YÖNETMELİK, AĞIR HİZMET ARAÇLARINDAN ÇIKAN EMİSYONLAR (EURO VI) BAKIMINDAN MOTORLU ARAÇLARIN VE MOTORLARININ TİP ONAYINA İLİŞKİN YÖNETMELİK ((AT) 595/2009)

(1) Bu Yönetmeliğin amacı; 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümleri uyarınca motorlu araçların yapım ve kullanım bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uyma zorunluluğunu yerine getirmek ve sağlık ve çevrenin korunması amacıyla, araçların motorlarından çıkan gaz emisyonlarının Euro 6 emisyon sınır değerlerini sağlamasını teminen; emisyonları bakımından motorlu araçların, motorların ve değiştirilebilir parçaların tip onayı için ortak teknik şartları, (Değişik ibare:RG-5/6/2020-31146)(3) araçların ve motorlarının dolaşımda uygunluğu, kirlilik kontrol cihazlarının dayanıklılığı, araç üzerinde teşhis (OBD) sistemleri, yakıt tüketiminin ve CO2’in ölçülmesi (Mülga ibare:RG-5/6/2020-31146)(3)(…) ile ilgili usul ve esasları belirlemektir.

(1) Bu Yönetmelik;

a) Referans kütlesi 2610 kg’ı aşan, 28/6/2009 tarihli ve 27272 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğinin (2007/46/AT) Ek II’sinde tarif edilen M1, M2, N1 ve N2 kategorisi motorlu araçları ve söz konusu ekte tarif edilen M3 ve N3 kategorisindeki bütün motorlu araçları,

b) İmalatçının talebi halinde, referans kütlesi 2610 kg’ı aşmayan tamamlanmış bir araca, bu Yönetmelikte belirtilen şartlara ve uygulama mevzuatına göre verilen tip onayının, tamamlanmamış araca da verilmesi işlemlerini ve imalatçının tamamlanmamış araç üzerinde yapılması beklenen üst yapı kombinasyonlarının aracın referans kütlesini 2610 kg’ın üzerine çıkardığını gösterebilmesi halinde tip onaylarının genişletilmesi işlemlerini,

c) İmalatçının talebi halinde, 21/4/2009 tarihli ve 27207 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hafif Yolcu ve Ticari Araçlardan Çıkan Emisyonlar (Euro 5 ve Euro 6) Bakımından ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim Konusunda Motorlu Araçların Tip Onayına İlişkin Yönetmelik ((AT) 715/2007) ve uygulama mevzuatında belirtilen sera gazları emisyonları ve yakıt tüketiminin ölçülmesi ile ilgili şartları da sağlaması kaydıyla, bu Yönetmelikte belirtilen şartlara ve uygulama mevzuatına göre verilen araç tip onayının referans kütlesi 2380 kg’ı aşan araçların varyantlarına ve versiyonlarına kadar genişletilmesi işlemlerini,

kapsar.

(2) Bu Yönetmelik, Hafif Yolcu ve Ticari Araçlardan Çıkan Emisyonlar (Euro 5 ve Euro 6) Bakımından ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim Konusunda Motorlu Araçların Tip Onayına İlişkin Yönetmeliğin ((AT) 715/2007) 2 nci maddesi hakkında uygulanmaz.

(1) Bu Yönetmelik;

a) 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 29 uncu maddesine, 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanunun 4 üncü maddesine ve 3/6/2011 tarihli ve 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 7 nci maddesine dayanılarak,

b) (Değişik:RG-5/6/2020-31146)(3) Avrupa Birliğinin (EU) 2018/858, (EU) 133/2014 ve (EU) 582/2011 ile değiştirilen (EC) 595/2009 sayılı Regülasyonuna uyumlu olarak,

hazırlanmıştır.

