Yayın - Tutanaklar, 22. Dönem, 5. Yasama Yılı, 117. Birleşim

DÖ­NEM: 22                         CİLT: 160       YA­SA­MA YI­LI: 5

 

 

 

TÜR­Kİ­YE BÜ­YÜK MİL­LET MEC­Lİ­Sİ

TU­TA­NAK DER­Gİ­Sİ

 

 

117’n­ci Bir­le­şim

30 Mayıs 2007 Çarşamba

 

 

İ Ç İ N D E K İ L E R

  I. - GE­ÇEN TU­TA­NAK ÖZE­Tİ

 II. - GE­LEN KÂĞIT­LAR

III. - YOKLAMALAR

IV. - KA­NUN TA­SA­RI VE TEK­LİF­LE­Rİ İLE KO­MİS­YON­LAR­DAN GE­LEN Dİ­ĞER İŞ­LER

1.- Ça­nak­ka­le Mil­let­ve­kil­le­ri Meh­met Da­niş ve İb­ra­him Köş­de­re'nin, Ge­li­bo­lu Ya­rı­ma­da­sı Ta­ri­hi Mil­li Par­kı Ka­nu­nu­na Ge­çi­ci Bir Mad­de Ek­len­me­si­ne Da­ir Ka­nun Tek­li­fi (Ka­mu İha­le Ka­nu­nu­na Ge­çi­ci Mad­de Ek­len­me­si­ne Da­ir Ka­nun Tek­li­fi) ile Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/212) (S. Sa­yı­sı: 305)

2.- Ba­zı Ka­mu Ala­cak­la­rı­nın Tah­sil ve Ter­ki­ni­ne İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı ile Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/1030) (S. Sa­yı­sı: 904)

3.- Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si Grup Baş­kan­ve­ki­li Bur­sa Mil­let­ve­ki­li Fa­ruk Çe­lik'in, İmar Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ve Ba­yın­dır­lık, İmar, Ulaş­tır­ma ve Tu­rizm ile Ada­let Ko­mis­yon­la­rı Ra­por­la­rı (2/820) (S. Sa­yı­sı: 1337)

4.- Af­yon­ka­ra­hi­sar Mil­let­ve­ki­li Ha­lil Ay­do­ğan'ın; Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu, İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu ve Be­le­di­ye Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ve İçiş­le­ri Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/968) (S.Sa­yı­sı: 1416)

5.- 10.5.2007 Ta­rih­li ve 5660 Sa­yı­lı Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Ana­ya­sa­sı­nın Ba­zı Mad­de­le­rin­de De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun ve Cum­hur­baş­ka­nın­ca Bir Da­ha Gö­rü­şül­mek Üze­re Ge­ri Gön­der­me Tez­ke­re­si ile Ana­ya­sa Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/1368) (S.Sa­yı­sı: 1433)

6.- Kay­se­ri Mil­let­ve­ki­li Ta­ner Yıl­dız'ın; Ba­zı Ka­nun­lar­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun Tek­li­fi ile Sağ­lık, Ai­le, Ça­lış­ma ve Sos­yal İş­ler Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/1016) (S. Sa­yı­sı: 1412)

7.- İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Tay­yar Al­tı­ku­laç ve An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li Mus­ta­fa Sa­id Ya­zı­cı­oğ­lu'nun; Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı Ku­ru­luş ve Gö­rev­le­ri Hak­kın­da Ka­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ile Millî Eği­tim, Kül­tür, Genç­lik ve Spor Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/1036) (S. Sa­yı­sı: 1434)

8.- Kas­ta­mo­nu Mil­let­ve­ki­li Hak­kı Köy­lü'nün; Ba­zı Ka­nun­lar­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ile Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/1020) (S. Sa­yı­sı: 1432)

9.- Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti ile Uk­ray­na Hü­kü­me­ti Ara­sın­da Uza­yın Araş­tır­ma ve Kul­la­nı­mı Ko­nu­la­rın­da İş­bir­li­ği An­laş­ma­sı­nın  Onay­lan­ma­sı­nın Uy­gun Bu­lun­du­ğu Hak­kın­da  Ka­nun Ta­sa­rı­sı ile Sa­na­yi, Ti­ca­ret, Ener­ji, Ta­bii Kay­nak­lar, Bil­gi ve Tek­no­lo­ji ve Dı­şiş­le­ri Ko­mis­yon­la­rı Ra­por­la­rı (1/491) (S. Sa­yı­sı: 1380)

10.- An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Fik­ret Ba­daz­lı'nın; 2464 Sa­yı­lı Be­le­di­ye Ge­lir­le­ri Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun Tek­li­fi ile Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/995) (S. Sa­yı­sı: 1406)

11.- Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti ile Uk­ray­na Hü­kü­me­ti Ara­sın­da Ener­ji Ala­nın­da İş­bir­li­ği­ne İliş­kin An­laş­ma­nın Onay­lan­ma­sı­nın uy­gun Bu­lun­du­ğu­na Da­ir Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Dı­şiş­le­ri Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/1109) (S. Sa­yı­sı: 1083)

V. - AÇIK­LA­MA­LAR VE SA­TAŞ­MA­LA­RA İLİŞ­KİN KO­NUŞ­MA­LAR

1.- Or­du Mil­let­ve­ki­li Eyüp Fat­sa'nın, Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu'nun, ko­nuş­ma­sın­da, par­ti­si­ne sa­taş­ma­sı ne­de­niy­le ko­nuş­ma­sı

2.- Amas­ya Mil­let­ve­ki­li Ham­za Al­bay­rak'ın, İz­mir Mil­let­ve­ki­li Hak­kı Ül­kü'nün, ko­nuş­ma­sın­da, şah­sı­na sa­taş­ma­sı ne­de­niy­le ko­nuş­ma­sı

3.- Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Ah­met Mü­nir Er­kal'ın, Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu'nun Ma­lat­ya ile il­gi­li ifa­de­le­ri­ni pro­tes­to et­ti­ği­ne iliş­kin ko­nuş­ma­sı

4.- Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu'nun, Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Ah­met Mü­nir Er­kal'ın, ko­nuş­ma­sın­da, şah­sı­na sa­taş­ma­sı ne­de­niy­le ko­nuş­ma­sı

 

I. - GE­ÇEN TU­TA­NAK ÖZE­Tİ

TBMM Ge­nel Ku­ru­lu sa­at 15.14'te açı­la­rak dört otu­rum yap­tı.

İz­mir Mil­let­ve­ki­li En­ver Ök­tem hak­kın­da tan­zim edi­len so­ruş­tur­ma dos­ya­sı­nın ge­ri gön­de­ril­me­si­ne iliş­kin Baş­ba­kan­lık tez­ke­re­si okun­du; Ana­ya­sa ve Ada­let Ko­mis­yo­nu üye­le­rin­den ku­ru­lu kar­ma ko­mis­yon­da bu­lu­nan dos­ya­nın Hükûme­te ge­ri ve­ril­di­ği açık­lan­dı.

Bir­leş­miş Mil­let­ler Ge­çi­ci Gö­rev Gü­cü bün­ye­sin­de Türk Si­lah­lı Kuv­vet­le­ri­nin 5 Ey­lül 2007 ta­ri­hin­den iti­ba­ren bir yıl da­ha UNI­FIL Ha­rekâtı'na iş­ti­rak et­me­si­ne izin ve­ril­me­si­ne iliş­kin Baş­ba­kan­lık tez­ke­re­si, ya­pı­lan gö­rüş­me­ler­den son­ra, ka­bul edil­di.

Er­zu­rum Mil­let­ve­ki­li İb­ra­him Öz­do­ğan, Sa­kar­ya Mil­let­ve­ki­li Erol As­lan Ce­be­ci'nin,

Sa­kar­ya Mil­let­ve­ki­li Erol As­lan Ce­be­ci, Er­zu­rum Mil­let­ve­ki­li İb­ra­him Öz­do­ğan ve Sam­sun Mil­let­ve­ki­li Ha­luk Koç'un,

Ya­lo­va Mil­let­ve­ki­li Mu­har­rem İn­ce, İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Ha­li­de İn­ce­ka­ra'nın,

Ko­nuş­ma­sın­da şa­hıs­la­rı­na;

İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Ali Ke­mal Kum­ku­moğ­lu, Sa­kar­ya Mil­let­ve­ki­li Erol As­lan Ce­be­ci'nin,

Or­du Mil­let­ve­ki­li Eyüp Fat­sa, İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Ali Ke­mal Kum­ku­moğ­lu'nun,

Ko­nuş­ma­sın­da par­ti­le­ri­ne;

Sa­taş­tı­ğı id­di­asıy­la bi­rer açık­la­ma­da bu­lun­du­lar.

İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Ömer Zül­fü Li­va­ne­li ve 19 Mil­let­ve­ki­li, Ço­rum Mil­let­ve­ki­li Mu­zaf­fer Kül­cü ve 19 Mil­let­ve­ki­li, De­niz­li Mil­let­ve­ki­li Mus­ta­fa Ga­zal­cı ve 54 Mil­let­ve­ki­li ile Ana­va­tan Par­ti­si Gru­bu Adı­na Grup Baş­kan­ve­kil­le­ri Ga­zi­an­tep Mil­let­ve­ki­li Ömer Abu­şoğ­lu ve Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Sü­ley­man Sa­rı­baş'ın, ço­cuk­lar­da ve genç­ler­de ar­tan şid­det eği­li­mi ile okul­lar­da mey­da­na ge­len olay­la­rın araş­tı­rı­la­rak alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la ku­ru­lan Mec­lis Araş­tır­ma­sı Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (10/337, 343, 356, 357) (S. Sa­yı­sı: 1413) üze­rin­de­ki gö­rüş­me­ler ta­mam­lan­dı.

Rad­yo ve Te­le­viz­yon Üst Ku­ru­lun­da bo­şa­la­cak üç üye­li­ğe si­ya­si par­ti grup­la­rın­ca gös­te­ri­len aday­lar ara­sın­dan A. Za­hid Ak­man, İl­han Yer­li­ka­ya ve Ney­yir Hül­ya Alp se­çil­di­ler.

Gün­de­min "Ka­nun Ta­sa­rı ve Tek­lif­le­ri ile Ko­mis­yon­lar­dan Ge­len Di­ğer İş­ler" kıs­mı­nın:

1'in­ci sı­ra­sın­da bu­lu­nan, Ka­mu İha­le Ka­nu­nu­na Ge­çi­ci Mad­de Ek­len­me­si­ne Da­ir Ka­nun Tek­li­fi'nin (2/212) (S. Sa­yı­sı: 305) gö­rüş­me­le­ri, da­ha ön­ce ge­ri alı­nan mad­de­le­re iliş­kin ko­mis­yon ra­po­ru he­nüz gel­me­di­ğin­den;

2'nci sı­ra­sın­da bu­lu­nan, Ba­zı Ka­mu Ala­cak­la­rı­nın Tah­sil ve Ter­ki­ni­ne İliş­kin (1/1030) (S. Sa­yı­sı: 904),

3'ün­cü sı­ra­sın­da bu­lu­nan, Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si Grup Baş­kan­ve­ki­li Bur­sa Mil­let­ve­ki­li Fa­ruk Çe­lik'in, İmar Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir (2/820) (S. Sa­yı­sı: 1337),

4'ün­cü sı­ra­sın­da bu­lu­nan, Af­yon­ka­ra­hi­sar Mil­let­ve­ki­li Ha­lil Ay­do­ğan'ın, Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu, İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu ve Be­le­di­ye Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir (2/968) (S. Sa­yı­sı: 1416),

Ka­nun Ta­sa­rı ve Tek­lif­le­ri, il­gi­li ko­mis­yon yet­ki­li­le­ri Ge­nel Ku­rul­da ha­zır bu­lun­ma­dık­la­rın­dan;

Er­te­len­di.

30 Ma­yıs 2007 Çar­şam­ba gü­nü, alı­nan ka­rar ge­re­ğin­ce sa­at 11.00'de top­lan­mak üze­re, bir­le­şi­me 22.53'te son ve­ril­di.

İs­ma­il Alp­te­kin

Baş­kan Ve­ki­li

	Ah­met Gök­han Sa­rı­çam	Türkân Mi­ço­oğul­la­rı
	Kırk­la­re­li	İz­mir
	Kâtip Üye	Kâtip Üye

Bay­ram Öz­çe­lik

Bur­dur

Kâtip Üye

No.: 157

II. - GE­LEN KÂĞIT­LAR

30 Ma­yıs 2007 Çar­şam­ba

Ta­sa­rı­lar

1.- Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti ile Tu­nus Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti Ara­sın­da Ma­den­ci­lik ve Je­olo­ji Alan­la­rın­da İş­bir­li­ği An­laş­ma­sı­nın Onay­lan­ma­sı­nın Uy­gun Bu­lun­du­ğu­na Da­ir Ka­nun Ta­sa­rı­sı (1/1370) (Sa­na­yi, Ti­ca­ret, Ener­ji, Ta­bii Kay­nak­lar, Bil­gi ve Tek­no­lo­ji ile Dı­şiş­le­ri Ko­mis­yon­la­rı­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 25.5.2007)

2.- Ba­zı Ya­tı­rım ve Hiz­met­le­rin Yap-İş­let-Dev­ret Mo­de­li Çer­çe­ve­sin­de Yap­tı­rıl­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Ta­sa­rı­sı (1/1371) (Ba­yın­dır­lık, İmar, Ulaş­tır­ma ve Tu­rizm ile Plan ve Büt­çe Ko­mis­yon­la­rı­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 25.5.2007)

Tek­lif­ler

1.- Mer­sin Mil­let­ve­ki­li Hü­se­yin Öz­can'ın; Şo­för­ler Gü­nü Hak­kın­da Ka­nun Tek­li­fi (2/1040) (İçiş­le­ri Ko­mis­yo­nu­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 24.5.2007) 

2.- Kas­ta­mo­nu Mil­let­ve­ki­li Hak­kı Köy­lü'nün; Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si İç­tü­zü­ğün­de De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir İç­tü­zük Tek­li­fi (2/1041) (Ana­ya­sa Ko­mis­yo­nu­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 29.5.2007)

Tez­ke­re­ler

1.- Kır­şe­hir Mil­let­ve­ki­li Hü­se­yin Ba­yın­dır'ın, Ya­sa­ma Do­ku­nul­maz­lı­ğı­nın Kal­dı­rıl­ma­sı Hak­kın­da Baş­ba­kan­lık Tez­ke­re­si (3/1283) (Ana­ya­sa ve Ada­let Ko­mis­yon­la­rı Üye­le­rin­den Ku­ru­lu Kar­ma Ko­mis­yo­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 21.5.2007)

2.- De­niz­li Mil­let­ve­ki­li V. Ha­şim Oral'ın, Ya­sa­ma Do­ku­nul­maz­lı­ğı­nın Kal­dı­rıl­ma­sı Hak­kın­da Baş­ba­kan­lık Tez­ke­re­si (3/1284) (Ana­ya­sa ve Ada­let Ko­mis­yon­la­rı Üye­le­rin­den Ku­ru­lu Kar­ma Ko­mis­yo­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 21.5.2007)

3.- Ada­na Mil­let­ve­ki­li N. Ga­ye Er­ba­tur'un, Ya­sa­ma Do­ku­nul­maz­lı­ğı­nın Kal­dı­rıl­ma­sı Hak­kın­da Baş­ba­kan­lık Tez­ke­re­si (3/1285) (Ana­ya­sa ve Ada­let Ko­mis­yon­la­rı Üye­le­rin­den Ku­ru­lu Kar­ma Ko­mis­yo­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 21.5.2007)

4.- De­niz­li Mil­let­ve­ki­li V. Ha­şim Oral'ın, Ya­sa­ma Do­ku­nul­maz­lı­ğı­nın Kal­dı­rıl­ma­sı Hak­kın­da Baş­ba­kan­lık Tez­ke­re­si (3/1286) (Ana­ya­sa ve Ada­let Ko­mis­yon­la­rı Üye­le­rin­den Ku­ru­lu Kar­ma Ko­mis­yo­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 21.5.2007)

5.- De­niz­li Mil­let­ve­ki­li V. Ha­şim Oral'ın, Ya­sa­ma Do­ku­nul­maz­lı­ğı­nın Kal­dı­rıl­ma­sı Hak­kın­da Baş­ba­kan­lık Tez­ke­re­si (3/1287) (Ana­ya­sa ve Ada­let Ko­mis­yon­la­rı Üye­le­rin­den Ku­ru­lu Kar­ma Ko­mis­yo­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 22.5.2007)

6.- De­niz­li Mil­let­ve­ki­li V. Ha­şim Oral'ın, Ya­sa­ma Do­ku­nul­maz­lı­ğı­nın Kal­dı­rıl­ma­sı Hak­kın­da Baş­ba­kan­lık Tez­ke­re­si (3/1288) (Ana­ya­sa ve Ada­let Ko­mis­yon­la­rı Üye­le­rin­den Ku­ru­lu Kar­ma Ko­mis­yo­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 22.5.2007)

7.- De­niz­li Mil­let­ve­ki­li V. Ha­şim Oral'ın, Ya­sa­ma Do­ku­nul­maz­lı­ğı­nın Kal­dı­rıl­ma­sı Hak­kın­da Baş­ba­kan­lık Tez­ke­re­si (3/1289) (Ana­ya­sa ve Ada­let Ko­mis­yon­la­rı Üye­le­rin­den Ku­ru­lu Kar­ma Ko­mis­yo­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 22.5.2007)

8.- De­niz­li Mil­let­ve­ki­li V. Ha­şim Oral'ın, Ya­sa­ma Do­ku­nul­maz­lı­ğı­nın Kal­dı­rıl­ma­sı Hak­kın­da Baş­ba­kan­lık Tez­ke­re­si (3/1290) (Ana­ya­sa ve Ada­let Ko­mis­yon­la­rı Üye­le­rin­den Ku­ru­lu Kar­ma Ko­mis­yo­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 22.5.2007)

9.- De­niz­li Mil­let­ve­ki­li V. Ha­şim Oral'ın, Ya­sa­ma Do­ku­nul­maz­lı­ğı­nın Kal­dı­rıl­ma­sı Hak­kın­da Baş­ba­kan­lık Tez­ke­re­si (3/1291) (Ana­ya­sa ve Ada­let Ko­mis­yon­la­rı Üye­le­rin­den Ku­ru­lu Kar­ma Ko­mis­yo­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 22.5.2007)

10.- Tür­ki­ye'de Atık Yö­ne­ti­mi Ulu­sal Dü­zen­le­me­ler ve Uy­gu­la­ma So­nuç­la­rı­nın De­ğer­len­di­ril­me­si Baş­lık­lı Per­for­mans De­ne­ti­mi Ra­po­ru­nun Su­nul­du­ğu­na İliş­kin Sa­yış­tay Baş­kan­lı­ğı Tez­ke­re­si (3/1292) (Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu­na) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 25.5.2007)

 

 

 

30 Ma­yıs 2007 Çar­şam­ba

Bİ­RİN­Cİ OTU­RUM

Açıl­ma Sa­ati: 11.12

BAŞ­KAN: Baş­kan Ve­ki­li İs­ma­il ALP­TE­KİN

KÂTİP ÜYE­LER: Ah­met Gök­han SA­RI­ÇAM (Kırk­la­re­li), Türkân Mİ­ÇO­OĞUL­LA­RI (İz­mir)

BAŞ­KAN - Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin 117'nci Bir­le­şi­mi­ni açı­yo­rum.

III. -YOK­LA­MA

Elek­tro­nik ci­haz­la yok­la­ma ya­pa­ca­ğım.

Yok­la­ma için iki da­ki­ka sü­re ve­ri­yo­rum. Ci­ha­za gi­re­me­yen­ler pu­su­la gön­de­re­bi­lir­ler.

Yok­la­ma iş­le­mi­ni baş­la­tı­yo­rum.

(Elek­tro­nik ci­haz­la yok­la­ma ya­pıl­dı)

BAŞ­KAN - Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, top­lan­tı ye­ter sa­yı­sı bu­lu­na­ma­mış­tır.

Bir­le­şi­me on beş da­ki­ka ara ve­ri­yo­rum.

Ka­pan­ma Sa­ati: 11.15

 

İKİN­Cİ OTU­RUM

Açıl­ma Sa­ati:11.56

BAŞ­KAN: Baş­kan Ve­ki­li İs­ma­il ALP­TE­KİN

KÂTİP ÜYE­LER: Ah­met Gök­han SA­RI­ÇAM (Kırk­la­re­li), Türkân Mİ­ÇO­OĞUL­LA­RI (İz­mir)

BAŞ­KAN - Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin 117'nci Bir­le­şi­mi­nin İkin­ci Otu­ru­mu­nu açı­yo­rum.

Ya­pı­lan ilk yok­la­ma­da top­lan­tı ye­ter sa­yı­sı bu­lu­na­ma­mış­tı.

III.-YOK­LA­MA

BAŞ­KAN - Şim­di, tek­rar elek­tro­nik ci­haz­la yok­la­ma ya­pa­ca­ğım ve dört da­ki­ka sü­re ve­re­ce­ğim.

Yok­la­ma­yı baş­la­tı­yo­rum.

(Elek­tro­nik ci­haz­la yok­la­ma ya­pıl­dı)

BAŞ­KAN - Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, top­lan­tı ye­ter sa­yı­sı var­dır, gün­de­me ge­çi­yo­ruz.

Alı­nan ka­rar ge­re­ğin­ce, gün­de­min "Ka­nun Ta­sa­rı ve Tek­lif­le­ri ile Ko­mis­yon­lar­dan Ge­len Di­ğer İş­ler" kıs­mı­na ge­çi­yo­ruz.

IV. - KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ İLE KOMİSYONLARDAN

GELEN DİĞER İŞLER

1.- Ça­nak­ka­le Mil­let­ve­kil­le­ri Meh­met Da­niş ve İb­ra­him Köş­de­re'nin, Ge­li­bo­lu Ya­rı­ma­da­sı Ta­ri­hi Mil­li Par­kı Ka­nu­nu­na Ge­çi­ci Bir Mad­de Ek­len­me­si­ne Da­ir Ka­nun Tek­li­fi (Ka­mu İha­le Ka­nu­nu­na Ge­çi­ci Mad­de Ek­len­me­si­ne Da­ir Ka­nun Tek­li­fi) ile Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/212) (S. Sa­yı­sı: 305)

BAŞ­KAN - 1'in­ci sı­ra­da yer alan ka­nun tek­li­fi­nin ge­ri alı­nan mad­de­le­riy­le il­gi­li ko­mis­yon ra­po­ru gel­me­di­ğin­den, tek­li­fin gö­rüş­me­le­ri­ni er­te­li­yo­ruz.

2'nci sı­ra­da yer alan, Ba­zı Ka­mu Ala­cak­la­rı­nın Tah­sil ve Ter­ki­ni­ne İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı ile Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru'nun gö­rüş­me­le­ri­ne kal­dı­ğı­mız yer­den de­vam ede­ce­ğiz.

2.- Ba­zı Ka­mu Ala­cak­la­rı­nın Tah­sil ve Ter­ki­ni­ne İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı ile Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/1030) (S. Sa­yı­sı: 904)

BAŞ­KAN - Ko­mis­yon? Yok.

Er­te­len­miş­tir.

3'ün­cü sı­ra­da yer alan, Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si Grup Baş­kan Ve­ki­li Bur­sa Mil­let­ve­ki­li Fa­ruk Çe­lik'in, İmar Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ve Ba­yın­dır­lık, İmar, Ulaş­tır­ma ve Tu­rizm ile Ada­let Ko­mis­yon­la­rı Ra­por­la­rı­nın gö­rüş­me­le­ri­ne kal­dı­ğı­mız yer­den de­vam ede­ce­ğiz.

3.- Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si Grup Baş­kan­ve­ki­li Bur­sa Mil­let­ve­ki­li Fa­ruk Çe­lik'in, İmar Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ve Ba­yın­dır­lık, İmar, Ulaş­tır­ma ve Tu­rizm ile Ada­let Ko­mis­yon­la­rı Ra­por­la­rı (2/820) (S. Sa­yı­sı: 1337)

BAŞ­KAN - Ko­mis­yon? Yok.

Er­te­len­miş­tir.

4'ün­cü sı­ra­da yer alan, Af­yon­ka­ra­hi­sar Mil­let­ve­ki­li Ha­lil Ay­do­ğan'ın; Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu, İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu ve Be­le­di­ye Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ve İçiş­le­ri Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru'nun gö­rüş­me­le­ri­ne kal­dı­ğı­mız yer­den de­vam ede­ce­ğiz.

4.- Af­yon­ka­ra­hi­sar Mil­let­ve­ki­li Ha­lil Ay­do­ğan'ın; Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu, İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu ve Be­le­di­ye Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ve İçiş­le­ri Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/968) (S.Sa­yı­sı: 1416) (x)

BAŞ­KAN - Ko­mis­yon ve Hükûmet ye­rin­de.

1'in­ci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

BÜ­YÜK­ŞE­HİR BE­LE­Dİ­YE­Sİ KA­NU­NU, İL ÖZEL İDA­RE­Sİ KA­NU­NU VE BE­LE­Dİ­YE

KA­NU­NUN­DA DE­Ğİ­ŞİK­LİK YA­PIL­MA­SI­NA DA­İR KA­NUN TEK­Lİ­Fİ

MAD­DE 1- 10/7/2004 ta­rih­li ve 5216 sa­yı­lı Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu­nun 13 ün­cü mad­de­si­ne aşa­ğı­da­ki fık­ra ek­len­miş­tir.

"Bü­yük­şe­hir be­le­di­ye baş­ka­nı, acil du­rum­lar­da lü­zum gör­me­si ha­lin­de be­le­di­ye mec­li­si­ni bir yıl­da üç de­fa­dan faz­la ol­ma­mak ve her top­lan­tı bir bir­le­şi­mi geç­me­mek üze­re top­lan­tı­ya ça­ğı­rır. Ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı çağ­rı­sı ve gün­dem en az üç gün ön­ce­den mec­lis üye­le­ri­ne ya­zı­lı ola­rak du­yu­ru­lur ve ay­rı­ca mu­tat usul­ler­le ilan edi­lir. Ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­lar­da çağ­rı­yı ge­rek­ti­ren ko­nu­la­rın dı­şın­da hiç­bir ko­nu gö­rü­şü­le­mez."

BAŞ­KAN - Mad­de üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na İz­mir Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Bü­lent Ba­ra­ta­lı.

Bu­yu­run Sa­yın Ba­ra­ta­lı.

Sü­re­niz on da­ki­ka.

CHP GRU­BU ADI­NA BÜ­LENT BA­RA­TA­LI (İz­mir) - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­kan.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Af­yon­ka­ra­hi­sar Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ha­lil Ay­do­ğan'ın; Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu, İl özel İda­re­si Ka­nu­nu ve Be­le­di­ye Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi üze­ri­ne Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu­nun gö­rüş­le­ri­ni ifa­de et­mek için söz al­mış bu­lun­mak­ta­yım. Yü­ce Mec­li­si en de­rin say­gı­la­rım­la se­lam­lı­yo­rum.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; al­tı mad­de­den olu­şan bu tek­lif, Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu'nu, Be­le­di­ye Ka­nu­nu'nu ve İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu'nun ba­zı mad­de­le­ri­ni de­ğiş­tir­mek­te­dir. Ko­nuş se­be­bi iti­ba­rıy­la tek­li­fin ko­nuş ama­cı, top­lan­tı­la­rı dü­zen­le­mek­te­dir. Da­ha ön­ce dü­zen­le­me­nin üze­ri­ne, bir yıl­da 3 kez ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı ya­pa­bil­me ola­na­ğı ge­tir­mek­te­dir be­le­di­ye­le­re. Bu ye­rel ida­re­ler, be­le­di­ye baş­ka­nı­nın ta­yin ede­ce­ği bir za­man için­de 3 kez, bun­dan son­ra, ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı da ya­pa­bi­le­cek­ler­dir.

Bu ya­sa­lar, Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nun­dan ve da­ha son­ra da Ge­nel Ku­rul­dan ge­çer­ken, özel­lik­le Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nun­da ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­la­rın kal­dı­rıl­ma­sı dü­zen­le­me­si gel­di­ği za­man, biz Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu ola­rak bu dü­zen­le­me­ye iti­raz et­miş­tik. Çün­kü, se­ne­de 11 kez top­la­na­cak olan ve her ayın ilk beş gü­nü top­la­na­bi­le­cek olan bu mec­lis­ler, ola­ğa­nüs­tü du­rum­la­rın or­ta­ya çık­ma­sı hâlin­de öbür ayı bek­le­mek du­rum­da ka­la­cak­lar­dı. Dü­şü­ne­lim ki, ha­zi­ran ayı ba­şın­da ilk beş gü­nü top­la­nan ve top­lan­tı­sı­nı bi­ti­ren bir be­le­di­ye mec­li­si ve­ya il ge­nel mec­li­si ve­ya bü­yük­şe­hir be­le­di­ye mec­li­si, bu top­lan­tı bit­tik­ten son­ra or­ta­ya çı­ka­bi­le­cek ola­ğa­nüs­tü bir du­ru­mun gö­rü­şü­le­bil­me­si için, ar­tık, ağus­tos ayı­nı bek­le­ye­cek­tir. Çün­kü, tem­muz ayı bu mec­lis­le­rin ta­til ayı­dır. An­cak, bi­zim bu öne­ri­le­ri­miz, bu­ra­da­ki öner­ge­le­ri­miz din­len­me­di ve ya­sa bu hâliy­le geç­ti.

Si­zin de gör­dü­ğü­nüz gi­bi, iki yıl­dır yü­rür­lük­te olan bu dü­zen­le­me­ler, de­fa­lar­ca, bu­ra­da, Ge­nel Ku­rul­da de­ğiş­ti­ril­miş bu­lun­mak­ta­dır. Bu da, bu ya­sa­la­rın ek­sik bir şe­kil­de ya­pıl­dı­ğı, tam bir dü­zen­le­me­nin ol­ma­dı­ğı­nı ifa­de edi­yor.

As­lın­da, özel­lik­le Bü­yük­şe­hir Ya­sa­sı, "Gök­çek ya­sa­sı" ola­rak ta­nı­nı­yor. Sa­yın Me­lih Gök­çek, biz bu ya­sa­la­rı gö­rü­şür­ken, Plan Büt­çe­de yan oda­da otur­du ve mil­let­ve­kil­le­ri ara­cı­lı­ğıy­la bü­tün bun­la­rı tan­zim et­ti. Bu, bi­raz da Me­lih Gök­çek'in an­la­yı­şı­dır. Ama, ne ka­dar yan­lış yap­tı­ğı za­ten ic­ra­atın­dan bel­li olan bir Be­le­di­ye Baş­ka­nı­mız bu­nu da dü­şü­ne­me­miş­tir.

                            

(x) 1416 S. Sayılı Basmayazı 27/5/2007 tarihli 114’üncü Birleşim Tutanağına eklidir.

Şim­di, önü­müz­de bir dü­zen­le­me var. Biz, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu ola­rak, bu dü­zen­le­me­ye kar­şı de­ği­liz, an­cak çok da ya­ra­rı ola­ca­ğı­nı dü­şün­mü­yo­ruz. Çün­kü, her ay beş gün top­la­nı­yor ve bu top­lan­ma sü­re­ci için­de de ko­mis­yon­lar bu beş gün top­lan­ma sü­re­si için­de ça­lı­şı­yor­lar. An­cak, ye­rel­den ge­len is­tek­ler, özel­lik­le il ge­nel mec­li­sin­den, il özel ida­re­sin­den ge­len is­tek­ler kar­şı­sın­da biz­den -yi­ne, gö­rül­dü­ğü gi­bi, hiç­bir kar­şı oy yaz­ma­dan, iti­raz et­me­den- ko­mis­yon­dan, bu, bu şe­kil­de geç­miş­tir. Biz de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu ola­rak "Bu dü­zen­le­me­ye ge­rek­si­nim yok­tur." di­yo­ruz ama, ma­dem böy­le bir dü­zen­le­me ya­pıl­mış­tır, bu ida­re­le­rin -ya­ni 5206 sa­yı­lı Ya­sa'nın, 5393 sa­yı­lı Ya­sa'nın ve yi­ne 5302 sa­yı­lı Ya­sa'nın- nor­mal top­lan­tı gün­le­rin­de se­ne­de 3 kez de, be­le­di­ye baş­kan­la­rı­nın tek­li­fi üze­ri­ne, ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı pro­se­dü­rün­de ça­lış­ma­sı­nı dü­şü­nü­yo­ruz.

Da­ha ön­ce­ki ya­sa­lar­da ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­lar var­dı, an­cak sa­nı­yo­rum İçiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı, yap­tık­la­rı in­ce­le­me­ler­de bu­nun bi­raz kö­tü kul­la­nıl­dı­ğı­nı gör­müş­ler ki, ko­mis­yon­lar­dan ge­çer­ken şid­det­le böy­le bir dü­zen­le­me­nin kar­şı­sın­da dur­du­lar. Şim­di, on­lar da, İçiş­le­ri Ko­mis­yo­nu da, İçiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı da, bu dü­zen­le­me­yi ma­dem ge­tir­miş­ler, de­mek ki baş­ta­ki id­di­ala­rın­dan ta­ma­men vaz­ge­çi­yor­lar.

Bu ya­sa­la­rın bi­raz ace­mi­ce ha­zır­lan­dı­ğı­nı dü­şü­nü­yo­rum. Ta­bii, sos­yal be­le­di­ye­ci­lik an­la­yı­şı, ye­rel yö­ne­tim an­la­yı­şı sos­yal de­mok­rat­la­rın işi ol­du­ğu için, ye­ni bir ekip, ye­ni bir dü­şün­ce bi­raz ace­mi­ce dav­ra­nı­yor. Bu­nu da biz bi­raz ma­kul gö­rü­yo­ruz.

As­lın­da, Sa­yın Uzun­ka­ya da bu­ra­da otu­ru­yor "Siz, be­le­di­ye­ci­lik an­la­yı­şı için­de ne yap­tı­nız?" di­ye ko­mis­yon­da bir ifa­de de bu­lun­muş­tu, ben de ken­di­si­ne bi­zim sos­yal de­mok­rat be­le­di­ye­ci­lik an­la­yı­şı­mı­zı an­lat­mış­tım -ken­di­si de Ge­nel Ku­rul­da şim­di kar­şım­da- yi­ne bu­nu bu­ra­dan yi­ne­le­mek is­ti­yo­rum. Me­se­la, met­ro an­la­yı­şı sos­yal de­mok­rat­la­rın ese­ri­dir.

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Baş­lar­sı­nız da bi­ti­re­mez­si­niz Bü­lent Bey, far­kı o iş­te!

BÜ­LENT BA­RA­TA­LI (De­vam­la) - Ba­kı­nız, bir de­fa, İs­tan­bul met­ro­su­nu kim yap­mış­tır, bir dü­şü­nün, An­ka­ra met­ro­su­nu kim yap­mış­tır?

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Baş­la­dı­nız...

BÜ­LENT BA­RA­TA­LI (De­vam­la) - De­ğer­li ar­ka­da­şım rah­met­li Ali Bey'i de bu­ra­da rah­met­le anı­yo­rum. Me­se­la, İz­mir met­ro­su­nu kim yap­mış­tır? Ya­ni hem­şeh­ri­si­ni bir yer­den bir ye­re, çok kı­sa bir za­man için­de, gü­ven­li bir şe­kil­de ve kon­for­lu bir şe­kil­de gö­tür­me dü­şün­ce­si ta­ma­men sos­yal de­mok­rat­la­rın işi­dir. Bu, bü­tün dün­ya­da da böy­le­dir.

Şim­di, si­zin çok övün­dü­ğü­nüz, za­man za­man Sa­yın Baş­ba­ka­nın da gi­dip Ana­do­lu'da aç­tı­ğı top­lu ko­nut ola­yı var. Top­lu ko­nut ola­yı ki­min dü­şün­ce­si­dir de­ğer­li ar­ka­daş­lar? Sos­yal de­mok­rat­la­rın dü­şün­ce­si­dir. Ha, ör­ne­ği ne­re­de di­ye so­rar­sa­nız, çok ör­nek ve­re­bi­li­riz Sa­yın Uzun­ka­ya. Özel­lik­le Ba­tı­kent ör­ne­ği. Rah­met­li Ali Din­çer'in ese­ri­dir.

Şim­di, yi­ne, alt­ya­pı dü­şün­ce­si, ya­ni tek­nik alt­ya­pı do­na­tı­sı dü­şün­ce­si, te­miz su­yu, ka­na­lı ve bü­tün do­na­tı­la­rın top­rak al­tı­na alın­ma­sı dü­şün­ce­si de sos­yal de­mok­rat­la­rın ese­ri­dir.

Kent kül­tü­rü ve kent­li­lik bi­lin­ci­nin ya­yıl­ma­sı, be­nim­sen­me­si yi­ne sos­yal de­mok­rat­la­rın ese­ri­dir.

Yi­ne sos­yal be­le­di­ye­ci­lik an­la­yı­şı sos­yal de­mok­rat­la­rın dü­şün­ce­si­dir.

Ba­kın, kent mec­lis­le­ri­ni, kent se­na­to­la­rı­nı, ya­ni ka­tı­lım­cı de­mok­ra­si an­la­yı­şı­nı bu ül­ke­ye kim ge­tir­miş­tir? Yi­ne sos­yal de­mok­rat­lar ge­tir­miş­tir.

HA­KAN TAŞ­CI (Ma­ni­sa) - O za­man Mec­li­se de ka­tıl­say­dı­nız...

