KARAR, Kamu İhale Kurumu, 2007/UH.Z-423 K. Kararı

02.02.2007 tarih ve 08.01.72.0022/2007-6E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

Gaziantep Üniversitesi (Döner Sermaye İşletmesi)’nce 13.12.2006 tarihinde Açık İhale Usulü

ile yapılan “Genel Temizlik Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Keti İnş. Taşm. Sos. Hiz. Gıda ve

Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 26.12.2006 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin

29.12.2006 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 16.01.2007 tarih ve 1496 sayı ile

Kurum kayıtlarına alınan 15.01.2007 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesinden;

İhale sürecinde yapılan ve mevzuata aykırılıkları tespit edilen işlemlerin düzeltici işlemle

giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu saptandığından, 4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi (b)

bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle; ihaleyi kazanan firmanın teklifinin asgari işçilik

maliyetini karşılamadığı, Kamu İhale Kurumunun hazırladığı işçilik hesaplama modülünün öncelikle

bir işçi için hesaplama yapıp, daha sonra işçi ve ay sayısı ile çarpım yaparak sonuca ulaştığı, halbuki

SSK ve Vergi Dairelerine ödenen işçilik ile ilgili ödemeler aylık toplam kazanç üzerinden

hesaplandığı, bu ihalede diğer hizmet ihalelerinin çoğundan farklı olarak teklif edilecek fiyata

(giyecek, malzeme vs. gibi) başka bir gider dahil edilmediği ve işçi sayısının yüksek olması

nedeniyle modülün hesapladığı asgari işçilik maliyeti ile gerçek asgari işçilik maliyeti arasındaki

farkın önemsenmesi gerektiği, modülün mevzuat olmadığı, mevzuata göre asgari işçilik maliyetinin

% 3 sözleşme gideri dahil 3.148.265,54 YTL olduğu iddialarına yer verilmiştir.

A- Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit

edilmiştir:

İhale konusu iş hastane klinik, pliklinik ve binaların temizliği ile çamaşır yıkanması işi olup

350 kişi ile 12 ay süresince götürü usulde gerçekleştirilecektir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin XIII.H.b maddesinin son fıkrasında, “Yukarıda yapılan

açıklamalar çerçevesinde Kurumca, ilgililerin faydalanmasına yönelik olarak hazırlanan “işçilik

hesaplama modülü”ne www.kik.gov.tr adresinden ulaşılabilecektir.” şeklinde açıklama yapılmış

olup istekli ve idarelerce yapılacak maliyet hesabında bu modülün kullanılma zorunluluğu

olmamakla birlikte uygulama birliğini sağlamak ve hesaplamalarda tebliğdeki açıklamalara riayet

etmek gerektiğinden tüm istekliler için aynı verilerin kullanılması halinde aynı, eşit ve denetlenebilir

nitelikte sonuç veren bu modülü hesaplamada kullanılmasında tekliflerin sağlıklı sunulması ve

idarece değerlendirmenin sağlıklı yapılabilmesi açısında fayda bulunmakta ve herkes için aynı sonuç

ortaya çıktığından istekliler aleyhine bir durum oluşmamaktadır. Bu nedenle iddia yerinde

görülmemiştir.

İncelenen ihaleye ait İdari Şartname’nin “teklif fiyata dahil olan masraflar” başlıklı 26 ncı

maddesinde, “26.3.Ayrıca her işçi için günlük brüt 2,52 YTL/26 gün/8saat (Aylık 65,52 YTL) yol

bedeli teklif fiyata dahil edilecektir. İşçilere verilecek olan yemek kurum tarafından karşılanacaktır.

26.5.iş kazaları meslek hastalıkları sigortası prim oranı % 2 olarak tespit edilmiştir.” düzenlemesi

yapılmıştır.

İdari Şartnamenin “Makine, tesis ve diğer ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 73.2

maddesinde, yüklenici tarafından hastanede bulundurulması gereken makineler ve ekipmanlar

belirlenmiş olup bunlar amortismana tabi olduğundan amortisman da genel giderler içinde yer

aldığından maliyet hesabında makine ve ekipmana ilişkin bedel dikkate alınmayacaktır.

İdari ve teknik şartnamede temizlik malzemesi öngörülmemiş ve giyime ilişkin düzenleme

yapılmamıştır.

Bu veriler doğrultusunda yapılan hesaplama neticesinde ihale konusu işin işçilik ve yol dahil

asgari maliyeti 3.056.550,00 YTL ve % 3 sözleşme ve genel gider dahil işin asgari maliyet toplamı

3.148.246,50 YTL’dir.