(1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Alternatif yakıtlı araç: Atmosfer sıcaklığında ve basıncında gaz hâlinde olan veya esas olarak mineral yağdan elde edilmeyen en az bir yakıt tipiyle çalışabilecek şekilde tasarımlanan aracı,

b) Araç: Bu Yönetmeliğin amaçları bakımından; motorla tahrik edilen, MARTOY'un Ek II’sinde tarif edilen herhangi bir aracı,

c) (Mülga:RG-5/6/2020-31146)(3) 

ç) Araç üzerinde teşhis (OBD) sistemi: Arızaları belirleyebilen, uygulanabilirse, bir alarm sistemi vasıtasıyla bunların oluştuğunu gösterebilen, bilgisayar hafızasında bulunan hata kodları vasıtasıyla muhtemel arıza alanını tanımlayabilen ve bu bilgileri araç dışına bildirebilen, araç üzerindeki veya motora bağlanmış olan bir sistemi, 

d) (AT) 715/2007 Yönetmeliği: 21/4/2009 tarihli ve 27207 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hafif Yolcu ve Ticari Araçlardan Çıkan Emisyonlar (Euro 5 ve Euro 6) Bakımından ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim Konusunda Motorlu Araçların Tip Onayına İlişkin Yönetmeliği,

e) (Mülga:RG-5/6/2020-31146)(3) 

f) Bakanlık: Onay kuruluşu olan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,

g) Değiştirilebilir (yedek) kirlilik kontrol cihazı: Orijinal kirlilik kontrol cihazını değiştirmek için tasarlanan ve MARTOY’un 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde tarif edilen ayrı bir teknik ünite olarak onaylanabilen bir kirlilik kontrol cihazı veya bu tür cihazların bir grubunu, 

ğ) Egzoz emisyonları: Gaz hâlindeki ve parçacık kirleticilerin emisyonunu,

h) Gaz halindeki kirleticiler: Karbon monoksit, azot dioksit (NO2) eş değeri olarak ifade edilen azot oksitler (NOX) ve hidrokarbonlardan oluşan egzoz gazı emisyonlarını,

ı) İmalatçı: Tip onayı veya yetkilendirme sürecinin bütün aşamalarında ve imalatın uygunluğunun sağlanmasında onay kuruluşuna karşı sorumlu olan ve onay sürecinin konusu olan araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin bütün imalat aşamalarında doğrudan yer almasının şart olmadığı kişi veya kuruluşu,

i) İptal stratejisi: Aracın normal çalışmasında veya tip onayı deney işlemleri dışında karşılaşılan ortam veya motor çalıştırma koşullarında emisyonun kontrollerinin etkinliğini azaltan emisyon kontrol stratejisini,

j) Karter: İç veya dış kanallar vasıtasıyla yağ karterine bağlanan bir motorun içindeki veya dışındaki gaz veya buharın yayılabildiği boşlukları,

k) Kirlilik kontrol cihazı: Bir aracın egzoz emisyonlarını kontrol eden ve/veya sınırlayan aksamı,

l) MARTOY: 28/6/2009 tarihli ve 27272 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğini (2007/46AT),

m) Motor: MARTOY’un 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde tarif edilen ayrı bir teknik ünite olarak tip onayı verilebilen, bir aracın tahrikine neden olan kaynağı,

n) Müdahale: Tasarlansın veya tasarlanmasın, aracın emisyon kontrol performansını kötüleştirme etkisi olan yazılım veya diğer mantık kontrol elemanları dahil, aracın emisyon kontrol veya tahrik sisteminin devre dışı bırakılmasını, ayarını veya tadilatını, 

o) Orijinal kirlilik kontrol cihazı: İlgili araç için verilen tip onayının kapsamında olan bir kirlilik kontrol cihazı veya bu tür cihazların bir grubunu, 

ö) Parçacık kirleticiler: Ortalama egzoz emisyonlarını doğrulamak için deney işleminde belirtilen filtreler vasıtasıyla 325 K (52 oC) azami sıcaklıkta seyreltilmiş egzoz gazından ayrılan egzoz gazı bileşenlerini,

p) Referans kütle: Yürür vaziyetteki bir araç kütlesinden 75 kg’lık düzgün bir sürücü kütlesinin çıkartılması ve buna 100 kg’lık düzgün bir kütlenin eklenmesiyle bulunan kütleyi,

ifade eder.