BÜ­LENT BA­RA­TA­LI (De­vam­la) - Şim­di, evet, ya­ni siz biz­den tak­lit be­le­di­ye­ci­lik ya­pı­yor­su­nuz Sa­yın Mil­let­ve­ki­li. Bu­nu ifa­de et­me­ye ça­lı­şı­yo­rum. Ya­ni si­zi kı­na­mı­yo­rum. Ya­ni gü­zel mo­del­ler tak­lit edil­di­ği için, be­nim­sen­di­ği için biz sos­yal de­mok­rat ola­rak çok mut­lu olu­yo­ruz. Siz ni­ye laf at­ma ge­re­ği­ni du­yu­yor­su­nuz? Ya­ni tak­lit edin bun­la­rı, ama pa­ten­ti­nin de dü­şün­ce­si­nin de biz­de ol­du­ğu­nu dü­şün­me­niz ge­re­kir. Ben bu­ra­da, bu­nu ifa­de et­mek is­ti­yo­rum, si­zin kö­tü şey­ler yap­tı­ğı­nı­zı söy­le­mek is­te­mi­yo­rum.

An­cak biz­ler­le siz­le­rin ara­sın­da bir fark var top­lu ko­nut­lar­da, siz zen­gin­le­re top­lu ko­nut­lar ya­pı­yor­su­nuz, biz fa­kir­le­re, si­zin de­yi­mi­niz­le ga­rip ve gu­re­ba­la­ra top­lu ko­nut­lar yap­tık. Ara­mız­da kü­çük böy­le fark­lar olu­yor. Bu da ki­min han­gi grup­lar ta­ra­fın­dan, han­gi halk top­lu­lu­ğu ta­ra­fın­dan des­tek­len­di­ği­ni gös­te­ri­yor.

Bu dü­şün­ce­ler­le, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, Sa­yın Baş­kan; bu ya­sa­yı, baş­ta ya­pıl­mış olan bir ace­mi­li­ğin dü­zel­til­me­si ola­rak gö­rü­yo­ruz. Ge­rek­sin­me duy­mu­yo­ruz, ama ye­rel­den ge­len ses­le­re, her za­man hal­kın se­si­ne ku­lak ver­di­ği­miz için, biz de bu ya­sa­dan ya­na ol­du­ğu­mu­zu ifa­de edi­yor ve Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na, Sa­yın Baş­kan ve de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, siz­le­re say­gı­lar su­nu­yo­rum.

Te­şek­kür ede­rim. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Ba­ra­ta­lı.

Ana­va­tan Par­ti­si Gru­bu adı­na Er­zu­rum Mil­let­ve­ki­li Sa­yın İb­ra­him Öz­do­ğan.

Bu­yu­run efen­dim. (Ana­va­tan Par­ti­si sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

ANA­VA­TAN PAR­Tİ­Sİ GRU­BU ADI­NA İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (Er­zu­rum) - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Baş­ka­nım.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; 1416 sı­ra sa­yı­lı Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu, İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu ve Be­le­di­ye Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi hak­kın­da, Ana­va­tan Par­ti­si Gru­bu adı­na 1'in­ci mad­de üze­rin­de söz al­mış bu­lun­mak­ta­yım. He­pi­ni­zi say­gı­la­rım­la se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, söz ko­nu­su ka­nun tek­li­fi, 5216 sa­yı­lı Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu'nda, 5302 sa­yı­lı İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu'nda ve 5393 sa­yı­lı Be­le­di­ye Ka­nu­nu'nda bir de­ği­şik­lik­le, bü­yük­şe­hir be­le­di­ye, il özel ida­re ve be­le­di­ye mec­lis­le­ri­ne ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı imkânı­nı sun­mak­ta­dır. Bu­na gö­re, bü­yük­şe­hir be­le­di­ye baş­ka­nı, il özel ida­re baş­ka­nı, be­le­di­ye baş­ka­nı ve­ya söz ko­nu­su mec­lis­le­rin üye­le­ri­nin 1/3'ünün ge­rek­çe­li tek­li­fiy­le, mec­lis­ler, yıl­da 5 kez, 5 ke­re­yi aş­ma­mak üze­re ola­ğa­nüs­tü ola­rak top­la­na­bi­le­cek­ler­dir.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, biz, Ana­va­tan Par­ti­si ola­rak, bu ka­nun tek­li­fi­ni el­bet­te ki des­tek­li­yo­ruz. Çün­kü, her tür­lü si­ya­si ve ka­mu­sal yö­ne­tim or­ga­nı­nın, ön­ce­den ön­gö­rül­me­si müm­kün ol­ma­yan ani ve acil du­rum­lar­da bir ara­ya ge­le­rek is­ti­şa­re­de bu­lun­ma­sı, ge­rek­li acil ka­rar­lar ala­bil­me­si pek ta­bii ve ge­rek­li­dir. Hat­ta, bu ta­bii du­ru­mun, şu ana ka­dar müm­kün ol­ma­mış ol­ma­sı da hay­ret uyan­dır­ma­sı ge­re­ken hu­sus­lar­dan bi­ri­si­dir. AK Par­ti Hükûme­ti­nin, bu ko­nu­yu, da­ha ik­ti­da­rı­nın en baş­la­rın­da ele al­ma­yıp be­şin­ci se­ne­nin so­nu­na bı­rak­mış ol­ma­sı da hay­re­te şa­yan­dır.

Bu ka­nun tek­li­fi, mu­hak­kak ki, ye­rel yö­ne­tim de­mok­ra­si­si­nin iş­ler­li­ği­ne ve ye­rel mec­lis­le­rin de­ne­ti­mi­ne önem­li bir kat­kı­da bu­lu­na­cak­tır.

Ay­rı­ca da, Tür­ki­ye'de yol­suz­luk­la­rın en yay­gın ol­du­ğu ka­mu ala­nı be­le­di­ye­ler­de yo­ğun­laş­mak­ta­dır. Bu tek­li­fin ka­nun­laş­ma­sıy­la, mec­lis­ler­de de­ne­tim gö­re­vi üst­len­me­si ge­re­ken si­ya­si mu­ha­lif par­ti grup­la­rı­na mec­lis­le­ri bu tür du­rum­lar­da da top­la­ya­bil­me imkânı sağ­la­ya­ca­ğın­dan, çok çok önem­li­dir di­yo­rum.

De­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım, ül­ke­miz­de, be­le­di­ye­le­rin bir bü­tün ola­rak ka­mu yö­ne­ti­min­de­ki ye­ri ve iş­ler­li­ği, top­lum­sal dö­nü­şü­mü­mü­zü ve iler­le­me­mi­zi ya­vaş­la­tan en te­mel fak­tör­ler­den­dir. Şu­ra­sı açık­tır ki, ça­ğı­mız­da de­mok­ra­si an­cak ye­rel yö­ne­tim­le­rin iş­ler­li­ğiy­le müm­kün ola­bil­mek­te ve ye­rel yö­ne­tim­ler te­miz ve et­kin iş­ler­li­ğe ka­vuş­ma­dan ül­ke da­mar­la­rın­da­ki akı­şın hız­lan­ma­sı müm­kün ola­ma­mak­ta­dır.

Be­le­di­ye­ci­lik sis­te­mi­mi­zin hâlen da­ha çok stra­te­jik re­form­la­ra ha­ya­ti ih­ti­yaç için­de bu­lun­du­ğu bir ev­re­de­yiz. Bu ba­kım­dan, me­se­la, Av­ru­pa Bir­li­ği içe­ri­sin­de bu­lu­nan kom­şu ül­ke­miz Yu­na­nis­tan'ın fer­sah fer­sah ge­ri­sin­de­yiz.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, kom­şu­muz Yu­na­nis­tan, Ati­na Be­le­di­ye­si­nin mer­ke­zi­yet­çi­lik­ten ta­ma­men uzak­la­şa­rak tüm pe­ri­fer çev­re be­le­di­ye­le­re yet­ki tar­tış­ma­sı­nı da­ha, 1990'lı yıl­la­rın so­nun­da bı­rak­mış­tır. Biz ise, bu­gün, hâlâ "be­le­di­ye mec­lis­le­ri ola­ğa­nüs­tü top­la­na­bil­sin"e ye­ni izin ve­re­bil­mek­te­yiz.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, el­bet­te ki, ye­rel yö­ne­tim me­se­le­si, bi­zim ül­ke­miz­de ba­zı özel ve has­sas un­sur­la­rı da ih­ti­va et­mek­te­dir ve el­bet­te ki, hiç­bir ak­lı ba­şın­da si­ya­si yö­ne­tim bun­la­rı dik­ka­te al­ma­dan bir si­ya­si pro­je­nin içe­ri­sin­de ola­maz. An­cak, bu ko­nu dik­ka­te alın­dı­ğın­da da­hi ye­rel yö­ne­tim­ler de­mok­ra­si­si ve et­kin­li­ği ba­kı­mın­dan çok ge­ri bir nok­ta­da ol­du­ğu­muz da açık­tır. Ye­rel yö­ne­tim, si­vil si­ya­set eli­nin hal­ka ve top­lum­sal iş­ler­li­ğe en ya­kın ol­du­ğu bir hal­ka­dır. Si­vil si­ya­set, bu hal­ka en ya­kın hal­ka­sın­da ne ka­dar et­kin ve ba­şa­rı­lı olur­sa, top­lum­sal iv­me, re­fah, hu­zur ve yol­suz­luk­lar­dan te­miz­len­me o ka­dar ba­şa­rı­lı olur.

Av­ru­pa Bir­li­ği ül­ke­le­ri­nin si­ya­sal yö­ne­tim­de­ki ba­şa­rı­sı­nı ga­ran­ti­le­yen özel­lik, ye­rel yö­ne­tim, de­mok­ra­si ve et­kin­lik se­vi­ye­le­ri­nin yük­sek ol­ma­sı­dır.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, Av­ru­pa si­ya­si ta­ri­hi­nin son otuz yı­lı­na ye­rel yö­ne­tim­le­rin et­kin­leş­me­si ve de­mok­ra­tik­leş­me sü­re­ci dam­ga­sı­nı vur­muş­tur. Av­ru­pa ül­ke­le­ri­nin her bi­ri ye­rel yö­ne­tim­ler ba­kı­mın­dan ken­di ta­rih­sel özel­lik­le­ri­ne gö­re öz­gün şe­kil­len­me­ler al­mış ol­sa­lar da ge­nel ola­rak Av­ru­pa'da ye­rel yö­ne­tim­ler iki açı­dan ka­mu yö­ne­ti­min­de ki­lit du­ru­mun­da­dır­lar:

Bi­rin­ci­si, ye­rel yö­ne­tim ör­güt­le­ri, eği­tim, re­fah te­mi­ni ve şe­hir plan­la­ma­sı gi­bi hiz­met­le­rin su­nul­ma­sı; ikin­ci­si, de­mok­ra­si il­ke ve uy­gu­la­ma­la­rı ka­tı­lı­mı­nın da­ha ko­lay ol­du­ğu ve ka­za­nım­la­rın da­ha ça­buk el­de edil­di­ği ye­rel po­li­ti­ka­la­rın ki­lit ko­nu­mu­dur.

Ye­rel yö­ne­tim­ler in­sa­na en ya­kın olan ka­mu bi­rim­le­ri ve bu­gün Av­ru­pa'da ye­rel yö­ne­tim­le­rin dev­let için­de­ki pa­yı ol­duk­ça önem­li bir bo­yu­ta ulaş­mak­ta­dır. Ye­rel yö­ne­tim­le­rin ka­mu har­ca­ma­la­rın­da­ki pa­yı Av­ru­pa'da yüz­de 80'le­re ula­şır­ken, bu oran Tür­ki­ye'de sa­de­ce yüz­de 12 bo­yu­tun­da­dır. Ye­rel yö­ne­tim­le­rin ül­ke­miz­de­ki za­yıf­lı­ğı, hal­ka ya­kın ve so­run­la­rı­nın hız­lı çö­zü­mü­nü blo­ke eden en te­mel et­ken­dir.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, çok so­run­lu ve çok kat­man­lı bir sos­yal do­ku­ya sa­hip olan ül­ke­miz­de ye­rel yö­ne­tim et­kin­li­ği sağ­lan­ma­dan yol al­ma­mız müm­kün ola­ma­ya­cak­tır. An­cak, AK Par­ti Hükûme­ti, ik­ti­dar gü­cü, ye­rel yö­ne­tim­le­rin de­mok­ra­si iş­ler­li­ği ve top­lum­sal et­kin­lik yö­nün­de re­form için bir adım at­ma­mış olup, be­le­di­ye­ci­li­ği bir ba­şı­bo­zuk­luk ve bir rant ka­pı­sı ola­rak de­ğer­len­dir­me yo­lun­da taş dö­şe­miş­tir şim­di­ye ka­dar.

AK Par­ti Hükûme­ti dö­ne­min­de be­le­di­ye­ler­de ve be­le­di­ye şir­ket­le­rin­de ya­pı­lan yol­suz­luk­lar ay­yu­ka çık­mış­tır. Usul­süz­lük­ler ve is­tis­mar­lar için be­le­di­ye şir­ket­le­ri bi­çil­miş bi­rer kaf­tan ol­muş­lar­dır bu dö­nem­de. Be­le­di­ye şir­ket­le­ri özel bir hu­ku­ka bağ­lı ol­duk­la­rı için, bu şir­ket­ler ta­ra­fın­dan ve­ri­len düz­me­ce iha­le­ler, ya­pı­lan alım­lar ve­sa­ire, hiç­bir bi­çim­de ka­mu de­ne­ti­mi­ne ta­bi ol­ma­mış­tır. Be­le­di­ye he­sap­la­rı Sa­yış­ta­yın de­ne­ti­mi­ne ta­bi ol­du­ğu için, bu de­ne­tim­den kaç­mak için, be­le­di­ye­ler, iha­le ve alım­la­rı ken­di kur­duk­la­rı düz­me­ce şir­ket­le­re ver­mek­te, bu şir­ket­ler de AK Par­ti­nin has adam­la­rı­na ver­mek­te.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, bu dü­zen­de tril­yon­lar dö­nü­yor, ki­min eli ki­min ce­bin­de bel­li ol­mu­yor, Hükûmet, bu be­le­di­ye­le­rin ço­ğu­nun AK Par­ti­li ol­ma­sı ne­de­niy­le, bu ko­nu­yu, ma­ale­sef, ört­bas edi­yor. De­ğer­li ar­ka­daş­lar, be­le­di­ye şir­ket­le­ri öy­le­si­ne kar­ma­şık bir hâl al­mış ki, dev­le­tin ba­kan­lık­la­rı bi­le bu şir­ket­le­rin sa­yı­sı­nı bil­mi­yor.

AK Par­ti­li be­le­di­ye­le­rin içi­ne düş­tü­ğü yol­suz­luk ve usul­süz­lük­le­re sa­de­ce bir ör­nek­le de­ğin­mek is­ti­yo­rum: Da­nış­tay 1. Da­ire­si, Is­par­ta Be­le­di­ye Baş­ka­nı AK Par­ti­li Ha­san Ba­la­man ve 19 yö­ne­ti­ci­si hak­kın­da, dört iha­le­de yol­suz­luk ve usul­süz­lük ya­pıl­dı­ğı id­di­asıy­la geç­ti­ği­miz mart ayın­da so­ruş­tur­ma iz­ni ver­di. Ama, bun­dan ön­ce, Is­par­ta Cum­hu­ri­yet Baş­sav­cı­lı­ğı­na suç du­yu­ru­sun­da bu­lu­nul­muş, ar­dın­dan, İçiş­le­ri Ba­kan­lı­ğın­ca gön­de­ri­len mü­fet­tiş­ler Is­par­ta Be­le­di­ye­sin­de in­ce­le­me ya­pa­rak, id­di­ala­ra iliş­kin so­ruş­tur­ma açıl­ma­sı­na ge­rek du­yul­ma­dı­ğı­na ka­rar ver­miş­ti. Da­ha son­ra­sın­da ise, İçiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı­nın ver­me­di­ği iz­ni Da­nış­tay ver­di ve bu­na gö­re baş­vu­ru­yu in­ce­le­yen Da­nış­tay, Baş­kan Ha­san Ba­la­man ve 19 be­le­di­ye yö­ne­ti­ci­si hak­kın­da, Is­par­ta Ti­ca­ret ve Kül­tür Mer­ke­zi, te­miz­lik iş­le­ri, as­falt te­mel mal­ze­me­si alı­mı ve Gil­me­ga Alış­ve­riş Mer­ke­zi iha­le­le­rin­de yol­suz­luk ve usul­süz­lük ya­pıl­dı­ğı ge­rek­çe­siy­le so­ruş­tur­ma açıl­ma­sı­na ka­rar ver­di ve ka­rar, iş­lem ya­pıl­mak üze­re, Is­par­ta Cum­hu­ri­yet Baş­sav­cı­lı­ğı­na gön­de­ril­di. Baş­sav­cı­lık, Ba­la­man ve 19 be­le­di­ye yö­ne­ti­ci­si hak­kın­da da­va aça­bi­le­cek. Aca­ba di­yo­rum, Da­nış­ta­yın ver­di­ği so­ruş­tur­ma iz­ni­ni ge­çen haf­ta­lar­da gö­re­vin­den ay­rı­lan İçiş­le­ri Ba­ka­nı ne­den ver­me­miş­tir, Sa­yın Ab­dül­ka­dir Ak­su ne­den ver­me­miş­tir?

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, AK Par­ti Hükûme­ti dö­ne­mi, bir si­ya­si yö­ne­ti­min, hem Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin hem de ye­rel yö­ne­tim­le­rin ço­ğu­nun bir par­ti­nin eli­ne geç­ti­ği bir dö­nem ol­muş­tur.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN - Bu­yu­run efen­dim.

İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (De­vam­la) - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­ka­nım.

AK Par­ti Hükûme­ti, yüz­de 34'lük bir oy­la hâkim olan tüm si­ya­si alan­da­ki gü­cü­nü, top­lum ya­ra­rı­na bir ye­rel yö­ne­tim re­for­mu için de­ğil, ma­ale­sef, vic­da­nı kör eden bir si­ya­si ih­ti­ras için kul­lan­mış­tır. AK Par­ti, ye­rel yö­ne­tim de­mok­ra­si­si­ni ge­liş­tir­mek için hiç­bir viz­yon ve prog­ram or­ta­ya koy­ma­mış ve bu yön­de hiç­bir ic­ra­atın sa­hi­bi ol­ma­mış­tır. AK Par­ti Hükûme­ti­nin be­le­di­ye yö­ne­tim­le­ri, baş­ta İs­tan­bul ol­mak üze­re, ka­pı ka­pı Av­ru­pa şe­hir­le­ri­ni ve ulus­la­ra­ra­sı top­lan­tı­la­rı gez­miş, an­cak, bu ge­zi­ler­den içe­rik ola­rak akıl­la­rın­da bir şey kal­ma­dı­ğı or­ta­ya çık­mış­tır. AK Par­ti be­le­di­ye­ci­li­ği­nin, pro­je üre­ti­mi, pro­je fi­zi­bi­li­te­si ve yü­rür­lü­ğü ko­nu­sun­da da çok ba­riz bir yö­ne­tim za­afı hâkim ol­muş­tur ve de­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu du­rum, hat­ta AK Par­ti­nin ken­di eli­ni ko­lu­nu da bağ­la­mış­tır. Tür­ki­ye'de­ki ku­rum­lar ve yar­gıy­la ta­nı­şık ve ba­rı­şık ol­ma­yan AK Par­ti be­le­di­ye yö­ne­ti­ci­li­ği­nin, bu ku­rum­lar­la sü­rek­li ça­tış­ma ne­de­niy­le, ken­di ta­sar­la­dı­ğı tüm pro­je­ler so­nun­da aya­ğı­na do­laş­mış­tır. Bu ko­nu­da­ki ör­ne­ği de önü­müz­de­ki ko­nuş­ma­lar­da ve­re­ce­ğim di­yo­rum.

He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (Ana­va­tan Par­ti­si sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Öz­do­ğan.

Şah­sı adı­na Di­yar­ba­kır Mil­let­ve­ki­li Sa­yın İr­fan Rı­za Ya­zı­cı­oğ­lu… Sa­yın Ya­zı­cı­oğ­lu yok.

Şah­sı adı­na İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li İn­ci Öz­de­mir… Sa­yın Öz­de­mir yok.

Şah­sı adı­na Sam­sun Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ha­luk Koç…

HA­LUK KOÇ (Sam­sun) - Ko­nuş­ma­ya­ca­ğım.

BAŞ­KAN - Adı­ya­man Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Mah­mut Gök­su… Yok.

Şah­sı adı­na yi­ne An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Nur Do­ğan To­pa­loğ­lu.

Bu­yu­run Sa­yın To­pa­loğ­lu.

NUR DO­ĞAN TO­PA­LOĞ­LU (An­ka­ra) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; Af­yon­ka­ra­hi­sar Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ha­lil Ay­do­ğan'ın; Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu, İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu ve Be­le­di­ye Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi üze­rin­de şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­la­rım.

Ben ko­nu­nun bi­raz tek­nik ta­ra­fı­nı di­le ge­tir­mek için söz is­te­miş­tim, ama bak­tım, ben­den ön­ce ko­nu­şan de­ğer­li mu­ha­lif mil­let­ve­kil­le­ri es­ki alış­kan­lık­la­rı­nı sür­dü­rü­yor­lar. Biz Özel İda­re Ka­nu­nu çı­ka­rı­yo­ruz, on­da de­ği­şik­lik ya­pı­yo­ruz, Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu'nda de­ği­şik­lik ya­pı­yo­ruz, Be­le­di­ye Ka­nu­nu'nda de­ği­şik­lik ya­pı­yo­ruz, yi­ne, sa­yın mu­ha­le­fe­ti­miz di­yor ki: "Bu­nun adı ne­dir? Gök­çek ka­nu­nu." Bu ba­na şu­nu ha­tır­lat­tı: Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu çı­ka­rıl­dı­ğı za­man rah­met­li Özal ik­ti­dar­day­dı, o za­man da "Da­lan ka­nu­nu" de­miş­ler­di. Bu şe­kil­de­ki ya­kış­tır­ma­la­rı, isim­len­dir­me­le­ri alış­kan­lık hâli­ne ge­tir­miş­ler­dir. Bu­nu da ge­tir­dik­le­ri için bil­gi­le­ri­ni­ze su­na­yım is­te­dim.

Ay­rı­ca, di­ğer bir mil­let­ve­ki­li­miz, Er­zu­rum Mil­let­ve­ki­li­miz ye­rel yö­ne­tim­le­rin öne­mi­ni an­lat­tı, hiç­bir şey ya­pıl­ma­dı­ğı şek­lin­de ge­nel gö­rüş­me­ler yap­tı. Ee, bu ka­dar ya­pı­lan hiz­met­le­ri gör­dük­ten son­ra, ben, bu­nu ce­vap­lan­dır­ma­ya bi­le ge­rek gör­me­dim, ko­nu­ya gir­mek is­ti­yo­rum.

Şim­di, Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu'nun 13'ün­cü mad­de­sin­de de­ği­şik­lik ya­pı­la­rak, ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı ya­pıl­ma­sı gün­de­me ge­ti­ril­di. Bi­li­yor­su­nuz, bu ka­nun­lar çı­kar­ken, her ay be­şer gün top­lan­tı ya­pı­la­ca­ğı için, ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­ya ge­rek gö­rül­me­di, bir mas­raf ka­pı­sı di­ye dü­şü­nül­dü; an­cak, ara­dan iki se­ne geç­me­den bak­tık ki, ive­di hâller­de ge­cik­me­sin­de sa­kın­ca bu­lu­nan hâller­de ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı yap­ma ge­re­ği du­yul­du. Yıl­da 5 ke­re top­lan­ma tek­lif edil­miş­ken, ko­mis­yon­da gö­rü­şül­dü, 3'e in­di­ril­di. Bu şe­kil­de mu­ha­le­fe­tin de mu­va­fa­kat­le­ri alın­dı, ta­sa­rı­yı bu hâle ge­tir­dik.

Ben, yal­nız, bu­ra­da bir ko­nu­yu di­le ge­tir­mek is­ti­yo­rum tu­ta­nak­la­ra geç­me­si için: 3360 sa­yı­lı İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu var­dı, 1913 ta­rih­li İda­re-i Umu­mi­ye-i Vi­layât Ka­nu­nu'nu de­ğiş­ti­re­rek bu şek­le ge­tir­miş­ti. O za­man, Bü­yük Mil­let Mec­li­si bu Ka­nu­nu yap­tı­ğın­da, en­cü­men­de se­çil­miş üye­le­rin ya­nı­na, ay­rı­ca il mü­dür­le­rin­den bir kıs­mı­nı da, il özel ida­re mü­dü­rü, mil­li eği­tim mü­dü­rü, ba­yın­dır­lık mü­dü­rü gi­bi ele­man­la­rı da al­mış­lar­dı.

O za­man, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si­ne gö­tür­dü; Ana­ya­sa Mah­ke­me­si, en­cü­me­ni ka­rar or­ga­nı say­dı, se­çil­me­miş üye­le­rin bu­ra­da bu­lun­ma­ma­sı ge­rek­ti­ği­ne ka­rar ver­di, da­ire mü­dür­le­ri­nin en­cü­men­de ol­ma­sı­nı yü­rür­lük­ten kal­dır­dı. O za­man va­li ol­du­ğum için on­lar­la be­ra­ber en­cü­men­de de bu­lun­dum, on­lar­sız da en­cü­men­de bu­lun­dum.

Bu­ra­dan şu­ra­ya gel­mek is­ti­yo­rum: Ar­tık, en­cü­men ye­ni ya­sa­lar­la, her üç ka­nun­da be­lir­ti­len hü­küm­ler­le, yü­rüt­me or­ga­nı hâli­ne ge­ti­ril­di, ka­rar or­ga­nı ol­mak­tan çı­ka­rıl­dı. Hal­bu­ki, 1580 sa­yı­lı Be­le­di­ye Ka­nu­nu'nda, 3360 sa­yı­lı İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu'nda ve Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu'nda, en­cü­me­nin, mec­lis top­lan­ma­dı­ğı za­man, onun adı­na ni­ya­be­ten top­lan­tı yap­ma yet­ki­le­ri var­dı. Ar­tık, her ay top­lan­tı ol­du­ğu için, ay­rı­ca, en­cü­men­ler bir yü­rüt­me or­ga­nı hâli­ne ge­ti­ril­di­ği için, bu za­ru­ret çık­tı. İve­di ola­rak mey­da­na ge­len du­rum­lar­da, ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­la­rın ya­pıl­ma­sı­na ge­rek du­yul­du. İki se­ne bi­le za­man geç­me­den, ye­ni ya­sa­lar­da­ki ek­sik­lik­ler göz önü­ne alın­dı, hu­zu­ru­nu­za bu ta­sa­rı ge­ti­ril­di. Bu tek­li­fi ya­pan kar­de­şi­me bu ör­nek dav­ra­nı­şın­dan do­la­yı te­şek­kür eder­ken şu­nu da vur­gu­la­mak is­ti­yo­rum: Biz ya­sa­la­rı ya­pa­rız, uy­gu­la­ma­ya ge­çe­riz, ama uy­gu­la­ma­da nok­san­lık olur­sa gi­de­ri­riz, ak­sak­lık olur­sa kal­dı­rı­rız. Bi­zim gü­nü­müz gü­nü­müz­den da­ha ile­ri­ye git­mek­tir, ye­rin­de say­mak de­ğil­dir. Bi­ze "ye­rin­de say, marş" ko­mu­tu ve­ril­miş bir ile­ri­ci par­ti de­ği­liz, ile­ri­ye dö­nük bir par­ti­yiz.

BÜ­LENT BA­RA­TA­LI (İz­mir) - Ne ala­ka­sı var?

NUR DO­ĞAN TO­PA­LOĞ­LU (De­vam­la) - Ben bu ba­kım­dan, bu de­ği­şik­lik­le­rin -hem Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye Ka­nu­nu'nda hem İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu'nda hem de Be­le­di­ye Ka­nu­nu'nda­ki de­ği­şik­li­ğin- bu ih­ti­yaç­lar­dan mey­da­na gel­di­ği­ni hu­zu­ru­nuz­da be­lirt­mek is­te­dim.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

NUR DO­ĞAN TO­PA­LOĞ­LU (De­vam­la) - Ta­mam­lı­yo­rum.

BAŞ­KAN - Bu­yu­run efen­dim.

NUR DO­ĞAN TO­PA­LOĞ­LU (De­vam­la) - Bir ke­re da­ha, en­cü­me­nin, ar­tı, ka­rar or­ga­nı ol­du­ğu tu­ta­nak­la­ra geç­sin is­te­dim, çün­kü, yar­gı or­gan­la­rı bun­la­rı göz önü­ne alı­yor­lar.

Bu duy­gu­lar­la he­pi­ni­ze say­gı­lar, sev­gi­ler su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın To­pa­loğ­lu.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, mad­de üze­rin­de­ki gö­rüş­me­ler ta­mam­lan­mış­tır.

HA­LUK KOÇ (Sam­sun) - Ka­rar ye­ter sa­yı­sı is­ti­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN - Mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­na­ca­ğım ve ka­rar ye­ter sa­yı­sı ara­ya­ca­ğım.

Mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Ka­rar ye­ter sa­yı­sı bu­lu­na­ma­mış­tır.

Bir­le­şi­me beş da­ki­ka ara ve­ri­yo­rum.

Ka­pan­ma Sa­ati: 12.31

 

ÜÇÜN­CÜ OTU­RUM

Açıl­ma Sa­ati:12.44

BAŞ­KAN: Baş­kan Ve­ki­li İs­ma­il ALP­TE­KİN

KÂTİP ÜYE­LER: Ah­met Gök­han SA­RI­ÇAM (Kırk­la­re­li), Türkân Mİ­ÇO­OĞUL­LA­RI (İz­mir)

BAŞ­KAN - Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin 117'nci Bir­le­şi­mi­nin Üçün­cü Otu­ru­mu­nu açı­yo­rum.

1416 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Tek­li­fi'nin gö­rüş­me­le­ri­ne kal­dı­ğı­mız yer­den de­vam ede­ce­ğiz.

Ko­mis­yon ve Hükûmet ye­rin­de.

Tek­li­fin 1'in­ci mad­de­si­nin oy­la­ma­sın­da ka­rar ye­ter sa­yı­sı bu­lu­na­ma­mış­tı. Şim­di, 1'in­ci mad­de­yi tek­rar oy­la­rı­nı­za su­na­ca­ğım ve ka­rar ye­ter sa­yı­sı­nı ara­ya­ca­ğım.

1'in­ci mad­de­yi ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Mad­de ka­bul edil­miş­tir, ka­rar ye­ter sa­yı­sı var­dır.

2'nci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 2- 5216 sa­yı­lı Ka­nu­nun 22 nci mad­de­si­nin üçün­cü fık­ra­sın­da ge­çen "taz­mi­na­tın­dan" iba­re­sin­den son­ra gel­mek üze­re, "bü­yük­şe­hir be­le­di­ye mü­fet­tiş­le­ri de bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­si iç de­net­çi­le­ri­nin ya­rar­lan­dı­ğı hak­lar­dan" iba­re­si ek­len­miş­tir.

BAŞ­KAN - Mad­de üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na İz­mir Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Hak­kı Ül­kü.

Bu­yu­run.

CHP GRU­BU ADI­NA HAK­KI ÜL­KÜ (İz­mir) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 1416 sı­ra sa­yı­lı Ya­sa Tek­li­fi üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Ön­ce­lik­le, mad­de ile il­gi­li olan ve sa­yı­la­rı 50 ki­şi­yi geç­me­yen mü­fet­tiş ve kon­tro­lör­le­rin bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­le­ri et­ra­fın­da, met­ro­pol be­le­di­ye­le­ri et­ra­fın­da gö­rev yap­tı­ğı dü­şü­nü­lür­se, bun­la­rın, ta­bii ki, di­ğer mü­fet­tiş­ler gi­bi hak­la­rı­nın ve­ril­me­si ka­dar do­ğal bir şey ola­ma­ya­ca­ğı­nı söy­le­mek­le söz­le­ri­me baş­la­mak is­ti­yo­rum.

Bu ya­sa­nın, hat­ta di­ğer mad­de­le­ri­ni de, ar­ka­daş­la­rı­mı­zın söy­le­di­ği gi­bi, el­bet­te ki, des­tek­le­di­ği­mi­zi baş­tan be­lir­te­lim es­ki bir ye­rel yö­ne­ti­ci ola­rak.

Şim­di, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, 28 Mart 2004 ye­rel se­çim­le­ri­nin üze­rin­den üç yı­lı aş­kın bir za­man di­li­mi geç­ti, bu Ya­sa iki kez de­ğiş­ti. 5216 sa­yı­lı Ya­sa, bi­zim ol­ma­dı­ğı­mız bir za­man­da gö­rü­şül­dü ve şu an­da yü­rür­lük­te, gö­rü­len ak­sak­lık­lar da gün gi­bi mey­dan­da. Bi­raz ön­ce AKP Gru­bu adı­na ya da şah­sı adı­na ko­nu­şan Sa­yın Nur Do­ğan To­pa­loğ­lu, geç­miş­te de, iş­te, çık­mış olan ya­sa­nın, Bü­yük­şe­hir Ya­sa­sı'nın "Da­lan ya­sa­sı" ola­rak anıl­dı­ğı­nı, bu­na da iş­te "Gök­çek ya­sa­sı" de­nil­di­ği­ni, bun­la­rın den­me­si­nin doğ­ru ol­ma­dı­ğı­nı söy­le­di. O za­man dü­zel­ti­yo­rum ben, te­mel ka­nun ni­te­li­ğin­de­ki gö­rüş­me­le­re iti­raz et­ti­ği­miz­den do­la­yı, Mec­li­sin ta­ti­le gir­di­ği bir dö­nem­de, tem­muz ayın­da çı­kar­tı­lan bu iki ya­sa, o za­man "tem­muz ya­sa­la­rı" ola­rak anıl­sın. Çün­kü, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu yok­tu ve tek ta­raf­lı ola­rak gö­rü­şül­dü. Ak­sak­lık­lar da ya­vaş ya­vaş or­ta­ya çık­ma­ya baş­la­dı. Ak­sak­lık­lar­dan ve ek­sik­lik­ler­den bi­ri­si de bu. Ya­ni, mec­lis­le­rin ola­ğa­nüs­tü top­la­nıp top­lan­ma­ya­ca­ğı­na iliş­kin.

Ta­bii ki, yi­ne, es­ki ye­rel yö­ne­ti­ci ola­rak söy­lü­yo­rum, be­le­di­ye mec­lis­le­ri­nin be­le­di­ye baş­ka­nı ta­ra­fın­dan ola­ğa­nüs­tü top­lan­ma­sı ka­dar do­ğal bir şey ola­maz ama, şöy­le bir şe­yi de göz­den ka­çır­ma­ya­lım: Ev­vel­ce, 1580 sa­yı­lı Ya­sa'ya gö­re, şu­bat­ta, ha­zi­ran­da ve ka­sım­da ol­mak üze­re yıl­da 3 kez top­la­nı­lır idi. Şim­di, ay­da 1 kez top­lan­ma du­ru­mun­da olan be­le­di­ye mec­lis­le­ri, ayın ilk haf­ta­sın­da­ki beş gün­lük za­man di­li­min­de is­te­dik­le­ri gi­bi ka­rar­lar ala­bi­li­yor­lar. Kal­dı ki, son mad­de­ler, ge­nel ola­rak, tüm be­le­di­ye mec­lis­le­rin­de, baş­kan­lık­tan ge­len öne­ri­ler mad­de­siy­le iliş­ki­len­di­ri­lir ve mu­ha­le­fet, be­le­di­ye mec­lis üye­le­ri de bun­dan bi­ha­ber ola­rak "Baş­kan­lık­tan Ge­len Öne­ri­ler" mad­de­sin­de ge­ti­ri­len her ko­nu­ya uzak­tan ba­ka­rak, ik­ti­dar par­ti­si­ne men­sup olan ya da o yö­re­de ik­ti­dar olan be­le­di­ye baş­ka­nı­nın is­te­miş ol­du­ğu doğ­rul­tu­da ya­sa­da ka­rar­lar alı­nır. Şim­di, bu böy­le olun­ca, ben, doğ­ru­su­nu söy­le­mek ge­re­kir­se, çok faz­la bir ge­rek­si­nim ol­du­ğu­nu dü­şün­mü­yo­rum. Ko­mis­yon­da da bu­nu söy­le­miş­tim. "Ama, ma­dem­ki böy­le­si­ne bir ih­ti­yaç doğ­muş, hay hay biz de des­tek­li­yo­ruz" de­miş­tik.

