Kanun 3645 (1939) - İSTANBUL ELEKTRİK,TRAMVAY VE TÜNEL İDARELERİ TEŞKİLAT VE TESİSATININ İSTANBUL BELEDİYESİNE DEVRİNE DAİR KANUN

İstanbul Elektrik, Tramvay ve Tünel Şirketlerinin satın alınmasına dair mukavelenamelerin tasdikı hakkındaki kanunlarla bu kanunlara bağlı mukavelenameler mucibince Hükümete intikal eden haklar ve vecibeler ve bilcümle tesisat ve mezkür kanunlarla vücuda getirilmiş olan teşekküller bütün hak, salahiyet ve vecibelerile İstanbul Belediyesine devredilmiştir.

Bu kanunla İstanbul Belediyesine devrolunan idareler "İstanbul Elektrik, Tramvay ve Tünel İşletmeleri Umum Müdürlüğü" adı ile kurulacak hükmi şahsiyeti haiz ve İstanbul Belediye Reisliğine bağlı bir Umum Müdürlük tarafından idare olunur.

Umum Müdürlüğün vazifeleri:

A) Kendisine intikal eden menfaatleri istifa ve tahmil edilen vecibeleri ifa etmek,

B) (Değişik: 28/2/2006-5466/ 1md.) İstanbul'un Rumeli ve Anadolu yakaları ile civarında ve Adalarda elektrik kudreti tevzi etmek üzere elektrik tesisatını ve elektrikli tramvay şebekesini ve tünel tesisatını ihtiyaca göre tanzim, ıslah, tadil ve tevsi etmek ve bu işler için muktezi gayrimenkulleri istimlak etmek ve işletmelerine hadim bütün muameleler ve teşebbüslerde bulunmak ve lüzum görülürse troleybüs ve otobüs servisleri ihdas etmek, işletmek ve işlettirmek suretiyle münakalatı temdit ve takviye etmektir.

Halen tatbik edilmekte olan tarifelerin ve idare ve işletme ve tesise müteallik usul ve esasların icabına göre usulü dairesinde tadil ve tebdiline Nafıa Vekili salahiyetlidir.

Bu tarifeler haricinde ücretli veya meccani olarak hiç bir şahıs ve müesseseye elektrik cereyanı verilemez.

İş veya mukavele icabı meccanen verilecek elektrik cereyanı tarife cetvellerinde gösterilir.

Umum Müdürlük, bu kanunda yazılı esaslara ve hususi hukuk hükümlerine göre idare olunur. Muameleleri; arttırma, eksiltme ve ihale ve Muhasabei Umumiye kanunlarına ve belediye muhasebe nizamnamesi hükümlerine tabi değildir.

Alım ve satım işleri, Dahiliye ve Nafıa Vekaletlerince konulacak usullere göre idare edilir.

Umum Müdürlüğün idare ve işletme masraflarını ihtiva eden bütçelerile kadroları Umum Müdürlükçe hazırlanarak belediye meclisince tasdik olunur. Bunlardaki değişiklikler hakkında da ayni muamele yapılır.

Bütçelere mütenazır kati hesaplarla birlikte bilançolar, tetkik ve tasdik edilmek üzere sene sonundan itibaren altı ay içinde belediye meclisine verilir. Belediye meclisinin tasdikı Umum Müdürlüğün ibrasını da tazammun eder. Tramvay için meccanen verilebilecek paso miktarı icap ve zarurete göre ve miktarı 300 ü geçmemek şartile her sene bütçesile birlikte belediye meclisince tesbit edilir.

Belediye meclisi, Umum Müdürlüğün bilcümle muamelat ve hesabatını tetkik ile mükellef olmak ve uhdelerinde başka hiç bir vazife bulunmamak üzere mütehassıs iki zatı her sene Umum Müdürlük murakıplığına tayin eder. Bunların aylıkları Umum Müdürlük bütçesinden ödenmek üzere bu meclisçe tespit edilir. Murakıplar muamelata müdahale edemezler ve icra işlerile meşgul olamazlar.

(Ek fıkra: 10/3/1954 -6349/3md.) İstanbul Belediye Meclisi azası murakıplığa intihap olunamazlar.

Umum Müdürlükçe hazırlanacak bütçe layihaları ve tadilleri evvel emirde murakıplara tevdi edilir. Bu hususta murakıplar tarafından verilecek raporlar bu layihalara bağlanır.

Murakıplar bilümum varidat ve sarfiyatın icrasından sonra evrakı müsbitesini senesi zarfında ve zamanında tetkik ve bunların müessesenin mevzuatına ve cari usullerine uygun olup olmadıklarını tesbit ve icabında muamelatı teftiş ile mükellef olup bilanço ve hesabı katiler senenin hitamından itibaren üç ay zarfında Umum Müdürlükçe kendilerine tevdi olunur.

Bunlar üzerinde yapılacak tetkikat hulasasını müşir raporlar sene zarfında yapılan tetkik ve teftiş neticelerini de ihtiva etmek üzere Meclise sevkedilecek kati hesaba ve bilançoya bağlanır.

Bilançoların birer sureti, bu hususta belediye meclisinin ittihaz ettiği kararlarla birlikte Dahiliye ve Nafıa Vekaletlerine gönderilir.