Ancak bu miktara Resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü yaptırılacak çalışma için

ödenecek ücret dahil değildir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin XIII-Tekliflerin Alınması ve Değerlendirilmesi başlığının

“G.Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Teklif Fiyata Dahil Olacak Masraflar”

maddesinin 16 numaralı fıkrasında, “Resmi ve Dini Bayram günleri ile yılbaşı günü yaptırılacak

çalışma için İş Kanununun 47 nci maddesi uyarınca belirlenecek ücretin hesaplanabilmesi açısından

çalışılacak gün ve personel sayısının ihale dokümanında belirlenmesi gerekmektedir.” şeklinde

düzenleme yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin XIII-Tekliflerin Alınması ve Değerlendirilmesi başlığının “H.

Aşırı Düşük Teklif Değerlendirmesi” maddesinin (b) fıkrasında ise, “Personel çalıştırılmasına

dayalı olan (ağırlıklı olarak personel çalıştırılan, çalışacak personel sayısının belirlendiği ve

haftalık çalışma süresinin tamamının idare için kullanıldığı) hizmet alımı ihalelerinden; temizlik,

özel güvenlik, sayaç okuma ve kesme-açma, hasta ve ziyaretçi yönlendirme, tıbbi sekreterlik, veri

işleme ve otomasyon sisteminin işletimi hizmetleri ile sınırlı olmak üzere, verilmiş olan tekliflerin

değerlendirilmesinde ihale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı, noter

masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, iş yeri hekimliği, ihbar ve kıdem tazminatına

ilişkin genel giderleri karşılamak üzere asgari işçilik maliyeti üzerinden % 3 oranında sözleşme ve

genel giderler hesaplanacaktır. Ayrıca bu hizmetlerde amortisman, iş yeri hekimliği, ihbar ve kıdem

tazminatı ile ilgili giderlerin sözleşme ve genel giderler içinde yer alacağı kabul edileceği için aşırı

düşük teklif sorgulamasında bu giderler, önemli teklif bileşeni olarak belirtilmeyecek ve isteklilerden

aşırı düşük teklif sorgulamasına verdikleri cevaplarında bu giderler için bir bedel öngörmeleri

istenmeyecektir.

Amortisman, iş yeri hekimliği, ihbar ve kıdem tazminatı ile ilgili giderler sözleşme ve genel

giderler içinde değerlendirildiğinden, idari şartnamelerin "teklif fiyata dahil olan masraflar"

kısmında bu giderler için bir bedel öngörülmeyecektir.

Asgari işçilik maliyeti; brüt asgari ücret ile idari şartnamede öngörülen yemek, yol ve giyim

bedeli ile işveren sigorta prim tutarından oluşmaktadır. Asgari ücretin üzerinde ödeme öngörülen

işlerde brüt asgari ücret yerine öngörülen bu fazla tutar yazılacaktır. Resmi ve dini bayram günleri

ile yılbaşı günü yaptırılacak çalışma için 4857 sayılı İş Kanununun 47 nci maddesi uyarınca

hesaplanacak ücret, idari şartnamede yapılan belirlemeye göre brüt asgari ücret veya brüt asgari

ücretin fazlası üzerinden belirlenecektir.

İşçilik, malzeme ve diğer maliyet kalemleri dikkate alınmak suretiyle tekliflerin

değerlendirmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen

isteklilerden işin niteliğine göre idarece belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama

istenecek, istekliler tarafından yapılan bu açıklamalara ilişkin belgeler değerlendirilerek karar

verilecektir.

Aşırı düşük teklif sorgulaması yapıldıktan sonra asgari işçilik maliyeti üzerinden % 3 sözleşme

ve genel giderleri karşılamayan teklifler reddedilecektir. Asgari işçilik maliyeti ve bu maliyet

üzerinden hesaplanan % 3 oranındaki sözleşme ve genel giderleri karşılayan teklifler, idari

şartnamede belirtilen diğer maliyet kalemleri (malzeme vb.) dikkate alınmak suretiyle

değerlendirilerek ihale sonuçlandırılacaktır.

Söz konusu ihalelere ait malzemeye ve diğer maliyet kalemlerine ilişkin sözleşme giderinin de

asgari işçilik maliyeti üzerinden hesaplanan % 3 oranındaki sözleşme ve genel giderler içinde yer

aldığı kabul edildiğinden, malzeme ve diğer maliyet kalemleri için ayrıca sözleşme gideri

hesaplanmayacaktır.

