KARAR, Kamu İhale Kurumu, 2007/UY.Z-3336 K. Kararı

18.09.2007 tarih ve 06.07.09.0157/2007-36E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

            İSKİ Genel Müdürlüğünce 03.09.2007 tarihinde Açık İhale Usulü ile yapılan “Bakırköy Şube Müdürlüğü Mesuliyet Sahası İçerisinde Su ve Kanal Yapım, Bakım ve Rehabilitasyon İşi (2)” ihalesine ilişkin olarak Uyum Danışmanlık Ltd. Şti.’ nin 03.08.2007 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 21.08.2007 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 31.08.2007 tarih ve 24934 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 31.08.2007 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun uygun bulunmadığına,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;

“Bakırköy Şube Müdürlüğü Mesuliyet Sahası İçerisinde Su ve Kanal Yapım, Bakım ve Rehabilitasyon İşi (2)” ihalesine ait ihale dokümanında; “Bu ihalede benzer iş olarak, Atıksu veya yağmursuyu veya içmesuyu şebeke hatlarının yapımı, bakım-onarımı ve rehabilitasyonu (iyileştirme) işleri benzer iş olarak kabul edilecektir. Sunulacak iş deneyim belgesinin bir kısmının, işin niteliği gereği kazısız inşa tekniği (kaplama, patlatma, yönlendirilmiş kazısız delgi ve füze) uygulamalarından en az birini ihtiva etmesi gerekir ve ihale konusu iş veya benzer işe denk sayılacak mühendislik veya mimarlık bölümleri; inşaat mühendisliğidir" denildiği, şirketlerince yapılan maliyet analizi sonucunda kazısız inşa tekniği (kaplama, patlatma, yönlendirilmiş kazısız delgi ve füze uygulamalarına ait imalatların tutarının, işin toplamında küçük bir payı içerdiği, ayrıca bu küçük payı içeren yöntemlerin iş deneyim belgesinde; hangi oranda olacağına ilişkin miktar belirtilmediği (bir metre yapılması ile onbin metre yapılmasının eşdeğer görüldüğü), dolayısıyla bu hususun yeterlik kriteri olarak istenmesiyle (söz konusu işin ağırlıklı temel iş kalemlerinin kanal yapım-bakım-onarım işi olduğu dikkate alındığında), bir metrelik kazısız inşa yöntemiyle iş yapan taşeron firmalar ihaleye katılabilecekken, yüzbinlerce metre atıksu ve içmesuyu hattı inşaatı yapım-bakım-onarım işi tamamlamış firmaların, yabancı firmalarla konsorsiyum yapmadan ihaleye katılamayacağı sonucunu doğuracağı, idarenin tek bir iş bitirmede ihale konusu işin tüm bileşenlerini kapsayan işlere ilişkin bir benzer iş tanımı yaptığı, dolayısıyla benzer işte işin kendisini tanımladığı, oysa benzer iş tanımının, işin kendisini değil ihale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer inşaat usul ve tekniği gerektiren, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman ile mali güç, ihtisas ve organizasyon gerekleri itibariyle benzer nitelikte işler niteliğinde olması gerektiğinden, idarenin benzer iş tanımının bu şekilde yapılmasının rekabeti kısıtlayıcı bir düzenleme olduğu iddialarına yer verilmiştir.

A- Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinde; “…Benzer iş : İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer inşaat usul ve tekniği gerektiren,  tesis, makine,  teçhizat ve diğer ekipman ile mali güç, ihtisas ve organizasyon gerekleri itibariyle  benzer özellikteki  işleri fade eder” hükmü,

Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğde; “…İhale konusu işin Benzer İş Grupları Listesinde bulunan hiçbir gruba dahil olmadığı ya da edilemediğinin tespiti halinde ise, bu husus bir tutanağa bağlanacak, benzer iş belirlemesi işin niteliğine göre, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinde yapılan benzer iş tanımına uygun olarak ve rekabeti engellemeyecek şekilde yapılacaktır.