(1) İmalatçılar, piyasaya arz edilen, tescil edilen veya hizmete konulan bütün yeni araçların ve piyasaya arz edilen veya hizmete konulan, 9 uncu ve 10 uncu maddeler uyarınca tip onayı gerektiren bütün yeni motorlar ile bütün yeni değiştirilebilir kirlilik kontrol cihazlarının bu Yönetmeliğe ve uygulama tedbirleri ile ilgili mevzuatına uygun olarak tip onaylı olduğunu gösterir.

(2) İmalatçılar, imalatın uygunluğunun, kirlilik kontrol cihazlarının dayanıklılığının ve dolaşımda uygunluğun doğrulanması için tip onayı işlemlerinin izlendiğini garanti eder. İmalatçı tarafından alınan teknik tedbirler, egzoz emisyonlarını normal kullanım şartları altında araçların normal ömrü boyunca bu Yönetmeliğe ve uygulama tedbirleri ile ilgili mevzuata göre etkin olarak sınırlanmasını sağlayacak şekilde olur. Bu amaçla, tip onayı için başvurulan kirlilik kontrol cihazlarının dayanıklılığı deneylerinin ve dolaşımdaki araçların ve motorların deneyinin yapılmasına ilişkin kat edilen mesafe ve süre aşağıdaki şekildedir.

a) M1, N1 ve M2 kategorisi araçlara takılan motorlarda, 160.000 km veya beş yıl şartlarından  hangisi daha erken olursa,

b) N2 ve teknik olarak izin verilen azami kütlesi 16 tonu aşmayan N3 kategorisi araçlar ve M3 kategorisindeki Sınıf I, Sınıf II ve Sınıf A ve teknik olarak izin verilen azami kütlesi 7,5 tonu aşmayan Sınıf B kategorisi araçlara takılan motorlarda, 300.000 km veya altı yıl şartlarından hangisi daha erken olursa,

c) Teknik olarak izin verilen azami kütlesi 16 tonu aşan N3 kategorisi araçlar ve M3 kategorisindeki Sınıf III ve teknik olarak izin verilen azami kütlesi 7,5 tonu aşan Sınıf B kategorisi araçlara takılan motorlarda, 700.000 km veya yedi yıl şartlarından hangisi daha erken olursa,

(3) İkinci fıkranın (b) ve (c) bentlerinin uygulanması için özel işlemler ve şartlar, 13 üncü maddede belirtilen işleme uygun olarak belirlenir.

(1) İmalatçılar, Ek - I’de belirtilen emisyon sınır değerlerine uyulduğunu garanti etmek zorundadır.

(2) İmalatçılar; araçları ve motorları, emisyonları etkileyebilecek aksamların aracın veya motorun normal kullanımda bu Yönetmeliğe ve bu Yönetmeliğin uygulama mevzuatına uyum sağlamasını mümkün kılacak şekilde tasarımlanacağı, imal ve monte edileceği biçimde donatır.

(3) Emisyon kontrol donanımının etkinliğini azaltan iptal stratejileri kullanılamaz.

(4) Bu maddenin uygulanmasına yönelik olarak aşağıdaki tedbirler ve şartlar 12 nci maddede belirtilen uygulama mevzuatında yer alır:

a) Deney çevrimleri dahil egzoz emisyonları, kullanımdaki fiili emisyonları doğrulamak için taşınabilir emisyon ölçme sistemlerinin kullanımı, çevrim dışı emisyonların doğrulanması ve sınırlanması, mevcut iddialı çevresel şartlar korunurken parçacık sayıları için sınırların oluşturulmasını içeren egzoz emisyonları ve rölanti devirdeki emisyonları,