İstanbul Elektrik, Tramvay ve Tünel Şirketlerinden ve bu işleri devir alan idarelerden alınan menkul ve gayrimenkul emval ve eşya, alat ve edevat vesair kıymetlerin müfredatı itibarile ayrı ayrı birer defterleri tanzim olunur. Bu emvalin kıymetleri yekünları ve mevcut mütedavil sermayeleri bu müesseselerin sermayelerini ve bütün yekün da umum müdürlüğün sermayesini teşkil eder.

Umum Müdürlüğün istifa edeceği her türlü varidattan:

A) İdare ve işletme vesair bilümum masraflar;

B) Belediye hissesi;

C) Mübayaa taksitleri karşılığı olarak Hazineye tevdi edilecek mebaliğ;

D) 9 uncu maddede yazılı hisseler;

E) Tecdid akçeleri;

Çıkarıldıktan sonra geri kalan safi hasılatın %10 u fevkalade masraflar ile kar ve zarar hesabında vukuu melhuz açığı karşılamak üzere ihtiyat akçesi olarak indirilir ve mütebakisi tesisatın ıslah ve tevsiine sarfolunur. Islah ve tevsiat işleri tamamen bittikten sonra kalan mebaliğ İstanbul Belediyesi bütçesinde açılacak fasla irat kaydolunur.

Tramvay ve tünel satın alma mukavele ve kanunları mucibince satın alma bedellerinden mahsubu yapılan sandıklar sermayeleri ile hususi serma yelerin 31/12/1938 tarihindeki matlup bakiyeleri % 5 faizle birlikte her sene elli bin liradan aşağı olmamak üzere Umum Müdürlük hasılatından ödenir.

Umum Müdürlük; bu kabil Devlet müesseseleri memurları tekaüt sandıklarına dair olan hususi kanunlarla müessese ve memurlar için kabul edilen vecibe, hak ve menfaatleri geçmemek üzere kendi memurları için bir tekaüt sandığı teşkiline mezundur. Bu husus bir yönetmelik ile tesbit olunur. Yukarıda yazılı sandık sermayelerile hususi sermayelerin de bu işte sureti istimali bu yönetmelikte gösterilir.(1)

Genel Müdür, Belediye Başkanının inhası üzerine Çevre ve Şehircilik Bakanı tarafından; Genel Müdür Yardımcıları, Genel Müdürün teklifi, Belediye Başkanının inhası ile Vali tarafından; kısım müdürleri, Genel Müdürün inhası ile Belediye Başkanı; diğer memur ve müstahdemler doğrudan doğruya Genel Müdür tarafından tayin olunurlar.(2)

Mühendis, Mimar ve Fen Memurları hakkında, 3611 sayılı Kanunun 28 inci maddesi hükmü uygulanır.

İstanbul Belediye Reisliği, Umum Müdürlüğün fenni ve idari işlerinde çalıştırılmak ve hizmet müddetleri beş yılı geçmemek üzere lüzum görülecek yabancı mütehassısların celbine ve bunlarla mukaveleler akdine Dahiliye Vekilinin muvafakatile salahiyetlidir.

Elektrik cereyanının açılması, kesilmesi veya arıza hakkında aboneler tarafından Umum Müdürlüğe yapılacak müracaatlar yazı ile olduğu takdirde de damga resminden muaftır.

Umum Müdürlüğün kazanç vergisi bu vergiye tabi karının yüzde on ikisi nispetinde alınır.

Umum Müdürlüğün deruhte ettiği hizmetlerin ifasına muktazi arazi ve arsalarla binalar, belediyelerce yapılacak istimlak hakkındaki kanun hükümlerine göre istimlak olunur.

1/1/1944 tarihine kadar tesisatın ıslah ve tevsii için celbedilecek her türlü malzeme, makine, alat ve edevat ve kablolar gümrük resminden muaftır.

Umum Müdürlüğün devren alacağı gayrimenkullerin devir ve tesciline ait muameleler ve evrak damga resmine ve diğer resim ve harçlara tabi değildir.

3481 numaralı kanunla tesis edilen İstanbul Elektrik İşleri Umum Müdürlüğü ve buna bağlı Tramvay ve Tünel muvakkat idareleri için mevcut kanunlarla Nafıa Vekaletine verilen vazife ve salahiyetlerin devir neticesine kadar Münakalat Vekaletince istimaline devam edilir.

İstanbul Elektrik, Tramvay ve Tünel idarelerine ait ve devir tarihinde mevcut bilümum tesisat, nukud ve evrak Münakalat Vekaletince teşkil edilecek bir tasfiye heyeti tarafından yeni idareye devir ve o tarihe kadar olan hesabat neticesi 3481 numaralı kanunda yazılı şekiller dairesinde tetkik olunur. Devre müteallik bilümum sarfiyat bu kanunla teşkil edilen Umum Müdürlükçe ödenir.

Bu kanun neşri tarihinden muteberdir.

Bu kanunun hükümlerini icraya Dahiliye, Maliye, Nafıa, Gümrük ve İnhisarlar ve Münakalat Vekilleri memurdur.