar dairesinde, gene bu Yönetmelikle görevlendirilecek kamu kuruluşları vasıtasıyla yapılır.

Bu yönetmelik, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde yürürlüğe konur.

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte veya bu tarihten itibaren 6 ay içinde 140 ncı maddeye göre tasfiye edilecek hale gelmiş eşya; talepleri halinde, ihtiyaçlarında veya üretimlerinde kullanılmak üzere genel ve katma bütçeli idarelere tahsisat aranmadan bütçelerine gelir gider kaydedilmek, Kamu İktisadi Teşebbüslerine de sermayelerine mahsup edilmek üzere Gümrük ve Tekel Bakanlığı tarafından öncelikle verilir.

Bu eşya için herhangi bir vergi, resim ve harç ödenmeyeceği gibi, ardiye ücreti veya diğer hizmetler karşılığı olarak da hiçbir ücret tahsil edilmez.

Bu kanun yayımı tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girer.

Bu kanunun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.