Ge­ti­ri­len, şim­di­ye ka­dar­ki ya­sa­lar­da çok faz­la ek­sik­lik­ler, ak­sak­lık­lar bu­lun­du­ğu­nu, za­ten, he­men he­men her ko­nu­da, bu­ra­ya çık­tı­ğı­mız­da söy­lü­yo­ruz. Bel­ki ba­zı ye­ni­lik­ler ya­pıl­mış­tır ama, biz, za­ten, es­ki be­le­di­ye baş­kan­la­rı ola­rak, es­ki sos­yal de­mok­rat be­le­di­ye baş­kan­la­rı ola­rak, bu­ra­ya ge­len ar­ka­daş­lar­la bir­lik­te ne­ler yap­tı­ğı­mı­zı göz­den ge­çir­di­ği­miz­de, iş­te, Sa­yın Bü­lent Ba­ra­ta­lı'nın de­di­ği gi­bi, kent kon­sey­le­ri­ni biz za­ten ya­şa­ma ge­çir­miş­tik, şim­di ya­sa­laş­tı. Ora­da bir baş­ka isim al­tın­da, bir baş­ka be­le­di­ye­de bir baş­ka isim al­tın­da, ben de "Kent par­la­men­to­su" adı al­tın­da ol­mak üze­re ne­ler yap­mış­tık: Ye­rel gün­dem ça­lış­ma­la­rı­nı da­ha ön­ce­den yap­ma­ya baş­la­mış­tık. Son­ra, Rio'da, 1992 yı­lın­da "Rio Çev­re Zir­ve­si" di­ye ni­te­le­nen zir­ve­de alı­nan bir ka­rar ge­re­ğin­ce, o kent kon­sey­le­ri ya­sa­la­ra gir­di ve 5393 sa­yı­lı Ya­sa'ya da 76'ncı mad­de ola­rak ko­nul­du. Ama, ye­rel gün­dem yü­rür­lü­ğü ça­lış­ma­la­rı da o nok­ta­dan son­ra, ya­ni, 2004 se­çim­le­ri­ne ka­dar bel­li öl­çü­de yü­rü­dü. 2004 se­çim­le­rin­de 3.225 be­le­di­ye­nin 1.750'si­ni alan AKP be­le­di­ye­le­ri bu­nu uy­gu­la­ma­ma­ya baş­la­dı. Ya­ni, ya­sa­nın gü­zel yan­la­rı uy­gu­lan­mı­yor, ya­sa­nın iyi ol­ma­yan yan­la­rı­nın, bi­raz da­ha ken­di­le­ri ta­ra­fın­dan kö­tü­ye kul­la­nıl­ma­sı an­la­mın­da da ye­ni ye­ni ila­ve­ler ya­pıl­ma­ya ça­lı­şı­lı­yor.

Ben bir öne­ri­de bu­lun­mak is­ti­yo­rum: İl ko­or­di­nas­yon ku­ru­lu top­lan­tı­la­rın­da ye­ni ya­sa dü­zen­le­nir­ken, hiç de­ğil­se, çağ­rı­lı olan isim­ler ara­sın­da mil­let­ve­kil­le­ri de ol­ma­lı idi, ne ya­zık ki ol­ma­dı. Do­la­yı­sıy­la, bir ken­tin, bir ilin il­çe­le­riy­le bir­lik­te, köy­le­riy­le bir­lik­te so­run­la­rı tar­tı­şı­lır­ken, mil­let­ve­kil­le­rin­den bi­ha­ber ola­rak ko­nu­şul­mak­ta. Va­li­nin ver­miş ol­du­ğu bil­gi­ler, da­ire mü­dür­le­ri­nin va­li­ye ver­miş ol­du­ğu bil­gi­ler ve öde­nek­siz­lik­ler­le top­lan­tı­lar ka­pa­nı­yor ve hiç­bir mil­let­ve­ki­li­nin bu­lun­ma­dı­ğı or­tam­lar­da alı­nı­yor bu ka­rar­lar. Bun­la­rın dü­zel­til­me­si ge­rek.

Me­se­la, be­le­di­ye has­ta­ne­le­ri; iki ta­ne be­le­di­ye has­ta­ne­si var ar­ka­daş­lar, bi­ri­si An­ka­ra'da, bi­ri­si İz­mir'de. Bu be­le­di­ye has­ta­ne­le­ri, di­ğer, Tür­ki­ye'de­ki tüm has­ta­ne­le­rin al­mış ol­du­ğu dö­ner ser­ma­ye­den yok­sun ola­rak gö­rev ya­pı­yor­lar. Kal­dı ki, be­le­di­ye has­ta­ne­le­rin­de ça­lı­şan­lar, di­ğer has­ta­ne­ler­de ça­lı­şan­lar­dan çok da­ha faz­la me­sai har­cı­yor­lar.

Be­le­di­ye Ge­lir­le­ri Ya­sa­sı… Be­le­di­ye ya­sa­la­rı çık­tı, ama Be­le­di­ye Ge­lir­le­ri Ya­sa­sı ge­ti­ril­me­di­ği için çok bü­yük bir nok­san­lık var. O ne­den­le, be­le­di­ye ya­sa­sı­nı çı­ka­rı­yo­ruz, ge­ti­ri­yor­su­nuz, Be­le­di­ye Ge­lir­le­ri Ya­sa­sı ol­ma­dı­ğı için, çı­kan ya­sa­lar­da uy­gu­lan­ma­sı ge­re­ken hü­küm­ler bir işe ya­ra­ma­mış olu­yor.

Ka­ra­yol­la­rı tra­fik ya­sa­sı ko­mis­yo­nu­muz­da, bel­ki alt, üst ko­mis­yon­lar­da iki yıl gö­rü­şül­dü, 103 mad­de­lik bir ol­gun ya­sa hâli­ne ge­ti­ril­di, ama Ge­nel Ku­ru­la bir tür­lü ge­ti­ril­me­di de "Gün­düz ara­ba­la­rın far­la­rı yan­sın mı yan­ma­sın mı?" di­ye bir ya­sa mad­de­si ge­ti­ri­le­rek bu­ra­dan ge­çi­ril­di. Me­se­la, es­ki be­le­di­ye baş­kan­la­rı­nın için­de bu­lun­du­ğu mağ­du­ri­ye­ti gi­de­re­cek olan bir ya­sa tek­li­fi ha­zır­lan­dı, Plan Büt­çe Ko­mis­yo­nun­dan geç­ti, bu­ra­ya gel­di; bu­ra­da ya­rım ya­ma­lak, is­ten­me­yen bir şe­kil­de, ar­zu edil­me­yen bir şe­kil­de geç­ti. Cum­hur­baş­ka­nı­nın, baş­ka ne­den­ler­le, ya­sa­nın bel­li mad­de­le­ri­ni ve­to et­me­si ne­de­niy­le ikin­ci bir kez ge­ti­ril­me­di­ği için uy­gu­lan­ma­dı.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­lar ola­bi­lir, an­cak de­min de de­di­ğim gi­bi, ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­la­ra çok faz­la ge­rek­si­nim yok. Ne bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­le­rin­de var ne di­ğer be­le­di­ye­ler­de var. Çün­kü, bir be­le­di­ye­de alın­mış olan mec­lis ka­ra­rı, onun ya­zıl­ma­sı, va­li­li­ğe ya da kay­ma­kam­lı­ğa git­me­si, ge­ri dön­me­si, za­ten on beş-yir­mi gün­lük bir sü­re­ci ih­ti­va eder. Bu sü­reç­ten son­ra, za­ten bir haf­ta son­ra ye­ni­den gün­dem be­lir­le­nip mec­lis üye­le­ri­ne ile­ti­lir ve ay so­nun­da ya da öte­ki ayın ba­şın­da tek­rar çağ­rı çı­ka­rı­lır, top­la­nı­lır. O ne­den­le, böy­le­si­ne acil bir ko­nu ol­ma­ma­sı­na rağ­men ni­çin ge­ti­ril­di­ği­ni an­la­mış de­ği­liz. Bel­ki şun­lar ak­la ge­le­bi­lir: Şu an­da AKP'li be­le­di­ye­le­rin yap­tık­la­rı, plan ta­di­lat­la­rıy­la meş­gul­ler kent içe­ri­sin­de. Kent­ler­de ye­ni açı­lım­lar, ye­ni yer­le­şim bi­rim­le­ri bul­mak, kent­le­ri düz­gün bir şe­kil­de ge­liş­tir­mek ye­ri­ne, kent içe­ri­sin­de "Ki­me na­sıl rant sağ­la­rız." di­ye, plan ta­di­lat­la­rıy­la meş­gul­ler. Bel­ki o plan ta­di­lat­la­rı­na ye­ti­şe­me­dik­le­ri için, böy­le­si­ne bir mad­de koy­ma ge­rek­si­ni­mi duy­muş ola­bi­lir­ler. Ben böy­le ina­nı­yo­rum, ya­şa­dık­la­rım­dan, pra­tik­le­rim­den, gör­dük­le­rim­den, ba­na ge­len ih­bar­lar­dan do­la­yı.

He­pi­mi­zin in­fo say­fa­la­rı var­dır de­ğil mi? O in­fo say­fa­la­rın­da ne ce­vap­lar gel­di­ği­ni gö­rü­yor­su­nuz­dur. Ben de o say­fa­da bir ilan ver­dim bun­dan bir yıl ön­ce, de­dim ki: "Çev­re­niz­de, ama özel­lik­le ye­rel yö­ne­tim­ler­de olan, duy­du­ğu­nuz yol­suz­luk­la­rı ba­na lüt­fen bil­di­rir mi­si­niz." Öy­le­si­ne ce­vap­lar gel­di ki, öy­le­si­ne yer­ler­den ih­bar­lar gel­di ki, ya­ni, Ha­tay'da­ki Ali Di­bo'dan Si­irt'te­ki kar­de­şe iha­le ve­ril­me­si­ne ka­dar; Kü­tah­ya'da, "Azot Si­te­si" adı al­tın­da ya­pı­lan bir iha­le­de kim­le­rin kim­ler­le iliş­ki­li ol­du­ğu­na da­ir; Ço­rum'da, âde­ta çek-se­net maf­ya­sı oluş­tur­muş olan be­le­di­ye mec­lis­le­ri­ne ka­dar; Amas­ya'da, ruh­sat kar­şı­lı­ğı akar­ya­kıt is­tas­yon­la­rı­na or­tak ola­na ka­dar...

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN - Bu­yu­run.

HAK­KI ÜL­KÜ (De­vam­la) - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

...Es­ki­şe­hir Odun­pa­za­rı'nda, Te­pe­ba­şı'nda, İmar Ko­mis­yo­nu Baş­ka­nı­nın in­şa­at de­ne­tim şir­ke­ti ku­ra­rak yap­tık­la­rı yol­suz­luk­la­rın han­gi bo­yut­la­ra var­dı­ğı­na ka­dar... Si­irt'te, Be­le­di­ye Mec­li­si üye­si ve 4 ki­şi -ar­ka­daş­la­rı- ha­zi­ne­den 22 bin li­ra­ya al­mış ol­duk­la­rı bir ar­sa­yı, Be­le­di­ye­ye 2,1 mil­yo­na sa­tı­yor­lar, he­men ar­ka­sın­dan da Be­le­di­ye, TO­Kİ'ye 2,2 mil­yon YTL'ye sa­tı­yor ve on­dan son­ra da iş­te o kı­rış­ma­lar fa­lan olu­yor. İs­tan­bul Be­le­di­ye­si için söy­le­ye­cek­le­rim he­pi­niz ta­ra­fın­dan bi­li­ni­yor, za­man za­man bu kür­sü­de de di­le ge­ti­ril­di ba­zı ar­ka­daş­lar ta­ra­fın­dan. Is­par­ta için, Ana­va­tan Gru­bu söz­cü­sü ar­ka­da­şı­mız söy­le­di bi­raz ön­ce, onu da at­lı­yo­rum. Ma­ni­sa'da, 145 dö­nüm ara­zi alı­na­rak, 47 iş ada­mı ta­ra­fın­dan 4 tril­yo­na alı­na­rak, sa­de­ce 1/3'ü 20 tril­yo­na sa­tıl­mış bu­lun­mak­ta­dır...

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN - Sa­yın Ül­kü, son cüm­le­le­ri­niz için açı­yo­rum efen­dim.

HAK­KI ÜL­KÜ (De­vam­la) - ...yi­ne, Be­le­di­ye Baş­ka­nı­nın baş­kan­lı­ğın­da ku­rul­muş olan bir or­ga­ni­zas­yon ma­ri­fe­tiy­le. De­niz­li'de ya­pı­lan yol­suz­luk­la­rın da 20 tril­yon ci­va­rın­da ol­du­ğu söy­len­mek­te. Trab­zon Çar­şı­ba­şı Be­le­di­ye­sin­de yi­ne bü­yük yol­suz­luk­lar ay­yu­ka çık­mış du­rum­da. Bin­göl'de ke­za öy­le, Çan­kı­rı'da, Sam­sun'da, Emet'te böy­le.

Şim­di, bü­tün bu yol­suz­luk­la­rın ço­ğal­tıl­ma­sı ama­cıy­la mı, aca­ba, yet­mi­yor ola­ğan top­lan­tı­lar da ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­la­rın da ya­pıl­ma­sı ge­rek­ti­ği söy­le­ni­yor di­ye, in­san is­ter is­te­mez me­rak için­de ka­lı­yor.

Ben, bu duy­gu­lar­la, bu ya­sa­nın ha­yır­lı ol­ma­sı­nı di­li­yor, he­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Ül­kü.

Ana­va­tan Par­ti­si Gru­bu adı­na Er­zu­rum Mil­let­ve­ki­li Sa­yın İb­ra­him Öz­do­ğan.

Bu­yu­run.

ANA­VA­TAN PAR­Tİ­Sİ GRU­BU ADI­NA İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (Er­zu­rum) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; gö­rü­şül­mek­te olan 1416 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Tek­li­fi'nde, Ana­va­tan Par­ti­si Gru­bu adı­na, 2'nci mad­de­de de söz al­mış bu­lun­mak­ta­yım. He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, be­le­di­ye­le­ri­miz­de de­mok­ra­tik bir or­ta­mın ol­ma­yı­şın­dan do­la­yı yol­suz­luk­la­rın ola­bil­di­ği­ni bi­rin­ci ko­nuş­mam­da be­lirt­miş­tim ve Is­par­ta Be­le­di­ye­si­ne ait bir ör­nek ver­miş­tim.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, di­ğer bir ör­nek, İs­tan­bul Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si­ne ait bir ör­nek ver­mek is­ti­yo­rum. Bil­di­ği­niz gi­bi, İs­tan­bul Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si kaç yıl­dır Le­vent'te­ki İETT ara­zi­si­ni Arap ser­ma­ye­si­ne sat­ma­yı plan­la­dı. Ön­ce, ka­mu­oyun­dan, bil­di­ği­niz gi­bi, bir yı­ğın tep­ki al­dı. Ön­ce "Yok böy­le ikiz ku­le pro­je­si." di­ye ka­mu­oyu ya­nıl­tıl­ma­ya ça­lı­şıl­dı. Son­ra "Var." de­nil­di. Son­ra, iha­le­nin na­sıl ya­pı­la­ca­ğı ko­nu­sun­da tep­ki­ler gel­di ka­mu­oyun­dan. İha­le var­dı, yok­tu der­ken, ilk an­laş­ma­nın dı­şın­da ye­ni bir iha­le ter­tip edil­di. Bu iha­le­de, Le­vent'te­ki İETT ara­zi­si 1,2 mil­yar YTL'ye Şeyh El Mak­tum'un Sa­ma Du­bai Şir­ke­ti­ne geç­ti. Ama, ön­ce­ki gün ne ol­du de­ğer­li ar­ka­daş­lar? Şeyh El Mak­tum İETT ara­zi­si için tek­lif et­ti­ği 1,2 mil­yar YTL'yi öde­me­di ve İs­tan­bul Be­le­di­ye­sin­den sü­re is­te­di. Ne­den is­te­di de­ğer­li ar­ka­daş­lar ve bu iş siz­ce ol­du mu di­ye sor­mak is­ti­yo­rum.

İs­tan­bul Bü­yük­şeh­rin bir pro­je­si da­ha böy­le­ce te­pe­tak­la ol­muş ol­du. Bu pro­je, za­ten ka­mu­oyu­nun is­te­me­di­ği bir pro­jey­di, ama, İs­tan­bul Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si is­te­dik­le­ri­ni da­hi, do­la­yı­sıy­la, ger­çek­leş­ti­re­mi­yor. Ne­den? Ka­mu dü­ze­ni­nin ku­ral­la­rı­nı, tıp­kı AK Par­ti Hükûme­tin­de ol­du­ğu üze­re dik­ka­te al­mı­yor da be­le­di­ye­ler, onun için ol­mu­yor de­ğer­li ar­ka­daş­lar. Bun­la­rı dik­ka­te al­ma­dan pro­je­len­dir­me ya­pı­yor ve sü­reç için­de, bir nok­ta­da, ka­mu dü­ze­ni­nin ku­ral­la­rı aya­ğı­na do­la­nı­yor bir sü­re son­ra. İş­te, bu da böy­le ol­du.

Sa­ma Du­bai, Mi­mar­lar Oda­sı­nın imar pla­nın­da ya­pı­lan de­ği­şik­li­ğin ip­ta­li ve yü­rüt­me­yi dur­dur­ma­sı ta­le­biy­le aç­tı­ğı da­va­nın hâlâ so­nuç­lan­ma­ma­sı ne­de­niy­le öde­me­yi yap­ma­dı, hak­lı ola­rak yap­ma­dı. Sa­ma Du­bai Şir­ke­ti, da­va­nın muh­te­mel so­nuç­la­rı­nı dik­ka­te ala­rak öde­me­yi son ana ka­dar öde­mek­ten de ka­çın­dı. Yar­gı­da muh­te­mel bir yü­rüt­me­nin dur­du­rul­ma­sı­na yö­ne­lik çı­ka­bi­le­cek bir ka­ra­ra Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si­nin uyup uy­ma­ya­ca­ğı ve Sa­ma Du­bai'nin bu du­rum­da pro­je­nin ger­çek­leş­me­si sü­re­ci­ni na­sıl uy­gu­la­ya­ca­ğı bel­li ol­ma­dı­ğı için sü­reç şu an­da dur­du.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bi­lin­di­ği gi­bi, Mi­mar­lar Oda­sı İs­tan­bul Bü­yük­kent Şu­be­si, sa­tış son­ra­sın­da, iha­le­nin ya­pıl­dı­ğı par­se­lin ka­mu ve park ala­nı ol­du­ğu­nu be­lir­te­rek, 2006 yı­lın­da ya­pı­lan plan de­ği­şik­li­ğiy­le 46 bin met­re­ka­re­lik ala­nın 7'ye va­ran em­sal­le 368 bin met­re­ka­re­ye çı­ka­rıl­dı­ğı­nı ifa­de et­miş­ti. Plan den­ge­le­ri açı­sın­dan, ula­şım, alt­ya­pı, tek­nik do­na­nım ne­den­le­ri açı­sın­dan ka­bul et­me­nin söz ko­nu­su ol­ma­dı­ğı­nı be­lir­ten Mi­mar­lar Oda­sı, 12 Ni­san 2006 ta­ri­hin­de, ara­zi­nin imar plan­la­rı­nın ip­ta­li için yü­rüt­me­nin dur­du­rul­ma­sı ve pla­nın ip­ta­li is­te­miy­le İs­tan­bul 7. İda­re Mah­ke­me­si­ne da­va aç­mış­tır. Mi­mar­lar Oda­sı, iha­le son­ra­sın­da, 30 Ni­san ta­ri­hin­de ikin­ci bir da­va aça­rak, iha­le­nin ip­tal edil­me­si­ni is­te­di.

Şim­di, bu du­rum­da, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, İs­tan­bul Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si, Tür­ki­ye'de­ki ba­zı ku­ral­la­rı dik­ka­te al­ma­dan ha­zır­la­dı­ğı bu pro­je­de de eli­nin bağ­lan­dı­ğı bir nok­ta­ya gel­di ço­ğu iş­le­rin­de ol­du­ğu gi­bi. De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu du­rum, AK Par­ti­nin si­ya­si yö­ne­tim an­la­yı­şı­na çok ti­pik bir ör­nek ve bu an­la­yı­şın on­la­rı ge­tir­di­ği nok­ta­ya son ve so­mut bir ne­ti­ce­dir di­yo­rum.

AK Par­ti, de­mok­ra­si­yi, sis­tem­le­ri­nin yüz­de 34 oy­la her şe­yin ya­pı­la­bi­le­ce­ği, kim­se­nin, baş­ka hiç­bir ku­rum ve ka­mu dü­ze­ni­nin dik­ka­te alın­ma­sı­nın zo­run­lu ol­ma­dı­ğı bir key­fi­yet sis­te­mi zan­net­mek­te­dir. Hat­ta bu­nun böy­le ol­ma­dı­ğı­nı can­lı ola­rak ya­şa­dı­ğı du­rum­lar­da "Mil­let ira­de­si ne­re­de?" de­me­ye cü­ret et­mek­te­dir ve yi­ne, hat­ta ken­di key­fi­lik­le­ri­nin ger­çek­leş­me­me­si du­ru­mun­da ta­rihî ba­zı va­ka­la­rı is­tis­mar et­mek­te ve ta­ri­hi tam bağ­rın­dan han­çer­le­mek­te­dir. Ana­do­lu hal­kı­nın cum­hu­ri­yet son­ra­sı dö­ne­min­de­ki si­ya­si hür­ri­yet ira­de­si olan De­mok­rat Par­ti­nin "Ye­ter, söz mil­le­tin­dir" şi­arı­nı ken­di keyfî uy­gu­la­ma­la­rı­na alet et­me­ye ça­lış­mak­ta­dır. Da­ra­ğaç­la­rın­da can ve­ren Men­de­res ve ar­ka­daş­la­rı­nın ta­ri­hi­mi­zin o şart­la­rın­da­ki mağ­du­ri­ye­ti­ni ve ça­re­siz­li­ği­ni ken­di bu­gün­kü ih­ti­ras ve si­ya­si etik­ten yok­sun emel­le­ri için kul­lan­mak­tan çe­kin­me­mek­te­dir. Yüz­de 34 oy­la mem­le­ke­tin ne­re­dey­se tüm si­ya­si ku­rum­la­rı­nı ele ge­çir­miş olan AK Par­ti, mil­let ira­de­si de­nen şe­yin en azın­dan, bi­raz da bu yüz­de 34 dı­şın­da ka­lan yüz­de 66 ol­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni hiç ama hiç ak­lı­na ge­tir­me­mek­te­dir. Ken­di­si­ne yüz­de 34 oy­la Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin ne­re­dey­se ta­ma­mı ve­ril­di­ği hâlde, ta­ri­hi­mi­zin ça­re­siz ba­zı şart­la­rın­da can­la­rı be­den­le­rin­den alı­nan De­mok­rat Par­ti­li­le­rin unu­tul­maz acı­la­rıy­la yoğ­rul­muş bir mi­ra­sı, ken­di ben­cil­lik­le­ri için bir mas­ke gi­bi yü­zü­ne tak­ma hak­kı­nı ne­re­den gör­mek­te­dir­ler?

ÜNAL KA­CIR (İs­tan­bul) - Onu ay­nen siz ya­pı­yor­su­nuz, o mas­ke­yi siz kul­la­nı­yor­su­nuz.

İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (De­vam­la) - Hiç­bir vic­da­ni ger­çek­li­ğe ve de­ğer yar­gı­sı­na uy­ma­yan bu tu­tu­muy­la Hükûmet, ta­ri­hin ça­re­siz acı­la­rı­nı ken­di muh­te­ris ve to­ta­li­ter ego­su için kul­la­na­bi­le­cek ka­dar kay­gı­sız ve ra­hat ol­du­ğu­nu da tüm Türk ka­mu­oyu­na is­pat­la­mış­tır. Top­lu­mun bü­yük ço­ğun­lu­ğu­nun ira­de­si­ni, de­mok­ra­si­nin bir da­yat­ma de­ğil, uz­la­şı kül­tü­rü ol­du­ğu­nu hi­çe sa­yan bu Hükûmet, iş­te, tam da bu ne­den­ler­le, 365 mil­let­ve­ki­li­ni ele ge­çir­di­ği hâlde, Cum­hur­baş­ka­nı­nı bi­le se­çe­me­miş­tir. Ne­den?

ÜNAL KA­CIR (İs­tan­bul) - Si­zin de­mok­ra­tik tav­rı­nız­dan!

İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (De­vam­la) - Uz­la­şı kül­tü­rün­den yok­sun ol­du­ğu için, "de­di­ğim de­dik" ina­dın­da ol­du­ğu için se­çe­me­miş­tir de­ğer­li ar­ka­daş­lar.

İR­FAN GÜN­DÜZ (İs­tan­bul) - Sa­de­de gel, sa­de­de.

İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (De­vam­la) - Çün­kü, bu Hükûmet, ken­di­le­riy­le ay­nı yak­la­şım­da ol­ma­sı çok muh­te­mel in­san­la­rı bi­le, her­han­gi bir etik ve ul­vi de­ğe­rin ta­şı­yı­cı­sı ol­du­ğu yö­nün­de ik­na ede­me­miş, tüm in­san­lar­da, ben­cil ve ken­di ge­mi­si­ni yü­rüt­me­ye ça­lı­şan bir grup ol­du­ğu in­ti­ba­ını hep can­lı tut­muş­tur.

Bu ne­den­ler­le iş­te, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, ta­ri­hi­mi­zin acı do­lu say­fa­la­rın­dan içi­mi­ze de­rin akis­ler­le yan­sı­mış olan "Ye­ter, söz mil­le­tin­dir" ifa­de­si, AK Par­ti­nin ağ­zın­da bir ya­la­ma ol­muş­tur sa­de­ce. Bu iba­re, Türk mil­le­ti­nin ta­ri­hi­ne ait ve be­bek­ler ka­dar ma­sum bir ifa­de­dir de­ğer­li ar­ka­daş­lar. Kim­se­nin gem­le­ne­me­yen ih­ti­ras­la­rı­nın ateş­le­ri­ne atı­la­ma­ya­cak ka­dar da bi­zim ço­cu­ğu­muz ve bağ­rı­mız­da­ki ter­te­miz mi­ra­sı­mız­dır, bi­zim mi­ra­sı­mız­dır.

İR­FAN GÜN­DÜZ (İs­tan­bul) - Si­zin ağ­zı­nı­za da hiç ya­kış­mı­yor.

ÜNAL KA­CIR (İs­tan­bul) - Ay­nı söz­le­ri rah­met­li Men­de­res için de söy­le­miş­ler­di, "ih­ti­ras sa­hi­bi" de­miş­ler­di.

İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (De­vam­la) - Evet, onun için de söy­le­miş­ler­di.

Bak, Sa­yın Pro­fe­sör İr­fan Gün­düz…

İR­FAN GÜN­DÜZ (İs­tan­bul) - Sa­de­de gel, sa­de­de gel.

İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (De­vam­la) - Bak, za­tı­ali­niz ba­na -bir ko­nuş­mam­da Na­im Ho­ca fık­ra­sı an­lat­mış­tık -de­miş­ti­niz ki: "Sa­na cu­ma gü­nü de sor­gu- su­al so­ra­cak­lar." Ben de si­ze bir şey söy­le­ye­yim mi? Bak, siz de herhâlde Av­ru­pa Bir­li­ği­ne çok sa­da­kat­le sa­rıl­dı­ğı­nız için -ama, me­sa­fe ka­te­de­me­di­niz- siz de cu­mar­te­si ve­ya pa­zar­dan me­det umu­yor­su­nuz, sor­gu-su­al so­rul­maz di­ye.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, mem­le­ke­tim adı­na is­ter­dim ki, AK Par­ti şu beş se­ne­de, di­le ko­lay ar­ka­daş­lar, şu beş se­ne­de ye­rel yö­ne­tim­le­ri re­for­me ede­rek iş­ler kı­la­cak, yol­suz­luk­la­rı en­gel­le­yi­ci me­ka­niz­ma­la­rı yer­leş­ti­ri­ci bir ka­lı­cı adım ata­bil­miş ol­ma­lıy­dı. Yi­ne is­ter­dim ki, bu beş se­ne­nin so­nun­da, "halk de­mek, sa­da­ka da­ğı­tı­lan yok­sul de­mek" an­la­yı­şın­dan, "halk de­mek, çağ­daş, akıl­cı yö­ne­tim­ler de­mek, de­mok­ra­si­ye uy­gun yö­ne­tim ve yö­ne­tim­ler de­mek" ala­nı­na bi­raz da­ha yak­laş­mış ol­ma­lıy­dı, ama, bun­lar ne­re­de?

Se­çim ka­zan­mak için sa­da­ka da­ğıt­mak dı­şın­da mo­dern sos­yal ka­mu yö­ne­ti­mi­ne da­ir hiç­bir adım…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (De­vam­la) - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Baş­ka­nım.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, Av­ru­pa Bir­li­ği ül­ke­le­ri, her ge­çen gün, de­mok­ra­si­le­ri­ni ve ye­rel yö­ne­tim­le­ri­ni güç­len­di­rir­ken, biz, AK Par­ti Hükûme­tiy­le ya­ya kal­dık.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bun­dan son­ra, baş­ka bir ko­nuş­mam­da ye­rel yö­ne­tim­le­re ait Ana­va­tan Par­ti­si­nin di­ğer yak­la­şım­la­rı­nı ak­ta­ra­ca­ğım, he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Öz­do­ğan.

Ko­nuş­ma­lar ta­mam­lan­mış­tır.

Mad­de üze­rin­de iki öner­ge var­dır; ge­liş sı­ra­sı­na gö­re oku­ta­ca­ğım, ay­kı­rı­lı­ğı­na gö­re iş­le­me ala­ca­ğım:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 1416 sı­ra sa­yı­lı Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu ile İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu ve Be­le­di­ye Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pan Tek­li­fin 2. mad­de­si­nin aşa­ğı­da­ki gi­bi de­ğiş­ti­ril­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

	Ha­luk Koç	Or­han Sür	Sa­lih Gün
	Sam­sun	Ba­lı­ke­sir	Ko­ca­eli
	Ber­han Şim­şek	Na­il Ka­ma­cı	Hak­kı Ül­kü
	İs­tan­bul	An­tal­ya	İz­mir

Mad­de 2. 5216 sa­yı­lı Ka­nu­nun 22 nci mad­de­si­nin üçün­cü fık­ra­sın­da ge­çen "taz­mi­na­tın­dan" iba­re­sin­den son­ra gel­mek üze­re, "Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye mü­fet­tiş­le­ri ve Bü­yük şe­hi­re bağ­lı il­çe be­le­di­ye mü­fet­tiş­le­ri de Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si iç de­net­çi­le­ri­nin ya­rar­lan­dı­ğı hak­lar­dan" iba­re­si ek­len­miş­tir.

BAŞ­KAN - Di­ğer öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 2/968 Esas No'lu "Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu, İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu ve Be­le­di­ye Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi"nin 2 nci mad­de­si­nin Tek­lif­ten çı­ka­rıl­ma­sı­nı ve mad­de­le­rin te­sel­sü­lü­nü arz ve tek­lif ede­riz.

	İs­ma­il Öz­gün	Sa­ba­hat­tin Yıl­dız	Va­hit Ki­ler
	Ba­lı­ke­sir	Muş	Bit­lis
	Ala­et­tin Gü­ven	Feh­mi Öz­tunç	Mu­sa Uzun­ka­ya
	Kü­tah­ya	Hakkâri	Sam­sun

BAŞ­KAN - Efen­dim, bu öner­ge en ay­kı­rı öner­ge ol­du­ğu için iş­le­me alı­yo­rum ve Sa­yın Ko­mis­yo­na so­ru­yo­rum: Öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu­su­nuz?

İÇİŞ­LE­Rİ KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI TEV­FİK Zİ­YA­ED­DİN AK­BU­LUT (Te­kir­dağ) - Tak­di­re bı­ra­kı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN - Evet, tak­di­re bı­ra­kı­yor Ko­mis­yon.

Sa­yın Hükûmet ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET BA­KA­NI FAH­Rİ KA­SIR­GA - Ka­tı­lı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN - Hükûme­tin ka­tıl­dı­ğı ve Ko­mis­yo­nun tak­di­re bı­rak­tı­ğı öner­ge­nin şim­di ge­rek­çe­si­ni oku­tu­yo­rum:

Ge­rek­çe:

İçiş­le­ri Ko­mis­yo­nun­da Tek­li­fe ek­len­miş olan söz ko­nu­su mad­de ile, Bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­si mü­fet­tiş­le­ri­nin, özel hiz­met taz­mi­nat­la­rı, ma­kam taz­mi­nat­la­rın­da ve gö­rev taz­mi­nat­la­rın­da ar­tış ge­tir­mek­te, ay­rı­ca ek öde­me ola­rak ye­ni bir öde­me un­su­run­dan ya­rar­lan­ma imkânı ya­rat­mak­ta olup, ka­mu per­so­ne­li öz­lük hak­la­rın­da bu şe­kil­de mün­fe­rit iyi­leş­tir­me ya­pıl­ma­sı, em­sa­li, ben­ze­ri ve­ya hi­ye­rar­şik ya­pı­da­ki il­gi­li kad­ro­lar­da bu­lu­nan per­so­ne­lin ma­li hak­la­rı ara­sın­da uyum­suz­luk, so­run ve ye­ni ta­lep­ler yol aç­ma­sı ne­de­niy­le uy­gun gö­rül­me­mek­te­dir. Bu ne­den­le anı­lan mad­de­nin Tek­lif­ten çı­ka­rıl­ma­sı ve ko­nu­nun da­ha son­ra ya­pı­la­cak ça­lış­ma­lar­da de­ğer­len­di­ril­me­si da­ha uy­gun ola­cak­tır.

BAŞ­KAN - Efen­dim, din­le­di­ği­niz öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum…

HA­LUK KOÇ ( Sam­sun ) - Ka­rar ye­ter sa­yı­sı is­ti­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN - …ve ka­rar ye­ter sa­yı­sı ara­ya­ca­ğım.

Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Ka­rar ye­ter sa­yı­sı bu­lu­na­ma­mış­tır.

Sa­at 14.00'e ka­dar bir­le­şi­me ara ve­ri­yo­rum.

Ka­pan­ma Sa­ati: 13.12

DÖR­DÜN­CÜ OTU­RUM

Açıl­ma Sa­ati : 14.04

BAŞ­KAN : Baş­kan Ve­ki­li İs­ma­il ALP­TE­KİN

KÂTİP ÜYE­LER : Ah­met Gök­han SA­RI­ÇAM (Kırk­la­re­li), Türkân Mİ­ÇO­OĞUL­LA­RI (İz­mir)

BAŞ­KAN - Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin 117'nci Bir­le­şi­mi­nin Dör­dün­cü Otu­ru­mu­nu açı­yo­rum.

1416 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Tek­li­fi'nin gö­rüş­me­le­ri­ne kal­dı­ğı­mız yer­den de­vam ede­ce­ğiz.

Ko­mis­yon ve Hükûmet ye­rin­de.

Tek­li­fin 2'nci mad­de­si üze­rin­de­ki Ba­lı­ke­sir Mil­let­ve­ki­li İs­ma­il Öz­gün ve ar­ka­daş­la­rı­nın öner­ge­si­nin oy­la­ma­sın­da ka­rar ye­ter sa­yı­sı bu­lu­na­ma­mış­tı. Şim­di, Ko­mis­yo­nun tak­di­re bı­rak­tı­ğı ve Hükûme­tin de ka­tıl­dı­ğı öner­ge­yi tek­rar oy­la­rı­nı­za su­na­ca­ğım ve ka­rar ye­ter sa­yı­sı­nı ara­ya­ca­ğım.

Öner­ge­yi ka­bul eden­ler…

HÜ­SE­YİN ÖZ­CAN (Mer­sin) - Sa­yın Baş­kan, yok sa­yı!

OR­HAN SÜR (Ba­lı­ke­sir) - 50 ki­şi yok içe­ri­de, say­ma­ya ne ge­rek var!

BAŞ­KAN - Efen­dim, izin ve­rin de ona ben ka­rar ve­re­yim.

HA­LUK KOÇ (Sam­sun) - Ba­kın da ya­ni ak­şa­ma ka­dar bek­le­ye­me­yiz ki!

BAŞ­KAN - Ka­bul et­me­yen­ler…

Kâtip üye­ler ara­sın­da ih­ti­laf var, "var" di­yor "yok" di­yor; elek­tro­nik ci­haz­la ya­pa­ca­ğım oy­la­ma­yı.

OR­HAN SÜR (Ba­lı­ke­sir) - Ne ih­ti­la­fı Al­lah'ını se­ver­se­niz ya, el­li ki­şi yok içe­ri­de!

BAŞ­KAN - Şim­di, oy­la­ma­yı elek­tro­nik ci­haz­la ya­pa­ca­ğım ve dört da­ki­ka sü­re ve­re­ce­ğim ve baş­la­tı­yo­rum oy­la­ma­yı.

Bu­yu­run.

(Elek­tro­nik ci­haz­la oy­la­ma ya­pıl­dı)

BAŞ­KAN - Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, öner­ge ka­bul edil­miş­tir. Böy­le­ce, 2'nci mad­de tek­lif met­nin­den çık­mış­tır.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, bi­raz ön­ce ka­bul edi­len öner­gey­le 2'nci mad­de tek­lif met­nin­den çık­tı­ğın­dan, bu mad­de­de de­ği­şik­lik ön­gö­ren Sam­sun Mil­let­ve­ki­li Ha­luk Koç ve ar­ka­daş­la­rı­nın öner­ge­si­ni iş­le­me ala­mı­yo­rum.

Şim­di, 3'ün­cü mad­de­yi 2'nci mad­de ola­rak oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 2- 22/2/2005 ta­rih­li ve 5302 sa­yı­lı İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu­nun 12 nci mad­de­si­ne aşa­ğı­da­ki fık­ra ek­len­miş­tir.

"İl ge­nel mec­li­si baş­ka­nı, acil du­rum­lar­da lü­zum gör­me­si ha­lin­de il ge­nel mec­li­si­ni bir yıl­da üç de­fa­dan faz­la ol­ma­mak ve her top­lan­tı bir bir­le­şi­mi geç­me­mek üze­re top­lan­tı­ya ça­ğı­rır. Ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı çağ­rı­sı ve gün­dem en az üç gün ön­ce­den mec­lis üye­le­ri­ne ya­zı­lı ola­rak du­yu­ru­lur ve ay­rı­ca mu­tat usul­ler­le ilan edi­lir. Ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­lar­da çağ­rı­yı ge­rek­ti­ren ko­nu­la­rın dı­şın­da hiç­bir ko­nu gö­rü­şü­le­mez."

BAŞ­KAN - Mad­de üze­rin­de, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na Ba­lı­ke­sir Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Or­han Sür.

Bu­yu­run.

CHP GRU­BU ADI­NA OR­HAN SÜR (Ba­lı­ke­sir) - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Baş­ka­nım.

Gö­rü­şül­mek­te olan ya­sa tek­li­fi­nin es­ki 3, ye­ni 2'nci mad­de­si üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Yü­ce Mec­li­si say­gı ve sev­giy­le se­lam­lı­yo­rum.

Çok de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, as­lın­da bu­gün­ler­de Bü­yük Mil­let Mec­li­sin­de il­ginç şey­ler ya­şı­yo­ruz. Sa­ba­hın 11.00'in­den ge­ce­nin 24.00'üne ka­dar ça­lı­şı­yo­ruz. Bir ge­ce ön­ce "Ya­rın sa­at 11.00'de Mec­lis açı­la­cak." de­ni­li­yor. Biz­ler, bu gö­re­vi yap­mak is­te­yen mil­let­ve­kil­le­ri ola­rak bu­ra­ya sa­at 11.00'de ge­li­yo­ruz. Mec­li­sin dü­zen­le­di­ği bir tö­ren ne­de­niy­le, te­le­viz­yon ya­yı­nı ya­pı­la­bil­sin di­ye yü­ce Mec­li­sin mil­let­ve­kil­le­ri bu­ra­da bir sa­at otu­ru­yor ve te­le­viz­yo­nun tö­ren ya­yı­nı­nı bi­tir­me­si­ni bek­li­yor. De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu Mec­li­sin as­li gö­re­vi, ya­sa­ma­yı ger­çek­leş­tir­mek, ya­sa­ma­dan da­ha önem­li bir gö­re­vi yok, ama, ya­sa­ma gö­re­vi ve mil­let­ve­kil­le­ri­nin bu­ra­da hiç­bir öne­mi yok, hiç­bir yet­ki­si yok! Bir sa­at bek­li­yo­ruz bu­ra­da. Bu­nu kı­nı­yo­rum ön­ce­lik­le.

Çok de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bun­dan ön­ce­ki mad­de­ler­de ko­nu­şan ik­ti­dar mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rı­mı­zı din­le­dim. İl­ginç şey­ler söy­le­di­ler. Şim­di, bir de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­da­şım "Ye­rin­de say, marş, de­ni­len bir par­ti de­ği­liz, çok ile­ri­ci bir par­ti­yiz." de­di. Ba­kın şim­di, ye­rin­de say­mak ney­miş ben si­ze bir an­la­ta­yım ve­ya ile­ri­ci­lik ney­miş her hâlde, ben si­ze an­la­ta­yım. Çı­kar­dı­ğı­nız ya­sa­la­rın ya­rı­sı Ana­ya­sa Mah­ke­me­sin­den ge­ri dö­ne­cek, tek­rar tek­rar gö­rü­şe­cek­si­niz, ya­rı­sı Cum­hur­baş­ka­nı ta­ra­fın­dan ge­ri çev­ri­le­cek tek­rar tek­rar gö­rü­şe­cek­si­niz; ya­rı­sı, siz çı­kar­dık­tan son­ra bi­le bu ya­sa­yı doğ­ru dü­rüst dü­zen­le­me­di­ği­niz, doğ­ru dü­rüst çı­kar­ma­dı­ğı­nız için tek­rar tek­rar bu Mec­li­sin gün­de­mi­ne ge­le­cek, bu­ra­da tek­rar tek­rar gö­rü­şe­cek­si­niz! Bu­nun adı pa­ti­naj yap­mak ol­ma­ya­cak da ile­ri­ci­lik ola­cak! Ya­ni, si­zin herhâlde kav­ram an­la­yış­la­rı­nız­da ba­zı fark­lı­lık­lar var. Biz bu­nu pek an­la­ya­mı­yo­ruz. Herhâlde Türk mil­le­ti de an­la­ya­ma­ya­cak si­zin na­sıl ile­ri­ci bir par­ti ol­du­ğu­nu­zu, ay­nı ya­sa­la­rı tek­rar tek­rar gö­rü­şüp bu Mec­li­sin gün­de­mi­ni na­sıl tı­ka­dı­ğı­nı­zı. Herhâlde bun­la­rı an­la­ma­dı­ğı­nı sa­nı­yor­su­nuz Türk mil­le­ti­nin.

Şim­di, iki yıl ön­ce çı­kar­dı­ğı­nız bir ya­sa­da iki yıl­dan be­ri ikin­ci, üçün­cü de­ği­şik­li­ği gün­de­me ge­ti­ri­yor­su­nuz. İkin­ci, üçün­cü de­ği­şik­li­ği gün­de­me ge­ti­ri­yor­su­nuz, Mec­li­sin gün­de­mi­ni tı­kı­yor­su­nuz, Mec­li­sin vak­ti­ni, va­tan­da­şın, mil­le­tin pa­ra­sı­nı bo­şa har­ca­tı­yor­su­nuz. Bu da yet­mi­yor, tek­lif ola­rak ge­tir­di­ği­niz, ko­mis­yon­lar­da ka­bul et­ti­ği­niz met­ni aşa­ğı­ya in­di­ri­yor­su­nuz, ya­sa­nın bir mad­de­si­ni de bu­ra­da çı­ka­rı­yor­su­nuz. Bu gay­ri­cid­di­lik de­ğer­li ar­ka­daş­lar. Ya­ni, na­sıl bir ko­mis­yon ça­lış­ma­sı­dır, na­sıl bir par­ti ça­lış­ma­sı­dır, na­sıl bir tek­lif­tir, bu tek­li­fe na­sıl yak­la­şım­dır! Ya­ni, bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­le­rin­de gö­rev ya­pan mü­fet­tiş­le­rin iç de­ne­tim ele­man­la­rıy­la ay­nı hak­lar­dan ya­rar­lan­ma­sı­nı ka­bul et­mi­yor­su­nuz. Ko­mis­yon­da ka­bul edi­yor­su­nuz, aşa­ğı­ya ini­yor­su­nuz, ka­bul et­mi­yor­su­nuz ve­ya ko­mis­yon­da ka­bul et­mi­yor­su­nuz ba­zı ya­sa­lar­da ba­zı şey­le­ri, aşa­ğı­ya ini­yor­su­nuz, de­ğiş­ti­ri­yor­su­nuz. Ya­ni, böy­le bir man­tık şu­nu gös­te­ri­yor: Ma­ale­sef, Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si, ik­ti­dar ol­ma­ya ha­zır­lık­lı bir par­ti de­ğil­miş. Dört bu­çuk yıl­dır, beş yıl­dır bu mil­le­tin bu­ra­da za­ma­nı­nı bo­şu­na har­cı­yor ve de­ne­me ya­nıl­may­la bir so­nu­ca ulaş­ma­ya ça­lı­şı­yor. O ne­den­le, bun­la­rın an­la­şıl­ma­dı­ğı­nı, bun­la­rı an­la­ma­dı­ğı­mı­zı lüt­fen dü­şün­me­yin.

As­lın­da, bi­raz ön­ce bu­ra­da bir mu­ha­le­fet par­ti­si tem­sil­ci­miz, İs­tan­bul'da­ki İETT ara­zi­si­nin sa­tı­şı ko­nu­sun­da da ba­zı şey­ler söy­le­di. Ora­da da dik­ka­ti­mi çe­ken bir iki olay var, onu da siz­ler­le pay­laş­mak is­ti­yo­rum. Sa­ma Du­bai'ye sa­tı­lan bu ara­zi­nin pa­ra­sı­nın öden­me­si dün so­na er­di. Bil­di­ği­miz ka­da­rıy­la, ba­sı­na da yan­sı­dı­ğı ka­da­rıy­la, bu­nu alan Du­bai Şey­hi bu pa­ra­yı öde­me­di. Ge­rek­çe ola­rak da ba­zı de­mok­ra­tik kit­le ör­güt­le­ri­nin yar­gı­ya git­miş ol­du­ğu­nu gös­te­re­rek el­li gün ci­va­rın­da ye­ni ek sü­re­ler is­ti­yor. Mu­ha­le­fet par­ti­mi­zin tem­sil­ci­si, bu­nun da çok do­ğal ol­du­ğu­nu, hak­lı ol­du­ğu­nu ifa­de edi­yor. Ya­ni, bu­ra­sı şeyh­lik de­ğil, bu­ra­sı bir hu­kuk dev­le­ti. Hu­kuk dev­le­tin­de el­bet­te de­mok­ra­tik kit­le ör­güt­le­ri­nin yar­gı­ya git­me­ye hak­kı var. Bu sa­tış ger­çek­leş­me­den ön­ce de İs­tan­bul Mi­mar­lar Oda­sı, bu sa­tı­şın ger­çek­leş­me­me­si ama­cıy­la yar­gı­ya git­miş­ti, sa­tış ger­çek­leş­tik­ten son­ra da tek­rar yar­gı­ya git­ti. Bu Şey­hi­miz için aca­ba bu ye­ni bir olay mıy­dı, ye­ni mi an­la­dı? As­lın­da ya­pıl­ma­sı ge­re­ken ne­dir? Bu­ra­da ya­tı­rı­lan te­mi­na­tın ha­zi­ne­ye irat kay­de­dil­me­si­dir. Yap­ma­nız ge­re­ken bu­dur, hu­kuk dev­le­tin­de ya­pıl­ma­sı ge­re­ken bu­dur. Bu­nu ni­ye yap­mı­yor­su­nuz? Bu­ra­da baş­ka şey­ler ko­nu­şu­yo­ruz.

Şim­di, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, as­lın­da hiç­bir ya­sa­yı cid­di bo­yut­ta ha­zır­la­ma­dan bu kür­sü­ye ge­tir­di­ği­ni­zi, Mec­li­se ge­tir­di­ği­ni­zi, bu­ra­dan ge­çir­dik­ten son­ra da "göç yol­da dü­zü­lür" man­tı­ğıy­la, her tür­lü ak­sak­lık­tan Mec­li­sin gün­de­mi­ni tek­rar tek­rar bu tip ya­sa­lar­la tı­ka­dı­ğı­nı­zı bi­li­yo­ruz. An­la­dı­ğım ka­da­rıy­la si­zin -el­bet­te ki- de­mok­ra­si an­la­yı­şı­nız bu. "Bi­zim ye­ter­li sa­yı­mız var, biz ye­ter­li sa­yıy­la her is­te­di­ği­mi­zi ya­pa­rız; is­ter yan­lış ya­pa­rız, is­ter doğ­ru ya­pa­rız. Tek­rar tek­rar ge­ti­ri­riz, tek­rar tek­rar gö­rü­şü­rüz; önem­li de­ğil" di­yor­su­nuz. As­lın­da önem­li ta­bii. As­lın­da önem­li de siz öne­mi­nin ne ol­du­ğu­nun far­kın­da de­ğil­si­niz.

Tek­li­fe ba­kı­yo­rum, tek­li­fi ge­ti­ren ar­ka­da­şı­mız as­lın­da ko­mis­yon­lar­dan da­ha de­mok­rat­mış. Hiç ol­maz­sa be­le­di­ye mec­lis­le­rin­de, il ge­nel mec­lis­le­rin­de üç­te 1 be­le­di­ye mec­li­si ve il ge­nel mec­li­si üye­si­nin ta­le­biy­le de ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­la­rın ya­pı­la­bil­me­si­ni öner­miş, hiç ol­maz­sa üç­te 1 tek­lif­le, ama bu­nu bi­le çok gör­müş­sü­nüz. "Ha­yır efen­dim, be­le­di­ye mec­lis üye­le­ri­nin böy­le bir hak­kı yok." Baş­kan­lar im­pa­ra­tor ya, on­lar ne is­ter­se on­lar ya­pa­cak! Ha­ni halk, ha­ni mil­let? "Söz mil­le­tin­dir" di­ye gün­ler­dir bu­ra­da ba­ğı­rı­yor­su­nuz ya, "Ye­ter, söz mil­le­tin­dir!" O be­le­di­ye mec­li­si üye­le­ri­ni bu mil­let seç­mi­yor mu? Sa­de­ce baş­kan­la­rı mı bu mil­let se­çi­yor?

NU­RET­TİN AK­TAŞ (Ga­zi­an­tep) - O ku­ral­la­rı biz mi koy­duk?

OR­HAN SÜR (De­vam­la) - Evet, ta­bii, işi­ni­ze gel­me­di­ği za­man öy­le. Ya­ni, yüz­de 32, yüz­de 33, yüz­de 35 oy ala­cak­sı­nız, yüz­de 35'le bu Mec­lis­te yüz­de 60'ın üze­rin­de san­dal­ye sa­hi­bi ola­cak­sı­nız; si­zin is­te­di­ği­niz ya­sa­lar is­te­di­ği­niz gi­bi çık­maz­sa, yar­gı­dan ge­ri dö­ner­se mil­le­tin kar­şı­sın­da ta­vır ta­kı­nıl­mış ola­cak!

İki gün ön­ce bu­ra­da bir AKP'li ar­ka­da­şım di­yor ki: "Da­va­cı Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si, da­va­lı mil­let." Ne za­man­dan be­ri AKP'nin uy­gu­la­ma­la­rı mil­let ol­du? Siz ken­di­ni­zi tek ba­şı­nı­za mil­let mi zan­ne­di­yor­su­nuz? Bu­ra­da­ki di­ğer in­san­la­r, Mec­li­se gi­re­me­yen mil­yon­lar­ca oyun sa­hi­bi mil­let de­ğil mi? Siz mi­si­niz mil­let sa­de­ce? On­dan son­ra, Sa­yın Baş­ba­ka­nın de­me­ci var, dün ve­ya aşa­ğı­da ko­nuş­ma­sı var, yar­gı­nın ka­ra­rı­nı yüz ka­ra­sı ola­rak ni­te­li­yor. Ya­ni, bu na­sıl bir man­tık­tır? Bir hu­kuk dev­le­tin­de Baş­ba­ka­na gö­re yar­gı ka­rar­la­rı yüz ka­ra­sı! Bir hu­kuk dev­le­tin­de va­tan­daş ta­lep­te bu­lun­du­ğu za­man "Al ana­nı da git!.."

İB­RA­HİM KÖŞ­DE­RE (Ça­nak­ka­le) - Se­nin vic­da­nın ra­hat mı?

OR­HAN SÜR (De­vam­la) - Evet, be­nim vic­da­nım ra­hat, çok ra­hat hem de. Si­zin vic­da­nı­nız ra­hat mı bu ül­ke­yi bu nok­ta­ya sok­tu­nuz da?

İB­RA­HİM KÖŞ­DE­RE (Ça­nak­ka­le) - Hu­kuk dev­le­ti…

OR­HAN SÜR (De­vam­la) - Şim­di, bir hu­kuk dev­le­ti dü­şü­nün, kim­se ko­nu­şa­ma­ya­cak, yü­rüt­me­nin bu şe­kil­de­ki ta­vır­la­rı, tep­ki­le­ri, ma­ale­sef, ya­sa­ma or­ga­nı ta­ra­fın­dan da be­nim­se­ne­cek. İş­te ya­sa­ma or­ga­nı­nın…

MUS­TA­FA NU­Rİ AK­BU­LUT (Er­zu­rum) - Ni­ye linç et­ti­niz ada­mı, ne var bun­da?

OR­HAN SÜR (De­vam­la) - Evet, evet, ta­bii, ta­bii, ta­bii, çok…

Şim­di, ba­kın, di­yor ki iki gün ön­ce ko­nu­şan ar­ka­da­şı­mız: "Da­va­lı mil­let." O ar­ka­da­şı­mız, aca­ba yü­ce yar­gı­nın ver­di­ği ka­rar­lar­da­ki ka­rar­la­rı hiç mi oku­ma­dı? O ka­rar­la­rın baş­lan­gı­cı şöy­le­dir: "Yü­ce Türk mil­le­ti adı­na..." di­ye baş­lar o ka­rar­lar. Ya­ni, siz, yüz­de 33 oy al­mak­la mil­let ol­du­nuz, bu ül­ke­nin en yü­ce or­gan­la­rı mil­let de­ğil, di­ğer in­san­lar, di­ğer par­ti­ler mil­le­ti tem­sil et­mi­yor; siz bir tek ba­şı­nı­za mil­let­si­niz, si­zin de­di­ği­niz ya­pı­lır­sa her şey çok doğ­ru, si­zin de­di­ği­niz ya­pı­lır­sa her şey de­mok­ra­si­ye uy­gun, ama si­zin de­di­ği­niz ya­pıl­maz­sa hiç­bir şey de­mok­ra­si­ye uy­gun de­ğil!

RE­SUL TO­SUN (To­kat) - CHP'yi mi ta­rif edi­yor­sun!

OR­HAN SÜR (De­vam­la) - Siz ik­ti­dar par­ti­si ola­rak, ana mu­ha­le­fet par­ti­si "Te­rö­rü ko­nu­şa­lım." di­ye Mec­li­si ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­ya ça­ğır­dı­ğın­da "Mec­lis top­lan­ma­sın." di­ye dı­şa­rı­da, ku­lis­te di­rek­le­rin ar­ka­sı­na sak­la­na­cak­sı­nız, bu si­zin en de­mok­ra­tik hak­kı­nız ola­cak, ama si­zin da­yat­ma­nız­la bir Cum­hur­baş­ka­nı se­çi­mi ol­du­ğun­da, mil­let­ve­kil­le­ri dı­şa­rı çık­tı­ğın­da, mu­ha­le­fet mil­let­ve­kil­le­ri dı­şa­rı çık­tı­ğın­da mil­let­ten ka­çı­yor ola­cak­lar. Bu na­sıl iki­yüz­lü dav­ra­nış, bu na­sıl bir yak­la­şım! Bu mu de­mok­ra­si! Bu mu de­mok­ra­si! Ya­ni, siz, mu­ha­le­fet ko­nuş­ma­sın di­ye "te­mel ya­sa" di­ye bir şey çı­ka­ra­cak­sı­nız, mu­ha­le­fe­tin se­si­ni kı­sa­cak­sı­nız, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si bu te­mel ya­sa­ya "evet" de­di­ği za­man Ana­ya­sa Mah­ke­me­si­nin ka­rar­la­rı doğ­ru ola­cak, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si­nin bu ka­ra­rı doğ­ru ola­cak, mu­ha­le­fe­ti ko­nuş­tur­ma­ya­cak­sı­nız, ama Cum­hur­baş­kan­lı­ğı ko­nu­sun­da Ana­ya­sa Mah­ke­me­si bir şey de­di­ği za­man yar­gı­nın yüz ka­ra­sı ola­cak!

FAH­Rİ KES­KİN (Es­ki­şe­hir) - Ha­kem mil­let!

OR­HAN SÜR (De­vam­la) - De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, dün­ya­nın ne­re­sin­de hu­kuk dev­le­tin­de böy­le bir Baş­ba­kan ko­nuş­ma ya­par?

FAH­Rİ KES­KİN (Es­ki­şe­hir) - Ha­kem mil­let!

OR­HAN SÜR (De­vam­la) - Ha­kem mil­let. Ta­bii, işi­ni­ze… Şim­di öy­le zan­ne­di­yor­su­nuz, şim­di öy­le zan­ne­di­yor­su­nuz. Za­ten, köy­le­re gi­dip "Cum­hur­baş­ka­nı­mı­zı seç­tir­me­di­ler." di­ye bir ağ­la­ma­dı­ğı­nız kal­dı.

FAH­Rİ KES­KİN (Es­ki­şe­hir) - Ha­kem mil­let!

OR­HAN SÜR (De­vam­la) - Ama, o köy­lü si­ze so­ra­cak; o, si­ze, pan­car fi­ya­tı­nı, buğ­day fi­ya­tı­nı so­ra­cak.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

HA­SAN AN­ĞI ( Kon­ya ) - So­ra­cak, so­ra­cak!

OR­HAN SÜR (De­vam­la) - Şim­di, bun­lar, el­bet­te… Dı­şa­rı­da maç sey­re­dip içe­ri gi­rip oy ver­mek­le bu iş­ler ol­mu­yor ar­ka­daş­lar. Dı­şa­rı­da maç sey­re­di­yor­su­nuz, oy­la­ma­da içe­ri gi­rip oy ve­ri­yor­su­nuz. Bun­la­rı bü­tün mil­let gö­rü­yor. İş­te, bi­raz ön­ce de oy­la­ma­lar­da her­kes gör­dü. Ya­ni bu­ra­da…

HA­SAN AN­ĞI (Kon­ya) - CHP mil­let­ve­kil­le­ri ne­re­de? Ne­re­de­si­niz?

OR­HAN SÜR (De­vam­la) - Ta­bii, is­te­di­ği­niz ka­dar ba­ğı­rın, ger­çek­le­ri yok ede­mez­si­niz, ger­çek­le­ri ka­pa­ta­maz­sı­nız. Ya­ni, mu­ha­le­fe­tin se­si­ni kıs­ma­ya ça­lı­şa­cak­sı­nız, ama mu­ha­le­fe­tin se­si kı­sıl­ma­ya­cak.

Şim­di, ba­kın, son gün­ler­de say­fa say­fa ga­ze­te­le­re yan­sı­yan­lar var. O Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri'yle Meh­met­çik'in ka­nı üze­ri­ne yap­tı­ğı­nız at pa­zar­lık­la­rı var ya, Bush'un ta­bi­riy­le at pa­zar­lık­la­rı, o pa­zar­lık­lar­da ne­le­rin ko­nu­şul­du­ğu şim­di an­la­şı­lı­yor. Mec­lis­ten ne­le­rin giz­len­di­ği­ni an­la­tı­yor bü­rok­rat­la­rı­nız si­zin. Ya­ni, siz Mec­li­se bi­le bil­gi ver­mi­yor­su­nuz. De­mok­ra­si an­la­yı­şı­nız bu za­ten si­zin, de­mok­ra­si an­la­yı­şı­nız bu. Bu de­mok­ra­si an­la­yı­şıy­la siz bu ül­ke­yi ida­re ede­mez­si­niz, bu ül­ke­nin in­sa­nı da si­zi sır­tın­da ta­şı­maz.

Yü­ce Mec­li­si say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

İR­FAN GÜN­DÜZ (İs­tan­bul) - Ne­le­ri an­la­tı­yor?

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Sür.

RE­CEP GA­RİP (Ada­na) - Ağ­zın­dan çı­ka­nı ku­la­ğın duy­mu­yor.

BAŞ­KAN - Ana­va­tan Par­ti­si Gru­bu adı­na Mer­sin Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Hü­se­yin Öz­can.

Bu­yu­run.

ANA­VA­TAN PAR­Tİ­Sİ GRU­BU ADI­NA HÜ­SE­YİN ÖZ­CAN (Mer­sin) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 1416 sı­ra sa­yı­lı Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu, İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu ve Be­le­di­ye Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi'nin -as­lın­da 3'ün­cüy­dü ama- 2'nci mad­de­si hak­kın­da gö­rüş­le­ri­mi be­lirt­mek üze­re Ana­va­tan Gru­bu adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Yü­ce Mec­li­si say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, söz ko­nu­su ka­nun tek­li­fiy­le de­ği­şik­lik, bü­yük­şe­hir be­le­di­ye, il özel ida­re ve be­le­di­ye mec­lis­le­ri­ne ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı imkânı­nı sun­mak­ta­dır. Tek­li­fin 3'ün­cü mad­de­si, ya­ni şu an­da 2'nci mad­de­siy­le il özel ida­re mec­li­si­nin ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­ya çağ­rıl­ma­sı­nın usul ve esas­la­rı be­lir­len­mek­te­dir.

Ye­rel yö­ne­tim­ler­de et­kin ve hız­lı ka­rar al­mak el­bet­te ki önem­li­dir. Bu­nun için de ge­rek­li du­rum­lar­da ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı ya­pı­la­bil­me­si­nin sağ­lan­ma­sı, yö­net­me­lik­ler­de dü­zen­le­me ya­pıl­ma­sı­na ge­rek var­dır.

Ma­lum ol­du­ğu üze­re, ül­ke­miz­de yol­suz­luk­lar ve usul­süz­lük­le­rin yay­gın ola­rak ya­şan­dı­ğı ve de­ne­tim me­ka­niz­ma­sı­nın zor­lan­dı­ğı yer­ler ma­ale­sef be­le­di­ye­le­ri­miz­dir. İl ge­nel mec­li­si­nin ve be­le­di­ye mec­lis­le­ri­nin bu şe­kil­de top­la­na­rak de­ne­tim ve kon­trol­de et­kin ol­ma­sı is­te­nen bir şey­dir. An­cak, gö­nül is­ter ki bu dü­zen­le­me­ler da­ha ön­ce­den ya­pıl­sın ve bu­gün ay­yu­ka çı­kan yol­suz­luk­lar ve usul­süz­lük­ler ya­şan­ma­sın. Ma­ale­sef, ik­ti­da­rın olan ol­duk­tan son­ra bu dü­zen­le­me­yi yü­ce Mec­li­se ge­tir­di­ği gö­rül­mek­te­dir.

Ar­ka­daş­lar, bu­gün, et­ki­li, ve­rim­li ve hız­lı bir hiz­met su­nu­mu için ye­rin­den yö­ne­ti­me önem ve­ril­me­si, ye­rel ida­re­le­rin et­kin kı­lın­ma­sı el­zem­dir. De­mok­ra­si­nin tam ma­na­sıy­la iş­le­ye­bil­me­si ve hiz­met­le­rin ye­ri­ne ula­şa­bil­me­si için bu önem­li­dir. Ye­rel yö­ne­tim­le­rin güç­len­me­si de­nin­ce, ak­la, ba­zı si­ya­si ve ül­ke­ye has ko­şul­lar do­la­yı­sıy­la çe­kin­ce­ler gel­mek­te­dir. An­cak, bu mil­le­tin ta­ma­mı bir­lik ve be­ra­ber­lik­ten ya­na­dır ve öy­le de ol­mak zo­run­da­dır. İk­ti­dar­lar da mil­le­te gü­ven­me­li­dir. Bu ül­ke­yi ye­di dü­ve­lin elin­den kur­tar­mış olan mil­let, bu ül­ke­nin bir ka­rış top­ra­ğın­dan da­hi ta­viz ver­me­ye­cek azim ve ka­rar­lı­lık içe­ri­sin­de­dir. Bu ne­den­le, mil­le­te gü­ve­nip, mil­le­te da­ya­na­rak, ye­rel yö­ne­tim­le­rin et­kin ve ve­rim­li bir şe­kil­de hiz­me­ti­nin sağ­lan­ma­sı ge­rek­mek­te­dir.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu­gün, ka­mu ya­tı­rım­la­rı­nın ço­ğu mer­kez­den ida­re edil­mek­te, bu ne­den­le de pek çok za­man ya­tı­rım­lar ye­rin­de ya­pıl­ma­mak­ta ve he­ba ol­mak­ta­dır.

Av­ru­pa'da ye­rel yö­ne­tim­le­rin ka­mu har­ca­ma­la­rın­da­ki pa­yı yüz­de 8 ci­va­rın­day­ken biz­de yüz­de 12 ci­va­rın­da­dır. Bu ora­nın ar­tı­rıl­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Ta­bii ki bu ar­tı­rı­lır­ken de­ne­tim me­ka­niz­ma­sı­nın da iyi bir şe­kil­de ku­rul­ma­sı la­zım­dır.

Bu­gün ik­ti­da­rın be­ce­rik­siz­li­ği ve an­la­yı­şıy­la ye­rel yö­ne­tim­le­rin güç­len­me­si­ni ve ve­rim­li hiz­met ver­me­le­ri­ni sağ­la­mak müm­kün de­ğil­dir. Çün­kü ik­ti­dar, ye­rel yö­ne­tim­le­ri, özel­lik­le ken­di par­ti­si­ne men­sup be­le­di­ye­le­ri pro­pa­gan­da mal­ze­me­si ola­rak gör­mek­te, rant ka­pı­sı ola­rak gör­mek­te ve be­le­di­ye­le­ri ya­tı­rım ya­pa­cak hâle ge­tir­mek ye­ri­ne, in­san­la­ra gı­da pa­ke­ti da­ğı­ta­rak oy ar­tır­ma ama­cı­na hiz­met eden ku­rum­lar ola­rak gör­mek­te­dir.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, AK Par­ti Hükûme­ti dö­ne­min­de, be­le­di­ye­ler­de ve be­le­di­ye şir­ket­le­rin­de ya­pı­lan yol­suz­luk­lar ay­yu­ka çık­mış­tır. Be­le­di­ye şir­ket­le­ri özel bir hu­ku­ka bağ­lı ol­duk­la­rı için, bu şir­ket­ler ta­ra­fın­dan ve­ri­len iha­le­ler, ya­pı­lan alım­lar ve­sa­ire, hiç­bir bi­çim­de ka­mu de­ne­ti­mi­ne ta­bi ol­ma­mış­tır. Be­le­di­ye he­sap­la­rı Sa­yış­ta­yın de­ne­ti­mi­ne ta­bi ol­du­ğu için, bu de­ne­tim­den kaç­mak için, be­le­di­ye­ler, iha­le ve alım­la­rı ken­di kur­duk­la­rı şir­ket­le­re ver­mek­te­dir. Bu şir­ket­ler de AKP'ye ya­kın olan­lar­dır.

İs­tan­bul Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­sin­de, An­ka­ra Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­sin­de olan­la­rı bu­ra­da uzun uzun an­lat­ma­ya ge­rek yok, her­ke­sin ma­lu­mu­dur. Da­ha bir­kaç gün ön­ce An­ka­ra Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si­nin ha­zi­ne ve BO­TAŞ'a olan borç­la­rı­nı sil­mek için ya­sa dü­zen­le­me­si ya­pıl­mış­tır. Ne­den? İk­ti­da­rın ka­yır­ma­cı po­li­ti­ka­sı yü­zün­den. Sa­yın Me­lih Gök­çek, tah­sil et­ti­ği do­ğal gaz pa­ra­la­rı­nı çar­çur edi­yor, be­le­di­ye ça­lış­ma­la­rıy­la ala­ka­sı ol­ma­yan iş­le­re har­cı­yor, ken­di si­ya­si ge­le­ce­ği için har­cı­yor, ha­zi­ne ga­ran­ti­li kre­di­le­ri ye­rin­de kul­lan­mı­yor. Son­ra da bu çar­çur edi­len kay­na­ğın fa­tu­ra­sı BO­TAŞ'a, ha­zi­ne­ye ve do­la­yı­sıy­la mil­le­te yük­len­mek­te­dir.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, be­le­di­ye­ler hak­kın­da bir sü­rü de­di­ko­du çı­kı­yor. Han­gi be­le­di­yey­le il­gi­li iş­lem­ler ya­pıl­dı da bu iha­le­ler ko­nu­sun­da ka­mu­oyuy­la pay­la­şı­la­cak bir ko­nu­yu bu Mec­li­se ge­tir­dik? Söy­le­ni­yor, sa­de­ce Mec­lis­te ko­nuş­mak­la ka­lı­nı­yor. Bir sü­rü iha­le yol­suz­luk­la­rı, An­ka­ra'da ol­sun, Is­par­ta'da ol­sun, İs­tan­bul'da ol­sun, Ço­rum'da ol­sun çe­şit­li be­le­di­ye­ler­de bu söy­len­ti­ler var­ken ne­den su­su­lu­yor an­la­ya­mı­yo­ruz. Bu pa­ra­la­rı çar­çur eden han­gi be­le­di­ye baş­ka­nı olur­sa ol­sun, han­gi ye­rel yö­ne­ti­ci olur­sa ol­sun he­sap so­rul­ma­lı ve bun­lar da ge­rek­ti­ğin­de yar­gı önü­ne çı­ka­rı­la­rak ce­za­la­rı­nı çek­me­li­dir. Su­su­lu­yor. Be­nim ik­ti­da­rım­da be­le­di­ye­ler de be­nim elim­de, na­sıl ol­sa is­te­di­ği­miz şe­kil­de iha­le­le­ri yan­daş­la­rı­mı­za da ve­ri­riz, be­le­di­ye­le­rin kur­muş ol­du­ğu şir­ket­le­re de ve­ri­riz…

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, be­le­di­ye­le­rin gö­re­vi bu in­san­la­ra hiz­met et­mek. İn­san­lar ara­sın­da, si­ya­si par­ti­ler ve dü­şün­ce­le­ri ara­sın­da fark de­ğil, se­çi­len ye­rel yö­ne­ti­min, o böl­ge­nin ye­rel yö­ne­ti­ci­si­dir. Her yö­nüy­le, kül­tü­rüy­le, spo­ruy­la ve o şeh­rin do­ku­suy­la, ima­rıy­la, şe­hir­ci­lik­le uğ­ra­şa­ca­ğı­na, rant pe­şin­de ko­şan ve on­lar­la uyu­şan bir yö­ne­tim bi­çi­mi içe­ri­sin­de­dir­ler. Han­gi be­le­di­ye yö­ne­ti­ci­si hak­kın­da mah­ke­me­le­ri­mi­zin ver­miş ol­du­ğu ka­rar­lar ve mü­fet­tiş­le­rin ver­miş ol­duk­la­rı ra­por­lar ko­nu­sun­da bir adım atıl­dı, han­gi be­le­di­ye baş­ka­nı, so­ru­yo­ruz?

Me­lih Gök­çek'in yap­mış ol­du­ğu su­lar­da­ki fa­tu­ra, BO­TAŞ'la il­gi­li do­ğal gaz­da­ki oy­nan­mış olan bu fa­tu­ra­nın be­de­li­ni hal­ka ödet­me­ye hiç hak­kı­mız var mı? Su fa­tu­ra­la­rı­nı hiç ta­kip edi­yor mu­su­nuz? An­ka­ra'nın gö­be­ğin­de­yiz; çok in­san, ar­tık, su pa­ra­sı­nı, su fa­tu­ra­la­rı­nı da­hi öde­ye­mez du­rum­da. Şim­di de, su yet­mi­yor di­ye, ga­ri­ban, ka­pı­sı­nın önün­de­ki bir ta­ne ağa­cı­nı su­la­ya­cak­sa "Ben sa­na ce­za ya­za­rım." di­ye ağa­cı­nı ve o gü­ze­lim çi­çek­le­ri ku­rut­ma­ya gi­di­yor­su­nuz.

Eğer An­ka­ra'nın su­yu yet­me­ye­cek­se, şov ya­pa­ca­ğı­na te­le­viz­yon­lar­da, çı­kıp -ge­le­cek­te, An­ka­ra be­lir­li yıl­lar so­nun­da su­suz ka­la­ca­ğı­na- An­ka­ra'nın bü­yük bir met­ro­pol kent ol­du­ğu, her ge­çen gün göç al­dı­ğı, bun­dan do­la­yı da ih­ti­ya­cı olan su­yun te­da­ri­ki için ça­re bul­ma­sı ge­re­kir­ken… Va­tan­daş­la­ra, özel­lik­le bah­çı­van­lar ve ka­pı­cı­la­ra bak­tı­ğı­mız­da, bu ağaç­lar ni­ye ku­ru­yor ve­ya­hut da bu çi­çek­ler? "Ee, bi­zim su­yu kul­lan­ma­mı­za en­gel olu­nu­yor, ce­za ya­zı­yor­lar, onun için biz­ler de su­yu kul­lan­mı­yo­ruz." di­yor­lar. Bu mu be­le­di­ye­ci­lik an­la­yı­şı, bu mu hiz­met an­la­yı­şı, bu mu ça­ğı ya­ka­la­ma, bir ye­rel yö­ne­tim an­la­yı­şı?

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, ye­rel yö­ne­tim­le­re se­çi­len her­ke­sin ye­rel yö­ne­tim­ci ola­rak bu­lun­ma­sı, hiç­bir si­ya­si par­ti­ye, hiç­bir yan­da­şa ta­raf gö­züy­le bak­ma­ma­sı ge­re­kir. Çün­kü bun­lar se­çi­lir­ken, "Ben bü­tün o yö­re­nin, o ilin, o bel­de­nin be­le­di­ye baş­ka­nı­yım." di­ye se­çil­di­ler ve ona gö­re de hiz­met ya­pa­cak­la­rı­nı söy­le­di­ler, ma­ale­sef, hiz­me­ti hal­ka de­ğil, yan­daş­la­rı­na ve rant pe­şin­de ko­şan, ar­sa spe­kü­las­yon­la­rı pe­şin­de ko­şan yan­daş­la­rı­na, ma­ale­sef, peş­keş çek­ti­ler. Bun­lar doğ­ru şey­ler de­ğil­dir.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, ye­rel yö­ne­tim­ler­den de bah­set­ti­ği­miz­de, ken­di yö­rem olan Mer­sin'de de bak­tı­ğı­mız­da, hâlâ bir çöp so­ru­nu çö­zül­me­diy­se, hâlâ bir arıt­ma so­ru­nu çö­zül­me­diy­se, hâlâ bir şe­hir­ci­lik an­la­yı­şı içe­ri­sin­de olun­ma­dıy­sa... Her il­de de bu­na ben­zer so­run­lar var­dır. Bir an ön­ce çö­zü­le­rek, sağ­lık­lı bir çev­re, sağ­lık­lı bir do­ğa, sağ­lık­lı bir spor ala­nı, kül­tü­rüy­le, her şe­yiy­le ko­ru­na­bi­len bir şe­hir, bir çev­re ya­ra­tıl­ma­sı ge­re­kir. İş­te, Kız­ka­le­si de bir sel bas­kı­nı­na uğ­ra­dı. Ver­di­ğim so­ru öner­ge­si­ne ve­ri­len ce­vap­ta de­ni­li­yor ki: "Şu an­da pa­ra­mız yok. Ge­le­cek­te pa­ra­mız ol­du­ğun­da bu­ra­da­ki sel bas­kın­la­rı­nı ön­le­ye­cek ça­re­ler ara­ya­ca­ğız." Her dört yıl­da o in­san­la­rın mağ­dur ol­ma­ya hak­kı var mı? Ne­den göz gö­re gö­re baş­ka yer­le­re pa­ra bul­du­ğu­nuz­da bu­ra­la­ra pa­ra bu­la­mı­yor­su­nuz. Bu in­san­la­rın mağ­du­ri­ye­ti­ni gi­der­mek, her ge­çen gün "Aca­ba ha­va­ya bu­lut gel­di­ğin­de tek­rar sel ge­le­cek mi" di­ye kor­ku için­de ya­şat­ma­ya ki­min hak­kı var?