Aldıkları akademik eğitime göre, hangi mühendis ve mimarların ihale konusu işe teklif verebileceklerinin idareler tarafından ilan ve idari şartnamede ayrıca belirtilmesi gerekmektedir…” hükmü yer almaktadır.

İhale ilanının 4.4 maddesinde; “Bu ihalede benzer iş olarak, Atık su veya yağmur suyu veya içme suyu şebeke hatlarının yapımı, bakım-onarımı ve rehabilitasyonu (iyileştirme) işleri benzer iş olarak kabul edilecektir. Sunulacak iş deneyim belgesinin bir kısmının, işin niteliği gereği kazısız inşa tekniği (kaplama, patlatma, yönlendirilmiş kazısız delgi ve füze) uygulamalarından en az birini ihtiva etmesi gerekir ve ihale konusu iş veya benzer işe denk sayılacak mühendislik veya mimarlık bölümleri; İnşaat Mühendisliğidir”

            11 inci maddesinde; “Konsorsiyum olarak ihaleye teklif verebilirler.

11.1 İşin uzmanlık gerektiren kısımları;

a) Kazısız inşa tekniği yöntemiyle; yeni içme suyu ve/veya atık su şebeke hattı yapımı işleri ile mevcut içme suyu ve/veya atık su şebeke hatlarında rehabilitasyon (iyileştirme) işleri

 b) Her çaptaki içme suyu ve/veya atık su ve/veya yağmur suyu hatlarının yapımı işleridir.

11.2 Bu işlere ait Benzer işler;

a) Kazısız teknoloji (kaplama, patlatma, yönlendirilmiş kazısız delgi ve füze) uygulamalarından en az biri ile mevcut ve/veya yeni içme suyu, atık su ve/veya yağmur suyu hatlarının yapılması işleri

b) Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğde yer alan A/V grubu işler ve/veya bu işlere ait bakım, onarım işleridir” 

İdari Şartnamenin 7.4 maddesinde; “Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler; Her çaptaki, atık su veya yağmur suyu hatlarının yapım, bakım-onarım ve rehabilitasyonu (iyileştirme) işleri benzer iş olarak kabul edilecektir.

Benzer işlerle ilgili olarak idareye sunulması zorunlu olan iş deneyim belgesinin bir kısmının, işin niteliği gereği kazısız inşa tekniği (kaplama, patlatma, yönlendirilmiş kazısız delgi ve füze) uygulamalarından en az birini ihtiva etmesi zorunludur.

Konsorsiyumlarda ise; işin uzmanlık gerektiren kısımlarına ait benzer işler;

A) Kazısız teknoloji (kaplama, patlatma, yönlendirilmiş kazısız delgi ve füze) uygulamalarından en az biri ile mevcut ve/veya yeni içme suyu, atık su ve/veya yağmur suyu hatlarının yapılması işleri,

B) Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğde yer alan A/V grubu işler ve/veya bu işlere ait bakım, onarım işleridir”

7.5 maddesinde; “İhale konusu iş veya benzer işe denk sayılacak mühendislik veya mimarlık bölümleri; İnşaat Mühendisliğidir”  düzenlemelerine yer verilmiştir.

Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğ hükmü gereğince, idare tarafından düzenlenen 27.06.2007 onay tarihli Tutanakta; “İdarelerince ihalesi yapılacak olan “Bakırköy Şube Müdürlüğü Mesuliyet Sahası İçerisinde Su ve Kanal Yapım, Bakım ve Rehabilitasyon İşi (2)” ihalesinde ihale konusu işin Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğde yer alan benzer iş gruplarından hiç birine girmediği” tespiti yapılmıştır.

