Kanun 1700 (1930) - DAHİLİYE MEMURLARI KANUNU

Dahiliye memurlarının derece ve sınıfları aşağıda gösterilmiştir:

Merkezde :

Derece

———
1 Müsteşar

2 Teftiş heyeti reisi, umum müdürler, vekalet hukuk müşaviri

3 Umum müdür muavinleri, hukuk müşavir muavini

4 Şube müdürleri

5 Şefler ve memurlar

6 Katipler

Vilayetlerde  :

1 (Mülga: 21/11/1952 -5990/1 md.)

2 Valiler

3 Vali muavinleri

4 Kaymakamlar, mektupçular, hukuk işleri müdürleri ve polis müdürleri

5 Nüfus, iskan, nahiye müdürleri, vilayet maiyet memurları, mektupçuluk kalemi mümeyyizleri

6 Vilayet mektupçuluk kalemi, idare heyeti ve nüfus başkatipleri, iskan ve evrak memurları, kaza tahrirat katipleri, nüfus ve iskan memurları

7 Nahiye tahrirat katipleri, nahiye nüfus memurları, kaza tahrirat katibi refikleri ve nüfus katipleri.

Bu listede dahil olmayan memurlar maaşlarının miktarına göre o maaşı alan memurlar derecesinde sayılırlar. Valilik ve müfettişlik dört; kaymakamlık, mektupçuluk, hukuk işleri müdürlüğü, polis müdürlüğü, vali muavinlikleri ve beşinci derecedeki memurluklar üç sınıftır. Altıncı ve yedinci derece memurları bir sınıftır.

Valilik, vali muavinliği, mektupçuluk, hukuk işleri müdürlüğü, kaymakamlık, polis müdürlüğü ve nahiye müdürlüğü sınıfları mahalli olmayıp şahsidir.

Lüzum ve zaruret halinde valiler ve  kaymakamlar kendi dereceleri maaşlariyle umum müdürlüklerde ve şube müdürlüklerinde istihdam olunabilirler.

A) İçişleri Bakanlığı memurluklarına intisap ve terfide bu kanunda yazılı haller dışında genel hükümler uygulanır.
	
B) (Mülga: 2/7/2018 - KHK/703/134 md.)
	
C) (Değişik birinci fıkra: 7/7/1995-4119/1 md.) Bu maddenin (B) bendinde sayılanlar-dan, giriş sınavının yapıldığı yılın Ocak ayının birinci günü itibariyle otuz beş yaşını doldurmamış olanlar: (1)
	
788 sayılı Memurin Kanununda yazılı sağlık şartlarını haiz oldukları ve memleketin her ikliminde iş görmeye ve her vasıta ile gezip dolaşmaya kabiliyetleri bulunduğu hakkında tam teşekküllü Devlet hastanelerindeki kurullardan  rapor alanlar maiyet memurluklarına aday olarak tayin olu-nurlar.
	
Altı ay adaylık süresi sonunda valilerce ehliyeti tasdik edilenler asil olarak maiyet memurluğuna tayin olunurlar ve maiyet memurluğunda bir buçuk yıllık kaymakamlık stajına ve bundan sonra da azami altı aylık kaymakamlık kursuna tabi tutulurlar.

(Değişik: 12/7/1991-KHK-435/1 md.; Değiştirilerek kabul: 26/2/1992-3778/1md.) Şu kadar ki,fiili askerlik ödevine çağrılıp da, yukarıda belirtilen yaş sınırını  askerlik ödevleri sırasında geçirmiş bulunanların terhislerini müteakip açılacak ilk sınava müracaat etmeleri şartı ile bu yaş durumları aday olarak alınmalarına engel teşkil etmez.
	
Valilerce ehliyetleri tasdik edilmeyen maiyet memuru adayları başka bir yere nakledilerek haklarında (A) fıkrası gereğince genel hükümler uygulanır.