b) Karter emisyonları,

c) OBD sistemleri ve kirlilik kontrol cihazlarının kullanımdaki performansı,

ç) Kirlilik kontrol cihazlarının dayanıklılığı, değiştirilebilir kirlilik kontrol cihazları, dolaşımdaki motorlar ve araçların uygunluğu, imalatın ve yola elverişliliğin uygunluğu,

d) CO2 emisyonları ve yakıt tüketimi,

e) Tip onaylarının kapsam genişletmesinin onaylanması,

f) Deney donanımı,

g) Benzin, dizel, gaz hâlindeki yakıtlar ile biyoetanol, biyodizel ve biyogaz gibi biyoyakıtlar şeklinde referans yakıtları,

ğ) Motor gücünün ölçülmesi,

h) Kirlilik kontrol cihazlarının  doğru çalışması ve yenilenmesi,

ı) NOx kontrol tedbirlerinin doğru çalışmasını sağlayacak özel imkanları. NOx kontrol tedbirleri, gerekli ayıraç eksikliğinden, egzoz gazı devridaim (EGR) akışının doğru çalışmamasından veya EGR’nin devre dışı kalmasından dolayı çalışmaz durumda ise, bu tür imkanlar, araçların çalışamamasını sağlar.

(1) Araçların imalatçıları, tamircileri ve operatörleri tüketilebilir ayıraç kullanan sistemlere müdahale edemezler.

(2) Araç operatörleri, araçların tüketilebilir ayıracı olmaksızın araçları kullanamazlar.

(1) 1/1/2015 tarihinden itibaren bu Yönetmeliğe ve uygulama mevzuatına uygun olmayan ilk defa tip onayı alacak yeni tip araçlara emisyonlar ile ilgili gerekçelere dayanarak, AT tip onayı veya ulusal tip onayı verilmez. Anılan tarihten sonra belgelerde söz konusu araçların ve motorların piyasada yer almayacağının açıkça belirtilmesi kaydıyla, üçüncü ülkelere ihracat için tasarlanan araçlara ve motorlara Euro 6’dan önceki emisyon aşamalarına karşılık gelen tip onayı teknik belgeleri verilebilir.

(2)(Değişik: RG-16/5/2014-29002)Emisyonlar ile ilgili gerekçelere dayanarak, bu Yönetmeliğe ve uygulama mevzuatına uygun olmayan tip onayı belgeli araçların 1/1/2016 tarihinden itibaren düzenlenen uygunluk belgeleri MARTOY’un 26 ncı maddesinin amaçları bakımından geçerli kabul edilmez ve 1/1/2016 tarihinden önce imal edilmiş bu kapsamdaki tam araçların 1/1/2017 tarihinden itibaren, tamamlanmış araçların ise 1/7/2017 tarihinden itibaren tescili yapılmaz, satılamaz ve hizmete giremez. Trafikteki araçlarda kullanılmak üzere imal edilen değiştirilebilir (yedek) motorlar hariç olmak üzere, 1/1/2016 tarihinden itibaren imal edilecek ağır hizmet araçları için bu Yönetmeliğe ve uygulama tedbirlerine uygun olmayan motorlar satılamaz ve hizmete giremez.

(3) Bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarının hükümleri saklı kalmak üzere ve 5 inci maddenin üçüncü fıkrasında ve 6 ncı maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen uygulama mevzuatının yürürlüğe girişine bağlı olarak imalatçı talep ederse, ilgili araç veya motorların bu Yönetmeliğe ve uygulama mevzuatına uygun olması durumunda,  ilk defa tip onayı alacak yeni tip araç veya motora AT tip onayı veya ulusal tip onayı verilir ve bu yeni araç tescil edilir, satışı veya hizmete girişi ve yeni motorun satışı yasaklanmaz.

(1) Bu Yönetmeliğe ve uygulama mevzuatına göre onaylanmış araçlara takılmak üzere tasarlanmış değiştirilebilir yeni kirlilik kontrol cihazları, bu Yönetmeliğe ve uygulama tedbirlerine uygun olarak tip onayı verilmiş bir tipten değilse, bu cihazlar satılamaz veya araca takılamaz.