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, ger­çek­ten, ye­rel yö­ne­tim­le­rin her yö­nüy­le du­yar­lı ol­ma­sı, kül­tü­rüy­le, do­ğa­sıy­la, spo­ruy­la, çev­re­siy­le, hiç­bir za­man hiz­met­ten ödün ver­me­me­si ge­re­kir. Eğer hiz­met­ten ödün ve­ri­le­cek­se, in­san sağ­lı­ğıy­la ya­kın­dan ilin­ti­li­dir, in­san sağ­lı­ğı­nı hi­çe say­mak­tır. Eğer tu­riz­me ağır­lık ve­ri­le­cek­se, eğer top­lu ta­şı­ma­cı­lık ko­nu­sun­da in­san­la­rın da­ha ra­hat ula­şa­bi­le­cek­le­ri or­tam­lar ya­ra­tıl­ma­dan, araç ve ge­reç­ler ya­pıl­ma­dan, şe­hir­le­rin ön­le­rin­de ve bü­yük cad­de­ler­de park alan­la­rı ya­ra­tıl­ma­dan, o şe­hir­ci­lik an­la­yı­şı yok olur, o be­le­di­ye­ci­lik ve o ye­rel yö­ne­ti­ci­lik an­la­yı­şı yok olur. Çün­kü, ça­ğı­mız­da, ar­tık, ge­le­cek yüz­yı­lın pro­je­si­ni ve ima­rı­nı yap­mak zo­run­da­yız. Bu­nun için de bü­tün ye­rel yö­ne­ti­ci­le­ri­mi­zin da­ha du­yar­lı ol­ma­sı ge­re­kir di­ye dü­şü­nü­yo­ruz.

Yü­ce Mec­li­se say­gı­lar su­nu­yo­rum. (Ana­va­tan Par­ti­si sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Öz­can.

AK Par­ti Gru­bu adı­na Kırk­la­re­li Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ah­met Gök­han Sa­rı­çam, bu­yu­run efen­dim. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

AK PAR­Tİ GRU­BU ADI­NA AH­MET GÖK­HAN SA­RI­ÇAM (Kırk­la­re­li) - Sa­yın Baş­ka­nım, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; gö­rü­şül­mek­te olan ka­nun tek­li­fi­nin 2'nci mad­de­si hak­kın­da gru­bum adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum.

Bil­di­ği­niz gi­bi, bu ka­nun tek­li­fi­nin bir an ön­ce ge­çi­ril­me­si ve bu kı­sa za­ma­nın çok iyi de­ğer­len­di­ril­me­si nok­ta­sın­da gru­bu­mu­zun bir ka­ra­rı var ve grup adı­na söz alın­mı­yor. Bi­raz ön­ce de­ğer­li CHP Gru­bu tem­sil­ci­si­nin yap­mış ol­du­ğu ko­nuş­ma üze­ri­ne, Grup Baş­kan Ve­ki­lim­le kı­sa bir is­ti­şa­re ede­rek, ba­zı ko­nu­lar­da bir­kaç ke­li­me de söy­le­me­mi­zin uy­gun ola­ca­ğı­nı dü­şün­düm ve bu ve­si­ley­le söz al­dım; kı­sa­ca bir­ta­kım şey­le­ri siz­ler­le pay­laş­mak is­ti­yo­rum.

Ön­ce­lik­le -bir Baş­kan­lık Di­va­nı üye­si ol­mam ha­se­biy­le- bu sa­bah, bil­di­ği­niz gi­bi, otu­ru­mun sa­at 11.00'de açıl­ma­sı ge­re­ki­yor­du. Fa­kat, bu yo­ğun ça­lış­ma tem­po­mu­zun ya­nın­da, Mec­li­si­mi­zin, ulus­la­ra­ra­sı are­na­da ül­ke­miz ve in­san­lık adı­na bir­ta­kım hiz­met­ler yap­mış in­san­la­ra 2005 yı­lın­dan be­ri ver­miş ol­du­ğu bir Mec­lis Onur Ödü­lü'müz var. Bu Onur Ödü­lü'müz, bu se­ne, Dı­şiş­le­ri Ba­ka­nı­mız Sa­yın Ab­dul­lah Gül'ün öne­ri­si­nin Mec­lis Baş­kan­lık Di­va­nı he­ye­ti ta­ra­fın­dan de­ğer­len­di­ril­me­si ne­ti­ce­sin­de, Pro­fe­sör Dok­tor İh­san Doğ­ra­ma­cı Bey'e ve­ril­di. Bu­nun­la il­gi­li bir tö­ren tüm dün­ya­da ve Tür­ki­ye'nin de­ği­şik yer­le­rin­de dik­kat­le ta­kip edi­lir­ken Mec­lis ça­lış­ma­la­rı­na bir mik­tar ara ver­dik. Bun­dan do­la­yı ger­çek­ten bü­yük bir üzün­tü duy­duk, ama, bu iki prog­ra­mın, da­ha ön­ce­den prog­ram­lan­mış ol­ma­sı ne­de­niy­le, ça­kış­ma­sı ka­çı­nıl­maz­dı. Bun­dan do­la­yı da, Mec­lis he­ye­ti ola­rak, mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rı­mı­zın hoş­gö­rü­sü­ne sı­ğı­nı­yo­ruz.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ikin­ci bir hu­sus: AK Par­ti Gru­bu ola­rak ve AK Par­ti Hükûme­ti ola­rak, yak­la­şık dört bu­çuk yıl­lık ça­lış­ma­la­rı­mız es­na­sın­da, ger­çek­ten, cid­di ve önem­li ve hız­lı bir ka­nun­laş­tır­ma sü­re­ci yap­tık. Ke­sin­lik­le, hiç­bir çı­kar­dı­ğı­mız ka­nun "bir adım ile­ri, bir adım ge­ri" man­tı­ğıy­la de­ğer­len­di­ri­le­mez di­ye dü­şü­nü­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bir­çok ka­nun çı­kar, da­ha son­ra uy­gu­la­ma­ya ge­çil­di­ğin­de, bu ka­nun­la­rın uy­gu­la­ma es­na­sın­da kar­şı­la­şı­lan ak­sak­lık­la­rı tes­pit edi­lir, da­ha son­ra yi­ne Par­la­men­to bun­la­rı de­ğer­len­di­rir ve bu ak­sak­lık­lar da de­ği­şik ka­nun ila­ve­le­riy­le or­ta­dan kal­dı­rı­la­rak, bu ka­nun­la­rın en ve­rim­li şe­kil­de mil­le­ti­mi­zin hiz­me­ti­ne su­nul­ma­sı sağ­lan­mış olur. Bun­la­rı "bir ile­ri, bir ge­ri" şek­lin­de de­ğer­len­dir­mek söz ko­nu­su de­ğil.

Yi­ne, bil­di­ği­niz gi­bi, Par­la­men­to­dan çı­kan ka­nun­lar ba­zen Cum­hur­baş­ka­nı­nın an­la­yı­şı­na uy­ma­ya­bi­lir, ba­zen tek­nik ve­ya­hut da bir­ta­kım ana­ya­sal mad­de­ler­le çe­liş­ki­le­ri ol­du­ğu Ana­ya­sa Mah­ke­me­si ta­ra­fın­dan tes­pit edi­lir. Bun­la­rın ge­ri gel­me­si, da­ha son­ra tek­rar geç­me­si ga­yet ola­ğan şey­ler­dir. Bun­la­rı, san­ki Par­la­men­to tı­kan­mış, iş ya­pa­ma­mış gi­bi bir şe­kil­de de­ğer­len­dir­mek müm­kün de­ğil­dir. Eğer sis­te­ma­tik ola­rak in­ce­le­nir­se, 3 Ka­sım 2002'den bu­gü­ne ka­dar ge­çen ka­nun­lar, sa­yı­la­rı ve geç­miş yıl­lar­la kar­şı­laş­tır­ma­sı ya­pı­lır­sa, ger­çek­ten çok ba­şa­rı­lı bir dö­nem, 22'nci Dö­nem ola­rak hep be­ra­ber ge­çir­di­ği­mi­zi ra­hat­lık­la ifa­de ede­bi­li­riz.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, üçün­cü bir hu­sus: Bi­raz ön­ce, yi­ne, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si­nin de­ğer­li söz­cü­sü­nün ifa­de et­ti­ği, İs­tan­bul'da, da­ha ön­ce, bil­di­ği­niz gi­bi, bir Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si­ne ait ara­zi, bir Du­bai fir­ma­sı­na sa­tıl­dı. Ta­bii, Du­bai fir­ma­sı bir kü­re­sel ser­ma­ye ola­rak de­ği­şik ül­ke­le­re gi­di­yor; bu Fran­sa ola­bi­lir, Hol­lan­da ola­bi­lir, Du­bai ola­bi­lir, Su­ri­ye ola­bi­lir, Ame­ri­ka ola­bi­lir, İn­gil­te­re ola­bi­lir. Du­bai fir­ma­sı, böy­le bir işin, o ara­zi üze­rin­de ken­di pro­je­le­ri­ne uy­gun ya­pıl­ma­sı hâlin­de kârlı­lık gös­te­re­ce­ği­ne inan­dı­ğı için… Ba­kın, şu­ra­ya özel­lik­le dik­ka­ti­ni­zi çek­mek is­ti­yo­rum: 2001 yı­lın­da ay­nı ara­zi­ye ta­lip olan fir­ma 100 tril­yon ci­va­rın­da bir mik­ta­rı ora­ya uy­gun gör­müş, fa­kat ban­ka­lar o ara­zi­ye 100 tril­yon ci­va­rın­da­ki bir pa­ra­nın hak edil­me­di­ği için kre­di­len­di­ril­me­si­ne kar­şı çık­mış­lar. O kriz or­ta­mın­dan çı­kıl­mış. 3 Ka­sım 2002'de AK Par­ti Hükûme­ti ku­rul­muş. 2002, 2003, 2004 yıl­la­rın­da ül­ke­de eko­no­mik ve sos­yal is­tik­rar sağ­lan­mış, ay­nı ara­zi 2007 yı­lı için­de yak­la­şık 1 kat­ril­yon li­ra­ya, ya­ban­cı bir fir­ma ta­ra­fın­dan alı­na­bil­miş.

Şim­di, bu­ra­da iki şe­yi çok iyi an­la­ma­mız la­zım. Bi­rin­ci­si: Ül­ke­de­ki eko­no­mik ve sos­yal is­tik­ra­rın, ül­ke­mi­zin de­ğer­le­ri­ne na­sıl de­ğer kat­tı­ğı­nı kat­be­kat, çok iyi al­tı­nı çiz­mek la­zım. Ay­rı­ca, ay­nı fir­ma ken­di­si­ne Tür­ki­ye'de her­han­gi bir si­ya­si ve hu­ku­ki ön­gö­rü­le­mez­lik ol­ma­dı­ğı dö­nem­de, Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si ta­ra­fın­dan bu tes­pit edi­len ve "İha­le­de ta­ah­hüt et­ti­ği­niz pa­ra­yı is­ter­se­niz tak­sit­le de öde­ye­bi­lir­si­niz." de­nil­di­ğin­de. "Ha­yır, ben bu­nu gü­nü gel­di­ğin­de, bir de­fa­da, pe­şin öde­ye­ce­ğim." de­miş­tir, fa­kat ar­ka­sın­dan ge­li­şen si­ya­si bir­ta­kım is­tik­rar­sız­lık or­tam­la­rı ve hu­ku­ki bir­ta­kım ön­gö­rü­le­mez­lik­ler, böy­le bü­yük bir kü­re­sel ser­ma­ye­nin, ül­ke­miz­de al­tı se­ne ön­ce 100 tril­yon li­ra­ya sa­tı­la­ma­yan bir ar­sa­ya 1 kat­ril­yon ge­tir­me­si­nin önü­nü tı­ka­mış­tır.

İş­te, ül­ke­de ya­şa­nı­lan bir­ta­kım sı­kın­tı­la­rın, hu­ku­ki nok­ta­da bir­ta­kım ön­gö­rü­le­mez­lik­le­rin art­ma­sı­nın, ül­ke­mi­ze eko­no­mik an­lam­da kay­bet­tir­dik­le­ri­nin çok gü­zel bir ör­ne­ği­dir di­ye, ben bu­ra­dan, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rı­mı­zın ders alıp, bu ko­nu­da ül­ke­de­ki eko­no­mik, si­ya­sal ve hu­ku­ki is­tik­ra­rın sağ­lan­ma­sıy­la in­san­la­rı­mı­zın ka­za­na­cak­la­rı­na kat­kı ver­me­le­ri­ni özel­lik­le is­tir­ham edi­yor, bu ko­nu­dan in­ce bir ders çı­kar­ma­la­rı­nı ri­ca edi­yo­rum.

Bun­la­rı di­le ge­tir­me fır­sa­tı­nı ver­di­ği için sa­yın baş­kan­la­rı­ma te­şek­kür edi­yor, he­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Sa­rı­çam.

Şah­sı adı­na Di­yar­ba­kır Mil­let­ve­ki­li Sa­yın İr­fan Rı­za Ya­zı­cı­oğ­lu… Yok.

İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Sa­yın İn­ci Öz­de­mir… Yok.

Şah­sı adı­na İz­mir Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Hak­kı Ül­kü. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

HAK­KI ÜL­KÜ (İz­mir) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 1416 sı­ra sa­yı­lı Ya­sa Tek­li­fi üze­ri­ne şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

De­min, ba­zı yol­suz­luk­la­rı sı­ra­lar­ken, za­man yet­me­di­ği için söy­le­ye­me­dik­le­rim var; bun­la­rın da tu­ta­nak­la­ra geç­me­si için da­ha çok söz al­dım. Ta­bii ki, be­le­di­ye­ler­le il­gi­li, il ge­nel mec­lis üye­le­riy­le il­gi­li ol­du­ğu için, onun pa­ra­le­lin­de ol­du­ğu­nu dü­şü­ne­rek, on­dan ce­sa­ret­le­ne­rek söz al­dım.

De­min, Ha­tay'ın, Si­irt'in, Kü­tah­ya'nın, Ço­rum'un, Amas­ya'nın, Es­ki­şe­hir'de­ki Odun­pa­za­rı ve Te­pe­ba­şı'nın, Is­par­ta'nın, Ma­ni­sa'nın, De­niz­li'nin ve bu­na ben­zer baş­ka ba­zı be­le­di­ye­le­rin, in­fo'ya dü­şen şek­liy­le, ne­ler yap­tık­la­rı­nı, sa­de­ce kı­sa kı­sa an­lat­ma­ya ça­lış­tım.

Şim­di, Kü­tah­ya Emet'i söy­le­ye­yim si­ze: "Kü­tah­ya'nın Emet il­çe­si­ne bağ­lı Ören­cik bel­de­si­nin AKP'li Be­le­di­ye Baş­ka­nı Hak­kı Ke­leş ile iki be­le­di­ye gö­rev­li­si, iha­le şart­la­rı­nı ye­ri­ne ge­tir­me­mek, ev­rak­lar­da usul­süz­lük ve zim­met suç­la­ma­sıy­la tu­tuk­lan­dı."

Sam­sun: "Po­lis ve jan­dar­ma, be­le­di­ye ola­nak­la­rı­nı kul­la­na­rak Sam­suns­por'a zor­la ba­ğış alın­ma­sı, ima­ra ay­kı­rı ben­zin­lik ruh­sa­tı ve­ril­me­si gi­bi id­di­alar üze­ri­ne AKP'li Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si­ne ope­ras­yon dü­zen­le­di. Be­le­di­ye Baş­kan Yar­dım­cı­sı­nın da ara­la­rın­da ol­du­ğu 56 ki­şi­göz al­tı­na alın­dı. İha­le­ye fe­sat ka­rış­tır­mak, rüş­vet ve do­lan­dı­rı­cı­lık suç­la­ma­sın­dan hak­la­rın­da tu­tuk­la­ma ka­ra­rı çı­kan AKP'li Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Baş­kan Ve­ki­li Ad­nan Ba­ha­dır ile Ge­nel Sek­re­ter Ke­nan Şa­ra da­ha son­ra nö­bet­çi sav­cı­ya tes­lim ol­du. Ba­ha­dır ile Şa­ra tu­tuk­la­na­rak Sam­sun E-Ti­pi Ce­za­evi­ne ko­nul­du."

İz­mir Ali­ağa: "AKP Ali­ağa İl­çe Baş­ka­nı Uğur Tür­kan'ın her ka­tın­da 20 met­re­ka­re ka­çak in­şa­at yap­tı­ğı dört kat­lı bi­na­sı­na AKP'li Be­le­di­ye Baş­ka­nı ta­ra­fın­dan göz yu­mul­du. Ay­rı­ca, imar hat­la­rı, ya­ni, çek­me me­sa­fe­si bir­bi­rin­den fark­lı hâlde, gi­rin­ti­li çı­kın­tı­lı bi­na­lar yap­ma cü­re­ti­ni bi­le gös­ter­di ve her­kes de bu­nu sey­ret­ti. Çün­kü, İçiş­le­ri Ba­ka­nı so­ruş­tur­ma iz­ni ver­me­di. Şim­di, bu va­tan­daş, ya­ni, Uğur Tür­kan, AKP'nin İz­mir aday aday­la­rı içe­ri­sin­de; do­ku­nul­maz­lık zır­hı­na bü­rün­mek için çır­pın­mak­ta­dır."

"Bir kon­fek­si­yon­cu, yi­ne Ali­ağa'da, be­le­di­ye mec­li­si üye­si. Kon­fek­si­yon­cu ol­ma­sı­na kar­şın, Ali­ağa Be­le­di­ye­si­ne taş sat­mak­la meş­gul­dür. Onu da İçiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı izin ve­rir­se, o za­man so­ruş­tur­ma açı­la­ca­ğı dü­şü­nül­mek­te­dir."

Tür­ki­ye böy­le­si bü­yük bir soy­gun ve vur­gun dü­ze­ni içe­ri­sin­de­dir. Sa­ya­ma­dık­la­rım­la bir­lik­te bü­tün bu ya­pı­lan­la­rın, iha­le­le­rin top­lam ra­ka­mı ve be­le­di­ye­le­rin şir­ket­le­ri va­sı­ta­sıy­la ya da ken­di­le­ri va­sı­ta­sıy­la yap­mış ol­duk­la­rı yol­suz­luk­la­rı iki ra­kam ve­re­rek söy­le­ye­yim siz­le­re: 2004 yı­lın­da, ya­ni, son ye­rel se­çim­le­rin ya­pıl­dı­ğı yıl Tür­ki­ye'de­ki be­le­di­ye­le­rin ver­di­ği iha­le­le­rin top­lam be­de­li 2,2 kat­ril­yon ya da ye­ni Türk li­ra­sıy­la 2,2 mil­yar iken, bu, 2005'te bir an­da 6,2 mil­yar YTL'ye, 2006'da ise tam 10,5 mil­yar YTL'ye çık­mış­tır. Dü­şü­ne­bi­li­yor mu­su­nuz, tam 5 kat art­mış. Pe­ki or­ta­da ne var: Yol­suz­luk­lar­dan baş­ka hiç­bir şey yok.

Bu say­dık­la­rım in­fo say­fa­ma ve ba­sı­na yan­sı­yan­lar­dan sa­de­ce ba­zı­la­rı. Da­ha yüz­ler­ce böy­le ye­rel yol­suz­luk olay­la­rı ya­şa­nı­yor. Bu­ra­da, ge­mi alan Baş­ba­ka­nın oğ­lu­nu, şir­ke­ti­ne ver­gi af­fı ge­ti­ren Ma­li­ye Ba­ka­nı­nın oğ­lu­nu say­mı­yo­ruz. An­ka­ra Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye Baş­ka­nı Me­lih Gök­çek'in, "Bi­zim ai­le­ce faz­la bir pa­ra­mız yok." der­ken, oğ­lu­na al­dı­ğı id­dia edi­len 1,5 mil­yon do­lar­lık vil­la­yı say­mı­yo­ruz. Yim­paş'ı, İh­las'ı, KOM­BAS­SAN'ı say­mı­yo­ruz. Bun­lar za­ten ulus­la­ra­ra­sı dü­zey­de olup bi­ten yol­suz­luk­lar ve hak­la­rın­da bin­ler­ce da­va var.

İz­mir gi­bi, Mer­sin gi­bi CHP'li be­le­di­ye­le­rin mec­lis ka­rar­la­rı sü­rek­li yar­gı­ya ta­şı­nır­ken bun­ca yol­suz­luk ya­pan AKP'li be­le­di­ye­le­rin mec­lis­ten çı­kan ka­rar­la­rı ne olur­sa ol­sun, ne va­li­lik­le­re ne de bir baş­ka ku­ru­ma hiç­bir en­gel teş­kil et­mi­yor.

Baş­ba­kan, ge­çen­ler­de "Ha­ber­le­ri ih­bar ka­bul edi­yo­ruz; yol­suz­lu­ğa bu­la­şa­nı par­ti­den ata­rım, çe­kin­me­den ata­rım." de­di. Ha­ni ne­re­de? Ak­si­ne, ba­kı­yo­ruz, yol­suz­luk­tan hü­küm gi­yen­ler bi­le -Ço­rum'da­ki gi­bi, Is­par­ta'da­ki gi­bi- za­man za­man gö­rev­le­ri­ne bi­le dö­nü­yor­lar. Ama Baş­ba­ka­na da hak­sız­lık yap­ma­ya­lım; ger­çek­ten de­di­ği­ni yap­tı ve yol­suz­luk­la­ra bu­la­şan­la­rı par­ti­den uzak­laş­tır­dı.

MEH­MET ER­GÜN DAĞ­CI­OĞ­LU (To­kat) - Ka­rar ver, yap­tı mı, yap­ma­dı mı?

HAK­KI ÜL­KÜ (De­vam­la) - Fa­kat biz yan­lış an­la­mı­şız, me­ğer Baş­ba­kan "Yol­suz­luk­la­ra bu­la­şan­lar." der­ken, yol­suz­luk­la­rı ya­pan­la­rı de­ğil, yol­suz­luk­lar­dan ra­hat­sız olan­la­rı kas­te­di­yor­muş!

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

HAK­KI ÜL­KÜ (De­vam­la) - Bi­ti­ri­yo­rum efen­dim.

BAŞ­KAN - Bu­yu­run.

HAK­KI ÜL­KÜ (De­vam­la) -Te­şek­kür edi­yo­rum.

Ni­te­kim, Ha­tay Ali Di­bo ola­yı­nı gün­de­me ge­ti­ren Fu­at Ge­çen ile Amas­ya'da­ki yol­suz­luk­lar­dan ra­hat­sız olan Ham­za Al­bay­rak par­ti­sin­den uzak­laş­tı­rıl­mış­tır; yol­suz­luk ya­pan­la­rı ise bağ­rı­nı­za bas­mış bu­lu­nu­yor­su­nuz; ne mah­ke­me­ye ver­di­niz ne İçiş­le­ri Ba­ka­nı­nız so­ruş­tur­ma iz­ni ve­ri­yor ne de bu yol­suz­luk ya­pan­la­rı par­ti­den at­tı­nız.

Bu­ra­dan hal­kı­mı­za ses­len­mek is­ti­yo­rum: Hiç me­rak et­me­yin, ha­ra­mi­le­rin sal­ta­na­tı­nı yı­ka­ca­ğız.

He­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Ül­kü.

Mad­de üze­rin­de­ki gö­rüş­me­ler ta­mam­lan­mış­tır.

2'nci mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum:

HA­LUK KOÇ (Sam­sun) - Ka­rar ye­ter sa­yı­sı…

BAŞ­KAN - Ka­rar ye­ter sa­yı­sı ara­ya­ca­ğım.

Ka­bul eden­ler…

Efen­dim, kâtip üye­ler ara­sın­da yi­ne ih­ti­laf ol­du­ğun­dan elek­tro­nik oy­la­ma ci­ha­zıy­la oy­la­ma ya­pa­ca­ğım.

2'nci mad­de­yi oy­lu­yo­ruz.

Üç da­ki­ka sü­re ve­re­ce­ğim ve oy­la­ma­yı baş­la­tı­yo­rum.

(Elek­tro­nik ci­haz­la oy­la­ma ya­pıl­dı)

BAŞ­KAN - Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, ka­rar ye­ter sa­yı­sı var­dır ve mad­de ka­bul edil­miş­tir.

4'ün­cü mad­de­yi 3'ün­cü mad­de ola­rak oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 3- 3/7/2005 ta­rih­li ve 5393 sa­yı­lı Be­le­di­ye Ka­nu­nu­nun 20 nci mad­de­si­ne aşa­ğı­da­ki fık­ra ek­len­miş­tir.

"Be­le­di­ye baş­ka­nı, acil du­rum­lar­da lü­zum gör­me­si ha­lin­de be­le­di­ye mec­li­si­ni bir yıl­da üç de­fa­dan faz­la ol­ma­mak ve her top­lan­tı bir bir­le­şi­mi geç­me­mek üze­re top­lan­tı­ya ça­ğı­rır. Ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı çağ­rı­sı ve gün­dem en az üç gün ön­ce­den mec­lis üye­le­ri­ne ya­zı­lı ola­rak du­yu­ru­lur ve ay­rı­ca mu­tat usul­ler­le ilan edi­lir. Ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­lar­da çağ­rı­yı ge­rek­ti­ren ko­nu­la­rın dı­şın­da hiç­bir ko­nu gö­rü­şü­le­mez."

BAŞ­KAN - Mad­de üze­rin­de, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na İz­mir Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Bü­lent Ba­ra­ta­lı.

Bu­yu­run Sa­yın Ba­ra­ta­lı.

CHP GRU­BU ADI­NA BÜ­LENT BA­RA­TA­LI (İz­mir) - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­kan.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz ka­nun tek­li­fi­nin 3'ün­cü mad­de­sin­de, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na gö­rüş­le­ri­mi­zi ifa­de ede­ce­ğim. Bu ne­den­le Mec­li­si say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 3'ün­cü mad­de ola­rak gö­rüş­tü­ğü­müz bu mad­de, 5393 sa­yı­lı Be­le­di­ye Ka­nu­nu'nda­ki top­lan­tı usul­le­ri­nin ola­ğa­nüs­tü şek­li­ni dü­zen­le­mek­te­dir. Bil­di­ği­miz gi­bi, 5393 sa­yı­lı Ka­nun'dan ön­ce 1580 sa­yı­lı ve 1930 ta­rih­li Be­le­di­ye Ka­nu­nu yü­rür­lük­tey­di. Bu Ya­sa da ge­çer­ken, ay­nen 5216 sa­yı­lı Ya­sa gö­rüş­me­le­ri sı­ra­sın­da Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu ola­rak hem Plan Büt­çe Ko­mis­yo­nun­da hem de Ge­nel Ku­rul­da ba­zı dü­şün­ce­le­ri­mi­zi ifa­de et­miş­tik. Se­ne­de 11 kez top­la­na­bi­len, an­cak tem­muz ayın­da bir ay ta­ti­le gi­ren bu ye­rel yö­ne­tim­ler­de, ya­ni hem bü­yük­şe­hir­ler­de hem 5393 sa­yı­lı Ya­sa'nın uy­gu­lan­dı­ğı be­le­di­ye­ler­de hem de 5302 sa­yı­lı Ya­sa'nın uy­gu­lan­dı­ğı il özel ida­re­le­rin­de il ge­nel mec­li­si­nin top­lan­tı dü­zen­le­ri­nin ola­ğan dı­şı ya­nın­da, ola­ğa­nüs­tü ol­ma­sı şek­lin­de gö­rüş­le­ri­mi­zi ifa­de et­miş­tik. Ama, yi­ne 2'nci mad­de­de ifa­de et­ti­ğim şe­kil­de, bun­lar pek ka­le alın­ma­dı, hem Plan Büt­çe Ko­mis­yo­nun­da hem de Ge­nel Ku­rul­da ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­la­rın ol­ma­ya­ca­ğı şek­lin­de geç­ti. An­cak, uy­gu­la­ma sı­ra­sın­da, ara­dan ge­çen iki yıl için­de gö­rül­dü ki, ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­la­ra da ge­rek­si­nim du­yul­mak­ta­dır. Çün­kü, se­ne­de 11 de­fa her ay beş gün top­la­na­bi­len mec­lis­te, öbür top­lan­tı için yir­mi beş gün bir za­man sü­re­ci ka­lı­yor­du. Bu yir­mi beş gün için­de ola­ğan top­lan­tı­yı bek­le­me­den, ola­ğa­nüs­tü ko­şul­lar çık­tı­ğı za­man, bir ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­nın ya­pıl­ma­sı ge­re­ki­yor­du. Şim­di, bu Ka­nun'un ko­nuş ne­de­ni, ras­yoy­la il­gi­si, böy­le bir top­lan­tı­yı sağ­la­mak için­dir. Baş­ta da ifa­de et­ti­ğim gi­bi, ye­rel­den ge­len is­tek­le­re, biz, ku­lak ver­di­ği­miz için, on­la­rı din­le­di­ği­miz için bu ya­sa­yı, bu tek­li­fi biz de des­tek­li­yo­ruz. Yi­ne, in­ce­len­di­ği za­man, bi­zim bu­ra­da her­han­gi bir ay­rı­şık oyu­muz ve­ya kar­şı oyu­muz bu­lun­ma­mak­ta­dır.

Yi­ne, mad­de­ye bak­tı­ğı­mız za­man, top­lan­tı­nın na­sıl ya­pı­la­ca­ğı, ne za­man ya­pı­la­ca­ğı, mec­li­sin, ya­ni be­le­di­ye mec­li­si­nin kim­ler ta­ra­fın­dan, han­gi sü­rey­le, ne ka­dar sü­re ön­ce top­lan­tı­ya çağ­rı­la­ca­ğı; ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı da yi­ne es­ki Ya­sa'ya da­ya­nı­la­rak, ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı dı­şın­da, ola­ğan ko­nu­la­rın gö­rü­şü­le­me­ye­ce­ği ifa­de edil­miş­tir. Bu, bun­dan ön­ce­ki Ya­sa'da da böy­ley­di. Bu­nu des­tek­le­di­ği­mi­zi bir kez da­ha ifa­de et­me­ye ça­lı­şı­yo­rum.

An­cak, çok uzun sü­re be­le­di­ye­ci­lik ya­pan bir ar­ka­da­şı­nız ola­rak -yir­mi iki se­ne müd­det­le- ben, Mec­li­se gel­di­ğim­de, Sa­yın Baş­ba­ka­nın da be­le­di­ye­ci­lik­ten gel­di­ği için ve ya­nın­da da önem­li öl­çü­de be­le­di­ye­de be­ra­ber ça­lış­tı­ğı kad­ro­la­rı da ge­tir­di­ği için, be­le­di­ye­ci­lik­te bir dev­rim ya­pı­la­ca­ğı, özel­lik­le be­le­di­ye­le­rin ça­lış­ma usu­lün­de, gö­rev ta­nım­la­rın­da ve özel­lik­le ak­çe­li ola­nak­la­rın­da bü­yük iyi­leş­tir­me­ler ya­pı­la­ca­ğı­na inan­mış­tım. An­cak, ara­dan ge­çen za­man sü­re­ci için­de, ma­ale­sef, üzün­tüy­le be­lir­ti­yo­rum, ya­nıl­dı­ğı­mı an­la­dım ve üzül­dü­ğü­mü­zü gör­düm hep be­ra­ber.

Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si İk­ti­da­rı, ye­rel yö­ne­tim­ler ko­nu­sun­da hiç­bir iyi şe­yi, iyi­leş­tir­me­yi ya­pa­ma­mış­tır de­ğer­li ar­ka­daş­lar, an­cak yap­tı­ğı bir iki şey var­dır, onu da bu­ra­da, yi­ne es­ki bir be­le­di­ye­ci ola­rak söy­le­me­den ge­çe­me­ye­ce­ğim. Bun­lar­dan bir ta­ne­si, be­le­di­ye­le­rin -bir kriz dö­ne­min­den geç­ti­ği için- ne ka­dar bor­cu olur­sa ol­sun, en azın­dan be­le­di­ye per­so­ne­li­ne, ca­ri gi­der­le­re, ma­aş­lar için ye­te­cek ka­dar bir pa­ra­nın gön­de­ril­me­si­dir. Bu­nu olum­lu ola­rak bul­du­ğu­mu ifa­de ede­yim. Di­ğe­ri de özel­lik­le yaz ay­la­rın­da, ya­ni ge­lir­le­rin azal­dı­ğı sı­ra­lar­da, iki ve­ya üç ay müd­det­le, be­le­di­ye­le­ri­mi­zin pay­la­rın­dan hiç­bir ke­sin­ti­nin ya­pıl­ma­ma­sı­dır. Bu­nu bir iyi­leş­tir­me ola­rak gö­rü­yo­rum ve bu­nu da söy­le­me du­ru­mun­da ol­du­ğu­mu ifa­de edi­yo­rum bir be­le­di­ye baş­ka­nı ola­rak. An­cak, bil­mi­yo­rum, ba­zı ar­ka­daş­lar be­le­di­ye­ler­le il­gi­le­ni­yor­lar mı? Şim­di, eğer il­gi­le­ni­yor­lar­sa, İl­ler Ban­ka­sı­nın, hiç bor­cu ol­ma­yan be­le­di­ye­le­re bi­le ar­tık kre­di­yi kes­me du­ru­mu­dur de­ğer­li ar­ka­daş­lar. Özel­lik­le kü­çük be­le­di­ye­ler­de bü­yük sı­kın­tı­lar ya­şan­mak­ta­dır. Tek­li­fin sa­hi­bi İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li­miz­di ama, Af­yon­lu ol­du­ğu­nu ben bi­li­yo­rum. Af­yon'un De­re­çi­ne…

HA­LİL AY­DO­ĞAN (Af­yon­ka­ra­hi­sar) - Af­yon­ka­ra­hi­sar Mil­let­ve­ki­li­yim.

BÜ­LENT BA­RA­TA­LI (De­vam­la) - Dü­zel­ti­yo­rum. Hem İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li hem Af­yon­lu ola­rak…

HA­LİL AY­DO­ĞAN (Af­yon­ka­ra­hi­sar) - Af­yon­ka­ra­hi­sar Mil­let­ve­ki­li­yim. O ka­dar…

BÜ­LENT BA­RA­TA­LI (De­vam­la) - Ka­ra­hi­sar'ı da var. Pe­ki… Te­şek­kür ede­rim. Evet, bu dö­nem "Af­yon­ka­ra­hi­sar" ola­rak de­ğiş­tir­dik.

Af­yon­ka­ra­hi­sar Mil­let­ve­ki­li­mi­zin, Ha­lil Bey'in bu tek­li­fi. An­cak, Ha­lil Bey far­kın­da mı bil­mi­yo­rum, bir De­re­çi­ne Be­le­di­ye­si var, si­zin bir be­le­di­ye­niz, ya­ni Af­yon­ka­ra­hi­sar'ın be­le­di­ye­si ama, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­li bir be­le­di­ye; kre­di­siz­lik için­de kıv­ra­nı­yor Ha­lil Bey. Oto­büs al­ma­ya ça­lı­şı­yor, hiç­bir bor­cu yok, kre­di­le­ri so­nu­na ka­dar açık. Ya­ni, siz ban­ka­cı­sı­nız, kre­di­bi­li­te­si var, ama, İl­ler Ban­ka­sı bu be­le­di­ye­ye kre­di ver­mi­yor. Ne­den? Çün­kü, İl­ler Ban­ka­sı he­sa­bı­nı ki­ta­bı­nı ya­pa­ma­mış, çün­kü, ya­tı­rım­la­ra pa­ra­sı kal­ma­mış, ama, bu be­le­di­ye­miz, kre­di ala­ma­dı­ğı için hal­kı­na hiz­met ede­mi­yor. Oto­büs al­mak is­ti­yor, ço­cuk­la­rı oku­la üc­ret­siz gö­tür­me­ye ça­lı­şı­yor, sos­yal bir be­le­di­ye­ci­lik yap­ma­ya ça­lı­şı­yor, ama, ba­şa­rı­lı ola­mı­yor.