Yazılı sınav; Bakanlıkça bu sınavı yapabilen kamu kurum ve kuruluşlarına, düzenlenecek protokole göre yaptırılan yarışma sınavıdır. Atama yapılacak boş kadro sayısı, atanacaklarda aranacak şartlar ile başvuruya ve sınava ilişkin hususların yer aldığı duyuru, müracaat süresinin bitiminden en az onbeş gün önce bir internet haber sitesi ile Türkiye genelinde günlük yayımlanan tirajı en yüksek beş gazetenin birinde ilan olunur, ayrıca İçişleri Bakanlığı internet sitesinde duyurulur. Yazılı sınav soruları, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Türkçe, Anayasa Hukuku, İdare Hukuku, Türkiye’nin İdari Yapısı, Türkiye’de Mahalli İdareler, Ekonomi, Türkiye’nin Sosyo-ekonomik Yapısı ile Türkiye’de Demokratikleşme ve İnsan Hakları konularından hazırlanır. Yazılı sınavda, yüz tam puan üzerinden yetmiş puanın altına düşülmemek kaydıyla en yüksek puandan başlamak üzere, sınav ilanında belirtilen kadronun dört katı aday mülakata çağrılır. Mülakata çağrılan en son adayla aynı puanı almış bulunan diğer adaylar da, kontenjan gözetilmeksizin mülakata çağrılır.(1)

Mülakat, adayın;

a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücünün,

b) Temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu, liyakati ile genel ve fiziki görünümünün,

c) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığının,

d) Genel yetenek ve genel kültürünün,

e) Çağdaş, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığının,

puan vermek suretiyle değerlendirilmesi yöntemidir.

Mülakat komisyonu; Personel Genel Müdürünün başkanlığında İçişleri Bakanının, Bakanlık Müdürler Encümeninin Mülki İdare Amiri sınıfından olan üyeleri arasından görevlendireceği iki üyeden oluşur.

Adaylar, komisyon başkan ve üyeleri tarafından ikinci fıkranın (a) ila (e) bentlerinde yazılı özelliklerin her biri için yirmişer puan üzerinden değerlendirilir, verilen puanlar ayrı ayrı tutanağa geçirilir. Bunun dışında mülakat ile ilgili herhangi bir kayıt sistemi kullanılmaz. Başarılı sayılmak için, komisyon başkan ve üyelerinin yüz tam puan üzerinden verdikleri puanların aritmetik ortalamasının en az yetmiş olması şarttır. Mülakat sonucu; en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere sıralama yapılarak mülakat başarı listesi hazırlanır ve bu liste mülakat komisyonu tarafından imzalanır.

Nihai başarı listesi, yazılı sınav puanı ile mülakat puanının aritmetik ortalaması tespit edilerek en yüksek puan alandan başlamak üzere hazırlanır. Bu sıralamaya tabi tutulanların nihai puanlarının eşit olması halinde, yazılı sınavda alınan puana öncelik tanınır. Yazılı sınav puanlarının da eşit olması halinde lisans diploması not ortalaması yüksek olan esas alınarak sıra belirlenir.

Nihai başarı listesindeki sıralama doğrultusunda sınav ilanında belirtilen kadro sayısı kadar adayın atama işlemleri yapılır.

Gerçeğe aykırı beyanda bulunanların sınavları geçersiz sayılarak atamaları yapılmaz, yapılmış ise iptal edilir. Bu kişiler hiçbir hak talebinde bulunamazlar.

A) Kaymakamlık stajı; maiyet memurlarına İçişleri Bakanlığınca tesbit edilecek esaslar dahilinde illerin çeşitli idare şubelerinde, mülkiye müfettişleri ve ilçe kaymakamları refakatinde, kaymakamlık vekaletinde ve buralardaki il özel idareleri ile belediyelerde fiilen çalıştırılmak suretiyle yaptırılır. Adaylık süresi de dahil iki yıllık staj sonunda kaymakam olmaya ehliyetleri staj gördüğü valilerce ve valilerin bu hususta birbirine zıt görüş bildirmeleri halinde, İçişleri Bakanlığınca onaylananlar Bakanlık tarafından kaymakamlık kursuna çağrılır. İçişleri Bakanlığı gerek gördüğü hallerde staj süresini 6 ayı geçmemek üzere kısaltmaya veya uzatmaya yetkilidir.