(1) İmalatçının bu Yönetmeliğin hükümlerini ihlal etmesi halinde ve aşağıda belirtilen durumlarda 4703 sayılı Kanun hükümleri uygulanır:

a) Onay işlemleri veya geri çağırmaya yol açan işlemler sırasında yanlış beyanlar verilmesi,

b) Tip onayı veya dolaşımda uygunluk için deney sonuçlarının tahrif edilmesi,

c) Geri çağırmaya veya tip onayının geri çekilmesine yol açabilecek verilerin veya teknik bilgilerin verilmemesi (saklanması),

ç) İptal stratejilerinin kullanımı,

d) (Mülga:RG-5/6/2020-31146)(3) 

e) NOx emisyonlarını kontrol eden sistemlere müdahale,

f) Tüketilebilir ayıraç olmaksızın araç sürüşü.

(1) Bu Yönetmeliği uygulamak için gerekli tedbirler, 13 üncü maddede belirtilen işleme uygun olarak yayımlanacak mevzuatla belirlenir.

(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasına yönelik olarak alınacak tedbirler, yapılacak değişiklikler ve ihtiyaç duyulan her türlü düzenleme Birleşmiş Milletler/Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) Antlaşması çerçevesinde hazırlanan ve 11/1/1997 tarihli ve 22874 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tekerlekli Araçlar ile Bu Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçalar ile İlgili Teknik Mevzuatın Uygulanmasına Dair Yönetmelik ile oluşturulan Motorlu Araçlar Teknik Komitesi (MARTEK) tarafından görüşülerek karara bağlanır. MARTEK tavsiye niteliğindeki görüşünü Bakanlığa bildirir ve bu görüş doğrultusunda Bakanlık gerekli gördüğü düzenlemeleri yapar.

(1) Aşağıda belirtilen;

a) 12/11/2001 tarihli ve 24581 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçların Motor Gücü ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (80/1269/AT),

b) 24/10/2007 tarihli ve 26680 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ağır Hizmet Araçları ve Motorlarının Emisyonları (EURO IV ve EURO V) ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (2005/55/AT),

yürürlükten kaldırılmıştır.

(1) Bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesiyle yürürlükten kaldırılan yönetmeliklere yapılan atıflar bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır.

(2) (Ek:RG-5/6/2020-31146)(3) Bu fıkrayı ihdas eden Yönetmelik ile yürürlükten kaldırılan hükümlere yapılan atıflar, 19/4/2020 tarihli ve 31104 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları ile Bunların Aksam, Sistem ve Ayrı Teknik Ünitelerinin Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (AB/2018/858)’in on dördüncü bölümüne yapılmış sayılır.

(1) 1/1/2013 tarihinden 1/1/2016 tarihine kadar, Avrupa Birliği üyesi veya BM/AEK üyesi ülkelerin onay kuruluşları tarafından yetkilendirilmiş teknik servislerin düzenlediği Euro 6’dan önceki ve ülkemizde uygulanan emisyon seviyelerine ait raporlar kabul edilir.

(1) Türkiye’de üretimi yapılmış araç tipleri için geçerli olmak üzere; 1/1/2016 tarihinden önce üretilmiş araçların tescili ile ilgili bu Yönetmelik ve diğer otomotiv mevzuatında yer alan veya atıf yapılan tam araçlar için 1/1/2017 ve tamamlanmış araçlar için 1/7/2017 tarihleri; tam araçlar için 1/1/2018 ve tamamlanmış araçlar için 1/7/2018 olarak uygulanır.

(1) Bu Yönetmeliğin;

a) 14 üncü maddesi hükümleri 1/1/2016 tarihinde,

b) Bu Yönetmeliğin diğer hükümleri yayımı tarihinde,

yürürlüğe girer.

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür.