KARAR, Kamu İhale Kurumu, 2007/UH.Z-1724 K. Kararı

11.05.2007 tarih ve 08.08.59.0041/2007-26E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü’nce 19.02.2007

tarihinde Açık İhale Usulü ile yapılan “Malzeme Hariç Genel Temizlik Hizmet Alımı İşi” ihalesine

ilişkin olarak Orpaş Temizlik Paz. Taah. Mümes. San. ve Tic. A.Ş.’nin 19.03.2007 tarihinde

yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 23.03.2007 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin

10.04.2007 tarih ve 10744 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 10.04.2007 tarihli dilekçe ile itirazen

şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesinden; ihale dokümanında

mevzuata aykırılıkları tespit edilen hususlar nedeniyle ihalenin sonuçlandırılması mümkün

olmadığından, 4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi (b) bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale

kararının iptaline Karar verilmesinin uygun olacağı,

hususlarına yer verilmiştir.

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle; ihale üzerinde bırakılan istekinin, ayni olarak yüklenici

tarafından verilmesi öngörülen toplam 302 adet iş elbisesi için 1 YKr. bedel öngördüğünün

anlaşıldığı; bu bedelle iş elbisesi temin edilmesinin mümkün olmadığı, ihalenin ihale

komisyonunca ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen firmaları üzerinde

bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit

edilmiştir:

Şikayet dilekçesinde, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif olarak

belirlenmesi gerektiği iddia edildiğinden gerek ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifi gerekse

diğer tekliflerin ihale dokümanında teklif fiyata dahil edilmesi öngörülen maliyet kalemlerini

karşılayıp karşılamadığına ilişkin değerlendirme yapılabilmesini teminen, ihale dokümanında teklif

fiyatına dahil edilmesi öngörülen maliyet kalemlerine ilişkin düzenlemeler incelemeye konu

edilmiştir.

İdari şartnamenin 26.3 üncü maddesinde işçilere ödenecek yol ücretinin aylık 65,00 YTL

(2,50 YTLx26 Gün) olarak ücret bordrosunda gösterileceği; giyeceğin yüklenici tarafından ayni

olarak karşılanacağı, personel yemeğinin idarece hastane yemekhanesinden karşılanacağı; 26.5

inci maddesinde iş kazaları ve meslek hastalıkları risk prim oranının % 2 olarak hesaplanacağı;

aynı şartnamenin 2 nci maddesinde ihale konusu işe ilişkin bilgiler başlığı altında işin, 01.04.2007-

31.12.2007 tarihleri arasında 302 kişi ile genel temizlik hizmeti olduğu idari şartnamenin 48 inci

maddesinde sözleşmenin yürütülmesi sırasında fiyat farkı verileceğine ilişkin düzenleme yapıldığı

tespit edilmiştir.

Teknik şartnamede, hizmetin süreklilik arz etmesi nedeniyle 12,5 günlük genel tatil

gününde 120 işçinin bulundurulacağı; aynı teknik şartnamenin “Çalışan İşçi Sayısı, Nitelikleri,

Kıyafetleri ve Diğer Hususlar” başlığı altında yapılan düzenlemede hizmetin yürütülmesi için

gerekli işçi sayısı ve niteliklerinin 1 İşletme Müdürü, 1 Eğitim Uzmanı, 3 şef ve 297 temizlik işçisi

olmak üzere toplam 302 kişi olduğu belirtilerek; aynı maddede firmanın, tüm işçilerine kışlık 2

adet pantolon, 2 adet gömlek, 1 adet tişört; yazlık 1 adet pantolon, 1 adet sabo (terlik tipi), 2 adet

tişört verileceği, kadın personele şapka giydirileceği, genel temizlik ve yıkamada personelin çizme

giyeceği belirtilmişken; aynı teknik şartnamenin “Temizlik İşinin Yapılma Şekli ve Şartları” başlığı

altında “K- Çöp Toplama” alt başlığı ile yapılan düzenlemede ise tıbbi atık toplama ekibinin

kıyafetinin Çalışma Bakanlığının ilgili mevzuatı hükümlerine uygun olmak kaydıyla turuncu renkli

forma, çelik tabanlı çizme ve delici kesici darbelere karşı dayanıklı eldiven olacağı, ayrıca idare

tarafından çöp toplanması sırasında muşamba önlük takılmasının istenebileceği belirtilmiştir.