Ancak, konsorsiyumlar için işin (A) ve (B) bölümlerinde, yeni içme suyu hatlarının yapımı ile mevcut hatların temizliği, görüntülenmesi ve bakım onarım işleri yer almaktadır. İdarece (A) bölümü işlerin yapımında kazısız inşaat tekniğinin kullanılması, (B) bölümü işlerin yapımında ise Klasik (açık kazı) yönteminin kullanılması istenmiştir. İdarece benzer iş tanımlamasının işin niteliğine göre, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinde yapılan benzer iş tanımına uygun olarak ve rekabeti engellemeyecek şekilde yapılması gerekmektedir. Başvuru konusu ihalede, idarece ihale konusu işin Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğin Benzer İş Grupları Listesinde bulunan hiçbir gruba dahil olmadığı varsayımından hareketle yeni bir benzer iş tanımlaması yapılmıştır. Oysa ihale konusu işin anılan tebliğin “İÇME-KULLANMA SUYU VE KANALİZASYON İŞLERİ” başlıklı 5 inci Grup Altyapı işlerine girdiğinin açık olduğu, işin kapsamındaki (A) grubu işlerde kazısız inşaat tekniğinin kullanılacak olmasının yeni bir iş tanımlaması yapılmasını gerektirmediği, kazısız inşaat tekniğinin atık suyu ve içme suyu hatlarının yapımına ilişkin yeni bir yapım tekniği olduğu, yeni bir iş türü olmadığı, bu itibarla idarece benzer iş belirlemesinin kazısız inşaat tekniği içeren  A-V grubu işler olarak yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Dolayısıyla, başvuru sahibinin bu yöndeki iddiası yerinde bulunmuştur.

B) İhalelere Yönelik Yapılacak Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 20 nci maddesi yönünden incelenmesi sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:

            1- İdari şartnamenin “Yapı Denetim Görevlileri´nin Denetim Faaliyetleri İle İlgili Araç İhtiyaçları” başlıklı 63 üncü maddesinde “İhale konusu işin denetiminde kullanılmak üzere yüklenici tarafından yer tesliminin yapılmasından itibaren geçici kabul yapılıncaya kadar yapılacak işlerin kontrollükçe denetlenmesine yönelik kontrol mühendisinin ihtiyacı olan 3 adet binek aracı idareye verecektir. Bu araçların her türlü giderleri yüklenici tarafından karşılanacak, ayrıca bir bedel ödenmeyecektir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Başvuru konusu ihalenin daha önce 30.04.2007 tarih ve 2007/UY.Z-1490 sayılı Kurul Kararıyla iptal edildiği için idarece tekrar ihaleye çıkarıldığı, iptal edilen ihaleye ilişkin Kurul Kararında; başvuru konusu ihalede denetleme amaçlı olarak yapım işi kapsamında 3 adet binek aracı istenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı belirtilmekle birlikte;

“Kaynakların etkin ve verimli kullanılmasını teminen, yapı denetim görevlilerinin denetim faaliyetlerini yürütebilmek için ihtiyaç duyduğu binek araçlarının iş bazında ayrı ayrı temin edilmesinin kaynak israfına yol açacağı hallerde, idarenin yıllık bazda gerçekleştireceği faaliyetlerin bütününü dikkate alarak benzer tüm ihtiyaçlarını hizmet alımı yoluyla karşılaması esastır. Ancak, söz konusu hizmet alımının ihale konusu yapım işi ile birlikte aynı ihaleden karşılanmasında kamu kaynaklarının verimli kullanımı açısından fayda görülen hallerde, söz konusu ihtiyacın ilgili yapım ihalesi kapsamında karşılanmasında, ihale dokümanında asgari sayı ve niteliklerde binek aracı istenmesi, araçların akaryakıt, kasko, sigorta, bakım onarım vb. masrafların  yüklenici tarafından karşılanacağının belirtilmesi, ve bu masraflar için yapım işinin koşullarına uygun olarak dönemsel azami limitler öngörülmesi halinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır” denilmiştir.

          İdarece iş bazında ayrı ayrı araç temin edilmesinin kaynak israfına yol açtığı açık olan başvuru konusu ihalede araçların ne tür masraflarının yüklenici tarafından karşılanacağının ve bu masraflar için yapım işinin koşullarına uygun olarak dönemsel azami limitler de öngörülmediğinden anılan Kurul Kararında belirtilen bu hususun, inceleme konusu ihalede de dikkate alınmadığı anlaşılmıştır.

          2- İşin kapsamında yeni içme suyu hatlarının yapımı ile mevcut hatların temizliği, görüntülenmesi ve bakım onarım işleri yer almaktadır.