(Ek paragraf: 25/6/2009 -5917/2 md.) Bu Kanunun kaymakam adaylarının yetiştirilmesi ile ilgili hükümlerinin uygulama usul ve esasları İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.

Kurs programı ile uygulama tarzı İçişleri Bakanlığınca tesbit olunur.

Kaymakamlık kursunu başarı ile bitirenler 14/7/1965 tarihli ve657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 36 ncı maddesinin (A) fıkrasının 11 numaralı bendi hükümleri dikkate alınarak kaymakamlığa atanırlar.

Kaymakamlık stajı sonunda, kaymakam olmaya ehliyeti bulunmadığı anlaşılanlarla kaymakamlık kursunda başarılı olamayanlar İçişleri Bakanlığının diğer memurluklarına atanırlar.

B) En az üç yıl kaymakamlık yapmış olanlardan Cumhurbaşkanlığı, Türkİye Büyük Millet Meclisi (…)(1) ve Danıştay kadrolarındaki memurluklara veya belediye Başkanlığı,belediye başkan yardımcılığı veya belediye şube müdürlüklerine seçilen veya atananların bu görevlerdeki hizmet süreleri Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfında geçmiş sayılır.(1)
	
Bu maddenin (A) fıkrası gereğince atanan kaynmakamlardan yukarıdaki bentte yazılı yerlerdeki memurluklarla İçişleri Bakanlığı teşkilatı dışında diğer bir memurluğa atanan veya nakledilenlerin atandıkları veya nakledildikleri memurluklardaki ilk terfi süresi kaymakamlığa atanmaları sırasında kazandıkları süre farkı  kadar uzatılır.

Valiliğe, vali muavinliğine, mektupçuluğa, polis müdürlüğüne ve kaymakamlığa yerli olanlar tayin edilmezler. Diğer yerli daire reisleri lüzumunda tahvile tabi tutulurlar.

(Mülga birinci fıkra: 2/7/2018 - KHK/703/134 md.)

Müfettişliğe bidayeten tayin olunanlar ilk altı ay zarfında evvelki memuriyetleri maaşile bir mülazemet devresi geçirirler.

Bu müddetin içinde veya sonunda müfettişlikte kabiliyet ve kıyafeti görülemiyenler evvelki derece ve sınıflarına iade olunurlar.

Mülkiye müfettişlerinin mesai ve istihdam tarzları Bakanlıkça çıkarılan yönetmelik ile tesbit olunur. (1)

Müfettişler lüzumu halinde Dahiliyenin diğer memurluklarına nakil veya terfi suretiyle tayin olunabilirler.

Diğer memurlardan da kanuni ehliyeti haiz olanlar, maaşlarının miktarına göre, müfettişliğe nakil veya terfi olunabilirler. Ancak müfettişliğe tayin edileceklerin mülkiye veya hukuk mekteplerinden mezun olmaları ve hukuktan mezun olanların yedi senelik idadi veyahut lise tahsilini bitirmiş olmakla beraber kaymakamlıkta en az üç sene hizmet bulunmaları şarttır.

Bir derece içinde bir sınıftan yukarı sınıfa veya bir derecenin en yüksek sınıfından üst derecenin en küçük sınıfına terfi için bulunduğu sınıfta üç sene hizmet etmiş ve Memurin Kanununun 20 nci maddesi mucibince ehliyeti tasdik edilmiş olmak şarttır. Birinci sınıf kaymakamlardan terfie hak kazananlar üçüncü derecedeki memurluklara ve dördüncü dereceye dahil olan mektupçularla hukuk işleri müdürleri ve polis müdürleri kendi sınıflarında muayyen müddeti ikmal ile terfie ehliyetleri tasdik edildikten sonra birinci sınıf kaymakamlığa tayin edilebilirler.

Bilgi ve görgülerini artırmak için Vekaletçe yabancı memleketlere gönderilen memurların oralarda bulundukları müddetler, kıdemlerinde hesap olunur.