Hesaplanan % 3 oranındaki sözleşme ve genel giderler, sadece aşırı düşük tekliflerin

değerlendirilmesine ilişkin olduğundan, bu sözleşme ve genel giderler idarece hazırlanan teklif

mektubu eki cetvelde ayrı bir birim fiyat kalemi olarak öngörülmeyecektir. İhale sonuçlandırıldıktan

sonra ihale üzerinde kalan isteklinin ödeyeceği ihale kararı damga vergisi, sözleşme damga vergisi

ile diğer sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanacaktır.

Hizmet alım ihalelerinde 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi çerçevesinde aşırı düşük teklif

sorgulaması yapılması durumunda idarelerce açıklama talep yazılarında, "teklifte önemli olduğu

tespit edilen bileşenler belirtilerek" açıklama istenecektir.

Temizlik hizmet alımlarında amortismana tabi olmayan kova, fırça, paspas, bez, süpürge,

faraş, cam sileceği gibi malzemelerin maliyetleri, temizlik malzemesi olarak kabul edilecek ve aşırı

düşük teklif sorgulamasına verilen cevapta bu malzemeler için öngörülen bedellerin maliyetlerini

tevsik eden belgeler sunulacaktır.”

şeklinde açıklamalar yer almaktadır.

Bu nedenle Resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü çalışma yaptırılacaksa,

yaptırılacak çalışma için 4857 sayılı İş Kanununun 47 nci maddesi uyarınca idari şartnamede

yapılan belirlemeye göre brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin fazlası üzerinden ücret

hesaplanması gerekmektedir.

İncelenen ihaleye ait Teknik Şartname’nin “Temizlikte uyulması gerekli kurallar” başlığının

10 uncu maddesinde, “Temizlik işçilerinin haftalık çalışma süresi 45 saattir. İşçilerin çalışma

programı hastane idaresince tespit edilir ve hastane idaresinin uygun görmesi halinde çalışma saatleri

değiştirilebilir, yüklenici bu programa uygun davranmakla veya değişiklik yapılması gerekiyorsa

değişikliği derhal yapmakla mükelleftir.” düzenlemesi, “temizlik periyotları” başlığı altında

“Tuvaletlerdeki temizlik hizmeti 24 saat verilecek ve bu hizmeti hastane yetkilileri her an

denetleyecektir….” düzenlemesi, “a.Çevre, otopark, bahçe bakımı ve temizliği” maddesinde, “Tüm

bahçenin 24 saat genel temizliği yapılacaktır. (Cumartesi-Pazar dahil) Bahçedeki tüm yolların 24

saat temiz kalacak şekilde temizliği yapılacaktır. Çöp toplama yerinin etrafı 24 saat temiz

kalacaktır…” düzenlemesi yer almakta olup bu düzenlemelerden Tebliğe uygun belirleme

yapılmadığı anlaşılmakta olup hafta sonu ve genel tatillerde işçi çalıştırılamayacağı anlamı da

çıkmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle bu şekildeki düzenlemelerin tereddüde yol açtığı ve belirsizlik bulunduğu

sonucuna varılarak sağlıklı maliyet hesabını ve tekliflerin değerlendirilmesini engelleyen bu aykırılık

ihalenin iptalini gerektirmektedir.

B- Şikayete konu ihalede iddia konularıyla bağlantılı olarak yapılan inceleme sonucunda

aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1) 20.11.2006 tarihli zeyilname ile 13.12.2006 tarihli ihalenin idari şartnamesinin 7.3.4

maddesinde istenen ‘Hizmet Yeterlik Belgesi’nin kaldırıldığı düzenlenmiştir.

Ancak aynı hüküm 02.11.2006 tarihinde yayınlanmış olan ilanının 4.3.3 maddesinde de yer

almakta olup,

İdarece yapılan değişiklik 4734 sayılı Kanunun “İhale ilanlarında bulunması zorunlu

hususlar” başlıklı 24 üncü maddesinde düzenlenen ilanlarda belirtilmesi zorunlu hususlardan olan

yeterlik değerlendirmesinde uygulanacak kriterlere ilişkin olduğundan başvuru konusu ihalede

idarece zeyilname ile kaldırılan bu hükümlerin Kanunun 26 ncı maddesi kapsamında düzeltme

ilanını gerektiren hususlar olduğu, ancak düzeltme ilanının yapılabilmesi için ilanın yayımlanmasını

takip eden 10 günlük süre içinde idarece düzeltme ilanının yapılmadığı, bu nedenle yeterlik

kriterlerine ilişkin olarak zeyilname ile değişiklik yapılmasının mevzuata aykırı olduğu tespit edilmiş

olup bu aykırılık ihalenin iptalini gerektirmektedir.

2) İhaleye ait idari şartnamenin “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 46.1 maddesinde, “İhale

konusu hizmete ilişkin ödeme Gaziantep Üniversitesi Döner Sermaye Saymanlığınca yapılacaktır.

