Kanun 4456 (1999) - TÜRKİYE KALKINMA BANKASI ANONİM ŞİRKETİNİN KURULUŞU HAKKINDA KANUN

Bu Kanun ile düzenlenen hususlar dışında özel hukuk hükümlerine tabi ve anonim şirket şeklinde, tüzelkişiliğe sahip, bir kalkınma ve yatırım bankası kurulmuştur.
	
Bankanın unvanı "Türkiye Kalkınma Bankası Anonim Şirketi" dir. Kısaltılmış unvanı "TKB" dir. 

(Değişik üçüncü fıkra: 2/7/2018-KHK-703/150 md.) Banka, Cumhurbaşkanınca görevlendirilen bakanlıkla ilgilidir.

(Değişik dördüncü fıkra: 13/2/2011-6111/141 md.) Bankanın merkezi ana sözleşmesi ile belirlenir.

Bu Kanunda geçen;

1."Bakanlık" deyimi Cumhurbaşkanınca görevlendirilen bakanlığı,

2."Bakan" deyimi Cumhurbaşkanınca görevlendirilen bakanı, 

3."Banka" deyimi Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş.'yi (TKB)'yi 

ifade eder.

Bankanın amacı; Türkiye'nin kalkınması için, anonim şirket statüsündeki teşebbüslere karlılık ve verimlilik anlayışı içinde kredi vermek, iştirak etmek suretiyle finansman ve işletme desteği sağlamak, yurtiçi ve yurtdışı tasarrufları kalkınmaya dönük yatırımlara yöneltmek, sermaye piyasasının gelişmesine katkıda bulunmak, yurtiçi, yurtdışı ve uluslararası ortak yatırımları finanse etmek ve her türlü kalkınma ve yatırım bankacılığı işlevlerini yapmaktır.

Banka bu amaçları gerçekleştirmek üzere;

1. Türk Lirası ve döviz olarak kısa, orta ve uzun vadeli her türlü nakdi ve gayri nakdi kredi açabilir, kar ortaklığı veya kiralama esaslı kredi işlemleri yapılabilir. Yerli ve yabancı kişi ve kurumlara gerekli teminatın alınması karşılığında garanti verebilir ve aracı olabilir.

2. Her türlü menkul kıymetleri satın alabilir, satabilir ve tahvil garantisi verebilir.

3. Araştırma, proje, geliştirme ve eğitim çalışmaları yapabilir veya yaptırılabilir, teknik yardım verebilir. Finansman ilişkilerinde bulunduğu şirketlerin rantabl çalışmalarını sağlayıcı önlemleri alabilir.

4. Şirketlere kredi açabilir, yurtiçinde ve yurtdışında kurulmuş şirketlere iştirak edebilir, gerektiğinde rehabilitasyon, bonifikasyon, konsolidasyon yapabilir. Bankanın öncülüğünde şirket kurabilir ve iştiraklere ait hisse senetlerini alabilir, satabilir, geri alabilir ve kar garantisi verebilir.

5. İthalat, ihracat ve görünmeyen muameleler gibi her türlü kambiyo işlemlerini yapabilir ve döviz pozisyonu tutabilir.

6. Sigorta acentalığı yapabilir.

7. Gerekli izinleri almak kaydıyla yurtiçinde ve yurtdışında şube ve temsilcilik açabilir.

8. Yurtiçi ve yurtdışı finansman kurumlarıyla işbirliği yapabilir, bunların katıldığı ulusal ve uluslararası kuruluşlara üye olabilir.

9. Yurtiçi ve yurtdışı finansman kuruluşları ile para ve sermaye piyasalarından ve her türlü fonlardan kaynak sağlayabilir.

10. Sanayide mülkiyetin geniş halk kitlelerine yayılmasını sağlayacak tedbirleri alır.

11. Banka kaynaklarını kalkınma planı ve yıllık programların hedef ve ilkelerine uygun olarak kullanır.

12. Amacın gerçekleşmesine yardımcı olacak her türlü kalkınma ve yatırım bankacılığı işlemleri yapabilir.

13. Her türlü menkul ve gayrimenkul malları alır, satar, kiralar, kiraya verir, leh ve aleyhte rehin, ipotek, intifa, irtifak hakları, gayrimenkul mükellefiyetleri ve sair hakları tesis edebilir.