Bir derece veya sınıfta bulunan merkez ve mülhakat memurları lüzumu sabit olduğu takdirde, Veka-letçe aynı derece ve sınıftaki diğer memuriyetlere tayin olunabilirler.

Aynı şehir ve kasaba dahilinde aynı sınıf ve derecedeki memurların tebdillerinde bunları tayin eden makamlar serbesttirler.

Merkez memurlarından birinci ve ikinci derecede bulunanlarla valiler, kaymakamlar ve zabıta amirleri Vekaletçe kati zaruret üzerine tayinlerindeki usule tevfikan Vekalet emrine alınabilirler

İzni bitipte on beş gün içinde makbul mazereti olmaksızın iş başına dönmiyenler veyahut mazeretini amirine bildirmeden üç gün işini bırakanlar istifa etmiş sayılırlar.

Fevkalade hallerde memurların vazifelerinden ayrılmalarında mahzur görüldüğü takdirde izinleri geri bırakılır ve izinde bulunanlar iş başına çağırılır.

İstifa veya diğer bir daireye nakil suretiyle ayrılmış olan memurlardan tekrar Dahiliye hizmetine girmeleri Vekaletçe kabul olunanlar ancak ayrıldıkları zamandaki sınıf ve derecelerine muadil memuriyetlere tayin olunabilirler.

Müdürler Encümeni müsteşarın riyaseti altında alfabe sırasile emniyet işleri umum müdürü, hukuk müşaviri , mahalli idareler ve nüfus  işleri umum

müdürleri ve teftiş heyeti reisi ile vilayetler idaresi umum müdüründen terekküp eder.
             
Memurin şubesi müdürü bu encümenin raportörüdür.

Müdürler encümeni Dahiliye memurlarının mesai ve faaliyeterini, zati hal ve vaziyetlerini tetkik ve tesbit eyler ve bu kanunla intihap hakkı kendisine verilmiş olan memurların intihap, terfi ve ehliyetlerinin tasdikı ile tahvil hususlarını tezekkür eder.

Encümenin kararları Vekilin tasdiki ile tamam olur.

Memurin Kanununun 28, 29, 30, 31, 32 ve 33 üncü maddelerindeki ahvalden başka aşağıdaki hallerde şu cezalar verilir :

İhtar - Zaruret olmadan merciini tecavüz etmek.

Tevbih - Teftiş ve tahkikleri sebepsiz uzatmak, teftiş layihalarını ve tahkik fezlekelerini vaktinde göndermemek veya sebepsiz olarak tahkikatı noksan bırakmak, teftiş için gidilecek yeri işaa etmek.

Müfettişler tarafından tevdi edilen teftiş layihalarında ve sorulan suallere sebepsiz olarak bir hafta zarfında cevap vermemek. Bir meselenin evrakını kast olmaksızın zayi etmek, vazife icabını takdir ve ifada müsamaha göstermek.

Maaş kesilmesi - Bir aylık hesap kağıtlarını diğer ayın on beşine kadar merciine göndermemek, eli işten çektirilen memurlar hakkında tahkikat bittikten sonra sebepsiz olarak en çok on beş gün zarfında fezlekesini ait olduğu makama vermemek, maiyetindeki memurlara karşı fena muamelede bulunmak ve resmi muamele ve kayıtlara muhalif iş'aratta bulunmak.

Kıdem tenzili - İfasına mecbur olduğu tahkikatın safhalarını ifşa etmek.

Sınıf tenzili - Hesaplarını sene nihayetinde tamamile kapatmamak, avans alıp bunu üç ay zarfında tesviye etmemek, amirine vazife başında veya vazifeden dolayı her nerede olursa, olsun hakaret etmek, vazife başında madununa yahut arkadaşlarına hakaret etmek, memur bulunduğu yerin ve mıntıkanın haricine izinsiz gitmek, yahut vazife icabı gittiği takdirde mafevkini haberdar etmemek ve Cemi İanat Nizamnamesine mugayir harekette bulunmak.