Teknik şartnamede yer alan ve yukarıda belirtilen düzenlemeler birlikte

değerlendirildiğinde; ayni olarak karşılanacak işçi kıyafetinin teknik şartnamenin “Çalışan İşçi

Sayısı, Nitelikleri, Kıyafetleri ve Diğer Hususlar” başlığı altında yapılan düzenlemede belirtilen

standart kıyafetin dışında işçilerin çalışma alanına göre ilave kıyafet/donanımın yüklenici

tarafından karşılanacağı; bunun doğal sonucu olarak, söz konusu ilave kıyafet/donanımın

maliyetinin tekliflerin hazırlanması aşamasında isteklilerce teklif bedeline dahil edilmesi

gerekmektedir.

Buna karşın, teknik şartnamede işçilerin çalışma alanlarına göre sayısal dağılımları veya

standart kıyafete ek olarak verilecek olan kıyafet/donanım sayılarına ilişkin açık bir belirleme

yapılmadığı anlaşılmış olup bu durumun, isteklilerce teklif fiyatın belirlenmesinde söz konusu

giyim/donanım malzemelerine herhangi bir bedel öngörülmemesine veya bu malzemelerin

sayılarının sıhhatli belirlenememesi nedeniyle aşırı düşük teklif sorgulamasına karşı yapılan

açıklamaların sağlıklı değerlendirilmesine engel olacağı açıktır.

Nitekim, ihale komisyonunca ihaleye teklif veren isteklilerden biri dışında diğer isteklilerin

tamamının tekliflerinin 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifinin aşırı düşük teklif

olarak belirlenerek açıklama istenildiği belirlenmiş olup tekliflere ilişkin olarak isteklilerce yapılan

açıklamalar üzerinde yapılan incelemede;

İhalede aşırı düşük teklif kapsamında açıklama istenilmeyen sadece 1 (bir) isteklinin

bulunduğu; teklif bileşenlerine ilişkin açıklama istenilen bazı isteklilerin sadece standart kıyafetin

temin bedeline ilişkin açıklama yapmış olduğu, bazı isteklilerin ise standart kıyafete ek olarak

ihtiyaç duyulan farklı renkteki sabo, bayan şapkası, çizme, iş tulumu, ayakkabı, yağmurluk, deri

gocuk, iş eldiveni ve şapka şeklinde sıralanan giyim malzemesi miktarının “yeteri kadar” şeklinde

belirtmiş olduğu; bir kısmının ise toplam personel sayısının yönetici, temizlik işçisi, tıbbi atık işçisi

ve ameliyathane işçisi olmak üzere işçi gruplarına göre sayısal dağılımı yapılarak standart kıyafet

sayısını sadece temizlik işçisi sayısına göre, ilave donanımları ise diğer işçilerin sayısına göre

belirlemiş olduğu tespit edilmiştir.

İsteklilerce teklif bileşenlerine ilişkin olarak yapılan açıklamalar dikkate alındığında

kıyafete ilişkin ihtiyaç tespitinde ihale dokümanındaki belirsizlik nedeniyle farklı sonuçlara

ulaşıldığı anlaşılmıştır.

Bu itibarla, ihale dokümanında farklı alanlarda çalışacak işçilerin sayısal dağılımına ilişkin

herhangi bir belirleme veya standart kıyafetin dışında ihtiyaç duyulan kıyafet/donanımın miktarına

ilişkin açık bir düzenleme bulunmadığından bahse konu ilave kıyafet/donanım miktarının ve

maliyetinin hesaplanmasının mümkün olmadığı anlaşılmıştır.

Diğer yandan, teknik şartnamenin “ İş emniyeti, sağlık tedbirleri ve hizmet içi eğitim”

başlığı altında “… Hastane idaresinin belirlediği ve enfeksiyon riski yüksek (ameliyathane, enfekte

atık taşıma gibi) bölümlerde çalışan işçilere yılda bir portör taraması ve tetkikleri ile gerektiğinde

aşılama işlemleri firma tarafından yaptırılacak işçilerden kendilerini çalıştırmasını veya ücretini

talep edemeyecektir. Firma; portör taraması tetkiklerini yaptıracaktır…” şeklinde düzenleme

yapıldığı belirlenmiştir.

İhale konusu hizmette çalıştırılacak personele sağlık taraması ve idarece özel olarak

belirlenen aşı/muayene yapılmasına ilişkin düzenlemeler yapılan ve teklif fiyatın hazırlanmasında

dikkate alınmak üzere sözleşme süresince yapılması öngörülen aşı/muayene bedellerine teknik

şartnamede yer verilen ihalelerde, aşı bedellerinin teklif fiyata dahil edilmesinin ve bunun temini

için gerekli düzenlemelerin ihale dokümanında yapılması gerekmekte ise de teknik

şartnamelerinde; işçilerin, sadece portör taraması ve buna bağlı olarak ihtiyaç duyulması halinde

yapılması istenilen aşı giderlerin yükleniciye ait olacağına ilişkin düzenlemeler yapılan ihalelerde

bu giderlerin %3 sözleşme ve genel giderler içerisinde kabul edilmesi gerekmektedir.