14. Banka açtığı krediler karşılığında, menkul rehni, ticari işletme rehni ve gayrimenkul ipoteği de dahil olmak üzere her türlü teminatı alabilir.

Bankanın amacına ulaşmasını sağlayacak öz ve yabancı kaynaklar şunlardır:

a) Özkaynaklar

1. Seymaye,

2. İhtiyatlar ve karşılıklar.

b) Yabancı kaynaklar

1. Hazine kefaletiyle Türk Lirası veya döviz mukabili çıkarılacak tahviller,

2. Hazine ve T.C.Merkez Bankasınca açılacak krediler, verilecek avanslar,

3. Gerektiğinde Hazine kefaleti verilmek suretiyle yerli ve yabancı kurulaşlardan 
sağlanacak krediler,

4. Diğer kaynaklar.

Banka, sermaye piyasası mevzuatı uyarınca menkul kıymetler yatırım ortaklığı ve menkul kıymetler yatırım fonu kurabilir ve aracı kurum olarak faaliyet gösterebilir.

Banka kayıtlı sermaye sisteminde olup, kayıtlı sermayesi 75 000 000 000 000 TL.dir. Bankanın hisse senetleri nama yazılıdır.
	
Bankanın kayıtlı sermaye tavanı içinde sermaye artırımı Yönetim Kurulu kararı ile gerçek-leştirilir. Kayıtlı sermaye tavanı ise, Genel Kurul kararı üzerine Cumhurbaşkanınca artırılabilir. (1)
	
Yönetim Kurulu; rüçhan haklarını kısıtlamaya, itibari değerin üzerinde hisse senedi çıkar-maya, tahsisli pay satışı yapmaya ve hisse senetlerini değişik kupürler halinde bastırmaya yetkilidir. 
	
Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde, Bankanın kayıtlı sermaye sisteminin işleyişi 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu çerçevesinde yürütülür.

Banka, yürürlükteki mevzuat uyarınca her türlü menkul kıymet çıkarabilir ve satabilir.

Bankanın Hazine kefaletiyle çıkaracağı tahviller, Devlet tahvillerinin sahip olduğu her türlü hak, imtiyaz ve muafiyetlerden istifade eder.

Banka, kaynaklarını yıllık plasman programına göre kullanır.

Plasman programında;

a)Kaynakların sektörlere, yörelere ve şirket yapılarına göre tahsisi,

b) İştirak ve kredi için yapılacak tahsisler,

c) Yörelere ve şirket yapılarına göre uygulanacak kredi faizleri, vadeleri ve ödenmesiz 
dönemleri belirtilir. Yıllık plasman programları Bakanlık ile Maliye Bakanlığına gönderilir.

Bankanın hesap dönemi takvim yılıdır.

Banka, her hesap dönemi için faaliyetlerini düzenleyen bir iş programı hazırlar. Bu iş programında;

a) 8 inci maddede sözü edilen plasman programına,

b) Personel kadrosuna,

c) Yatırım programına,

d) Gelir ve gider bütçesine,

e) Finansman programına,

f) Değerlendirme kıstaslarına,

g) İşçi şirketi tanımına,

h) Gerekli görülen diğer konulara,
Yer verilir.

Genel Kurul, Banka hisse senedi sahiplerinden meydana gelir. Genel Kurul, bu Kanun hükümleri saklı olmak üzere Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre görev yapar.

Yönetim Kurulu, Genel Kurula karşı sorumlu karar organıdır.

a) Yönetim Kurulu;

1. Genel Müdür,

2. Hissedarlar arasından Genel Kurulca seçilecek altı üye,

Olmak üzere bir başkan, toplam yedi üyeden teşekkül eder.

b) Banka Yönetim Kurulu üyeliğine seçilebilmek için;

1. Devlet memurluğuna atanabilme genel şartlarına sahip bulunmak,

2. Yüksek öğrenim yapmış olmak,

3. Hissedarlar arasından Genel Kurulca seçilecek üyelerden üçünün hukuk, iktisat, işletmecilik, maliye, bankacılık, kamu yönetimi ve dengi dallarda veya bu dallarla ilgili mühendislik alanlarında en az lisans düzeyinde öğrenim görmüş olması gerekir. Diğer üyelerde ise mesleki ihtisas şartı aranmaz.

c) Yönetim Kurulunun başkanı Genel Müdürdür.

d) Yönetim Kurulu üyelerinin görev süresi üç yıldır. Görev süresi sona eren üyeler tekrar seçilebilirler. Süresi dolmadan üyeliğin boşalması halinde, Türk Ticaret Kanunu hükümleri uygulanır.

e) Yönetim Kurulu, en az ayda iki defa üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır. Kararlar bu salt çoğunluğun oybirliği ile alınır. Çekimser oy kullanılamaz. Oyların eşitliği halinde başkanın oyu iki sayılır.