          Başvuru konusu ihalenin daha önce 30.04.2007 tarih ve 2007/UY.Z-1490 sayılı Kurul Kararıyla iptal edildiği için idarece tekrar ihaleye çıkarıldığı, iptal edilen ihaleye ilişkin Kurul Kararında; görüntüleme ve temizlik işlerinin hizmet alımı niteliğinde olduğu, hizmet alımı ve yapım işlerinin birlikte ihale edilebilmesi için aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olması gerektiği, şikayete konu ihalede hizmet alımı niteliğindeki mevcut hatların temizliği ile görüntülenmesi işleri ile bu hatların bakım ve onarımı arasında doğal bir bağlantı bulunmakla birlikte, yeni hatların yapım işleri ile mevcut hatlara ilişkin bakım ve onarım işlerinde bir proje bütünlüğünden söz edilemeyeceğinden bu işler arasında doğal bir bağlantı bulunmadığı, dolayısıyla yeni hat yapımı işlerinin mevcut hatlara yönelik yapım işlerinden ayrı olarak ihale edilmesi gerektiği, bu yönüyle yeni hat yapımı işinde hizmet alımı niteliğinde iş bulunmadığı belirtilmesine rağmen, anılan Kurul Kararında belirtilen bu husus dikkate alınmadan yeni hat yapımı işleri ile mevcut hatların 3 yıl süresince işler halde tutulmasına yönelik bünyesinde hizmet alımı nitelikli işleri de kapsayan bakım ve onarım işlerinin tekrar birlikte ihaleye çıkarıldığı görülmüştür.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale işlemlerinin  iptali gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle;

4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi gereğince ihale işlemleri ve ihale kararının iptaline,

Oyçokluğu ile karar verildi.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinde; “…Benzer iş : İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer inşaat usul ve tekniği gerektiren,  tesis, makine,  teçhizat ve diğer ekipman ile mali güç, ihtisas ve organizasyon gerekleri itibariyle  benzer özellikteki  işleri,…

…ifade eder” hükmü,

Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğde; “…İhale konusu işin Benzer İş Grupları Listesinde bulunan hiçbir gruba dahil olmadığı ya da edilemediğinin tespiti halinde ise, bu husus bir tutanağa bağlanacak, benzer iş belirlemesi işin niteliğine göre, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinde yapılan benzer iş tanımına uygun olarak ve rekabeti engellemeyecek şekilde yapılacaktır.

Aldıkları akademik eğitime göre, hangi mühendis ve mimarların ihale konusu işe teklif verebileceklerinin idareler tarafından ilan ve idari şartnamede ayrıca belirtilmesi gerekmektedir…” hükmü yer almaktadır.

            İhale ilanının 4.4 maddesinde; “Bu ihalede benzer iş olarak, Atık su veya yağmur suyu veya içme suyu şebeke hatlarının yapımı, bakım-onarımı ve rehabilitasyonu (iyileştirme) işleri benzer iş olarak kabul edilecektir. Sunulacak iş deneyim belgesinin bir kısmının, işin niteliği gereği kazısız inşa tekniği (kaplama, patlatma, yönlendirilmiş kazısız delgi ve füze) uygulamalarından en az birini ihtiva etmesi gerekir ve ihale konusu iş veya benzer işe denk sayılacak mühendislik veya mimarlık bölümleri; İnşaat Mühendisliğidir”

            11 inci maddesinde; “Konsorsiyum olarak ihaleye teklif verebilirler.

11.1 İşin uzmanlık gerektiren kısımları;

a) Kazısız inşa tekniği yöntemiyle; yeni içme suyu ve/veya atık su şebeke hattı yapımı işleri ile mevcut içme suyu ve/veya atık su şebeke hatlarında rehabilitasyon (iyileştirme) işleri

 b) Her çaptaki içme suyu ve/veya atık su ve/veya yağmur suyu hatlarının yapımı işleridir.

