Kanun 3225 (1985) - MİLLÎ SAVUNMA BAKANLIĞI DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ KANUNU

Bu Kanun, Millî Savunma Bakanlığı ve Kuvvet Komutanlıkları bünyesindeki kurumların atıl kapasitelerinin ülke ekonomisi yararına değerlendirilmesi amacıyla gerekli yerde ve sayıda döner sermaye işletmesi kurulmasını, görevlerini, idari ve mali işlemlerine dair esas ve usulleri düzenler.(2)

Bu Kanunda geçen kurum; Harita Genel Müdürlüğü, Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı, Personel Temin Daire Başkanlığı, Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı ile hastane, fabrika, tersane, atölye, dikimevi, ikmal ve bakım merkezi, matbaa, laboratuvar, müze, mehteran ve bando faaliyeti yürütenler ile okul ve üniversite gibi askeri kuruluşları ifade eder.

Bu Kanun kapsamına giren işletmelere toplam yüz milyon Türk lirası sermaye tahsis olunmuştur.

Tahsis edilen sermaye miktarı Cumhurbaşkanı kararıyla beş katına kadar artırılabilir.

Döner sermayenin işletmelere tahsisi, tahsis edilen miktarların azaltılıp veya çoğaltılması Millî Savunma Bakanlığınca yapılır.

Döner sermaye verilen kurumların müdürlük veya komutanlıkları; Milli Savunma, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı hizmetlerine öncelik vermek ve aksatmamak şartıyla, kamu yararının gerektirdiği veya teknik olarak bu kurumlarda yapılması zorunlu bulunan hallerde; Genel Bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerden, özel idare ve belediyelerden, kamu kuruluşlarından ve sermayesinin yarısından çoğuna Devletin katıldığı kuruluşlardan sipariş almaya, bu siparişler sebebiyle her türlü ticari işlemlere girişmeye ve gerektiğinde müşterek imalatta bulunmaya yetkilidir.

Döner sermaye kuruluşlarının 1 inci fıkrada belirtilen kurum ve kuruluşlar dışındaki yerli gerçek ve tüzelkişilerle olan ticari ilişkilerine; sipariş kabul edecek döner sermaye kuruluşunun iş kapasitesi esas alınarak, Yönetmelikte belirlenecek mali sınırlar içerisinde kurumun müdürü veya

komutan veya bağlı bulunduğu Kuvvet Komutanlığı veya Milli Savunma Bakanlığınca izin verilir.

Döner sermaye kuruluşlarının yabancı gerçek ve tüzelkişilerden sipariş alması, siparişler sebebiyle bunlarla işbirliği yapması, her türlü ticari işlemlere girmesi ve gerektiğinde müşterek imalatta bulunması Milli Savunma Bakanlığının iznine bağlıdır.

Kuvvet Komutanlıklarına (Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil) ait her türlü hizmetler kuvvet ve kurum farkı gözetmeksizin döner sermaye kapsamı dışında yürütülür.

Döner sermaye dahil olmak üzere kurumların imkan ve kabiliyetlerinin kullanılmasında öncelik Türk Silahlı Kuvvetleri hizmetlerine ait olup, döner sermaye  kapsamında kabul edilebilecek diğer siparişlerin asli hizmetleri aksatmaması için gerekli tedbirler ilgili Kuvvet Komutanlığı ve Kurum Amirliklerince zamanında alınır.

Döner sermaye işlemleri 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu hükümleri ile Sayıştay vizesine tabi değildir. (1)

Ancak, döner sermaye ile yapılan işlemlerden doğan gelir ve giderler için mali yılın sona ermesinden itibaren en geç iki ay içinde bir bilanço düzenlenerek, gelir ve gider belgeleriyle birlikte denetim için Sayıştaya bilanço ve eklerinin birer nüshası da Maliye ve Gümrük Bakanlığına gönderilir.

Döner sermaye genel bütçeden sağlanan ödenekler ile işletme faaliyetlerinden doğan karlardan meydana gelir.

İşletmelerin ödenmiş sermayesi 3 üncü madde uyarınca tahsis edilen sermaye tutarına ulaşıncaya kadar karlar sermayeye eklenir.

3 üncü maddede belirtilen sermayenin tamamı ödenmiş hale geldikten sonra yıllık karlar hesap dönemini takibeden 4 üncü ayın sonuna kadar Genel Bütçeye gelir kaydedilmek üzere Hazineye yatırılır.

