YÖNETMELİK, ESNAF VE SANATKARLAR ODALARI BİRLİĞİ DİSİPLİN KURULU YÖNETMELİĞİ

Bu Yönetmeliğin amacı, oda üyelerinden meslek onuru, düzeni ve geleneklerine uymayan davranış ve hareketlerde bulunan, müşterisine karşı mesleki görevlerini yapmayan veya görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayanlar hakkında verilecek disiplin cezalarının usul ve esaslarını düzenlemektir.

Bu Yönetmelik, 507 sayılı Kanunun 63’üncü maddesi hükmü gereğince, esnaf ve sanatkarlar odaları birliği bünyesinde kurulacak "Disiplin Kurulu"nun çalışma esaslarını kapsar.
    

Bu Yönetmelik, 507 sayılı Kanunun 101’inci maddesinin (o) bendi hükmüne dayanılarak çıkarılmıştır.
    

Bu Yönetmelikte geçen deyimlerden;

Bakanlık : Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,

Konfederasyon : Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonunu,

Birlik: İl Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliğini,

Oda : Esnaf ve Sanatkarlar Odalarını,

Kanun : 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanununu, 
 
ifade eder.
    

Disiplin kurulunca, birlik organlarındaki görevliler ile birliğe bağlı odaların üyeleri hakkında, 507 sayılı Kanunun 30’uncu maddesi uyarınca verilecek disiplin cezaları ile bu cezaları gerektiren fiil ve davranışlar şunlardır:

a) İhtar cezası,

b) Tevbih (Kınama) cezası,

c) Para cezası,

d) Odadan geçici veya devamlı çıkarılma cezası.
    

Üyenin mevzuat ve mesleki ahlak yönünden hareketlerini düzeltmesi için dikkatinin çekilmesidir. Kesindir, itiraz edilemez.

Oda üyelerinin meslek ve sanatlarına veya mesleğin disiplinine aykırı hareketlerinden dolayı yazılı olarak kınanmasıdır. Kesindir, itiraz edilemez.

İhtar ve tevbih (Kınama) cezasını gerektiren fiiller şunlardır:

a) Müşterileriyle olan münasebetlerinde kaba ve terbiyeye aykırı hareket etmek,

b) Müşterisine karşı taahhüdünü yerine getirmemek,

c) Mesleğin şeref ve haysiyetine uygun olmayan tavır ve hareketlerde bulunmak,

d) İş sahiplerini ve müşterilerini küçük düşürecek hal ve hareketleri yapmak,

e) Gayri sıhhi şekilde satışta bulunmak,

f) Mensup olduğu teşekkülün itibarını zedeleyici söz söylemek,

g) Esnaflık ve sanatkarlık icaplarını haklı bir sebep olmaksızın yerine getirmemek,

h) Kalitesiz mal üretmek ve satmak,

ı) Meslek kuruluşlarınca yapılacak denetim ve kontrollere engel olmak.

Yukarıda belirtilen fiillerin ağırlık derecesine göre ihtar veya kınama cezasına hükmetmek disiplin kurulunun takdirindedir. Ancak fiillerin birden fazla olması ve tekrarı halinde kınama cezası verilir.

Disiplin kurulunca, Bakanlık, o yer idare amiri, Konfederasyon, odanın bağlı bulunduğu federasyon veya birlik veya oda organları tarafından, mevzuata uygun olarak alınmış kararların aksine hareket edenlere verilir.

Para cezasını gerektiren fiiller şunlardır:

a) Müşterisine hakarette bulunmak,

b) Haksız menfaat temini amacıyla yasal olmayan yollarla rekabet yapmak,

c) Bakanlığın emirlerine uymamak,

d) Oda, birlik, federasyon ve Konfederasyon tarafından alınan kararlara uymamak,

e) Gayri nizami ölçü ve tartı aletlerini bilerek kullanmak,

f) Yetkili organların davetlerine haklı bir mazeret göstermeksizin uymamak,

g) Meslek ve hizmetinin icrasından dolayı müşterisini zarara sokmak,

h) Meslek ve sanatını kötü maksatlarla kullanmak,

ı) Çırak, kalfa ve ustalarını açılan kurslara göndermemek,

i) Standartlara ve sağlık koşullarına aykırı mal üretmek,

j) Çırak veya kalfaların sanatında mesleki bilgilerinin gelişmesine mani olmak,

k) Mesleki teamüle aykırı davranmak,

l) Dahil bulunduğu organlardaki görevini siyasi görüş ve kanaatleri dolayısıyla kötüye kullanmak,