Evrak ziyaı ve vazife icabını takdir bir ifada müsamaha, Devlet ve efratça mazarratı mucip olmuş ise zararın derecesine göre memur hakkında inzıbat cezaları en ağrına kadar tatbik edilmekle beraber kanuni takibatta icra edilir.

Resmi muamelelerden dolayı amirlerini alenen tenkid edenler tenkidin şekil, mahiyet ve tesiri derecesine göre maaş kesilmesi, kıdem tenzili cezalarından biri ile cezalandırılır.

İrtikap ve irtişaları veya vazife ve memurluk haysiyet ve şerefine uymayan kötü itiyat ve halleri şayi olduğu ve bu ayrı ayrı iki müfettiş tarafından verilen raporlar ve muhtelif iki amirin mahrem tezkiye varakalariyle teyyüt ettiği halde maddi ve kanuni kafi deliller bulunmamasından haklarında takibat yapılmayan memurlar, Vekalet inzibat komisyonunun kararı ve Vekilin tasdikiyle, meslekten çıkarılırlar.

Vali veya kaymakamlarla nahiye müdürleri, emir veya nezaretlerine tabi dairelerde, suiistimallerin ve alelümum kanunsuz hareketlerin vukuundan mesuldürler.

Bu gibi hallerin tekerrür ve tevalisi teftişler veya tahkikler neticesinde sabit olur ve vali ile kaymakam ve nahiye müdürünün onlara daha evvel vakıf olmadıkları veya vakıf oldukları halde salahiyetleri dahilindeki teşebbüslere girişmedikleri anlaşılırsa haklarında vazifelerinde lakaydı gösteren memurlar gibi muamele olunur.

Dahiliye memurlarının sicilleri ile mahrem dosyalarının tesbit ve tanzimi usulleri, bir nizamname ile tayin olunur.

Vekalet İnzibat Komisyonu, müsteşarın riyasetinde müdürler encümenini teşkil eden azadan terekküp eder.

Kanun ve nizamnamelerde sarahat olmayan ve hakkında hususi emir bulunmayan mesailde mafevkten istizan imkanı olmadığı takdirde vali, kaymakam ve nahiye müdürleri kendi içtihatlariyle hareket ederler ve tedbir alırlar.

Vekalet, münasip gördüğü yerlerde memurlar için meslek kursu açmağa ve bunların programını tanzime salahiyettardır. Bu kurslara Kabul edilecek memurların evsaf ve şeraiti bir nizamname ile tayin olunur. Kursa kabul edilen memurlara harcırah kararnamesine tevfikan harcırah ve yevmiye verilir.

9 Kanunuevvel 1329 tarihli Dahiliye nezareti teşkilatına ait nizamname ve Dahiliye Memurin Nizamnamesi ile 2 Mayıs 1329 tarihli Polis ve 23 Teşrinisani 1331 tarihli Cemi İanat Nizamnamelerinin ve diğer kanunların bu kanuna mugayır olan hükümleri mülgadır.

Dahiliye Vekaleti; merkez ve vilayetler teşkilatında maaş veya ücretle istihdam etmekte olduğu herhangi bir memur veya müstahdemi, ifası vekalete ait bir vazife ve hizmet için orada vekalet teşkilatı ve münhal vazife bulunup bulunmaması ile mukayyet olmaksızın kendi kadrosu ile dilediği yerde kullanabilir.

Mülkî idare amirliği hizmetleri sınıfında bulunan kaymakamlar ile bu sıfatı kazanmış olup İçişleri Bakanlığı merkez ve iller teşkilatında çalışanlardan aşağıdaki şartları taşıyanların, birinci sınıf mülkî idare amirliğine yükseltilmesine karar verilir:

a) Mülkî idare amirliği hizmetleri sınıfında; kaymakam adaylığı dahil olmak üzere, fiilen onbeş yılını doldurmuş ve kazanılmış hak aylıkları birinci derecede olmak.

b) Sicil notları, mülkî idare amiri değerlendirme raporları, mülkiye müfettişlerince düzenlenen özel gizli rapor ve değerlendirme belgeleri, takdirname, ödül, tecziye ve yabancı dil bilgisi ölçütleri dikkate alınarak yapılacak değerlendirmeye göre meslekte başarılı bulunmak.