11.2 Bu işlere ait Benzer işler;

a) Kazısız teknoloji (kaplama, patlatma, yönlendirilmiş kazısız delgi ve füze) uygulamalarından en az biri ile mevcut ve/veya yeni içme suyu, atık su ve/veya yağmur suyu hatlarının yapılması işleri

b) Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğde yer alan A/V grubu işler ve/veya bu işlere ait bakım, onarım işleridir”

İdari Şartnamenin 7.4 maddesinde; “Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler; Her çaptaki, atık su veya yağmur suyu hatlarının yapım, bakım-onarım ve rehabilitasyonu (iyileştirme) işleri benzer iş olarak kabul edilecektir.

Benzer işlerle ilgili olarak idareye sunulması zorunlu olan iş deneyim belgesinin bir kısmının, işin niteliği gereği kazısız inşa tekniği (kaplama, patlatma, yönlendirilmiş kazısız delgi ve füze) uygulamalarından en az birini ihtiva etmesi zorunludur.

Konsorsiyumlarda ise; işin uzmanlık gerektiren kısımlarına ait benzer işler;

A) Kazısız teknoloji (kaplama, patlatma, yönlendirilmiş kazısız delgi ve füze) uygulamalarından en az biri ile mevcut ve/veya yeni içme suyu, atık su ve/veya yağmur suyu hatlarının yapılması işleri,

B) Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğde yer alan A/V grubu işler ve/veya bu işlere ait bakım, onarım işleridir”

7.5 maddesinde; “İhale konusu iş veya benzer işe denk sayılacak mühendislik veya mimarlık bölümleri; İnşaat Mühendisliğidir”  düzenlemelerine yer verilmiştir.

Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğ hükmü gereğince, idare tarafından düzenlenen 27.06.2007 onay tarihli Tutanakta; “İdarelerince ihalesi yapılacak olan “Bakırköy Şube Müdürlüğü Mesuliyet Sahası İçerisinde Su ve Kanal Yapım, Bakım ve Rehabilitasyon İşi (2)” ihalesinde ihale konusu işin Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğde yer alan benzer iş gruplarından hiç birine girmediği” tespitinin yapılarak, ihale konusu işin niteliğine göre yukarıda anılan Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğde yer alan; “…İhale konusu işin Benzer İş Grupları Listesinde bulunan hiçbir gruba dahil olmadığı ya da edilemediğinin tespiti halinde… benzer iş belirlemesi işin niteliğine göre, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinde yapılan benzer iş tanımına uygun olarak ve rekabeti engellemeyecek şekilde yapılacaktır” hükmüne uygun olarak benzer iş tanımlaması yapılmıştır. 

 Bu bağlamda, İdari Şartnamenin 7.4 maddesinde belirtilen, benzer işlerle ilgili olarak idareye sunulması zorunlu olan iş deneyim belgelerinin bir kısmının, işin niteliği gereği kazısız inşa tekniği (kaplama, patlatma, yönlendirilmiş kazısız delgi ve füze) uygulamalarından en az birini ihtiva etmesinin istenmesi ve buna ilişkin olarak herhangi bir oran belirtilmemiş olması, inceleme konusu ihaleye 18 adet isteklinin teklif verilmiş olduğu hususu da dikkate alındığında; mevzuata aykırılık taşımamaktadır.

            Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 15. maddesinde sözleşmeye bağlanan her türlü yapım işlerinin, idare tarafından görevlendirilen yapı denetim görevlisinin denetimi altında, yüklenici tarafından yönetileceği, 17. maddesinde  yüklenicinin yapı denetim görevlisinin işlerle ilgili her türlü çalışmaları ve gerektiğinde yatıp kalkmaları için, sözleşmesinde belirlenen şartlar altında uygun yerlere bina veya barakalar hazırlayıp bedelsiz olarak idareye teslim etmek zorunda olduğu hüküm altına alınmıştır.

Dolayısıyla,

4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun uygun bulunmadığına,

Karar verilmesi gerektiği karşı oyu ile çoğunluk kararına katılmıyoruz.

Ali KAYA                                                                                         Çağatay ÖZCAN

     Üye                                                                                                                  Üye