m) Mesleki ehliyetsizliğinden ötürü müşterisini bedenen ve maddeten zarara uğratmak,

n) İşyerlerinde ücret tarifelerini bulundurmamak veya bulundursa dahi bu tarifelere uymamak.

Yukarıda belirtilen fiilleri yapanlar hakkında yıllık aidatın iki katı kadar para cezası uygulanır. Bu ceza kesindir. Para cezasını gerektiren bir fiilinden disiplin cezası alan ve aynı fiili cezanın kesinleşmesi tarihinden itibaren bir yıl içerisinde tekrar işleyen kişiye bu mükerrer durumu nedeniyle yıllık aidatının beş katına kadar para cezası tayin edilir. Para cezasını gerektiren bir fiilden dolayı mahkum olan ve aynı fiili tekrar işleyen kişiye yıllık aidatın beş katına kadar para cezası hükmolunabilir. Bu cezaya karşı on gün içinde ticari davalara bakmakla görevli mahkemeye itiraz olunabilir.

Süresi zarfında oda üyeliği hak ve yetkilerinden hiçbir surette faydalanılmaması ve üyenin cezayı gerektiren fiili ve ilgili meslek kolunda doğrudan doğruya veya dolayısıyla meslek, sanat ve hizmet görmesinin yasaklanmasını içine alır.

Geçici ihraç cezasının süresi 6 aya kadardır. İhraç cezaları o yer ticari davalarına bakmakla görevli mahkeme  kararı ile kesinleşir.

Disiplin kurulu ilgili dosyayı on gün içinde ticari davalara bakmakla görevli mahkemeye gönderir. Mahkemece durumun tetkiki ve alınacak kararın kesinleşmesini takiben umumi hükümlere göre karar yerine getirilir.

Odadan geçici veya devamlı çıkarılma cezası aşağıdaki hallerde uygulanır.

a) İki defa para cezasını gerektiren bir fiili üçüncü defa işlemek,

b) Hırsızlık, dolandırıcılık, sahtekarlık gibi yüz kızartıcı suçları işleyerek mahkum olmak.

Yapılacak disiplin soruşturmasında isnat olunan eylem ve davranışların ilgililere fiili ve hukuki bir sakınca yoksa aynen, aksi halde geniş bir özetinin yazılı olarak bildirilmesi, savunma istenmesi, savunma için tebliğden itibaren en az on günlük süre tanınması zorunludur.

Savunmaya ilişkin tebligata rağmen şikayet olunan kişi yazılı savunma vermezse bu hakkından vazgeçmiş sayılır. Bu durumda mevcut belge, bilgi ve yapılacak tahkikatın sonucuna göre hareket edilir.

Disiplin kurulu, kendisine intikal eden ihbar ve şikayetleri en çok iki ay içinde soruşturmaya başlar ve araştırmayı en geç üç ay içinde sonuçlandırır.

Ücret tarifeleri ile ilgili şikayetlerin bir ay içinde sonuçlandırılması zorunludur.

Birlik disiplin kurulu, yargı gözetiminde genel kurul üyeleri arasından üç yıl için seçilecek beş üyeden oluşur. Ayrıca beş yedek üye seçilir.

Disiplin kurulunun sekreteryasını birlik genel sekreterliği yürütür.

Disiplin kurulu kanuna uygun olarak yapacağı ilk toplantısında kendi üyeleri arasından bir başkan ve bir başkan vekili seçer.

Başkan, kurulun temsilcisidir ve başkanın bulunmadığı zamanlarda bu görevi başkan vekili yürütür.

Disiplin kurulu ilk toplantısında aşağıda yazılı olduğu şekilde yemin eder ve keyfiyeti bir zabıtla tespit ederek görevine başlar.