Yönetim Kurulunun temel görevi Genel Kurul kararları ve ilgili mevzuat ile kalkınma planı ve yıllık programlar çerçevesinde, Bankanın bu Kanun ile belirlenen amaçlarının gerçekleşmesini sağlamaktır.

Yönetim Kurulu bu meyanda;

a) Şirketlere kredi açılmasına, sermayelerine iştirak edilmesine, Bankanın öncülüğünde şirket kurulmasına ve iştiraklere ait hisse senetlerinin satılmasına geri alınmasına ve kar garantisi verilmesine karar verir.

b) Yurt içinde ve dışında temsilcilikler, şubeler ve irtibat büroları açılmasına ve kapatılmasına karar verir.

c) Bankaya kaynak sağlanması için gerekli tedbirler ve kararları alır.

d) Orta ve uzun vadeli planlar ile bu Kanunun 9 uncu maddesine göre hazırlanacak yıllık iş programını onaylar, izler ve gerektiğinde değiştirir.

e) Yıllık faaliyet raporu, bilanço ve kar-zarar hesabını ve karın dağıtım şeklini hazırlayarak Genel Kurula önerir.

f) Banka faaliyetlerinin etkin bir şekilde yürütülebilmesi için gerekli organizasyonu ve çalışma usullerini tespit eder ve yönetmelikleri karara bağlar.

g) Genel Müdürün önerisi üzerine üst düzey yöneticileri tayin eder ve bunların görev ve yetkilerini belirler.

h) Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Genel Müdürlük makamlarının boşalması halinde, (…)(1)   Yönetim Kurulu Başkanlığına vekalet edecek Yönetim Kurulu üyesini ve Genel Müdürlüğe vekalet edecek Genel Müdür Yardımcısını seçer ve Bakanın onayına sunar.

ı) Bankanın iştiraklerindeki yönetim kurulu üyeleri ve denetçi adaylarını bu konuda uzman kişiler arasından seçer.

j) Mevzuatla verilen diğer görevleri yapar.

Yönetim Kurulu gerekli gördüğü takdirde yetkilerinin bir bölümünü, sınırlarını belirterek Genel Müdüre devredebilir. Genel müdür, yetkili kılındığı hususlardaki uygulamaları hakkında Yönetim Kuruluna ilk toplantısında bilgi verir. Yetki devri Yönetim Kurulunu sorumluluktan kurtarmaz.

(Mülga birinci fıkra: 2/7/2018-KHK-703/150 md.)

(Mülga ikinci fıkra: 2/7/2018-KHK-703/150 md.) 

Genel Müdürün görev ve yetkileri aşağıda belirtilmiştir:

a) Bankayı ilgili mevzuat, Genel Kurul ve Yönetim Kurulu kararları doğrultusunda yönetir.

b) İdare ve yargı mercilerinde ve üçüncü kişilere karşı Bankayı temsil eder ve temsil yetkisini gerektiğinde devreder.

c) (Mülga: 2/7/2018-KHK-703/150 md.)

d) Banka sermayesi ile mali kaynakların, kuruluş amacına ve verimlilik esaslarına uygun bir şekilde kullanılmasını sağlar. 

e) Mevzuatın verdiği diğer görevleri yapar. 
	
Genel Müdür, gerekli gördüğü takdirde yetkilerini kısmen daha alt kademelere devredebilir. Yetki devri Genel Müdürü sorumluluktan kurtarmaz. 

Banka hizmetlerinin gerektirdiği görevler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve diğer kanunların sözleşmeli personel hakkındaki hükümlerine tabi olmayan sözleşmeli personel eli ile yürütülür. 
 
Banka personelinin hizmete alınmaları, görev ve yetkileri, nitelikleri, atanma, ilerleme, yükselme, görevden alınma şekilleri, disiplin esasları, yükümlülükleri, unvan ve sayıları Cumhurbaşkanınca çıkarılacak yönetmelik ile düzenlenir. 
 