Di­ğe­ri, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, ba­kı­nız, Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si, Hükûme­ti ku­rar kur­maz ilk yap­tı­ğı, büt­çe­de be­le­di­ye­le­rin pay­la­rı­nı ar­tı­ra­ca­ğı­na, be­le­di­ye­le­rin pay­la­rı­nı bir pu­an aşa­ğı in­dir­miş­tir. Za­ten, Tür­ki­ye'de be­le­di­ye­ler ge­nel büt­çe ge­lir­le­rin­den pa­yı an­cak yüz­de 5 al­mak­ta­dır­lar. Ba­tı­lı ül­ke­ler­de ise, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, or­ta­la­ma ola­rak, be­le­di­ye­le­rin, da­ha da ge­niş an­lam­da ifa­de ede­yim, ye­rel yö­ne­tim­le­rin ge­nel büt­çe ge­lir­le­rin­den al­dı­ğı pay, or­ta­la­ma ola­rak yüz­de 43,3'tür. Ya­ni, o ül­ke­de top­la­nan ver­gi ge­lir­le­ri­nin yüz­de 43,3'ünü ye­rel yö­ne­tim­ler alır. Ver­gi dı­şı ge­lir­ler­den de en azın­dan or­ta­la­ma ola­rak 10,7 alır­lar. De­mek ki en az yüz­de 52-53 ci­va­rın­da önem­li kay­nak­lar alır­lar. Bu, Tür­ki­ye'de sa­de­ce yüz­de 5'tir. Bu­nun çok adil ol­du­ğu­nu dü­şün­mü­yo­rum. Çün­kü, si­zin ik­ti­da­rı­nı­zın ha­zır­la­dı­ğı Be­le­di­ye Ge­lir­le­ri Ka­nu­nu'na ba­kar­sak, ge­nel büt­çe ge­lir­le­rin­den ye­rel yö­ne­tim­le­rin al­dı­ğı pa­yın ay­nen yüz­de 5 ora­nın­da de­vam et­ti­ği­ni gör­mek­te­yiz. Bu­nun ya­nın­da, da­ha da de­ği­şik, be­le­di­ye­le­ri­mi­zin sı­kın­tı­la­rı ola­cak­tır.

Ta­sa­rı­da ha­ber­leş­me ver­gi­si kal­dı­rıl­mak­ta­dır. Ne­den di­ye dü­şün­düm. Bir ara Te­le­kom'un sa­tıl­dı­ğı ak­lı­ma gel­di, ne­de­ni­ni bul­dum; ya­ni, ha­ber­leş­me ver­gi­si kal­dı­rıl­mak­ta­dır de­ğer­li ar­ka­daş­lar.

Yan­gın si­gor­ta ver­gi­si kal­dı­rıl­mak­ta­dır.

Eğ­len­ce ver­gi­si­nin kap­sa­mı ge­niş­le­til­mek­te­dir. Bun­dan son­ra her kah­ve­ha­ne, ka­fe ve bu­na ben­zer ka­fe­ter­ya­lar­da -kent­ler­de- gün­de 10 YTL kah­ve­ha­ne­nin sa­hi­bi be­le­di­ye­le­re ver­gi öde­ye­cek­tir.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu­nun da çok yan­lış ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yo­rum. Bu, ay­da 300 YTL ya­par, se­ne­de de 3.600 YTL ya­par. O ne­den­le bu­nun bir kez da­ha göz­den ge­çi­ril­me­si ge­re­kir di­ye dü­şü­nü­yo­rum.

Em­lak ver­gi­sin­de, tek ko­nu­tu olan emek­li­le­rin ver­gi­si yok­tu. Şim­di emek­li­ler için de üzün­tü­lü bir ha­ber ve­re­ce­ğim bu­ra­da. Ar­tık -emek­li­ler­de tek ko­nu­tu olan­lar ver­gi öde­mi­yor­du- bun­dan son­ra da bun­lar ver­gi öde­me­ye baş­la­ya­cak­lar­dır.

Tu­rizm böl­ge­sin­de, he­pi­mi­zin bil­di­ği gi­bi, KDV oran­la­rı çok yük­sek­tir.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BÜ­LENT BA­RA­TA­LI (De­vam­la) - Tu­rizm böl­ge­le­rin­de KDV yüz­de 18'dir. Sa­yın Ba­kan ge­çen gün -sa­nı­yo­rum bir­kaç gün ön­ce- 2008'de yüz­de 8'e in­di­ri­le­ce­ği­ni söy­le­miş­tir, se­vin­di­ri­ci bir olay­dır.

TUN­CAY ER­CENK (An­tal­ya) - 2008'den son­ra.

BÜ­LENT BA­RA­TA­LI (De­vam­la) - 2008'den son­ra yüz­de 8'e in­di­ri­le­ce­ği­ni söy­le­miş­tir, ama, ko­nak­la­ma ver­gi­si gel­mek­te­dir.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, otel­ci­lik ya­pan­lar bi­lir, ya­tak­tan za­ten otel­ci­ler pa­ra ka­zan­maz. Onun için de, tu­rizm için de doğ­ru bir şey ol­du­ğu­nu dü­şün­mü­yo­rum ko­nak­la­ma ver­gi­si­nin. Bu­nun da bir kez da­ha göz­den ge­çi­ril­me­si ge­re­kir di­ye dü­şü­nü­yo­rum.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; sa­yı­la­rı 3.225'i bu­lan be­le­di­ye­miz var, 16 bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­miz var, 81 adet il özel ida­re­miz var, 2 il­çe özel ida­re­miz var. Bi­lin­di­ği gi­bi, an­laş­ma­lar­la Boz­ca­ada ve Gök­çe­ada'nın…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BÜ­LENT BA­RA­TA­LI (De­vam­la) - Sa­yın Baş­ka­nım, bi­ti­ri­yo­rum.

BAŞ­KAN - Sa­yın Ba­ra­ta­lı, son cüm­le­le­ri­ni­zi ri­ca ede­yim.

BÜ­LENT BA­RA­TA­LI (De­vam­la) - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­kan, gös­ter­di­ği­niz ne­za­ke­te.

…bu iki il­çe­mi­zin özel ida­re­si var. Bu­ra­lar­da ve di­ğer bu tür­lü ye­rel yö­ne­tim­ler­de, bu dö­nem -üzü­le­rek ifa­de edi­yo­rum- so­rum­lu­luk el­bet­te ik­ti­dar par­ti­si­nin omuz­la­rın­da­dır, ye­rel yö­ne­tim­ler için hiç­bir iyi­leş­tir­me ya­pıl­ma­mış­tır. Be­nim söy­le­dik­le­rim­den bir ta­ne faz­la iyi­leş­tir­me ya­pıl­dı di­yen bir ar­ka­da­şı­mız var­sa, ben bu­nu zevk­le din­le­ye­ce­ğim.

Bu ne­den­ler­le, bu tek­li­fi des­tek­le­di­ği­mi­zi ifa­de edi­yor, sa­yın Mec­li­si say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Ba­ra­ta­lı.

Ana­va­tan Par­ti­si Gru­bu adı­na Mer­sin Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Hü­se­yin Gü­ler. (Ana­va­tan Par­ti­si sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

ANA­VA­TAN PAR­Tİ­Sİ GRU­BU ADI­NA HÜ­SE­YİN GÜ­LER (Mer­sin) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­lar; Af­yon Mil­let­ve­ki­li Ha­lil Bey'in ka­nun tek­li­fi üze­ri­ne Ana­va­tan Gru­bu adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Baş­tan söy­le­mek ge­re­kir­se, ta­bii ki, bu ka­nun tek­li­fi­ne biz­ler de ka­tıl­dı­ğı­mı­zı ve ge­rek­li ol­du­ğu­na ina­nı­yo­ruz. Ama, şu bir ger­çek ki, ye­rel yö­ne­tim­ler as­lın­da sü­rek­li ka­mu ya­ra­rı­na ref­leks­le­ri olan ku­rum­lar oluş­ma­lı. Ama, Tür­ki­ye'nin sis­tem so­ru­nu­na bak­tı­ğı­mız­da, da­ha çok bü­rok­ra­tik bir dev­let ya­pı­sı ol­du­ğun­dan do­la­yı bu ref­leks­le­rin de yi­ti­mi­ni gö­rü­yo­ruz. Böy­le bir, ge­rek il özel ida­re­si ve ge­rek­se bü­yük­şe­hir­ler ve­ya be­le­di­ye mec­li­si­nin top­lan­ma­sı ko­nu­sun­da yıl­da bi­raz da­ha ha­re­ket ye­te­ne­ği ka­zan­dır­ma­nın ha­yır­lı ola­ca­ğı­nı, fay­da­lı ola­ca­ğı­nı dü­şü­nü­yo­ruz. Yal­nız sor­mak la­zım ta­bii, Par­la­men­to­nun bu ka­dar ça­lış­ma­sı­nın tek bir ve­si­le­si var as­lın­da; he­pi­mi­zin yurt sat­hın­da, se­çim böl­ge­le­ri­miz­de halk­la bu­luş­ma­mız ge­re­ken bir dö­nem­de Mec­li­sin bi­raz da zor­luk­la, da­ha doğ­ru­su ya­rın Cum­hur­baş­ka­nı­nı hal­kın seç­me­si sü­re­ciy­le il­gi­li bir adı­mın so­nu­cu, ama yi­ne her şey­de ha­yır var­dır di­yo­ruz, bu doğ­rul­tu­da gi­de­ra­yak yap­tı­ğı­nız ha­yır­lar, ama gü­nah­la­rı­nı­zı ka­pat­maz.

Ni­ye? Ba­kı­yo­ruz, ye­rel se­çim­ler de­yin­ce, beş yıl­lık ik­ti­da­rı­nız dö­ne­min­de, baş­ta İs­tan­bul ol­mak üze­re bü­yük şe­hir­ler­de en çok ye­rel yö­ne­tim­ler de­yin­ce Ali Di­bo­lar ak­lı­mı­za ge­li­yor, ya­ni Türk si­ya­si ta­ri­hi­ne Ali Di­bo ola­rak siz­ler ma­ale­sef li­te­ra­tü­re ka­zı­dı­nız. Bu da si­zin be­ce­ri­niz. Haa, be­ce­rik­siz­li­ğe ge­lin­ce çok ta­bii. Ye­rel yö­ne­tim­ler an­la­mın­da, te­mel ye­rel hiz­met­ler ko­nu­su­na bak­tı­ğı­mız­da baş­ta ko­nut, yer­le­şim, sağ­lık ve­ya sa­ya­bi­le­ce­ği­miz çöp, bir sü­rü so­run­lar ko­nu­sun­da sı­nıf­ta kal­dı­ğı­nı­zı as­lın­da siz­ler de iyi bi­li­yor­su­nuz. Ama bir ko­nu­yu da­ha be­cer­di­niz… Özel­lik­le İs­tan­bul'da­ki bü­yük­şe­hir­le­rin ar­sa­la­rın ya­rat­tı­ğı ran­ti­ye­den ve­ya ula­şım gi­bi, İs­tan­bul De­niz Ti­ca­ret Oda­sı­nın ve böy­le de olun­ca ta­bii ki iş, ran­ti­ye­den öte­ye git­me­yen bir ye­rel an­la­yış. Evet, ye­rin­de so­run ye­rin­de çö­züm. Bi­zim te­mel il­ke­miz, te­mel pren­si­bi­miz bu. Bu ko­nu­da yıl­lar­dır ya­pı­la­ma­yan so­run­lar ma­ale­sef sa­de­ce çığ gi­bi bü­yü­dü. Övün­dü­ğü­nüz pro­je­ler, al­tı­na im­za at­tı­ğı­nız pro­je­ler di­ye bak­tı­ğı­mız­da ola­ğa­nüs­tü bir ve­ri yok. Sa­de­ce gü­nü ko­ta­ran, yer üs­tü de­di­ği­miz, si­ya­se­ti si­ya­si şo­va dö­nüş­tü­re­bi­le­ce­ği­niz pro­je­ler, iş­te bir­kaç park, bah­çe­ler dı­şın­da öy­le el­le tu­tu­lur bü­yük pro­je­le­rin al­tı­na im­za at­ma­dı­nız. Böy­le de bir ni­ye­ti­niz yok, böy­le de bir kay­gı­nız yok. Bi­zim Mer­sin'de de ke­za ay­nı so­run­lar. Hız­la, sa­de­ce o ar­sa­la­rın ya­ra­tıl­mış ol­du­ğu be­ton yı­ğın­la­rı di­ye­ce­ği­miz rant­tan öte­ye git­me­di. Bir de sa­hil dol­gu­su di­ye­bi­le­ce­ği­miz, böy­le, gö­ze hoş ge­lir­miş gi­bi gö­rü­nen bir pro­je­nin dı­şın­da, ma­ale­sef, en ufak bir yağ­mur yağ­dı­ğın­da ve­ya hâlâ çöp so­ru­nu­nun yı­ğın­la kal­dı­ğı bir Mer­sin'de ya­kış­mı­yor. Ama, bu ko­nu­da, ye­rel yö­ne­tim­le­rin, özel­lik­le ka­mu imkânla­rı ko­nu­sun­da, el­le­rin­de­ki, her ge­çen gün elin­den alı­nan imkânla­rın, mad­di imkânla­rın, özel­lik­le fi­nans bo­yu­tu­na bak­tı­ğı­mız­da, el­le­ri kol­la­rı bağ­lan­mak­ta.

Bu­gün, be­le­di­ye­ler dı­şa­rı­dan kre­di al­dık­la­rın­da, dev­let gü­ven­ce­si de­di­ği­miz ha­zi­ne ga­ran­ti­si ve­ril­me­mek­te. Ama, ba­kı­yo­ruz ki, ta­bii, An­ka­ra Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si de­yin­ce, yı­ğın­la bor­cun bir ka­lem­de si­lin­me­si­nin alt­ya­pı­sı ya­ra­tıl­mak­ta. Halk­tan al­dı­ğı­nı söz­de ka­mu­ya hiz­met ola­rak kul­lan­dı­ğı­nı söy­le­yen ye­rel yö­ne­ti­ci­ler, bak­tı­ğın­da bor­cu fark­lı an­lam­lar­da kul­lan­mak­ta. Biz de di­yo­ruz ki, ye­rel yö­ne­tim­ler, bu­gü­nü­mü­zün ça­ğın­da, bil­gi ça­ğın­da­yız ve bu bil­gi ça­ğın­da, viz­yo­nu olan, id­di­ası olan ye­rel yö­ne­ti­min ka­muy­la bir­lik­te an­la­yı­şı ol­ma­lı. Çün­kü, 2002 son­ra­sı, ba­kı­yo­ruz, baş­ta, iş­te, Par­la­men­to ya­pı­sı bel­li, yüz­de 60'ın­dan faz­la bir Par­la­men­to ye­ter sa­yı­nız var. Ya­ni, Mec­lis Baş­ka­nı siz­de, Baş­ba­kan siz­de, ba­kan­lık­lar siz­de, ye­rel yö­ne­tim­le­rin yüz­de 90'ı siz­de, ül­ke­nin gel­di­ği nok­ta ma­ale­sef uçu­ru­mun eşi­ği. Ya­ni, ül­ke, bu­nu hak et­mi­yor as­lın­da. Hâlen, çe­şit­li ka­os­lar, çe­şit­li se­nar­yo­lar­dan bah­se­dil­mek­te Tür­ki­ye'de. Şu­ra­da, 22 Tem­muz'a çok az bir sü­re ka­la, Tür­ki­ye'nin ka­de­ri­nin be­lir­len­me­si ge­re­ken bir yer­de, is­tik­rar adı­na yut­tu­ru­lan, ül­ke­nin se­fa­le­te doğ­ru sü­rük­le­nen, sü­rek­li kö­le­leş­me­si­nin alt­ya­pı­sı ve sö­mü­rül­me­si­ne se­bep olan bir beş yıl ya­şa­dık ve bu yıl­lar, ka­yıp yıl­lar ül­ke adı­na.

Ül­ke­ye ba­kı­yor­sun, 26 ta­ne do­lar mil­yar­de­ri var­ken 26 mil­yon in­sa­na ya­kın, iş­siz, yok­sul ve se­fa­let­le ge­çi­mi­ni sağ­la­yan in­san kit­le­si. Bun­lar, siz­le­rin eser­le­ri ve bu ül­ke bun­la­rı hak et­mi­yor. Ta­bii ki, hal­kın bü­yük bir kıs­mı­nın te­mel so­ru­nu, eko­no­mik so­run, aç­lık so­ru­nu, yok­sul­luk so­ru­nu ve bu­gün, ül­ke­de sa­de­ce Cum­hur­baş­kan­lı­ğı ko­nu­sun­da tar­tı­şı­lır­ken hal­kın te­mel so­ru­nu o de­ğil.

Bu­na kar­şın, is­tik­rar ola­rak ge­tir­di­ği­miz dö­nem­de 22 Tem­mu­zun olup ol­ma­ya­ca­ğı tar­tı­şı­lı­yor. Bu na­sıl iş­tir? Ama, ne böy­le bir kay­gı­nız var ne bir kor­ku­nuz var ne ül­ke sev­da­nız var. Yap­tı­ğı­nız tek şey var: Ken­di bi­rey­sel men­fa­at­le­ri­ni­zi ön­de tu­tan ve işi sa­de­ce si­ya­sal an­lam­da şo­va çe­vi­re­bi­le­cek bir an­la­yı­şa sa­hip­si­niz, ama halk bu­nu unut­ma­ya­cak. Hal­kın ce­bi ya­nar­ken, evin­de­ki mut­fa­ğın oca­ğı tüt­mez­ken ve öğ­ren­ci­si­ni oku­la gön­de­rir­ken harç­lık­tan yok­sun­ken… He­le ye­rel be­le­di­ye­ler­de bi­raz yağ­mur yağ­dı mı İs­tan­bul­lu in­san­lar se­lin et­ki­si al­tın­da can kay­be­di­yor. Ni­ha­ye­tin­de Ağ­rı'da ya­şan­dı. Kaç ço­cu­ğu­muz öl­dü. O ço­cuk­lar bi­zim ço­cuk­la­rı­mız. Ar­ka­sın­dan ba­kı­yor­su­nuz rö­gar ka­pak­la­rın­dan dü­şen ço­cuk­lar ve o iha­le­yi alan fir­ma­ya tek­rar ikin­ci kez bir iha­le ve­ril­me­si. Si­zin an­la­yı­şı­nız bu kı­sa­ca, sa­de­ce işin ran­ti­ye­si.

Biz de di­yo­ruz ki: Ye­rel yö­ne­tim­le­rin ka­mu hiz­me­ti­nin ka­li­te­si­nin yük­sel­di­ği ve ye­rin­de çö­züm an­la­yı­şı doğ­rul­tu­sun­da gü­nü­mü­zün çağ­daş norm­la­rı­na uy­gun bir an­la­yış hâkim ol­ma­lı, ama gö­rün­dü­ğü ka­dar da, ka­mu hiz­met­le­ri açı­sın­dan da, bu ko­nu­da da, böy­le, ka­li­te di­ye­bi­le­ce­ği­miz, hat­ta bı­ra­kın gü­nü ko­tar­mak­tan sa­de­ce ken­di men­fa­at­le­ri doğ­rul­tu­sun­da ran­ti­ye hiz­met­le­ri­ni ver­mek­ten öte­ye gi­dil­me­di. Ya­ni, AKP'li yıl­lar si­ya­se­tin ka­ra def­te­ri­ne not edi­le­cek­tir, ka­ra not­la­rı di­ye. İçe­ri­ği­ni aç­tı­ğı­nız za­man ta­rih bu­nu çok iyi al­gı­la­ya­cak ve ge­tir­di­ği­niz nok­ta sa­de­ce du­va­ra tos­la­mak. Ve bu­gün 2002 se­çim ko­şul­la­rı önü­müz­dey­ken, hâlâ ge­li­şen sü­reç içe­ri­sin­de, bu­gün AKP'nin ya­rat­tı­ğı tah­ri­ba­tı, AKP'nin ya­rat­tı­ğı za­ra­rı, bu ül­ke ma­ale­sef ağır be­del­ler­le öde­di, ce­biy­le öde­di. Son beş yıl­da ya­ra­tı­lan 184 mil­yar do­lar­lık dış borç. Borç da de­ğil, fa­iz öde­mek sa­de­ce ve elin­de­ki­ni, va­rı­nı yo­ğu­nu sa­tan bir ül­ke ko­nu­mun­dan za­yıf­la­tıl­mış, bu­gün ken­di çev­re­sin­de ini­si­ya­tif sa­hi­bi da­hi ol­ma­yan bir ül­ke ko­nu­mu­na ge­tir­di­niz.

Sa­yın Dı­şiş­le­ri Ba­ka­nı­nın en son, ya­kın ta­rih­te­ki Ame­ri­kan uçak­la­rı­nın ta­ci­zin­den ha­be­ri­nin da­hi ol­ma­ma­sın­da ma­ze­re­ti su­çun­dan da­ha bü­yük. Böy­le bir dev­let an­la­yı­şı, böy­le bir du­yar­sız­lık ve­ya böy­le bir bil­gi­siz­lik olur mu? Na­sıl dev­let yö­ne­ti­mi­nin an­la­yı­şı­nın içe­ri­sin­de ol­du­ğu­nu bu ül­ke çok iyi bi­li­yor. Ve ina­nı­yo­ruz ki, bu dö­nem­de Tür­ki­ye hal­kı ken­di ka­de­ri­ne sa­hip çı­ka­cak­tır. Ge­rek ye­rel yö­ne­tim ve ge­rek­se ge­nel yö­ne­tim baş­ta ol­mak üze­re Tür­ki­ye'de hiz­me­tin ka­li­te­si­ni gö­re­cek­tir. Baş­ta, ken­di için­de hu­zur, ba­rış, sev­gi ve be­re­ke­tin ol­du­ğu bir Tür­ki­ye, ikin­ci­si ise, böl­ge­sin­de söz sa­hi­bi, güç­lü bir Tür­ki­ye ve kü­re­sel güç­ler kar­şı­sın­da bo­yun eğ­me­yen, tam ter­si­ne, bir­lik­te kar­şı­lı­ğı­nı ala­bi­len bir Tür­ki­ye. Bun­lar id­dia işi­dir, bun­lar bir viz­yon işi­dir ve bu yıl da bir şans var. Yi­ne, de­mok­ra­si için­de çö­züm­len­me­si­ni umu­yo­ruz ve halk ira­de­siy­le, ina­nı­yo­rum ki, bu an­la­yı­şa sa­hip si­ya­si ira­de­yi ken­di yö­ne­tim an­la­yı­şı içe­ri­sin­de be­nim­ser ve ik­ti­da­ra ge­ti­rir, ama, bu­nun adı ke­sin­lik­le AKP ol­ma­ya­cak­tır, bu­nu çok iyi bi­li­yo­ruz.

RE­CEP GA­RİP (Ada­na) - Hü­se­yin, ifa­de­le­ri­ni düz­gün kul­lan.

HÜ­SE­YİN GÜ­LER (De­vam­la) - Halk bir de­fa maz­lu­mu se­ver, mağ­du­ru bir de­fa se­ver, ikin­ci de­fa sev­mez; onun adı sa­de­ce be­ce­rik­siz­lik­tir. Bu hal­kın si­ze ve­re­ce­ği da­ha ne var­dır, onu da an­la­ya­mı­yo­rum. Mec­lis Baş­kan­lı­ğı­nı ver­di, Baş­ba­kan­lı­ğı ver­di, yüz­de 90 ye­rel yö­ne­tim­le­ri ver­di. Da­ha ne is­ter­si­niz, onu bi­le­mem. 550 mil­let­ve­ki­li mi? Ol­sa da ya­pa­maz­sı­nız, ina­nın ya­pa­maz­sı­nız.

FAH­Rİ KES­KİN (Es­ki­şe­hir) - ANAP'ın ne­si kal­dı?

HÜ­SE­YİN GÜ­LER (De­vam­la) - Ana­ya­sa'yı de­ğiş­ti­re­cek ço­ğun­luk­ta olan bir si­ya­si ira­de­nin Cum­hur­baş­ka­nı­nı da­hi se­çe­me­me­si, tek ke­li­mey­le be­ce­rik­siz­lik, mağ­du­ri­yet de­ğil, ama, halk ta­bii ki gö­re­cek­tir bu­nu.

FAH­Rİ KES­KİN (Es­ki­şe­hir) - ANAP ne ol­du?

HÜ­SE­YİN GÜ­LER (De­vam­la) - Bu doğ­rul­tu­da, ye­rel yö­ne­tim­le­rin sü­re­cin­de, ini­si­ya­ti­fi ve viz­yo­nu olan bir öz eleş­ti­ri ya­pa­bi­le­cek bir si­ya­si ira­de, bu­gün hal­kın önün­de. Biz de di­yo­ruz ki, umut­suz­luk ve ka­ram­sar­lık, kâbus bi­zim ka­de­ri­miz de­ğil; aç­lık ve yok­sul­luk, se­fa­let hiç de­ğil. Ama, ül­ke­nin her ge­çen gür ka­osa sü­rük­len­di­ği­ni gö­rü­yo­ruz. Bu­na dur di­ye­cek ira­de, an­cak hal­kın ta ken­di­si. Önün­de­ki sü­reç, ge­nel se­çim­le­rin ya­pıl­dı­ğı 22 Tem­muz ta­ri­hi­dir.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

HÜ­SE­YİN GÜ­LER (De­vam­la) - Ta­mam­lı­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

AH­MET SIR­RI ÖZ­BEK (İs­tan­bul) - Hü­se­yin'ci­ğim, ye­ter, an­la­şıl­mış­tır.

HÜ­SE­YİN GÜ­LER (De­vam­la) - An­la­şıl­dıy­sa bı­ra­kı­rız.

Bu ül­ke­nin, 22 Tem­muz­da­ki ka­de­ri­ne sa­hip çı­ka­cak bir halk ira­de­si­ne ih­ti­yaç var­dır. İna­nı­yo­rum ki, bu hal­kı­mız sa­bır­sız­lık­la bu san­dık­la­rın önü­ne gel­di­ğin­de, AKP'den he­sap gü­nü ola­rak al­gı­la­ya­cak­tır ve bu­ra­da, baş­ta…

FAH­Kİ KES­KİN (Es­ki­şe­hir) - ANAP ne ola­cak, ANAP?

HÜ­SE­YİN GÜ­LER (De­vam­la) - …dinî de­ğer­le­rin sö­mü­rül­me­si­ne as­la prim ver­me­ye­cek­tir. Bu, bir yö­ne­tim, id­dia işi­dir ve yö­ne­te­me­di­niz. Gel­di­niz sa­de­ce du­va­ra tos­la­dı­nız.

Bu an­la­yış içe­ri­sin­de, bu ka­nu­nun yi­ne de ha­yır­lı ola­ca­ğı­nı dü­şü­nü­yo­rum. Kat­kı­da bu­lu­na­ca­ğı­mı­zı bil­di­ri­rim.

He­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (Ana­va­tan Par­ti­si ve CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Gü­ler.

Şah­sı adı­na An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Nur Do­ğan To­pa­loğ­lu, bu­yu­run efen­dim.

NUR DO­ĞAN TO­PA­LOĞ­LU (An­ka­ra) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Af­yon­ka­ra­hi­sar Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ha­lil Ay­do­ğan'ın 1416 sı­ra sa­yı­da ka­yıt­lı ka­nun tek­li­fi­nin 3'ün­cü mad­de­si üze­ri­ne şah­sım adı­na ko­nuş­ma yap­mak üze­re hu­zu­ru­nuz­da­yım.

Mad­de­de­ki ek fık­ray­la il­gi­li met­ni oku­dum. 1'in­ci mad­de­de bü­yük­şe­hir­le il­gi­li ile­ri sü­rü­len ma­kul ge­rek­çe­ler bu­nun için de ay­nı. O ba­kım­dan, ben ora­da­ki de­ğer­len­dir­me­le­ri ay­nen ka­bul et­ti­ği­mi vur­gu­la­ya­rak 2'nci mad­dey­le il­gi­li nok­san ka­lan ba­zı açık­la­ma­la­rı da ya­pa­rak hu­zu­ru­nuz­dan ay­rıl­mak is­ti­yo­rum.

1913 ta­rih­li İda­re-i Umu­mi­ye-i Vi­la­yat Ka­nu­nu dok­san dört yıl son­ra de­ğiş­ti, İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu hâli­ni al­dı. Bu Ka­nun'da en­cü­men­le mec­li­sin gö­rev­le­ri art­tı, mec­li­se her haf­ta beş gün top­lan­ma gö­re­vi ve­ril­di. Es­ki­den bu hiz­met­ler ya­pı­lır­ken bir ge­nel mü­dür­lük var­dı. Muh­tar kay­ma­ka­ma di­lek­çe ve­rir, kay­ma­kam va­li­ye gön­de­rir, va­li ge­nel mü­dür­lü­ğe gön­de­rir, ora­sı etü­de alır, eğer öde­nek var­sa prog­ra­ma alı­nır, üç yıl ge­çer­di. Ba­zen dört yıl, beş yıl ge­çer­di. Bu ge­nel mü­dür­lü­ğün büt­çe­si­nin yüz­de 72'si per­so­nel gi­der­le­ri­ne, ca­ri har­ca­ma­la­ra ay­rı­lı­yor­du. Biz o ge­nel mü­dür­lü­ğü kal­dır­dık, özel ida­re­ye bağ­la­dık, bu­na tak­vi­ye yap­tık. On­dan son­ra da 2006 yı­lın­da 2 kat­ril­yon, 2007 yı­lın­da 2 kat­ril­yon, KÖY­DES de­di­ği­miz Köy Des­tek­le­me Fo­nu'ndan öde­nek ayır­dık. Öy­le ol­du ki, ar­tık haf­ta­da beş gün top­lan­mak, ay­da beş gün top­lan­mak bi­le yet­mez hâle gel­di. Di­ğer mad­de­ler­den da­ha ön­ce­lik­li ola­rak, bu acil du­rum için bu ola­ğa­nüs­tü top­lan­tı­nın il özel ida­re­ler­de ya­pıl­ma­sı­nın da­ha önem arz et­ti­ği­ni vur­gu­la­mak için söy­lü­yo­rum. Biz bu­nu yap­tı­ğı­mız za­man… İc­ra­atın için­den ge­len­ler çok iyi bi­lir­ler; bir hiz­met ya­pı­lır­ken mü­ra­ca­at edi­lir, en geç bir ay içe­ri­sin­de prog­ra­ma alı­nır, hiz­me­tin ya­pı­mı­na baş­la­nır. Eğer yol ya­pı­lır­ken bir kıl­çık yol ya­pı­la­cak­sa, iç­me su­yu ya­pı­lır­ken ek de­po ya­pı­la­cak­sa on­lar da o an­da de­ğer­len­di­ri­lir, acil top­lan­tı­da ka­ra­ra bağ­la­nır, yü­rür­lü­ğe ko­nu­lur. Kı­sa­ca­sı, ya­sa­lar­da­ki bu acil top­lan­ma ge­rek­çe­le­ri ma­kul olup, köy hiz­met­le­ri yö­nün­den de, özel ida­re yö­nün­den de di­ğer­le­rin­den da­ha ön­ce­lik­li ol­du­ğu­nu vur­gu­lu­yo­rum.

Ben, bu duy­gu­lar­la, si­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın To­pa­loğ­lu.

4'ün­cü mad­de­yi 3'ün­cü mad­de ola­rak oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Mad­de ka­bul edil­miş­tir.

5'in­ci mad­de­yi 4'ün­cü mad­de ola­rak oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 4 - Bu Ka­nun ya­yı­mı ta­ri­hin­de yü­rür­lü­ğe gi­rer.

BAŞ­KAN - Mad­de üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu, Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li.

Bu­yu­run. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

CHP GRU­BU ADI­NA FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (Ma­lat­ya) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; he­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, bu ya­sa, bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­le­ri, il ve il­çe be­le­di­ye­le­ri ve özel ida­rey­le il­gi­li bir ya­sa. Şim­di, ta­bii, be­le­di­ye­ler de­yin­ce, ön­ce­lik­le, bun­la­rın ge­lir­le­ri hiz­met yö­nün­den çok önem­li. Şim­di, İl­ler Ban­ka­sı büt­çe­sin­den be­le­di­ye­le­re, o il­de ve o il­çe­de ya­şa­yan in­san­la­rın nü­fus ba­şı­na gö­re bir pay ve­ri­li­yor.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ba­zı be­le­di­ye­ler var ki çok ge­niş ara­zi­si var, ge­niş bir yer­le­şim ala­nı var -nü­fu­su çok bü­yük de­ğil ama- ora­da­ki hal­kı­na hiz­met gö­tür­mek için çok zor­la­nı­yor. Ne ki­ra ge­li­ri var… Hiç­bir ge­li­ri yok­tur. Eğer Be­le­di­ye­ler Ya­sa­sı'nda­ki, biz, bu nü­fus ba­şı­na ge­lir da­ğı­lı­mı­nı bir şe­kil­de imkânsız­lık, ola­nak­sız­lık ve bel­li ge­lir­ler­den yok­sun olan be­le­di­ye­le­re, ay­nı şey­le, bu ya­say­la eşit tu­tar­sak bu be­le­di­ye­le­ri­miz hiz­met ve­re­mez. Ya­ni, ör­ne­ğin, İs­tan­bul'da bir be­le­di­ye­nin 2 mil­yon nü­fu­su var­sa, bu be­le­di­ye­ye ver­di­ği­niz pa­ray­la, do­ğu­da bir ili­mi­ze ver­di­ği­miz pa­ra, nü­fu­su dü­şük ol­du­ğu için bel­ki on­da 1'i, ama, hiz­met yö­nün­den do­ğu­da­ki bir be­le­di­ye­miz o pa­ra­yı ala­ma­dı­ğı için çok bü­yük sı­kın­tı­lar çe­ki­yor.

Onun için, ön­ce­lik­le, Be­le­di­ye­ler Ya­sa­sı'nda, as­ga­ri ge­çim in­di­ri­mi gi­bi, bu be­le­di­ye­le­re as­ga­ri, ora­da­ki in­san­la­ra, ora­da­ki hiz­met açı­sın­dan as­ga­ri bir hiz­met pa­yı ver­mek la­zım, nü­fus esa­sın­dan da­ha ön­ce. Da­ha son­ra, yi­ne, ob­jek­tif nü­fus esa­sı­nı ge­ti­re­lim bir ke­re. Özel­lik­le bel­de be­le­di­ye­le­ri­ne eğer biz bu­nu yap­maz­sak bel­de be­le­di­ye­le­ri ma­aş ver­mek­te zor­la­nı­yor ar­ka­daş­lar. En azın­dan, hiz­met açı­sın­dan, oto­ma­tik­man hiz­met be­de­li ola­rak bu be­le­di­ye­le­ri­mi­ze nü­fu­sa gö­re ver­di­ği­miz pa­ra­dan ön­ce bel­li bir hiz­met be­de­li ver­mez­sek, kü­çük be­le­di­ye­le­ri­miz ka­pan­mak üze­re ar­ka­daş­lar.

Ta­bii, di­ğer bir ko­nu: Bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­le­ri…

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, has­bel­ka­der on al­tı be­le­di­ye­yi bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­si ilan et­mi­şiz. Bu­ra­da, ama hak­ka­ni­yet, bu­ra­da ada­let… Bu­ra­da bü­yük­şe­hir ola­ma­yan be­le­di­ye­le­rin hak­kı ye­ni­yor ar­ka­daş­lar. On al­tı bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­si var; bü­yük­şeh­re kar­şı de­ği­lim, ama ba­zı be­le­di­ye­ler var ki bü­yük­şe­hir ilan edil­miş, ama o be­le­di­ye­ler­den da­ha çok nü­fu­sa hiz­met eden, o be­le­di­ye­ler­den da­ha çok nü­fu­sa sa­hip ba­zı il­ler var ki on­lar bü­yük­şe­hir ya­pıl­ma­mış. Ya­ni, bu, hak mı­dır ada­let mi­dir? Şim­di, bu­ra­da önem­li olan ba­şın­da "bü­yük­şe­hir" yaz­ma­sı de­ğil, bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­le­ri­nin ge­lir­den al­dı­ğı pay­la, di­ğer bir il be­le­di­ye­si­nin al­dı­ğı pay ara­sın­da­ki fark­tır ar­ka­daş­lar.

Şim­di, bir be­le­di­ye dü­şü­nün 500 bin nü­fu­sa hi­tap edi­yor, 500 bin nü­fu­sa hiz­met ve­ri­yor, bü­yük­şe­hir de­ğil, ama bir be­le­di­ye dü­şü­nün 350 bin nü­fu­sa hiz­met edi­yor, bü­yük­şe­hir ar­ka­daş­lar. Ge­lir­den al­dı­ğı pay öbür be­le­di­ye­nin 2 ka­tı ar­ka­daş­lar. Tak­dir­le­ri­ni­ze su­nu­yo­rum, bu­ra­da (x) il, (y) il, (z) il fark et­mez, han­gi ilin hak­kı ye­ni­yor­sa… Ya­ni, bu­gün 350 bin nü­fu­sa hiz­met eden bir be­le­di­ye, 500 bin nü­fu­sa sa­hip bir be­le­di­ye­den 2 kat da­ha faz­la pa­ra alı­yor­sa, bu­nun adı ne hak­tır ne ada­let­tir ar­ka­daş.