"Görevimi, ilgili mevzuatı göz önünde tutarak doğruluk, tarafsızlık ve hakka saygı duygusu içinde, sadece vicdanımın emrine uyarak yapacağıma, namusum, şerefim ve mukaddesatım üzerine ant içerim."

Şikayetler, 507 sayılı Kanunun 63’üncü maddesi çerçevesinde birlik disiplin kuruluna doğrudan yapılabilir. Ancak birlik disiplin kuruluna bu şekilde yapılan başvurulardan ve sonucundan Birlik Yönetim Kurulu bilgilendirilir. Birlik Yönetim Kuruluna verilen şikayet dilekçeleri derhal disiplin kuruluna intikal ettirilir.

Şikayetler durumu açıklayan bir yazı ile yapılır ve yazının ekinde şikayeti gerektiren olaylara ilişkin tüm belgeler sunulur. Gerekli durumlarda şikayet ve ilgili belgeler disiplin kurulu sekreteryasına şifahi beyanla da intikal ettirilebilir. Bu durumda tutulacak bir tutanağın altı şikayetçi tarafından imzalanır.
    

Disiplin kurulu kendisine intikal eden ihbar ve şikayetleri en çok bir ay içinde soruşturmaya başlar ve araştırmayı en geç üç ay içinde sonuçlandırır.

Disiplin kovuşturmasının açılmasını gerektiren hallerde doğrudan disiplin kuruluna intikal ettirilen şikayetlerde disiplin kurullarınca, birlik yönetim kurulunun sevk ettiği evrak üzerinden ilk inceleme yapılır. Disiplin kurulu yapacağı inceleme sonucunda hasıl olan kanaate göre dosya üzerinden karar verir. Disiplin kurulunun lüzum görmesi halinde ilgili tarafların huzurda dinlenmesi ve açıklama istenmesi mümkündür.

İlgili mercilerle yapılan yazışmalardan sonra disiplin kurulu belirli bir günde toplanır. Kurulun görev ve yetki alanına giren hususlar, kurul üyelerinin yarıdan bir fazlasının katılımıyla yapılacak toplantıda hazır bulunanların çoğunluğuyla karara bağlanır.

Gecikmesinde mahsur olan hallerde, şikayet doğrudan birlik başkanlığınca disiplin kuruluna intikal ettirilir. Kurul tarafları sözlü olarak dinler ve mümkün olursa ilk toplantıda karara bağlar.

Birlik başkanlığı veya disiplin kurulu mümkün olan hallerde her iki tarafı uzlaştırabilir.

Disiplin kurulu, kendisine tevdi edilen işleri görüşmek üzere başkan tarafından toplantıya çağrılır. Toplantı günü, saati ve gündemi en az bir hafta önce üyelere yazı ile bildirilir.

Başkanlıkça ivedi görülen durumlarda, bu süreye bağlı olmaksızın yazılı olarak çağrıda bulunulur.

Yetkili disiplin kurulundan başka ilgili odalara ve birliklere yapılan şikayetler, posta masrafı alınarak, yetkili birlik veya birlik disiplin kuruluna gönderilir.

Üst üste çağrıldığı üç toplantıya, kurulca kabul edilen bir mazerete dayanmaksızın katılmayan üyeler müstafi addedilir.

Kurul üyeliği ile birlikte, birliğin diğer organlarına da seçilmiş bulunan bir kimse, öğrendiği tarihten itibaren bir hafta zarfında, kurul üyeliğini tercih ettiğini bildirmediği takdirde, üyelikten istifa etmiş sayılır.

Meşru mazeretleri nedeniyle üyelikten istifa edenler veya üyelikleri düşenlerin yerine yedek üyelerden en fazla oy sahibi olanlar getirilir.

Bu Yönetmelikte düzenlenen disiplin cezalarını gerektiren fiil ve hareketler disiplin kurulu başkan veya üyelerinden herhangi birine isnat olunduğu takdirde, kurulun bu maksatla yapacağı toplantıya, ilgili başkan veya üye çağrılmaz.