Banka personelinin ücret ile diğer mali ve sosyal hakları ile sözleşme esasları Cumhurbaşkanı Kararı ile belirlenir. Ayrıca Banka personeline çalıştığı günlerle orantılı olarak Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında birer aylık ücret tutarında ikramiye ödenir. Ancak, aylık ücret, her türlü sosyal yardımlar, zam, tazminat, ödenek veya diğer adlar altında yapılan bütün ödemelerin (ikramiyelerden bir aya isabet eden miktar dahil, yönetim üyeliği ücreti hariç) aylık ortalaması Yüksek Planlama Kurulunca Banka için tespit edilecek üst sınırı aşamaz. 

Banka personeli, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine tabidir. Hizmet sü-relerinin değerlendirilmesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılır. 
 
Banka personelinin emeklilik işlemlerinde, Genel İdari Hizmetleri sınıfında görev yapan Genel Müdürler için belirlenen ek gösterge rakamını geçmemek üzere, ifa ettikleri görevleri itibariy-le, Devlet Memurları Kanununa göre girebilecekleri sınıflardaki benzer görevlerin aynı kadro, unvan ve derecesi için belirlenmiş ek göstergeler ve makam tazminatları uygulanır. 

Bankanın Denetim Kurulu üç üyeden oluşur.

Denetim Kurulu üyeleri hissedarlarca önerilen adaylar arasından Genel Kurulca seçilir.

Denetçilerde, Yönetim Kurulu üyeleri için gerekli şartlar aranır. Denetçiler, Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümlerine göre çalışır.

Denetim Kurulu üyelerinin görev süresi üç yıldır. Görev süresi sona erenler tekrar seçilebilir. Süresi dolmadan üyeliğin boşalması halinde Türk Ticaret Kanununun hükümleri uygulanır.

Banka, Sayıştay denetimine, 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununa, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa, 6245 sayılı Harcırah Kanunu ile bunların ek ve değişikliklerine tabi değildir. Bankanın taşınır ve taşınmaz malları,paraları,hak ve alacakları haczedilemez. Banka kuruluş amacı ve faaliyet konularının gerçekleşmesi için gayrimenkulleri tasarruf eder, kiralar, kiraya verir, leh ve aleyhte rehin, ipotek, intifa, irtifak hakları, gayrimenkul mükellefiyetleri ve sair hakları tesis eder.

Bankanın, Yatırımları Teşvik Fonundan kullandırdığı krediler ve bu kredileri kullanan şirketlerce Bankaya yapılan her türlü ödemeler banka ve sigorta muameleleri vergisinden muaftır.

Bu kredi işlemleri ile ilgili senetler, makbuzlar, taahhütname, mukavelename, kefaletname ve temliknameler, teminat ve kefalet mektupları, mektup ve telgraflar, dekontlar, münakale, tediye, irsal, teslim, tahsil emirleri ve her nevi kağıtlar, kayıtlar, defterler, hesap hülasaları, kredi lehdarlarından Bankaca alınacak beyanname,bilanço ve işletme hesabı hülasaları, menkul rehni ve gayrimenkul ipoteği işlemleri; bu şirketlerin Banka emrine tanzim edeceği senetler, reeskont senetleri, damga vergisinden, noter ve tapu harçlarından ve her türlü harçlardan muaftır.

Bankanın amaçları doğrultusunda taşınmaz mal alım satımı ile açtığı kredilerin teminatını teşkil eden taşınır ve taşınmaz malların icrada, iflasta veya haricen satışında Banka üzerinde kalması halinde, satış devir ve intikal ile ilgili her türlü işlemler, girdiği ihalelerle ilgili işlemler, tahvil ihracı dahil yurtdışından temin ettiği krediler ve bu kredilere ait işlemler, açılan kredilere mahsuben yapılan tahsilatlar, mahkemeler ve icra daireleri nezdinde açacağı dava, takip ve talepler; teminattan, damga, katma değer, veraset ve intikal, banka ve sigorta muameleleri vergilerinden, noter, tellallık, tapu, icra, tahsil, feragat, cezaevi harçlarından ve diğer her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. 