Geçerli bir mazerete dayanmaksızın zamanında yatırılmayan karlar; işletmeden 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca hesaplanan gecikme zammı, ita amiri ve işletme saymanından yarı yarıya alınmak üzere aynı Kanun hükümleri dairesinde tahsil olunur.

Döner sermayenin konusunu teşkil eden hizmetlerin yürütülmesi için gerekli giderler ile yönetmelikte belirlenecek miktarlara kadar kuruluş veya birimin araç, gereç, araştırma ve diğer ihtiyaçlarının karşılanması için yapılacak giderler döner sermayeden karşılanır.

Döner sermaye verilen kurumların müdürlükleri, döner sermaye işlerinin yürütülmesi için miktarı Bakanlar Kurulunca saptanacak sınırlar içinde milli banka veya kuruluşlardan kredi almaya ve bu bankalar nezdinde borçlu hesap açtırmaya yetkilidir.

Kurumların esas kadrolarındaki subay ve astsubaylar ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel döner sermaye işlerinde ek görevle çalıştırıldıkları takdirde, bu personelin 14 üncü maddeye göre ödenecek ek ücretleri ile, kurumların esas kadrolarındaki işçiler döner sermaye işlerinde çalıştırıldıkları takdirde, bunların çalışma saatlerine ait ücret ve primleri ve döner sermaye çalışmaları için esas kadroya ek olarak alınacak memur ve işçilerle sözleşmeli personele yapılacak her türlü ödeme ve masraflar döner sermayeden karşılanır.

(Ek ikinci fıkra:30/6/2022-7415/13 md.) Millî Savunma Bakanlığınca yürütülen personel ve askerî öğrenci temin faaliyetleri için oluşturulan komisyonlarda görev yapan diğer kamu kurum ve kuruluşları personeline görev yaptıkları her gün için, (750) gösterge ve ayda en fazla (12.000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçmemek üzere döner sermaye gelirlerinden ücret ödenebilir. Ödenecek ücret, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.    

Milli Savunma hizmetlerinde kullanma yeri kalmadığı anlaşılan araç, gereç ve malzemeler, günün piyasa değeri üzerinden döner sermayeye devredilebilir. Döner sermayeye ait araç, gereç ve malzemeler de Milli Savunma hizmetlerinde kullanılmak üzere aynı esaslar çerçevesinde devredilebilir.

Piyasa değerinin ne şekilde tespit edileceği, devir işlemlerine ilişkin esaslar ve yetki sınırları yönetmelikte gösterilir.

Bağlı olduğu kuruma ait olup münhasıran döner sermaye işletmesinde kullanılan bir yıldan fazla ömürlü tesisat, teçhizat, makine, taşıt, alet, edevat, mefruşat ve benzeri demirbaş eşya için amortisman ayrılması zorunludur. Anılan iktisadi değerler için ayrılan amortisman tutarı hesap dönemini takip eden 4 üncü ay içinde gelir kaydolunmak üzere ilgili saymanlığa yatırılır. Aksi takdirde 7 nci maddenin 4 üncü fıkrasında öngörülen usul ve esaslar içinde tahsil edilir.

(Değişik: 22/1/2015-6586/75 md.)Birinci fıkra kapsamına giren demirbaşların bağlı olunan kurum ile birlikte kullanılması sebebiyle ayrılacak amortismandan işletmece yüklenilecek kısmın tespit edilememesi durumunda yıllık satış tutarının %2’si, yukarıda belirtilen usul ve esaslar dairesinde ilgili saymanlığa yatırılır.

Bağlı oldukları kuruma ait veya tahsisli olup, münhasıran döner sermaye işletmesinin kullanımına bırakılmış olan binaların bakım, onarım, ısıtma, aydınlatma ve benzeri giderleri döner sermaye işletmelerince karşılanır. Faaliyetlerini bağlı bulundukları kuruma ait veya tahsisli binalarda, bu idarelerle birlikte sürdüren döner sermaye işletmelerince bu binaların bakım, onarım, ısıtma, aydınlatma ve benzeri giderlerine iştirak edilmez. (Değişik cümle: 22/1/2015-6586/76 md.)Ancak, asker hastaneleri hariç olmak üzere bina giderlerine katılma payı olarak aylık satış tutarının %5’i gelir kaydedilmek üzere, takip eden ay içinde ilgili saymanlığa yatırılır.