Keza, 1593 Sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 126 ncı Maddesinde; “Yenilecek ve

içilecek şeyler satan veya veren veyahut taharet ve nezafete müteallik sanatlar ifa edenler her üç

ayda bir kendilerini muayene ettirerek bir sıhhi rapor almağa mecburdurlar. Bunlardan devrei

sirayette frengi ve sari verem ve cüzzama müptela olanlarla halkın istikrah ve nefretini mucip bir

cilt hastalığına duçar olanlar sanatlarını icradan men olunurlar,”

Aynı Kanunun 127 nci Maddesinde ise; “ 126 ncı maddede zikrolunan sıhhi muayene

meccanen belediye tabipleri tarafından yapılır. Belediye tabipleri bulunmayan yerlerde bu vazife

hükümet tabipleri tarafından icra olunur. Mahalli belediyelerince hangi meslek ve sanat erbabının

muayeneye tabi olduğu 266 ncı maddede zikredilen nizamnameye derc olunur.” hükmü mevcuttur.

Bu hükümlerden anlaşılacağı üzere, gıda işyerlerinde ve sıhhi müesseselerde çalışanların

bulaşıcı hastalık taşıyıcılığı yönünden her 3 ayda bir muayene olma ve sıhhi rapor alma

mecburiyeti getirilmiş ve bu sıhhi muayenenin de ücretsiz olarak belediye tabipleri veya hükümet

tabipleri tarafından yapılacağı belirtilmiştir. Anılan kanun uyarınca portör muayenelerinin ücretsiz

olarak yapılması zorunlu olduğundan, portör muayenesi yapılan sağlık kuruluşlarınca muayene

ücreti talep edilmemesi gerekmektedir.

Bu bağlamda, şikayete konu ihalede yapılan düzenlemede çalıştırılacak işçilerin muayene

veya aşı işlemleri için özel bir düzenleme yapılmadığı; bu işlemlerin giderlerine ilişkin olarak teklif

fiyata dahil edilmek üzere herhangi bir bedel belirlenmediği dikkate alındığında; teknik şartnamede

yapılan düzenlemelerden, çalışacak işçilerin sadece portör taraması ve buna bağlı olarak gerekli

görülmesi halinde aşılama yapılmasına ilişkin giderler konu edilerek idareden ücret talep

edilmemesini teminen bu nevi giderlerin yükleniciye ait olduğuna ilişkin düzenleme yapıldığı

anlaşılmaktadır.

Yukarıda yapılan değerlendirmeler çerçevesinde; başvuru konusu ihalede, portör muayenesi

ile ilgili olarak ayrıca bir maliyet öngörülmesine gerek bulunmadığı, olası giderlerin genel giderler

ile teknik şartnamede yüklenici tarafından temin edilmesi zorunlu kılınan telefon hattı tesisi,

yüklenici tarafından temin edilecek olan ekipman nevinden olan kaygan zeminlerde kullanılacak

işaret levhaları vb. giderlerin %3’lük sözleşme ve genel giderler içerisinde kabul edilmesi

gerekmektedir.

Sonuç itibariyle, şikayete konu ihalede tüm personele verilecek standart kıyafete ilave

olarak işin özelliğine göre ihtiyaç duyulacak olan şapka, çelik tabanlı çizme, delici kesici darbelere

karşı dayanıklı eldiven vb. donanımın maliyetlerinin teklif fiyata dahil edilmesi, portör taraması ve

ihtiyaç duyulması halinde yaptırılacak aşı için olası giderler ile telefon hattı tesisi ve işaret

levhaları vb. giderlerin genel giderler kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. Ancak, ihale

dokümanında yapılan düzenlemelerden standart kıyafete ek olarak yüklenici tarafından verilecek

olan ilave kıyafet/donanım miktarının ve maliyetlerinin tespit edilmesinin mümkün olmadığı

anlaşılmıştır. İhale dokümanında sözleşmenin ifasında ihtiyaç duyulan giyim/donanımın miktarının

net olarak belirlenmemesinin isteklilerce teklif edilmesi gereken asgari bedelin hesabını ve

tekliflerin değerlendirilmesini imkansız hale getirdiğinden ihalenin sonuçlandırılmasının mümkün

olmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle,

İhale dokümanında yapılan ve yukarıda mevzuata aykırılıkları tespit edilen düzenlemeler

nedeniyle ihalenin sonuçlandırılması mümkün olmadığından, 4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi

(b) bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.