Bu­gün, Tür­ki­ye'de­ki, mev­cut, bü­yük­şe­hir ol­ma­yan en az beş al­tı ili­mi­zin hak­kı­dır, ama bir şe­kil­de, her ne­den­se bun­lar bü­yük­şe­hir ya­pıl­mı­yor. Biz, han­gi be­le­di­ye­ye da­ha çok pa­ra ve­ri­yor­sa­nız gu­rur du­ya­rız, çün­kü hiz­met için ve­ri­li­yor, ama siz 500 bin nü­fu­sa sa­hip bir be­le­di­ye­ye 350 bin nü­fu­sa hiz­met eden bir be­le­di­ye­den 2 kat da­ha faz­la pa­ra ve­ri­yor­sa­nız, bu­nun adı ne hak­tır ne ada­let­tir ar­ka­daş­lar. Ya­ni, ge­lin -bak, bu­nu de­fa­lar­ca gün­de­me ge­tir­dim, bu­ra­da bir kez da­ha söy­lü­yo­rum, ar­tık bu sü­reç­te ya­pıl­maz- en azın­dan hak­kı olan be­le­di­ye­le­rin, mev­cut bü­yük­şe­hir­le­rin nü­fu­su­na sa­hip be­le­di­ye­le­rin hak­kı­nı, ar­ka­daş­lar, ge­le­cek dö­nem­de tes­lim edin. Ben, si­ze dört be­le­di­ye sa­ya­yım mev­cut bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­si, ama bun­lar­dan da­ha çok nü­fu­sa hiz­met eden Tür­ki­ye'de en az al­tı ili­miz da­ha var ar­ka­daş­lar. Bun­lar­dan bi­ri de Ma­lat­ya'dır. Ba­şın­da "Ma­lat­ya Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si" ol­ma­sı bi­zim için çok önem­li de­ğil, ama Ma­lat­ya Be­le­di­ye­si­ne 350 bin nü­fu­sa sa­hip bir be­le­di­ye­den ya­rı pa­ra ve­ri­yor­sa­nız, bi­zim is­ya­nı­mız bu ar­ka­daş­lar. 500 bin nü­fu­sa ba­kı­yo­ruz. Bu son nü­fus sa­yım­la­rıy­la mev­cut al­tı bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­sin­den da­ha yu­ka­rı­da bir nü­fu­sa ba­ka­ca­ğız ar­ka­daş­lar. Bi­zim de­di­ği­miz bu, adil olun bu­ra­da, ob­jek­tif. Kim­se­nin hak­kı­nı bi­ze ver­me­yin ama bi­zim de hak­kı­mı­zı ye­me­yin. Ma­lat­ya'da ya­şa­yan 500 bin in­sa­na, 2 kat da­ha faz­la pa­ra al­sa Ma­lat­ya Be­le­di­ye­si da­ha iyi hiz­met ede­cek­tir ar­ka­daş­lar. Hak­kı­mı­zı kim­se ye­me­sin. Biz bir baş­ka ile ni­ye ve­ri­yor­su­nuz de­mi­yo­ruz.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, ta­bii, ge­le­lim il ge­nel mec­li­si­ne ar­ka­daş­lar. Ar­ka­daş­lar, il ge­nel mec­lis­le­ri ob­jek­tif hiz­met et­me­li, hiç­bir kim­se­yi ve hiç­bir kö­yü ayır­ma­ma­lı, ama ma­ale­sef ayı­rım ka­yı­rım ya­pı­lı­yor. Ayı­rı­yor­lar, ka­yı­rı­yor­lar. Bel­ki bu­ra­da siz gör­mü­yor­su­nuz ama, bel­li il­çe­le­rin il ge­nel mec­li­si üye­le­ri "ben­den olan", "ben­den ol­ma­yan" di­yor ar­ka­daş­lar. Ör­nek de ve­re­yim, is­pat da ede­yim: Ayıp­tır, bir kö­ye grey­der gön­de­ri­li­yor, er­te­si gün o il­çe­nin il ge­nel mec­li­si üye­si kay­ma­ka­mı­na, ik­ti­dar par­ti­si­nin il­gi­li yet­ki­li­le­ri­ne "bu köy­den grey­der alın­maz­sa al­ma­ya­nı ya­ka­rım." di­yor. Ni­ye? O köy bir Ale­vi kö­yü­müz­müş. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan "yap­ma" ses­le­ri, gü­rül­tü­ler)

Ar­ka­daş­lar…

CA­VİT TO­RUN (Di­yar­ba­kır) - Doğ­ru söy­le­mi­yor­sun.

EYÜP FAT­SA (Or­du) - Sa­yın Baş­kan…

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Evet ar­ka­daş, is­pat edi­yo­rum.

CA­VİT TO­RUN (Di­yar­ba­kır) - Doğ­ru söy­le­mi­yor­sun.

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Söy­lü­yo­rum, söy­lü­yo­rum, söy­lü­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

MEH­MET ER­GÜN DAĞ­CI­OĞ­LU (To­kat) - Had­di­ni bil!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Evet, is­pa­tı, Ma­lat­ya…

MEH­MET ER­GÜN DAĞ­CI­OĞ­LU (To­kat) - İs­tis­mar ede­ce­ğin bir bu mu kal­dı?

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Ma­lat­ya Do­ğan­şe­hir Top­rak­te­pe... Bu­yu­run…

MEH­MET ER­GÜN DAĞ­CI­OĞ­LU (To­kat) - İs­tis­mar ede­ce­ğin bir bu mu kal­dı?

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Evet, bu­yu­run…

EYÜP FAT­SA (Or­du) - Sa­yın Baş­kan, lüt­fen…

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Ma­lat­ya Do­ğan­şe­hir Top­rak­te­pe...

MEH­MET ER­GÜN DAĞ­CI­OĞ­LU (To­kat) - Ol­maz böy­le bir şey Sa­yın Baş­ka­nım, bir mil­let­ve­ki­li bu kür­sü­den pro­vo­ka­tör­ce ko­nu­şa­maz.

BAŞ­KAN - Sa­yın As­la­noğ­lu… Sa­yın As­la­noğ­lu…

CA­VİT TO­RUN (Di­yar­ba­kır) - Bö­lü­cü­sün sen, doğ­ru­yu söy­le­mi­yor­sun!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Bak, söy­lü­yo­rum, kö­yün is­mi­ni ve­ri­yo­rum, açın so­run.

(Baş­kan ta­ra­fın­dan mik­ro­fon ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN - Sa­yın As­la­noğ­lu…

CA­VİT TO­RUN (Di­yar­ba­kır) - Sen bö­lü­cü­sün!

MAH­MUT GÖK­SU (Adı­ya­man) - Ne ala­ka­sı var ya!

BAŞ­KAN - Sa­yın As­la­noğ­lu…

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Kim­se­ye hak­sız­lık yap­ma­yın. Ma­lat­ya Do­ğan­şe­hir Top­rak­te­pe… Bu­yu­run, so­run.

BAŞ­KAN - Sa­yın As­la­noğ­lu, siz Baş­ka­nı din­le­mi­yor­su­nuz.

GÜ­ROL ER­GİN (Muğ­la) - Mik­ro­fon ka­pa­lı.

BAŞ­KAN - Ben, si­ze ri­ca edi­yo­rum, bir şey söy­le­ye­ce­ğim, onun için mik­ro­fo­nu­nu­zu ka­pat­tım, si­zin ko­nuş­ma­nı­za en­gel ol­mak için de­ğil.

As­la­noğ­lu, bu söz­ler hiç de o kür­sü­ye uy­mu­yor.

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Olan bir şe­yi söy­lü­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

RE­CEP GA­RİP (Ada­na) - Ya­kış­mı­yor bu söz­ler.

BAŞ­KAN - Efen­dim, lüt­fen, söz­le­ri­ni­zi tav­zih edi­niz, lüt­fen sö­zü­nü­zü tav­zih edi­niz.

Bu­yu­run, mik­ro­fo­nu aç­tım.

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Ar­ka­daş­lar… Ar­ka­daş­lar… (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

İN­Cİ ÖZ­DE­MİR (İs­tan­bul) - Ül­ke­yi böl­me­ye kim­se­nin hak­kı yok! Çok ayıp! Çok yan­lış şey­ler!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Ha­yır ar­ka­daş­lar, hiz­met­te kim­se­yi ayır­ma­ma­mız la­zım. Bu­nu söy­lü­yo­rum ben. İs­ya­nım bu ar­ka­daş­lar. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

CA­VİT TO­RUN (Di­yar­ba­kır) - Doğ­ru söy­le­mi­yor­sun!

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Çok ayıp! Ya­zık­lar ol­sun sa­na!

RE­CEP GA­RİP (Ada­na) - Doğ­ru söy­le­mi­yor­sun!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Evet, bu­nu söy­lü­yo­rum. Ayır­ma­yın, ama ayı­rı­yor­su­nuz di­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

CA­VİT TO­RUN (Di­yar­ba­kır) - Bö­lü­cü­sün sen!

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Ya­zık­lar ol­sun sa­na!

İN­Cİ ÖZ­DE­MİR (İs­tan­bul) - Çok ayıp, çok! Yan­lış bir şey…

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Ayır­ma­yın, ayır­ma­yın, ayır­ma­yın. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

RE­CEP GA­RİP (Ada­na) - So­run ne, söy­le!

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Ya­zık­lar ol­sun sa­na!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Bak, köy is­mi ve­ri­yo­rum, köy is­mi ve­ri­yo­rum köy is­mi… (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Sa­na ya­zık­lar ol­sun!

İN­Cİ ÖZ­DE­MİR (İs­tan­bul) - Ayıp! Ayıp!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Ayır­ma­yın di­yo­rum, ayır­ma­yın. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

CA­VİT TO­RUN (Di­yar­ba­kır) - Bö­lü­cü­sün sen, bö­lü­cü!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Ayır­ma­yın, ayır­ma­yın, ayır­ma­yın kim­se­yi. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

CA­VİT TO­RUN (Di­yar­ba­kır) - Bö­lü­cü­sün sen!

RE­CEP GA­RİP (Ada­na) - Ayı­ran sen­sin!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Hiz­met eşit­tir ar­ka­daş­lar. Bu ül­ke bi­zim.

BAŞ­KAN - Ar­ka­daş­lar, lüt­fen mü­da­ha­le et­me­ye­lim.

CA­VİT TO­RUN (Di­yar­ba­kır) - Mü­da­ha­le ede­ce­ğiz ta­bii, bö­lü­cü­lük ya­pı­yor!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Ha­yır ar­ka­daş, bö­lü­cü­lü­ğü siz ya­pı­yor­su­nuz. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

CA­VİT TO­RUN (Di­yar­ba­kır) - Sen ya­pı­yor­sun sen!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Ha­yır.

CA­VİT TO­RUN (Di­yar­ba­kır) - Sen, doğ­ru söy­le­mi­yor­sun!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Bu ül­ke bi­zim. Kim­se­yi ayı­ra­maz­sı­nız, ayır­ma­ya hak­kı­nız yok. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Ayıp be!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - Hükûmet­si­niz… Hükûmet ola­bi­lir­si­niz, ama in­san­la­rı ayır­ma­yın. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

RE­CEP GA­RİP (Ada­na) - Ya­kı­şı­yor mu sa­na?

CA­VİT TO­RUN (Di­yar­ba­kır) - Sen doğ­ru söy­le­mi­yor­sun!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) - He­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum.

Te­şek­kür ede­rim. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar, AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın As­la­noğ­lu.

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Ayıp be!

HA­LİL AY­DO­ĞAN (Af­yon­ka­ra­hi­sar) - Ayıp ya?

RE­CEP GA­RİP (Ada­na) - Sa­na ya­kış­mı­yor!

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Böy­le den­ge­siz bir şey olur mu ya! Ayıp be! Bu ka­dar den­ge­siz söz olur mu! Ayıp be!

EYÜP FAT­SA (Or­du) - Sa­yın Baş­kan…

BAŞ­KAN - Sa­yın Fat­sa, bu­yu­run.

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Ayıp be!

BAŞ­KAN - Ar­ka­daş­lar, bir da­ki­ka…

HA­LİL AY­DO­ĞAN (Af­yon­ka­ra­hi­sar) - Ayıp ya!

BAŞ­KAN - Yal­nız, ar­ka­daş­la­rı­mız sus­sun ki ben si­zi din­le­ye­yim.

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Böy­le den­ge­siz bir şey olur mu!

BAŞ­KAN - Sa­yın As­la­noğ­lu, siz ye­ri­ni­ze otu­run.

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Ayıp be!

EYÜP FAT­SA (Or­du) - Ar­ka­daş­lar, bir da­ki­ka…

BAŞ­KAN - Ar­ka­daş­lar, her­kes ye­ri­ne otur­sun.

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Ayıp be!

BAŞ­KAN - Sa­yın As­la­noğ­lu, lüt­fen ye­ri­ni­ze otu­run.

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Bu ka­dar aya­ğa dü­şü­rü­lür mü Par­la­men­to be!

BAŞ­KAN - Otu­run ye­ri­ni­ze.

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Olur mu ya!

BAŞ­KAN - Sa­yın Kar­tal, otu­run.

Sa­yın Fat­sa, bu­yu­run.

EYÜP FAT­SA (Or­du) - Sa­yın Baş­kan, Sa­yın Ha­tip, Sa­yın As­la­noğ­lu, gru­bu­mu­zu, yap­ma­dı­ğı bir iş­ten do­la­yı zan al­tın­da bı­ra­ka­cak ve va­tan­daş­la­rı­mız ara­sın­da da ay­rım ya­pa­cak çok ta­lih­siz bir ko­nuş­ma yap­mış­tır.

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (Ma­lat­ya) - Açın so­run Be­ye­fen­di.

İN­Cİ ÖZ­DE­MİR (İs­tan­bul) - Ye­ter ar­tık!

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (Ma­lat­ya) - Açın so­run. Muh­ta­ra aç, sor.

EYÜP FAT­SA (Or­du) - Ben, bu yan­lış­lı­ğın dü­zel­til­me­si adı­na, gru­bum adı­na, İç Tü­zük'ün ba­na ver­miş ol­du­ğu hak­kı kür­sü­de kul­lan­mak is­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN - 69'a gö­re söz ve­ri­yo­rum.

Efen­dim, yal­nız, sa­de­ce açık­la­ma­nı­zı din­le­mek is­ti­yo­ruz.

Bu­yu­run.

V. - AÇIK­LA­MA­LAR VE SA­TAŞ­MA­LA­RA İLİŞ­KİN KO­NUŞ­MA­LAR

1.- Or­du Mil­let­ve­ki­li Eyüp Fat­sa'nın, Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu'nun, ko­nuş­ma­sın­da, par­ti­si­ne sa­taş­ma­sı ne­de­niy­le ko­nuş­ma­sı

EYÜP FAT­SA (Or­du) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; bi­raz ön­ce, bu kür­sü­de, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Sa­yın As­la­noğ­lu, doğ­ru­su­nu is­ter­se­niz, bir mil­let­ve­ki­li so­rum­lu­lu­ğu­na ya­kış­ma­yan, va­tan­daş­la­rı­mız ara­sın­da da ay­rım­cı­lık ya­pan çok ta­lih­siz bir ko­nuş­ma yap­mış­tır. Ön­ce­lik­le, böy­le bir ay­rım­cı­lı­ğı ka­bul et­me­di­ği­mi­zi ve şid­det­le red­det­ti­ği­mi­zi ifa­de et­mek is­ti­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, de­fa­at­le bu kür­sü­de söy­le­dim, bu ül­ke­de, bu mil­let adı­na ko­nuş­ma yet­ki­si­ni ken­din­de bu­lan her­kes ama her­kes, bu ül­ke­nin ye­di coğ­ra­fi böl­ge, sek­sen bir vi­la­yet, en sağ­cı­sın­dan en sol­cu­su­na en din­li­sin­den ate­is­ti­ne ka­dar, Ale­vi'sin­den Sün­ni'si­ne ka­dar, Türk'ün­den Kürt'üne ve bü­tün renk­le­ri­ne ka­dar, bu ül­ke­nin 73 mil­yon­luk bir mo­za­ik ol­du­ğu­nu, hiç­bi­ri­sin di­ğe­ri­ne kar­şı üs­tün ol­ma­dı­ğı­nı, her­ke­sin ama her­ke­sin fert fert bu ül­ke­nin eşit ve öz­gür va­tan­daş­la­rı ol­du­ğu­nu içi­ne sin­di­re­cek. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan "Bra­vo" ses­le­ri, al­kış­lar)

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ben, da­ha ya­kın ta­rih­te Tun­ce­li'ye git­tim. Be­ni iz­le­yen Tun­ce­li­li hem­şeh­ri­le­rim, va­tan­daş­la­rı­mız hak ve­re­cek­tir; Tun­ce­li, et­nik ya­pı­sı iti­ba­rıy­la, ül­ke­mi­zin çok önem­li, çok gü­zel çok da ne­zih in­san­la­rı­nın ya­şa­dı­ğı fev­ka­la­de gü­zel bir ili­miz­dir. Ben ora­ya git­tim. Son iki yıl­da -ki, bu se­ne 29 tril­yon li­ra­dır- Tun­ce­li'ye köy hiz­met­le­ri­ne -ya­ni, KÖY­DES çer­çe­ve­sin­de- gön­de­ri­len pa­ra, ne­re­dey­se cum­hu­ri­yet ta­ri­hin­de gön­de­ri­len pa­ray­la eş an­lam­da­dır. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Be­nim ilim­de de… (AK Par­ti ve CHP sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler) mü­sa­ade edin… Ma­lat­ya'da ol­du­ğu gi­bi…

GÜ­ROL ER­GİN (Muğ­la) - Ce­vap ver­mi­yor, rek­lam ya­pı­yor rek­lam!

CA­VİT TO­RUN (Di­yar­ba­kır) - Kes se­si­ni!

EYÜP FAT­SA (De­vam­la) - Be­nim ilim­de de tıp­kı Ma­lat­ya'da ol­du­ğu gi­bi, tıp­kı Tun­ce­li'de ol­du­ğu gi­bi… (AK Par­ti ve CHP sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

GÜ­ROL ER­GİN (Muğ­la) - İnin aşa­ğı­da­ki lo­kan­ta­ya ba­kın, Türk Bay­ra­ğı'nı yan­lış çiz­miş.

RE­CEP GA­RİP (Ada­na) - Boş ver­se­ne!

BAŞ­KAN - Lüt­fen otu­ra­lım ar­ka­daş­lar, kar­şı­lık­lı tar­tış­ma­ya­lım.

EYÜP FAT­SA (De­vam­la) -…tıp­kı Ma­lat­ya'da ol­du­ğu gi­bi, Tun­ce­li'de ol­du­ğu gi­bi, Kah­ra­man­ma­raş'ta, Ço­rum'da ol­du­ğu gi­bi Ale­vi kö­ken­li va­tan­daş­la­rı­mız var­dır.

GÜ­ROL ER­GİN (Muğ­la) - Bay­rak ora­da.

BAŞ­KAN - Sa­yın Er­gin… Sa­yın Er­gin lüt­fen mü­da­ha­le et­me­yin.

GÜ­ROL ER­GİN (Muğ­la) - Türk Bay­ra­ğı'nı yan­lış çi­zen adam! Alt kat­ta­ki lo­kan­ta­da… (AK Par­ti ve CHP sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

RE­CEP GA­RİP (Ada­na) - Doğ­ru yer­de dur, doğ­ru yer­den bak!

BAŞ­KAN - Sa­yın Er­gin, bu söz­ler si­ze hiç ya­kış­mı­yor. Doğ­ru­su hiç ya­kış­mı­yor.

GÜ­ROL ER­GİN (Muğ­la) - Bay­ra­ğı yan­lış çi­zen adam bu­ra­da.

RE­CEP GA­RİP (Ada­na) - Boş ver­se­ne sen!

BAŞ­KAN - Bu­yu­run.

EYÜP FAT­SA (De­vam­la) - Ba­zı ar­ka­daş­la­rı­mız ger­çek­le­ri duy­mak­tan ra­hat­sız ola­bi­lir, bu­nu an­la­yış­la kar­şı­la­rım, ama va­tan­daş bu­nu an­la­yış­la kar­şı­la­maz.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, be­nim ilim­de de Ale­vi kö­ken­li va­tan­daş­la­rı­mız var, hep­siy­le biz kar­deş gi­bi­yiz. Hiç­bir hiz­met­te et­nik ya­pı­sın­dan ve­ya mez­hep­sel fark­lı­lı­ğın­dan do­la­yı bir ay­rım Or­du'da da ya­pıl­ma­mış­tır, Ma­lat­ya'da da ya­pıl­ma­mış­tır, Tun­ce­li'de de ya­pıl­ma­mış­tır…

MEH­MET ER­GÜN DAĞ­CI­OĞ­LU (To­kat) - To­kat'ta da, To­kat'ta da…

EYÜP FAT­SA (De­vam­la) -…To­kat'ta da ya­pıl­ma­mış­tır, Ço­rum'da da ya­pıl­ma­mış­tır. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

MEH­MET ER­GÜN DAĞ­CI­OĞ­LU (To­kat) - Bir sü­rü be­le­di­ye­miz var bi­zim.

EYÜP FAT­SA (De­vam­la) - Çün­kü, hiz­met an­la­yı­şı ola­rak, "bu ül­ke­nin her fer­di­ni bir aziz va­tan­daş…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN - Sa­yın Fat­sa, son cüm­le­le­ri­ni­zi ala­yım.

EYÜP FAT­SA (De­vam­la) - …eşit ve öz­gür va­tan­daş ka­bul eder, hiz­met de in­san ol­du­ğu için ken­di­si­ne ya­pı­lır" man­tı­ğın­dan ve dü­şün­ce­sin­den ha­re­ket­le, bu ül­ke­nin 781 bin ki­lo­met­re­ka­re­si­ni il­mik il­mik hiz­met­le biz ör­dük, ama, bu bir sa­kat man­tık­tır, bu bir in­san­la­rın bey­ni­nin ar­ka­sın­da­ki ar­ka plan ajan­da­sı­dır. Ya­ni, de­mek ki böy­le dü­şü­nü­lü­yor bu iş­ler, böy­le ol­ma­sı ar­zu edi­li­yor.

Sa­yın As­la­noğ­lu, ne ka­dar bek­ler­sen bek­le, AK Par­ti­de Ale­vi ve Sün­ni di­ye bir ay­rım as­la bu­la­ma­ya­cak­sın. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar) Bi­zi, va­tan­daş­la­rı­mız ara­sın­da ay­rım­cı­lık ya­pan bir si­ya­si ik­ti­dar ola­rak, ne ka­dar gay­ret eder­se­niz edin, as­la bu­na mu­vaf­fak ola­ma­ya­cak, as­la bu ül­ke­nin eşit ve öz­gür va­tan­daş­la­rı ara­sın­da bir ay­rım­cı­lık yap­ma­ya gü­cü­nüz yet­me­ye­cek­tir. Si­zi şid­det­le kı­nı­yo­rum, şid­det­le kı­nı­yo­rum ve bu la­fı sa­na ia­de edi­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Sa­yın Fat­sa, te­şek­kür ede­rim.

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (Ma­lat­ya) - Sa­yın Baş­kan, Sa­yın Fat­sa is­mi­mi kul­la­na­rak be­nim söz­le­ri­mi çar­pıt­mış­tır, söz is­ti­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Sa­yın As­la­noğ­lu, tah­rik et­ti­ğin ye­ter, otur.

BAŞ­KAN - Sa­yın As­la­noğ­lu, ne­yi çar­pıt­tı? Si­zin sö­zü­nü­ze "Bi­zim ay­rım­cı­lı­ğı­mız yok­tur." de­di.

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (Ma­lat­ya) - Ha­yır efen­dim. Ama be­nim söz­le­ri­mi çar­pı­tı­yor.

BAŞ­KAN - Efen­dim, var­sa, baş­ka yol­lar­la mü­ra­ca­at eder­si­niz.

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (Ma­lat­ya) - Söz­le­ri­mi çar­pıt­tı efen­dim.

BAŞ­KAN - Efen­dim, böy­le bir usul yok. "Ben be­ğen­me­dim o ko­nuş­ma­yı, be­nim sö­zü­mü çar­pıt­tı!.."

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU ( Ma­lat­ya ) - Be­nim söy­le­me­di­ğim ke­li­me­yi söy­lü­yor Baş­ka­nım.

BAŞ­KAN - Si­zin ko­nuş­ma­nı­za ce­vap ver­di.

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU ( Ma­lat­ya ) - Ama, be­nim ko­nuş­ma­ma ce­vap de­ğil, çar­pı­ta­rak ce­vap ve­ri­yor.

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Ha­yır, ha­yır. Sen çar­pık ko­nuş­tun, sen!

BAŞ­KAN - Efen­dim, böy­le bir şey gör­mü­yo­rum ben. Otu­run efen­dim siz ye­ri­ni­ze. Ye­ri­ni­ze otu­run.

Sa­yın Al­bay­rak, Mec­lis Baş­kan­lı­ğı­na mü­ra­ca­at ede­rek "1416 sı­ra sa­yı­lı -ya­ni gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz- ya­sa­nın gö­rü­şül­me­si sı­ra­sın­da, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Hak­kı Ül­kü -is­mi­ni biz­zat zik­re­de­rek- AK Par­ti­den atıl­dı­ğı­mı be­lirt­miş­tir ve ba­na sa­taş­mış­tır." di­yor.

Sa­yın Al­bay­rak, siz­den, iki da­ki­ka, ye­ri­niz­den bir açık­la­ma ri­ca edi­yo­rum, si­ze uy­gun bir şe­kil­de. Bir yan­lış an­la­ma da ola­bi­lir. Son gün­ler­de bir­bi­ri­mi­zi kır­ma­ya da ge­rek yok.

Bu­yu­run.

MEH­MET ER­GÜN DAĞ­CI­OĞ­LU (To­kat) - Kür­sü­den ko­nuş­sun efen­dim.

BAŞ­KAN - Efen­dim, İç Tü­zük mü­sa­it de­ğil, izin ve­rin.

2.- Amas­ya Mil­let­ve­ki­li Ham­za Al­bay­rak'ın, İz­mir Mil­let­ve­ki­li Hak­kı Ül­kü'nün, ko­nuş­ma­sın­da, şah­sı­na sa­taş­ma­sı ne­de­niy­le ko­nuş­ma­sı

HAM­ZA AL­BAY­RAK (Amas­ya) - Te­şek­kür ede­rim, Sa­yın Baş­kan.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li ar­ka­daş­lar; gö­rü­şül­mek­te olan 1416 sı­ra sa­yı­lı ka­nu­nun 2'nci mad­de­siy­le il­gi­li ola­rak, İz­mir Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ül­kü is­mim­den bah­se­de­rek "AK Par­ti'de yol­suz­luk ve usul­süz­lük ya­pan­lar de­ğil de, yol­suz­luk ve usul­süz­lü­ğü or­ta­ya çı­ka­ran­lar par­ti­den atıl­mak­ta­dır. Bun­lar­dan bir ta­ne­si de Amas­ya Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ham­za Al­bay­rak'tır." di­ye şah­sım­la il­gi­li bir it­ham­da bu­lun­muş­tur.

Ken­di­si­ne, il­gi ve ala­ka­sın­dan do­la­yı, has­sa­si­ye­tin­den do­la­yı te­şek­kür ede­rim. An­cak, ben, yol­suz­luk ve usul­süz­lük­le­ri Amas­ya'da il ör­gü­tüm açı­sın­dan or­ta­ya çı­kart­tı­ğım, ge­rek­li yer­le­re ge­rek­li ih­bar­lar­da bu­lun­du­ğum için par­tim­den atıl­ma­dım. Bi­la­kis, id­dia edi­len, or­ta­ya koy­du­ğum, de­lil­le­riy­le or­ta­ya koy­du­ğum yol­suz­luk ve usul­süz­lük­le­rin par­tim­ce ge­re­ği ya­pıl­ma­dı­ğı için, 26 Ni­san 2007 gü­nü, ken­di is­te­ğim­le, par­tim­den, is­ti­fa­en ay­rıl­dım. Do­la­yı­sıy­la, id­di­ala­rım­la il­gi­li it­ham­lar, 5 Ni­san 2007 ta­ri­hin­de neş­re­di­len Tem­po der­gi­sin­de bü­tün de­tay­la­rıy­la yer al­mış­tır. Bu der­gi­de, Sa­yın Akif Gül­le, be­nim ve il baş­ka­nı­nın ara­sın­da ge­çen -üçü­müz ara­sın­da ge­çen- id­di­alar­la il­gi­li ik­rar­la­rın ta­ma­mı doğ­ru­dur. Der­gi­de­ki­le­rin ek­si­ği var­dır, faz­la­sı yok­tur. Ka­mu­oyu­na du­yu­ru­yo­rum. Tek­rar, ara­cı­lı­ğı­nız­la, il­gi­li­le­re te­şek­kür edi­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Al­bay­rak.

Sa­yın Er­kal, ye­ri­niz­den, iki cüm­ley­le, Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li ola­rak...

3.- Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Ah­met Mü­nir Er­kal'ın, Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu'nun Ma­lat­ya ile il­gi­li ifa­de­le­ri­ni pro­tes­to et­ti­ği­ne iliş­kin ko­nuş­ma­sı

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Sa­yın Baş­kan, te­şek­kür edi­yo­rum. Bi­raz ön­ce Ma­lat­ya'yla il­gi­li ko­nu­şan ar­ka­da­şı­mız, ma­ale­sef, ta­lih­siz bir ko­nuş­ma yap­mış­tır ve Ma­lat­ya'da­ki bir köy­de­ki bir grey­de­rin alın­ma işi­ni bü­tün bir Hükûme­tin po­li­ti­ka­sı­na şa­mil gös­te­re­rek, fev­ka­la­de den­ge­si tar­tı­şı­lır bir yo­rum or­ta­ya koy­muş­tur. On yıl Ma­lat­ya Be­le­di­ye Baş­kan­lı­ğı ya­pan bi­ri ola­rak şu­nu ifa­de et­mek is­ti­yo­rum, ken­di­si de çok iyi bi­lir: Ma­lat­ya mer­ke­zin­de­ki, de­ğer­li Ale­vi va­tan­daş­la­rı­mı­zın bu­lun­du­ğu, Çar­mu­zu, Ata­köy, Ça­vu­şoğ­lu, Pa­şa­köş­kü, Ce­mal Gür­sel ma­hal­le­le­rin­de şim­di­ye ka­dar ya­pı­lan uy­gu­la­ma­lar­da ne ka­dar adil, den­ge­li ve doğ­ru bir hiz­met gö­tü­rül­dü­ğü her­ke­sin ma­lu­mu­dur. Ay­rı­ca, Hükûme­ti­mi­zin KÖY­DES ve BEL­DES Pro­je­le­riy­le Ma­lat­ya'ya ta­şı­dı­ğı hiz­met de göz­ler önün­de­dir. Bu ka­dar ha­di­se açık­ken, ay­rım­cı­lık ve bö­lü­cü­lük man­tı­ğıy­la, sa­de­ce bir grey­de­rin alın­ma­sı­nı Ma­lat­ya'da Hükûme­ti­mi­zin yap­tı­ğı bü­tün hiz­met­le­re şa­mil ya­pa­rak Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si ça­tı­sı al­tın­da böy­le se­vi­ye­si tar­tı­şı­lır bir tar­tış­ma­nın gün­de­me gel­me­si­ni üzün­tüy­le kar­şı­lı­yo­rum, bu­nu pro­tes­to et­ti­ği­mi be­lir­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN - Ya­ni, "doğ­ru de­ğil" di­yor­su­nuz.

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Ma­lat­ya'da­ki bir­lik ve be­ra­ber­li­ği boz­ma­ya dö­nük olan bu an­la­yı­şı, tek­rar, pro­tes­to et­ti­ği­mi ifa­de et­mek is­ti­yo­rum.

Te­şek­kür ede­rim. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­rim.

IV. - KA­NUN TA­SA­RI VE TEK­LİF­LE­Rİ İLE KO­MİS­YON­LAR­DAN

GE­LEN Dİ­ĞER İŞ­LER (De­vam)

4.- Af­yon­ka­ra­hi­sar Mil­let­ve­ki­li Ha­lil Ay­do­ğan'ın; Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu, İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu ve Be­le­di­ye Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ve İçiş­le­ri Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/968) (S.Sa­yı­sı: 1416) (De­vam)

BAŞ­KAN - Ana­va­tan Par­ti­si Gru­bu adı­na Er­zu­rum Mil­let­ve­ki­li Sa­yın İb­ra­him Öz­do­ğan.

Bu­yu­run. (Ana­va­tan Par­ti­si sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

ANA­VA­TAN PAR­Tİ­Sİ GRU­BU ADI­NA İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (Er­zu­rum) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; 1416 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Tek­li­fi üze­rin­de, 4'ün­cü mad­de ola­rak oku­tu­lan 5'in­ci mad­de­de Ana­va­tan Par­ti­si adı­na söz al­mış bu­lun­mak­ta­yım. Bu ve­si­ley­le, yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­la­mak is­ti­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ye­rel yö­ne­tim­ler­le ala­ka­lı, par­ti­mi­zin ba­zı dü­şün­ce­le­ri­ni ak­tar­mak is­ti­yo­rum.

Ye­rel yö­ne­tim­le­rin so­run­la­rı çe­şit­li açı­lar­dan ele alı­na­bil­mek­le bir­lik­te, bu so­run­la­rın te­mel kay­na­ğı, han­tal­laş­mış, mer­ke­zi­yet­çi, halk adı­na her ko­nu­da ka­rar ver­me yet­ki­si­ni ken­din­de gö­ren bü­rok­rat he­ge­mon­ya­sı­nın ege­men ol­du­ğu ida­ri ya­pı­dır. Cum­hu­ri­yet­ten ön­ce­ki yö­ne­tim­le­rin yö­ne­tim­de­ki te­mel ter­ci­hi­ni mer­ke­zi­yet­çi­lik­ten ya­na yap­ma­la­rın­dan do­la­yı, ye­rel yö­ne­tim­le­rin böy­le bir or­tam­da ge­liş­me­me­si el­bet­te ki nor­mal­dir. Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti'nin kü­re­sel­le­şen dün­ya­da ye­rel­leş­me­ye yö­nel­me­yip es­ki ge­le­ne­ği­ni sür­dür­me­si, dev­le­tin kü­çül­me­si pro­pa­gan­da­la­rı­na rağ­men her gün mer­kezîle­şen bir dev­le­tin gö­rül­me­si ha­ki­ka­ten dik­kat çe­ki­ci­dir.

Ye­rel yö­ne­tim­ler de­nin­ce, ak­la su­is­ti­mal­le­rin gel­me­si­ne rağ­men, ye­rel hiz­met­ler doğ­ru­dan mer­kezî ida­re­ce yü­rü­tü­lür­ken ya da ye­rel yö­ne­tim üze­rin­de­ki ka­tı ve­sa­yet de­ne­ti­mi ar­tı­rı­lır­ken, hiç su­is­ti­mal ol­ma­dı­ğı­nı söy­le­mek, el­bet­te ki, müm­kün de­ğil­dir. Ama, bu prob­lem, ye­rel yö­ne­tim­de ah­lak­lı­lı­ğı ege­men kıl­mak­la çö­zü­le­bi­lir. Bu­nun yo­lu, bil­gi edin­me hak­kı, per­for­mans de­ğer­len­dir­me, seç­men­le­rin bi­linç­len­di­ril­me­si gi­bi yön­tem­ler­den ge­çer.

Ma­hallî ida­re­le­rin güç­len­di­ril­me­si, Ba­tı­lı ül­ke­ler ta­ra­fın­dan de­nen­miş ve olum­lu so­nuç­lar alın­mış en et­ki­li de­mok­ra­tik­leş­me ara­cı ola­rak ka­bul edil­mek­te­dir.

Tür­ki­ye'de son yıl­lar­da, bu ko­nu­da bü­tün si­ya­si par­ti­ler ve ik­ti­dar­lar va­at ve ta­ah­hüt­ler­de bu­lun­ma­la­rı­na rağ­men, cid­di bir adım atıl­dı­ğı söy­le­ne­mez. Tam ak­si­ne, ma­hallî ida­re­ler­de­ki yol­suz­luk­la­rı ve usul­süz­lük­le­ri ön­le­mek ama­cıy­la ida­ri ve­sa­ye­tin bi­za­ti­hi bu olum­suz­luk­la­rın so­nu­cu hâli­ne gel­me­si, ma­hallî ida­re­ler ala­nın­da dü­zen­le­me ara­yış­la­rı­nı, hâlâ, da­ha gün­dem­de tut­mak­ta­dır.

Ev­ren­sel il­ke­ler ışı­ğın­da, Türk ye­rel yö­ne­ti­mi­nin kar­şı kar­şı­ya ol­du­ğu so­run­lar, de­mok­ra­si, et­kin­lik, mer­kezî yö­ne­tim­le iliş­ki­ler gi­bi bir tas­nif için­de ele alı­na­cak­tır. An­cak, ye­rel yö­ne­tim­le­rin so­run­la­rı­nın sa­de­ce bu­gün­kü ana­ya­sal ma­hallî ida­re bi­rim­le­ri kap­sa­mın­da ele al­mak ye­ter­li ol­ma­ya­ca­ğı için, mer­kezî yö­ne­ti­min taş­ra teş­ki­lat­la­rın­da da ye­rel­leş­me­ye gi­dil­me­si­nin ge­rek­li­li­ği dü­şü­nü­le­rek, bü­tün­cül ola­rak ye­rel dü­zen­de­ki tüm ka­mu yö­ne­tim sis­te­mi­miz açı­sın­dan du­ru­mu­muz da iç açı­cı de­ğil­dir.

Ye­rel yö­ne­tim kav­ra­mı­nın var­lık ne­de­ni, ye­rel top­lu­luk­la­rın ken­di ken­di­le­ri­ni yö­net­me yet­ki­si­dir. Oy­sa, ül­ke­miz­de bu hak­kın yer­li ye­rin­ce kul­la­nıl­ma­dı­ğı ve ka­tı bir mer­kezî hükûmet ve­sa­ye­ti­nin ye­rel yö­ne­ti­min ge­liş­me­si­ni en­gel­le­di­ği bi­lin­mek­te­dir. Bu ya­pı­yı de­ğiş­tir­mek için, ka­tı­lım, de­ne­tim, tem­sil ve yö­net­sel say­dam­lık aza­mi de­re­ce­de sağ­lan­ma­lı­dır.