Kurul başkan ve üyeleri;

a) Kendilerine ait olan veyahut doğrudan veya dolaylı alakalı oldukları meselelerde,

b) Karı, koca, usul, füruğ ve kardeşleri ile Medeni Kanun hükümlerine göre evlat edindiği kimseleri alakadar eden mevzularda,

c) Velisi veya vasisi olduğu kimseyi ilgilendiren hadiselerde,

kurul toplantılarına iştirak edemezler.

Disiplin kurulu başkan ve üyeleri bakımından;

a) Hakkında kovuşturma yapılan üyeye tahkik olunan olay için nasihat etmiş olmak veya yol göstermek,

b) Üye veya üçüncü şahıs yanında, olay hakkında önceden kanaatini izhar etmiş olmak,

c) Tahkik olunan olayda, şahitlik, bilirkişilik veya hakemlik yapmış bulunmak,

d) Meselenin tetkik ve müzakeresi esnasında, ilgili üye ile davalı bulunmak veya aralarında husumet meydana gelmiş olmak,

hallerinden biri mevcut ise, bu üyeler kuruldan kendiliklerinden çekilebilecekleri gibi kovuşturma yapılan ilgili tarafından da reddolunabilirler.

Disiplin kurulu kararları:

a) İlgilinin isim ve adresi,

b) İddiaların mahiyeti,

c) İncelenen konuların özeti,

d) Gerekli sebepler ile hükmün dayanağı kanun, statü ve yönetmelik maddeleri,

e) Sonuç hükmü,

f) Kararın herhangi bir şekilde yayımlanıp yayımlanmayacağı,

hususlarını ihtiva edecek şekilde tanzim olunur. Kararlarda çekimser kalınamaz.

Kararların toplantıya iştirak eden başkan ve üyeler tarafından çoğunluk veya oybirliği ile alındığı belirtilir.

Ceza mahkemelerinin vereceği beraat kararları, birlik disiplin kurulunca verilecek disiplin ile ilgili yetkisi içindeki para cezalarının uygulanmasına engel olamaz.

Çözümü özel bilgiyi gerektiren hallerde kurul bir başkan veya üç kişiden müteşekkil bir bilirkişi heyetine konuyu tetkik ettirip görüşlerini alabilir.

Kurul bilirkişi raporuna uyup uymamakta serbesttir.

Kurulca hakkında tahkikat yapılan üye, "bilirkişi tetkikatı" talep ettiği takdirde, tespit edilen bilirkişi ücretleri üye tarafından önceden birliğe yatırılır. Belirlenen müddet içerisinde ücret yatırılmazsa bilirkişi tetkikatına ait talep nazara alınmaz.

Disiplin kurulu, konunun mahallen incelenmesine karar verebilir.

Kurul, bu incelemeyi müştereken veya içlerinden birini görevlendirmek suretiyle yapabilir.

Disiplin kurulunca alınan kararlar iki nüsha olarak tanzim edilir. Kararların bir nüshası dosyasına konur. Diğer bir nüshası da adli tebligat usulüne göre veya ilgilisine duyurulmak üzere birlik yönetim kuruluna zimmetle verilir.

Kararlar, yönetim kurulu üyelerini ilgilendirdiği takdirde tebligat aynı usuller dairesinde disiplin kurulu başkanlığınca yapılır.

Kesinleşen para cezaları, makbuz mukabilinde ilgiliden tahsil edilir ve birliğe gelir kaydedilir.

Birlik disiplin kurulunun, kendisine havale edilen işleri tetkik için yaptığı masraflar, belgelerin ibrazı suretiyle birlikçe ödenir.

Disiplin kurulu başkan ve üyelerine ödenecek huzur hakları ve harcırahlar birlik genel kurulunca belirlenir ve birlik bütçesinden ödenir.

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu'nun 23/5/1997 tarihinde yapılan Başkanlar Kurulu toplantısında kabul edilen "Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Disiplin Kurulu Yönetmeliği” yürürlükten kaldırılmıştır.

Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Bu Yönetmelik hükümlerini Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Genel Başkanı yürütür.