Bankanın gayrisafi karından vergi ve diğer yasal yükümlülükler ayrıldıktan sonra dağıtılabilir kardan, Türk Ticaret Kanunu, Bankalar Kanunu ve sair ilgili mevzuat hükümlerine göre birinci temettü dağıtımı gerçekleştirilir.

Bu şekilde dağıtılacak birinci temettüden sonra kalan karın, Genel Kurulca tespiti yapılacak % 5'e kadar olan kısmı, personelin brüt üç aylık ücreti ile sınırlı olarak Yönetim Kurulunun tespit edeceği esaslar dahilinde dağıtılmak üzere temettü olarak personele ayrıldıktan sonra, kalan kardan Türk Ticaret Kanunu ve Genel Kurulca gerekli görülen diğer ödenek ve yedek akçeler ayrılır ve kalanı Genel Kurulca pay sahiplerine ikinci temettü payı olarak dağıtılır.

Genel Kurul toplantılarında her hissenin bir oy hakkı vardır. Genel Kurulda oylar Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kullanılır.

Bankaya ait her türlü taşınır ve taşınmaz mallar ve paralar ile her türlü hak ve alacaklar Devlet malı hükmündedir.

Bankanın mal ve paraları ve para hükmündeki evraklar ve senetleriyle diğer mevcutlarına karşı işlenen suçlar Devlet mallarına karşı veya Devlete ait kağıt ve belgeler üzerinde işlenen suçlardan sayılır.

Banka, bu Kanundaki amaç ve faaliyetleri gerçekleştirmek için şirketler kurabilir ve kurulmuş şirketlere iştirak edebilir. Banka payının % 50'nin altında olması esastır. Bu oranın aşılması halinde aşan miktar, aşım tarihinden itibaren üç yıl içinde elden çıkarılır. Bu süre Bakan onayı ile bir defaya mahsus olmak üzere üç yıl daha uzatılabilir.

Bankanın iştirakleriyle ilgili faaliyetleri ile bu iştiraklerde temsilcilere yapılacak ödemeler bir yönetmelikle düzenlenir.

Bakanlık, Bankanın faaliyetlerinin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak yürütülmesini gözetmekle görevlidir. Bu görev, Bankanın görev ve yetkilerini daraltmayacak ve normal faaliyetlerini aksatmayacak şekilde yerine getirilir.

Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu her yıl Bankanın faaliyetlerine ilişkin bir rapor hazırlar ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgisine sunar.

Yüksek Denetleme Kurulu Bankaya ilişkin raporunu Nisan ayı sonuna kadar Bankaya gönderir.

Bankanın Genel Kurulu en geç Haziran ayı sonuna kadar toplanır ve Yüksek Denetleme Kurulunun raporunu da dikkate alarak kararlarını verir.

Bu Kanunda bulunmayan hususlarda Türk Ticaret Kanunu ve Bankalar Kanununun kalkınma ve yatırım bankalarına ilişkin hükümleri uygulanır.

27.11.1975 tarihli ve 13 sayılı, 14.11.1983 tarihli ve 165 sayılı, 15.7.1988 tarihli ve 329 sayılı, 12.2.1990 tarihli ve401 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ek ve değişiklikleri ile birlikte yürürlükten kaldırılmıştır.

Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce esas sermayenin 10 000 000 000 000 TL.'den 50 000 000 000 000 TL.'ye artırılması aşamalarında; çıkarılmış, ancak ödenmemiş paylara ilişkin olarak, mevcut ortaklara rüçhan hakkının kullanılması teklif edilir, rüçhan haklarından arta kalan paylar ise iptal edilir. Rüçhan hakkı kullanımında, daha önceki sermayenin tam ve nakden ödenmesi koşulu aranmaz.

Bu hakkın kullandırılması sonucunda oluşan ödenmiş sermaye, Bankanın çıkarılmış sermayesi olarak tescil ve ilan edilir.

Bu hakkın kullandırılması, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerinde öngörülen süreler dikkate alınarak, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren doksan gün içinde gerçekleştirilir.

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik açısından Sosyal Sigortalar Kurumuna tabi olarak çalışan personelin, yürürlük tarihinden itibaren üç ay içerisinde Banka'ya emeklilik açısından Sosyal Sigortalar Kurumuna bağlılıklarının devam etmesi hususunda yazılı başvuruda bulunmaları halinde bu Kurumla olan ilişkileri devam ettirilir.

Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Bu Kanun Hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.