c) Anayasa ile tanımlanmış olan Cumhuriyetin temel niteliklerine aykırı davranışta bulunmaktan dolayı affa uğramış olsa bile hüküm giymemiş veya bu nitelikteki suçlardan dolayı birinci sınıf mülkî idare amirliğine ayrılmaya engel bir disiplin cezası almamış olmak.

d) Mesleğin vakar ve onuruyla bağdaşmayan veya kişisel haysiyet ve itibarını zedeleyen bir suçtan hüküm giymemiş olmak.

e) Aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almamış olmak.

Birinci sınıf mülkî idare amirlerinin tespiti amacıyla yapılacak inceleme ve değerlendirmeler, İçişleri Bakanlığı Encümenince her yıl kasım ayında yapılır. Bu değerlendirmeler sonucunda başarılı olabilmek için yüz tam puan üzerinden en az yetmişbeş puan almak şarttır. Birinci sınıf mülkî idare amirliği statüsüne yükselmeye layık görülenlerin isimleri liste halinde Resmi Gazetede yayımlanır.
	
İsimleri bu listede yer almayan ilgililer, kararın yayımı tarihinden itibaren otuz gün içerisinde, yazılı olarak başvurmak suretiyle durumlarının Bakanlık Encümeni tarafından bir defa daha görüşülmesini isteyebilirler. Encümen itiraz süresinin bitiminden itibaren altmış gün içerisinde karar verir.
	
Birinci sınıf mülkî idare amirliği statüsüne yükseltilmeyenler karar tarihinden itibaren iki yılda bir tekrar birinci sınıf incelemesine tâbi tutulurlar. Değerlendirmeye ve Encümen çalışmasına dair usûl ve esaslar ile değerlendirme ölçütlerinin başarı puanındaki ağırlıklarının tespiti ve itiraza ilişkin hususlar Cumhurbaşkanınca yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.(1)

Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfı kadrolarında bulunan personelin 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı Cetvele göre yararlanmakta oldukları ek ödemeleri aşağıdaki oranların eklenmesi suretiyle uygulanır.

İçişleri Bakanlığı teşkilatında Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfında bulunan personele, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi kapsamında yapılan ek ödeme, 27/1/2000 tarihli ve 4505 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (c) fıkrası ile 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 16 ncı maddesi hükümlerinin uygulanmasında dikkate alınmaz.

Kaymakam adaylığına atanacaklar hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa göre güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.

Bu Kanunun yayımı tarihinde valilik, Müsteşar Yardımcılığı, Genel Müdürlük, Kurul Başkanlığı ve Birinci Hukuk Müşavirliği görevlerinde bulunanlar, birinci sınıf mülkî idare amirliğine yükseltilmiş sayılırlar.

Bu Kanunun yayımı tarihinde mülkî idare amirliği hizmetleri sınıfında onbeş hizmet yılını doldurmuş ve kazanılmış hak aylıkları birinci derecede olanların, birinci sınıfa yükseltilmelerine ilişkin işlemler bir yıl içinde tamamlanır.

Ek 3 üncü maddede öngörülen yönetmelik, Kanunun yayımı tarihinden itibaren İçişleri Bakanlığı tarafından altı ay içinde hazırlanarak Bakanlar Kurulunca yürürlüğe konulur.

26/10/2008 tarihinde Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezine yazılı aşaması yaptırılan sınavın mülakatı, 20/11/2008 tarihinde yazılı sınavı kazandığı ilan edilen adayların tümünün mülakata çağrılması suretiyle tamamlanır.

Bu Kanunun 3 üncü maddesinde öngörülen yönetmelik en geç altı ay içerisinde çıkarılır.

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süreyle mülkiye müfettişliğine yapılacak atamalarda yaş sınırı kırkbeş yaşını doldurmamış olmak şeklinde uygulanır.

Bu kanun neşri tarihinden muteberdir.

Bu kanunun hükümlerini icraya İcra Vekilleri Heyeti memurdur.