(Ancak yüklenici firma çalıştıracağı personellerin maaşlarını her ayın ilk haftasında ödeyecektir.

İdaremiz firmalara yapacağı ödeme planını nakit durumuna göre yapacaktır.” hükmü yer almakta

olup “Cezalar ve kesintiler” başlıklı 52 nci maddesinin 2 nci fıkrasında, “Yüklenici tarafından

işçilere yapılacak olan ödeme; idarenin kendisine hak edişini ödemesini beklemeden yapacaktır.

Firma işçi maaşlarını o ayın ilk haftası içinde (ayın 1’i ile 7’si saat 17.00’a kadar) ödemez ise takip

eden 1. gün o ayki hak edişin % 10’u, 2. gün için yine o ayki hak edişin % 10’u kadar ceza öder.

Takip eden 3. gün yine ödeme yapmaz ve idarenin 20 gün süreli ihtarına rağmen durum aynı şekilde

devam ederse, herhangi bir ikaza gerek kalmaksızın idarece sözleşme tek taraflı fesih edilir ve kesin

teminat irat kaydedilir. ….” düzenlemesi yer almaktadır.

İhaleye ait ilanın “Diğer Hususlar” başlıklı maddesinde ise, “Yüklenici firma çalıştıracağı

personellerin maaşlarını her ayın ilk haftasında ödeyecektir. İdaremiz firmalara yapacağı ödeme

planını nakit durumuna göre yapacaktır.” şeklinde düzenleme mevcuttur.

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “hak edişler ve Ödeme” başlıklı 7 nci bölümünün 42 nci

maddesinin sözleşme bedelinin iş süresince dönemler itibariyle ödenmesine ilişkin (a) fıkrasının 2

nolu bendinde, “Toplam bedel üzerinden götürü bedel sözleşmelerde; Yüklenicinin yapacağı iş

götürü olarak bölümler halinde teslim alınacaksa hak ediş raporları, ilgili bölümlerin

tamamlanmasından sonra sözleşmesinde yazılı esaslara göre düzenlenir…” hükmü yer almaktadır.

İhaleye ait Sözleşme Tasarısının 13.1 maddesinin 3 üncü fıkrasında ise, “Aylık hak ediş tutarı

için düzenlenen fatura; temizlik işlerinin şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yürütülüp

yürütülmediğini takip etmek amacıyla idare tarafından oluşturulan Muayene ve Kabul komisyonunca

düzenlenecek aylık rapora istinaden yasal kesinti ve cezalar düşüldükten sonra Maliye Bakanlığınca

belirlenecek esas ve usuller çerçevesinde nakit durumuna göre Gaziantep Üniversitesi Döner

Sermaye Saymanlık Müdürlüğünce ödenir. (Ancak yüklenici firma çalıştıracağı personellerin

maaşlarını her ayın ilk haftasında ödeyecektir. İdaremiz, firmalara yapacağı ödeme planını nakit

durumuna göre yapacaktır.)…” şeklinde düzenleme bulunmaktadır.

Tespit edilen husus sözleşmenin uygulanması aşamasına ilişkin olup işçilerin mali haklarının

korunması gayesine yönelik bir düzenleme niteliği taşımakla birlikte “İdaremiz, firmalara yapacağı

ödeme planını nakit durumuna göre yapacaktır.” düzenlemesinin yüklenicinin hak edişinin

ödenmesi açısından mevzuata aykırı bir belirsizlik yaratılmasına neden olduğu ve mevzuatın

öngördüğü şekilde ödeme planının yapılmamış olduğu sonucuna varıldığından bu şekildeki

düzenlemede mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.

Aynı ihaleye ilişkin olarak başka bir firma tarafından yapılan itirazen şikayet başvurusu

üzerine alınan 05.02.2007 tarih ve 2007/UH.Z-421 sayılı Kurul Kararı ile 4734 sayılı Kanunun 56

ncı maddesinin (b) bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline karar verilmiştir.

Açıklanan nedenlerle;

Başvuru konusu ihaleyle ilgili olarak başka bir itirazen şikayet başvurusu nedeniyle 4734

sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin (b) bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline

karar verildiğinden başvuru hakkında yeniden karar verilmesine yer olmadığına,

Oyçokluğu ile karar verildi.

05.02.2007 tarih ve UH:Z-421 sayılı kurul kararına ilişkin “Karşı oy” da belirtilen

gerekçelerle, söz konusu aynı ihalede “iddiaların yerinde olmadığı” görüşü ile Kurulun, ihalenin

iptaline ilişkin kararına katılmıyorum.

Hakkı USTAÖMER

Kurul Üyesi