Döner sermaye işlerini yürütmek için tertiplenecek kadrolara ait hizmetler, Kurum görevlilerine Milli Savunma Bakanlığı ve Kuvvet Komutanlıklarındaki subay ve astsubaylarla 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personele ek görev olarak verildiği takdirde, döner sermaye gelirlerinden ödenmek üzere kendilerine her yıl Bütçe Kanunlarında gösterilen maaşlara ait katsayının, taban olarak belirlenen 2000, tavan olarak belirlenen 4000 rakamı ile çarpılmasından elde edilecek tutar arasında, Milli Savunma Bakanlığı Döner Sermaye Yönetim Kurulunca belirlenecek miktarda ek görev ücreti ödenebilir. (1)
    

Döner sermaye işletmelerinin faaliyet alanları, mali, bütçe, idari ve denetim işlemlerinin yürütülme şekli, muhasebe usulleri ile yönetim kurulunun teşkili ve bu Kanunun uygulanması ile ilgili diğer hususlar Milli Savunma Bakanlığınca hazırlanıp Maliye ve Gümrük Bakanlılğı ile Sayıştay Başkanlığının da görüşleri alınarak yürürlüğe konulacak Yönetmelikte gösterilir.

(Değişik birinci fıkra: 22/5/2012-6318/61 md.) 211 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununun 69 uncu maddesinin (d) bendi ile 70 inci maddesi kapsamındaki hak sahipleri ve mevcut yatak miktarı içinde her yıl yüzde ondan aşağı olmamak üzere Genelkurmay Başkanlığı tarafından belirlenecek oran veya sayıda sivil hastalar, döner sermaye teşkil edilmiş askerî hastanelerde muayene ve tedavi olabilirler.

Hastaların, döner sermaye teşkil edilmiş askerî hastanelerde yapılan muayene ve tedavilerine ait giderlerin karşılığı, askerî hastane döner sermayelerine ödenir.

Kurumları tarafından askerî hastanelere sevk edilen hastaların muayene ve tedavi ücretleri ise, muayene ve tedavi giderlerine ilişkin belgelere dayanılarak, askerî hastanelerin döner sermayelerine kurumlarınca ödenir.

Milli Savunma Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi gelirlerinden yapılacak kesintiler ile tahsil edilecek vergiler, gelirlerin dağıtımı ve tahsisi ile bu gelirlerden Üniversitenin rektör dâhil akademik yöneticileri ve genel sekreteri ile sivil ve asker öğretim elemanlarına yapılacak ödemeler hakkında, (c) ve (h) fıkraları hariç 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58 inci maddesi hükümleri uygulanır.

Aylıklarını 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanununa göre alanların 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesine göre ek ödeme matrahlarının belirlenmesinde, aylıklarını 11/10/1983 tarihli ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa göre alan aynı akademik unvan ve derecedeki sivil öğretim elemanlarının mali hakları esas alınır.

9/11/2016 tarihli ve 6756 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesine göre yapılacak ödemenin net tutarı, bu madde uyarınca aynı aya ilişkin yapılacak net ödeme tutarından mahsup edilir.

12 Haziran 1959 tarihli ve 7356 sayılı Kanun ile 2 Ocak 1961 tarihli ve 203 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi ve 30 Mayıs 1973 tarihli ve 1738 sayılı Kanunun 7 nci maddesi gereğince tahsis edilmiş döner sermayeler, bu Kanun uyarınca döner sermaye verilen kurumlara aynen devredilir. Bu Kanun uyarınca çıkarılacak yönetmelik yürürlüğe konuluncaya kadar mevcut yönetmeliğin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

Yürürlükten kaldırılan hükümler
    

Yüz milyon Türk lirasına çıkarılan sermaye tutarı mevcut sermayenin işletilmesinden elde edilecek kârlar ile karşılanır.

12 Haziran 1959 tarihli ve 7356 sayılı Kara, Deniz ve Hava Kuvvetlerine Bağlı Fabrikalara Mütedavil Sermaye Tahsisine Dair Kanun ile 22 Nisan 1341 tarihli ve 657 sayılı Harita Genel Komutanlığı Kanununun 4 ve 6 ncı maddelerinin değiştirilmesine ve bu Kanuna iki madde ile bir geçici madde eklenmesine dair 2 Ocak 1961 tarihli ve 203 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi ve 30 Mayıs 1973 tarihli ve 1738 sayılı Seyir ve Hidrografi Hizmetleri Kanununun 7 nci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
    

Bu Kanun yayımını takip eden mali yıl başında yürürlüğe girer.

Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.