Bir ye­rel yö­ne­tim ku­ru­mu­nun et­kin­li­ği­ni, hiç şüp­he­siz, üst­le­ne­ce­ği ka­mu hiz­met­le­ri­nin sı­nı­rı, ka­rar alıp yü­rü­te­bil­me gü­cü ve fonk­si­yon­la­rı­nı ic­ra için ye­ter­li kay­na­ğa sa­hip ol­ma­dı­ğı için, ön­ce­lik­le bu so­ru­nun çö­zül­me­si ge­rek­mek­te­dir. Ak­si tak­tir­de, böy­le bir ör­güt­süz top­lum­da, bu ku­rum­lar va­sı­ta­sıy­la ör­güt­le­nen in­san­la­rın he­ge­mon­ya­sı or­ta­ya çık­mak­ta­dır, bu­gün ol­du­ğu gi­bi.

Bu ko­nu­da ül­ke­miz­de gö­rü­len bir baş­ka ay­maz­lık da ye­rel yö­ne­tim-mer­kezî yö­ne­tim ku­tup­laş­ma­sın­dan zi­ya­de, mer­kezî yö­ne­tim-par­ti-ye­rel yö­ne­tim üç­lü­sü­dür de­ğer­li ar­ka­daş­lar, çün­kü, be­le­di­ye­ler­de­ki bü­tün yol­suz­luk­lar da bu üç­lü va­sı­ta­sıy­la ola­bil­mek­te­dir.

Mer­kezî yö­ne­tim ve ye­rel yö­ne­tim, ül­ke­miz­de, par­ti ör­güt­lü­lü­ğü­nün kurt­lu­ğu ile sı­kı bağ­lar­la bü­tün­leş­miş­tir. Bu açı­dan ba­kıl­dı­ğın­da, si­ya­si par­ti­le­rin, mer­kezî yö­ne­ti­min yet­ki­le­ri­ni ye­rel yö­ne­tim­le­re dev­ret­mek­te­ki mak­sat­la­rı­nın, bu tri­olo­ji­yi sür­dür­mek için, bu üç­lü sis­te­mi sür­dür­mek için yap­tı­ğı­nı an­la­mak­ta­yız.

Ye­rel yö­ne­tim­le­rin et­kin­li­ği­ni be­lir­le­yen di­ğer un­sur­la­ra ge­lin­ce: İl­ke ola­rak, ye­rel top­lu­luk, onun har­can­ma­sı­nı da et­kin bir bi­çim­de de­net­le­ye­bi­le­cek­tir. Ül­ke­miz­de, bir ta­raf­tan ye­rel yö­ne­tim­le­re mer­kezî ida­re­den kay­nak pom­pa­la­nır­ken, di­ğer yan­dan, hiz­met ge­rek­le­riy­le uyum­lu kay­nak oluş­tur­ma fır­sa­tı ve­ril­me­mek­te­dir. So­nuç­ta, ye­rel yö­ne­tim­le­ri­mi­zin ka­mu kay­nak­la­rın­dan ya­rar­lan­ma ümit­le­ri de gi­de­rek azal­mak­ta ve be­le­di­ye­ler borç ba­ta­ğı­na sü­rük­len­mek­te­dir; ta­bii, bir ta­raf­tan da yol­suz­luk­lar ol­du­ğu için.

Bir di­ğer önem­li so­run da mer­kez­den da­ğı­tı­lan kay­nak­la­rın nes­nel da­ğı­tım kri­ter­le­rin­den yok­sun olu­şu­dur. Özel­lik­le be­le­di­ye­le­rin, İl­ler Ban­ka­sı pay­la­rı dı­şın­da fay­da­la­na­bi­le­cek­le­ri çe­şit­li ba­kan­lık­la­ra ait fon­lar da bu­lun­mak­ta­dır. Bu fon­lar, bü­yük öl­çüt­le, ik­ti­dar par­ti­si­ne ait be­le­di­ye­ler­ce kul­la­nıl­dı­ğın­dan, nes­nel ve et­kin bir kay­nak da­ğı­lı­mı ol­du­ğu göz­lem­len­me­mek­te­dir.

Ye­rel yö­ne­tim­le­ri­mi­zin bir di­ğer önem­li han­di­ka­bı, dün­ya­da­ki ge­liş­me­le­rin do­ğur­du­ğu bil­gi ve tec­rü­be bi­ri­ki­mi­ni, mo­dern yö­ne­tim tek­nik­le­ri­ni uy­gu­la­ma ka­bi­li­ye­tin­den yok­sun ol­ma­la­rı­dır. Be­le­di­ye­le­rin bü­yük­lü­ğü, kim­li­ği ve hal­kın ka­tı­lı­mı adıy­la Av­ru­pa Kon­se­yi Ye­rel ve Böl­ge­sel Yö­ne­tim­ler Yön­len­dir­me Ko­mi­te­si­nin ya­yım­la­dı­ğı ra­por, be­le­di­ye­ler için "as­ga­ri uy­gun bü­yük­lük" ko­nu­sun­da stan­dart­lar ge­tir­mek­te; çok kü­çük be­le­di­ye­le­rin kar­ma­şık hiz­met­ler için ge­rek­li pa­ra­sal, in­sa­ni ve tek­nik kay­nak­la­rı ken­di baş­la­rı­na ida­re ede­me­dik­le­ri­ni tes­pit et­miş­tir. As­ga­ri bü­yük­lük ko­nu­sun­da ma­hallî ida­re­ler­le il­gi­li ya­sa ta­sa­rı­sı ko­nu­sun­da ge­re­ken­le­ri, ma­ale­sef, bu­gü­ne ka­dar ya­pa­ma­dık.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, kü­re­sel­leş­mey­le bir­lik­te or­ta­ya çı­kan ye­ni an­la­yış­la­rın ye­rel di­na­mik­ler­le sen­tez ya­pı­la­rak, hem ye­rel yö­ne­tim kül­tü­rü­müz ge­liş­ti­ril­me­li hem de mev­cut ye­rel yö­ne­tim­le­rin ve di­ğer ka­mu hiz­met­le­ri­ni kap­sa­ya­cak bir ye­rel yö­ne­lim ya­pı­lan­ma­sı­na mut­la­ka gi­dil­me­li­dir.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu­ra­da ko­nuş­ma­ma son ve­rir­ken, az ön­ce bu­ra­da tat­sız ko­nuş­ma­lar ol­du, ha­ki­ka­ten, bu ko­nu­da­ki üzün­tü­le­ri­mi ve his­si­ya­tı­mı be­lirt­mek is­ti­yo­rum.

Sa­yın Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu, ha­ki­ka­ten, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin çok ça­lış­kan mil­let­ve­kil­le­rin­den­dir ve ken­di­si, bil­di­ği­miz ka­da­rıy­la da, Ma­lat­ya'da bü­tün ke­sim­ler­ce se­vi­len bir ar­ka­da­şı­mız­dır. Fa­kat -ken­di­si de ya­kın ar­ka­da­şım­dır- mak­sa­dı­nı aşan bir ifa­de­de bu­lun­du­ğu ka­na­atin­de­yim ben de­ğer­li ar­ka­da­şı­mın. Bu ko­nu­lar, çok has­sas ko­nu­lar­dır. Çün­kü, bö­lü­cü­lük­ten bü­yük mil­le­ti­miz çok çek­miş­tir. Do­la­yı­sıy­la, bu ko­nu­la­rın di­le ge­ti­ril­me­sin­de çok has­sas dav­ran­mak mec­bu­ri­ye­tin­de­yiz ve şu­na da ben hak ve­ri­yo­rum ki, ha­ki­ka­ten, mün­fe­rit böy­le bir ha­di­se ol­muş ola­bi­lir. Ben, Sa­yın Mev­lüt As­la­noğ­lu'na ina­nı­yo­rum. Mün­fe­rit ola­rak ola­bi­lir, fa­kat, bu­nu ge­nel­le­mek, bü­yük mil­le­ti­miz adı­na, geç­miş­te de bü­yük acı­lar ya­şa­dı­ğı­mız için ha­ki­ka­ten çok yan­lış­tır. Do­la­yı­sıy­la, Sa­yın Mev­lüt As­la­noğ­lu'nun bu ko­nu­yu, mut­la­ka, bu­ra­da, bu kür­sü­de de­ğer­len­di­rip te­la­fi et­me­si ge­rek­mek­te­dir.

Ta­bii, Sa­yın Mev­lüt As­la­noğ­lu'na Sa­yın Eyüp Fat­sa da ce­vap ver­di ve bu­ra­da, Tür­ki­ye'nin 73 mil­yon bir mo­za­ik­ten oluş­tu­ğu­nu söy­le­di.

Ar­ka­daş­lar, ben şah­sen "mo­za­ik" la­fı­na kar­şı­yım. Biz, bu top­rak­lar üze­rin­de, el­bet­te ki, Kürt'üy­le, Laz'ıy­la, Türk'üy­le, Çer­kez'iy­le, Ale­vi'siy­le, Sün­ni'siy­le bin yıl­dır be­ra­ber ya­şı­yo­ruz de­ğer­li ar­ka­daş­lar. Tür­kü­le­ri­miz, ül­kü­le­ri­miz, has­let­le­ri­miz, hat­ta ve hat­ta bi­yo­lo­jik ola­rak gen­le­ri­miz bir­bi­ri­ne ka­rış­mış­tır. Biz "mo­za­ik" de­ği­liz, biz bir bü­tü­nüz de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım.

İN­Cİ ÖZ­DE­MİR (İs­tan­bul) - Ay­nen öy­le.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (De­vam­la) - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Baş­ka­nım.

Do­la­yı­sıy­la, ak­lı ba­şın­da bir in­sa­nın, mak­sa­dı­nı aşan ifa­de­ler dı­şın­da böy­le bir laf ede­me­ye­ce­ği­ni, et­me­ye­ce­ği­ni ben bi­li­yo­rum ve Sa­yın Mev­lüt As­la­noğ­lu'nun da mak­sa­dı­nı aş­tı­ğı­nı ke­sin­lik­le bi­li­yo­rum ve bü­yük mil­le­ti­miz de 75 mil­yon­luk nü­fu­su­muz da bir mo­za­ik de­ğil­dir, bir bü­tün­dür de­ğer­li ar­ka­daş­lar di­yor, he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Öz­do­ğan.

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (Ma­lat­ya) - Sa­yın Baş­ka­nım, Ha­tip, be­nim is­mi­mi ve­re­rek bir­kaç ke­re… İki ke­li­me et­mek is­ti­yo­rum mü­sa­ade eder­se­niz.

De­fa­lar­ca be­nim is­mi­mi ve­re­rek…

BAŞ­KAN - Efen­dim, şah­sı­nız adı­na söz ve­re­yim si­ze.

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (Ma­lat­ya) - Ha­yır efen­dim, Ha­ti­be ce­vap ve­re­ce­ğim.

BAŞ­KAN - Ha­ti­be ce­vap ve­re­cek­si­niz, ya­ni açık­la­ma ya­pa­cak­sı­nız?

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (Ma­lat­ya) - Evet efen­dim.

BAŞ­KAN - Bu­yu­run.

V. - AÇIK­LA­MA­LAR VE SA­TAŞ­MA­LA­RA İLİŞ­KİN KO­NUŞ­MA­LAR (De­vam)

4.- Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu'nun, Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Ah­met Mü­nir Er­kal'ın, ko­nuş­ma­sın­da, şah­sı­na sa­taş­ma­sı ne­de­niy­le ko­nuş­ma­sı

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (Ma­lat­ya) - Tu­ta­nak­la­rı da ge­ti­rin, ay­nen, ifa­de­mi bir da­ha söy­lü­yo­rum: "Bu ül­ke bi­zim­dir, bu ül­ke­de özel ida­re­ler her­ke­se eşit hiz­met et­me­li­dir, özel ida­re büt­çe­sin­den her­ke­se eşit hiz­met git­me­li; an­cak, si­zin bil­gi­niz var ve­ya yok, ama ye­rel­de­ki in­san­lar, ör­ne­ğin ba­zı il­çe­ler­de il ge­nel mec­li­si üye­le­ri -ay­nı, tu­ta­nak­la­rı da ge­tir­tin- ay­rı­ca­lık ya­pı­yor." de­dim.

De­fa­lar­ca, o kö­ye grey­der git­me­si­ne rağ­men, il ge­nel mec­li­si baş­ka­nı­na yal­var­dım, "Bak, bu­ra­da so­run çı­ka­cak; et­me­yin, tut­ma­yın, si­ze yal­va­rı­yo­rum -ay­nen bu ifa­de­ler­le- çek­me­yin, bu kö­yün onu­ru var." Fa­kat, o il ge­nel mec­lis üye­le­ri ve o ki­şi­ler "bu grey­der bu­ra­dan gi­de­cek" de­di ve her­ke­se söy­le­me­mi­ze rağ­men ve ben bu­nu si­zin bil­gi­ni­ze "ama, böy­le de ay­rı­ca­lık­lar ya­pıl­ma­sın" di­ye ifa­de et­tim. Onun için, ben bir kez da­ha söy­lü­yo­rum: "Bu ül­ke bi­zim, bu ül­ke­de kim­se kim­se­yi ayı­ra­maz. Kim olur­sa ol­sun, han­gi dil­den, han­gi ırk­tan, han­gi şey­de... Onun için, be­nim söy­le­di­ğim buy­du. Ya­ni, hem ay­rım ya­pa­cak­sı­nız… Be­ni pro­tes­to et­mek ye­ri­ne, o köy­den grey­de­ri alan yet­ki­li­le­ri pro­tes­to et­se­niz da­ha mut­lu ola­ca­ğım.

He­pi­ni­ze te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın As­la­noğ­lu.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, bu, ta­bii ki, bi­raz ön­ce kür­sü­den ko­nu­şan Sa­yın As­la­noğ­lu'nun şah­sı­na ait de­ğil. He­pi­miz in­sa­nız, ba­zen unu­ta­bi­li­yo­ruz. Yal­nız, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­sin­de, ba­zı de­ğiş­mez ku­ral­lar var. Da­ha ön­ce­ki Baş­kan­lık dö­ne­mim­de de za­man za­man ba­zı ar­ka­daş­la­rı­mız böy­le bir unut­kan­lık içe­ri­sin­de ola­bi­li­yor­lar. İç Tü­zük'ün -açıp ba­kar­sa­nız- 60'ın­cı mad­de­sin­de, kür­sü­ye ge­lin­di­ği za­man, ilk cüm­le­nin, hi­ta­bın, Baş­kan­lı­ğa ve mil­let­ve­kil­le­ri­ne ol­ma­sı ge­re­ki­yor "Sa­yın Baş­kan ve sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri" di­ye. Bu­na, ar­ka­daş­la­rı­mız -dö­ne­min so­nu­na gel­dik ama- bu ko­nu­da has­sa­si­yet gös­te­rir­ler­se, bu, yü­ce ma­ka­ma olan bir say­gı­dır. Bu hu­su­su da arz et­miş olu­yo­rum.

Te­şek­kür ede­rim.

MEH­MET ER­GÜN DAĞ­CI­OĞ­LU (To­kat) - İkin­ci kez çı­kıp ko­nu­şun­ca…

BAŞ­KAN - Şah­sı­nız­la il­gi­li de­ğil efen­dim.

IV. - KA­NUN TA­SA­RI VE TEK­LİF­LE­Rİ İLE KO­MİS­YON­LAR­DAN

GE­LEN Dİ­ĞER İŞ­LER (De­vam)

4.- Af­yon­ka­ra­hi­sar Mil­let­ve­ki­li Ha­lil Ay­do­ğan'ın; Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu, İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu ve Be­le­di­ye Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ve İçiş­le­ri Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/968) (S.Sa­yı­sı: 1416) (De­vam)

BAŞ­KAN - Şim­di, 4'ün­cü mad­de­yi…

Sa­yın İr­fan Ya­zı­cı­oğ­lu söz is­ti­yor mu? Yok.

Sa­yın İn­ci Öz­de­mir?

İN­Cİ ÖZ­DE­MİR (İs­tan­bul) - Ha­yır.

BAŞ­KAN - Sa­yın Koç?

HA­LUK KOÇ (Sam­sun) - Ko­nuş­ma­ya­ca­ğım.

Ka­rar ye­ter sa­yı­sı is­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN - Hay hay efen­dim.

Sa­yın Gök­su?

Sa­yın Nur­do­ğan To­pa­loğ­lu? Yok.

Evet, şim­di Sa­yın Koç, ko­nuş­ma hak­kı­nı "ka­rar ye­ter sa­yı­sı" ola­rak ifa­de et­ti, Grup Baş­kan Ve­ki­li ola­rak da hak­kı­dır. Şim­di, 4'ün­cü mad­de­yi oy­lar­ken, ka­rar ye­ter sa­yı­sı da ara­ya­ca­ğım.

4'ün­cü mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler…

BAŞ­KAN - Kâtip üye­ler ara­sın­da ih­ti­laf ol­du­ğun­dan elek­tro­nik ci­haz­la oy­la­ma ya­pa­ca­ğım ve üç da­ki­ka sü­re ve­re­ce­ğim.

Oy­la­ma­yı baş­la­tı­yo­rum ve 4'ün­cü mad­de­yi oy­lu­yo­ruz.

(Elek­tro­nik ci­haz­la oy­la­ma ya­pıl­dı)

BAŞ­KAN - Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, mad­de ka­bul edil­miş­tir, ka­rar ye­ter sa­yı­sı var­dır.

5'in­ci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 5- Bu Ka­nun hü­küm­le­ri­ni Ba­kan­lar Ku­ru­lu yü­rü­tür.

BAŞ­KAN - Mad­de üze­rin­de şah­sı adı­na Af­yon­ka­ra­hi­sar Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ha­lil Ay­do­ğan. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

HA­LİL AY­DO­ĞAN (Af­yon­ka­ra­hi­sar) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu, İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu ve Be­le­di­ye Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir 1416 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Tek­li­fi'mi­zin 5'in­ci mad­de­siy­le il­gi­li ola­rak şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Yü­ce Mec­li­si ve hal­kı­mı­zı say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na bu ka­nun tek­li­fi­nin tü­mü üze­rin­de ko­nu­şan, be­nim de çok sev­di­ğim Ko­ca­eli Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Sa­lih Gün'ün ben­den son­ra yap­tı­ğı ko­nuş­ma­yı hay­ret­ler içe­ri­sin­de din­le­dim. Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Sa­lih Gün, be­nim ko­nuş­ma­mı ya iyi din­le­me­miş ya da iyi an­la­ma­mış.

Ba­kı­nız, Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Sa­lih Gün, Mec­lis tu­ta­nak­la­rın­dan al­dı­ğım, -dün­kü- o grup ko­nuş­ma­sın­da ne di­yor: "... ben­den ön­ce ko­nu­şan Ha­lil Bey, be­nim ka­pı kom­şum, bu­ra­da, Par­la­men­to­da Af­yon Mil­let­ve­ki­li, çok sev­di­ğim bir ar­ka­da­şım, ama, şa­şır­dım ko­nu­şur­ken. Bir ke­re, ifa­de­le­rin­de şu var: 'Bu Bü­yük­şe­hir Ya­sa­sı'nı biz AKP Hükûme­ti ola­rak çı­kart­tık.' Ha­yır, siz çı­kart­ma­dı­nız." di­yor Sa­lih Gün Bey. Ay­rı­ca di­yor ki: "Siz İz­mir Mil­let­ve­ki­li mi­si­niz, An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li mi­si­niz?" di­ye ba­na so­ru­yor.

Oy­sa, gru­bu­muz adı­na yap­tı­ğım ko­nuş­mam­da, bu ko­nuy­la il­gi­li ola­rak, ba­kı­nız ben ne de­mi­şim, Mec­lis tu­ta­nak­la­rın­dan ay­nen oku­yo­rum: "...ge­rek ön­ce­ki hükûmet­ler dö­ne­min­de ge­rek­se ka­mu yö­ne­ti­mi eği­ti­mi ve­ren fa­kül­te kür­sü­le­rin­de, ek­sik­li­ğin­den ya­kı­nı­lan ve ye­ni­len­me­si is­te­ni­len baş­ta Be­le­di­ye Ka­nu­nu ol­mak üze­re, Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Ka­nu­nu, İl Özel İda­re­si Ka­nu­nu, gü­nü­müz ye­rel yö­ne­tim kon­sep­ti­ni al­gı­la­yan AK Par­ti İk­ti­da­rı dö­ne­min­de ye­ni­len­miş ve İk­ti­da­rı­mız, ül­ke­miz­de­ki de­mok­ra­si kül­tü­rü­nün gel­di­ği nok­ta­yı bir kez da­ha gös­te­re­rek ta­rihî bir re­for­ma im­za at­mış­tır."

Ay­rı­ca, be­lirt­mek is­te­rim ki, biz­ler, Tür­ki­ye'de­ki bel­li il­le­rin de­ğil, ama bü­tün Tür­ki­ye'nin mil­let­ve­kil­le­ri­yiz, ya­ni Tür­ki­ye mil­let­ve­ki­li­yiz.

Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si İk­ti­da­rı mer­kezî yö­ne­ti­min yet­ki­le­ri­ni ve bel­li kay­nak­la­rı­nı ye­rel yö­ne­tim­le­re dev­re­din­ce, sa­de­ce KÖY­DES pro­je­siy­le, 2006 yı­lı so­nu­na ka­dar Tür­ki­ye'de ne­ler ya­pıl­mış­tır? Şim­di de bu ko­nu­da ra­kam­lar­la siz­le­re bil­gi ak­tar­mak is­ti­yo­rum:

2005 yı­lın­da 6.013 ki­lo­met­re sta­bi­li­ze yol ya­pıl­mış, 2006 yı­lın­da 22.342 ki­lo­met­re. 2005 yı­lın­da 1.282 ki­lo­met­re as­falt yol ya­pıl­mış, 2006 yı­lın­da 22.583 ki­lo­met­re as­falt yol ya­pıl­mış. 2005 yı­lın­da 42 ki­lo­met­re be­ton yol ya­pıl­mış, 2006 yı­lın­da 377 ki­lo­met­re be­ton yol ya­pıl­mış. 2005 yı­lın­da 42 adet köp­rü ya­pıl­mış, 2006 yı­lın­da 322 adet köp­rü ya­pıl­mış. 2005 yı­lın­da 1.451 adet men­fez ya­pıl­mış, 2006 yı­lın­da 5.081 adet men­fez ya­pıl­mış. 2005 yı­lın­da 77 ki­lo­met­re ham yol ya­pıl­mış, 2006 yı­lın­da 694 ki­lo­met­re ham yol ya­pıl­mış.

İç­me su­yu te­si­si ya­pıl­mış su­suz köy ade­di: 2005 yı­lın­da 786 adet, 2006 yı­lın­da 1.449 adet. İç­me su­yu te­si­si ye­ni­le­me, ge­liş­tir­me: 2005 yı­lın­da 2.332 adet, 2006 yı­lın­da 7.134 adet. İç­me su­yu hiz­me­ti gö­tü­rü­len köy sa­yı­sı: 2005 yı­lın­da 3.128 adet, 2006 yı­lın­da 8.578 adet. İç­me su­yu hiz­me­ti gö­tü­rü­len ki­şi sa­yı­sı: 2005 yı­lın­da 806.436 adet, 2006 yı­lın­da 2 mil­yon 168 bin 883 adet.

Şim­di de mu­ha­le­fet par­ti tem­sil­ci­le­rin­ce yö­nel­ti­len eleş­ti­ri­le­re ce­vap ver­mek is­ti­yo­rum.

Ay­nı Ana­ya­sa ve se­çim ka­nun­la­rı­na gö­re, 2002 se­çim­le­rin­de AK Par­ti yüz­de 35 oy­la 365 mil­let­ve­ki­li alır­ken, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si yüz­de 18 oy­la 170'in üze­rin­de mil­let­ve­ki­li sa­yı­sı­na sa­hip ol­muş­tur.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN - Efen­dim, ko­nuş­ma­nı­zı ta­mam­la­yın lüt­fen.

HA­LİL AY­DO­ĞAN (De­vam­la) - Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si­nin 365 mil­let­ve­ki­li sa­yı­sı­nı eleş­ti­re­cek­si­niz, ama yüz­de 18 oy­la al­dı­ğı­nız 170 mil­let­ve­ki­li­ni hiç ka­le al­ma­ya­cak­sı­nız! Bu­nun tu­tar­lı bir ya­nı yok­tur.

Ulus­la­ra­ra­sı Şef­faf­lık Ör­gü­tü­nün yol­suz­luk en­dek­si­ne gö­re, Tür­ki­ye, bir za­man­lar 77'nci sı­ra­da iken, AK Par­ti ik­ti­da­rı dö­ne­min­de, 2005 yı­lı iti­ba­rıy­la 65'in­ci sı­ra­ya, 2006 yı­lı iti­ba­rıy­la da 60'ın­cı sı­ra­ya düş­müş­tür.

Ka­nun tek­li­fi­mi­zi, bir ta­raf­tan de­mok­ra­tik di­ye met­he­de­cek­si­niz, di­ğer ta­raf­tan bu ka­nun tek­li­fi ne­de­niy­le AK Par­ti­yi eleş­ti­re­cek­si­niz. Bu eleş­ti­ri­yi ya­pan­la­rın çe­liş­ki içe­ri­sin­de ol­du­ğu­nu söy­le­mek is­ti­yo­rum.

So­nuç ola­rak, söz­le­ri­me son ve­rir­ken, iş­bu ka­nun tek­li­fi­mi­zin tak­dir­le­ri­niz­le ya­sa­laş­ma­sı hâlin­de, be­le­di­ye­le­ri­mi­ze, il özel ida­re­le­ri­ne ve hal­kı­mı­za, ay­nı za­man­da bü­yük şe­hir be­le­di­ye­le­ri­ne ha­yır­lı ol­ma­sı­nı di­ler­ken, yü­ce Mec­li­si ve hal­kı­mı­zı tek­rar say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Ay­do­ğan.

Mad­de üze­rin­de­ki…

SA­LİH GÜN (Ko­ca­eli) - Baş­ka­nım, Baş­ka­nım, adım­dan bah­se­de­rek suç­la­ma yap­tı, 69'un­cu mad­de­ye gö­re söz is­ti­yo­rum.

HA­LİL AY­DO­ĞAN (Af­yon­ka­ra­hi­sar) - Suç­la­ma yap­ma­dım…

BAŞ­KAN - Ne­dir efen­dim?

SA­LİH GÜN (Ko­ca­eli) - İs­mim­den bah­se­de­rek suç­la­ma yap­tı.

BAŞ­KAN - Efen­dim…

SA­LİH GÜN (Ko­ca­eli) - İs­mim­den bah­se­de­rek suç­la­ma yap­tı. 69'un­cu mad­de­ye gö­re…

BAŞ­KAN - Na­sıl bir suç­la­ma yap­tı?

SA­LİH GÜN (Ko­ca­eli) - Şim­di, çar­pı­ta­rak, be­le­di­ye­ci­lik­le il­gi­li ko­nuş­tu­ğum ko­nu­yu baş­ka tür­lü ak­tar­dı. Sö­zü­mü çar­pıt­tı, Sa­yın Baş­kan. üç da­ki­ka içe­ri­sin­de ce­vap ve­re­yim.

BAŞ­KAN - An­la­ya­ma­dım ben o de­di­ği­ni­zi.

SA­LİH GÜN (Ko­ca­eli) - Sa­yın Baş­kan, bun­dan bir­kaç otu­rum ön­ce be­le­di­ye­ler hak­kın­da­ki yap­tı­ğım ko­nuş­ma­yı çar­pı­ta­rak…

BAŞ­KAN - Sa­yın Gün, ba­zen bir­bi­ri­mi­zi an­la­ya­mı­yo­ruz.

SA­LİH GÜN (Ko­ca­eli) - Ama, efen­dim, 69'un­cu mad­de­ye gö­re ce­vap ver­mek is­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN - Şim­di, efen­dim, baş­ka bir şey­de ce­vap ve­rir­si­niz. Ya­ni, suç­la­ma yap­ma­dı.

SA­LİH GÜN (Ko­ca­eli) - Yap­tı.

BAŞ­KAN - Si­zin de­di­ği­ni­zin ak­si bir fik­ri or­ta­ya koy­du…

SA­LİH GÜN (Ko­ca­eli) - "Ona ce­vap ve­ri­yo­rum" de­di.

BAŞ­KAN - Baş­ka bir fi­kir or­ta­ya koy­du, ra­kam­lar koy­du. Doğ­ru ol­ma­ya­bi­lir, o ay­rı bir ko­nu.

FE­Rİ­DUN FİK­RET BA­LOĞ­LU (An­tal­ya) - Olur mu Baş­kan ya!

BAŞ­KAN - Şim­di, mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Ka­bul edil­miş­tir.

Ge­ne­li­ni oy­la­ma­dan ön­ce, İç Tü­zük'ün 86'ncı mad­de­si­ne gö­re, oyu­nun ren­gi­ni be­lirt­mek is­te­yen Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Mü­nir Er­kal, leh­te ol­mak üze­re. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Bu­yu­run.

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (Ma­lat­ya) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; bi­raz ön­ce bu­ra­da ko­nu­şan Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li ar­ka­da­şı­mı­zın yap­tı­ğı ta­lih­siz ko­nuş­ma­nın ar­ka pla­nı­na da bir bak­mak is­te­dik ve bi­raz ön­ce…

BAŞ­KAN - Sa­yın Er­kal, bak, 86'ya gö­re açık­la­ma ya­pın. Bu­ra­da, şa­hıs­la­rın üze­rin­de hiç dur­ma­dan, var­sa bil­gi­le­ri­ni­zi ak­ta­rın. Ri­ca edi­yo­rum…

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (De­vam­la) - Ta­mam, Sa­yın Baş­kan.

Bi­raz ön­ce bu­ra­da tar­tış­ma ko­nu­su olan olay, biz­zat il­gi­li Kay­ma­kam ta­ra­fın­dan gö­rü­şül­müş­tür ve ya­pı­lan gö­rüş­me­de bi­ze ve­ri­len bil­gi şu­dur: İl­gi­li köy­den alı­nan grey­der… Do­ğan­şe­hir'de sel ve yağ­mur su­la­rı ne­de­niy­le bir afet ol­muş­tur ve bu afet­ten do­la­yı da bu­ra­da­ki ekip­man, bu afe­ti ön­le­mek ama­cıy­la, aci­li­yet­le il­gi­li bir ko­nu ola­rak -bu­nun ka­nun­da da ye­ri var- bu­ra­dan çe­ki­le­rek il­gi­li ye­re gön­de­ril­miş­tir. Ora­da­ki hiz­met ta­mam­lan­dık­tan son­ra, bi­la­ha­re, il­gi­li ye­re gön­de­ri­le­cek­tir.

Hâl böy­le ol­du­ğu hâlde, ger­çek­ten, si­ya­si rant uğ­ru­na, ko­kuş­muş po­pü­lizm uğ­ru­na, bu ay­rım­cı­lı­ğı kö­rük­le­me­nin, ger­çek­ten, mil­let­ve­ki­li me­su­li­ye­tiy­le bağ­daş­ma­dı­ğı­nı ifa­de et­mek is­ti­yo­rum.

Ay­rı­ca, bir önem­li nok­ta­yı da­ha vur­gu­la­mak is­ti­yo­rum: Ma­lat­ya bir hu­zur ken­ti­dir; Ma­lat­ya'da kar­deş­lik var­dır, da­ya­nış­ma var­dır, bir­lik ve be­ra­ber­lik var­dır. Tek­rar, Ma­lat­ya'da, bu olay­la­rı gün­de­me ge­ti­re­rek bu hu­zur or­ta­mı­nı boz­mak, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si ça­tı­sı al­tın­da bu me­su­li­yet­le as­la bağ­daş­ma­ya­cak, fev­ka­la­de teh­li­ke­li bir yak­la­şım­dır ve sos­yal ya­pı­mı­za ma­yın koy­mak­tır.

Bu yüz­den, bir da­ha, Ma­lat­ya adı­na ya­pı­lan bu ta­lih­siz­li­ği ifa­de et­mek is­ti­yo­rum. İl­gi­li ki­şi­nin Ma­lat­ya ka­mu­oyun­dan özür di­le­me­si­ni bek­li­yo­rum.

Yü­ce mec­li­si say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum...

BAŞ­KAN - Oyu­nu­zun ren­gi­ni de söy­ler­se­niz.

FE­Rİ­DUN FİK­RET BA­LOĞ­LU (An­tal­ya) - Na­sıl oy ve­re­ce­ği­ni­zi du­ya­ma­dık. Na­sıl oy ve­re­cek­si­niz? Onun için çık­tı­nız ora­ya.

AH­MET MÜ­NİR ER­KAL (De­vam­la) - …ve leh­te ola­rak, bu ka­nu­nu­mu­zun, ül­ke­mi­ze, be­le­di­ye­le­ri­mi­ze ha­yır­lar ge­ti­re­ce­ği­ni ifa­de edi­yo­rum, oyu­mu leh­te kul­la­na­ca­ğı­mı ifa­de et­mek is­ti­yo­rum.

Say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­rim.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, tek­li­fin tü­mü­nü oy­la­rı­nı­z+a su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Tek­lif ka­bul edil­miş ve ka­nun­laş­mış­tır, ha­yır­lı ol­ma­sı­nı di­li­yo­rum.

Bir­le­şi­me beş da­ki­ka ara ve­ri­yo­rum.

Ka­pan­ma Sa­ati: 16.10

BE­ŞİN­Cİ OTU­RUM

Açıl­ma Sa­ati:16.27

BAŞ­KAN: Baş­kan Ve­ki­li İs­ma­il ALP­TE­KİN

KÂTİP ÜYE­LER: Türkân Mİ­ÇO­OĞUL­LA­RI (İz­mir), Ah­met Gök­han SA­RI­ÇAM (Kırk­la­re­li)

BAŞ­KAN - Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin 117'nci Bir­le­şi­mi­nin Be­şin­ci Otu­ru­mu­nu açı­yo­rum.

IV. - KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ İLE KOMİSYONLARDAN

GELEN DİĞER İŞLER (Devam)

5.- 10.5.2007 Ta­rih­li ve 5660 Sa­yı­lı Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Ana­ya­sa­sı­nın Ba­zı Mad­de­le­rin­de De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun ve Cum­hur­baş­ka­nın­ca Bir Da­ha Gö­rü­şül­mek Üze­re Ge­ri Gön­der­me Tez­ke­re­si ile Ana­ya­sa Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/1368) (S.Sa­yı­sı: 1433)

BAŞ­KAN - 5'in­ci sı­ra­da yer alan, 10.5.2007 Ta­rih­li ve 5660 Sa­yı­lı Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Ana­ya­sa­sı­nın Ba­zı Mad­de­le­rin­de De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun ve Ana­ya­sa­nın 89 un­cu ve 104 ün­cü Mad­de­le­ri Ge­re­ğin­ce Cum­hur­baş­ka­nın­ca Bir Da­ha Gö­rü­şül­mek Üze­re Ge­ri Gön­der­me Tez­ke­re­si ile Ana­ya­sa Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru'nun ikin­ci tur gö­rüş­me­le­ri­ne kırk se­kiz sa­at geç­me­di­ğin­den baş­la­ya­mı­yo­ruz.

6'ncı sı­ra­da yer alan, Kay­se­ri Mil­let­ve­ki­li Ta­ner Yıl­dız'ın; Ba­zı Ka­nun­lar­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun Tek­li­fi ile Sağ­lık, Ai­le, Ça­lış­ma ve Sos­yal İş­ler Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru'nun gö­rüş­me­le­ri­ne baş­la­ya­ca­ğız.

6.- Kay­se­ri Mil­let­ve­ki­li Ta­ner Yıl­dız'ın; Ba­zı Ka­nun­lar­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun Tek­li­fi ile Sağ­lık, Ai­le, Ça­lış­ma ve Sos­yal İş­ler Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/1016) (S. Sa­yı­sı: 1412)

Ko­mis­yon? Yok.

Er­te­len­miş­tir.

7'nci sı­ra­da yer alan İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Tay­yar Al­tı­ku­laç ve An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li Mus­ta­fa Sa­id Ya­zı­cı­oğ­lu'nun; Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı Ku­ru­luş ve Gö­rev­le­ri Hak­kın­da Ka­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ile Millî Eği­tim, Kül­tür, Genç­lik ve Spor Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru'nun gö­rüş­me­le­ri­ne baş­lı­yo­ruz.

7.- İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Tay­yar Al­tı­ku­laç ve An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li Mus­ta­fa Sa­id Ya­zı­cı­oğ­lu'nun; Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı Ku­ru­luş ve Gö­rev­le­ri Hak­kın­da Ka­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ile Millî Eği­tim, Kül­tür, Genç­lik ve Spor Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/1036) (S. Sa­yı­sı: 1434) (x)

BAŞ­KAN - Ko­mis­yon? Ye­rin­de.

Hükûmet? Ye­rin­de.

Ko­mis­yon ra­po­ru 1434 sı­ra sa­yı­sıy­la bas­tı­rı­lıp da­ğı­tıl­mış­tır.

Tek­li­fin tü­mü üze­rin­de AK Par­ti Gru­bu adı­na An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Mus­ta­fa Sa­id Ya­zı­cı­oğ­lu.

Bu­yu­run efen­dim. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

AK PAR­Tİ GRU­BU ADI­NA MUS­TA­FA SA­İD YA­ZI­CI­OĞ­LU (An­ka­ra) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 1434 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Tek­li­fi üze­rin­de Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si Gru­bu adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Söz­le­ri­min ba­şın­da gru­bum ve şah­sım adı­na yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın ül­ke­miz­de önem­li hiz­met­ler ver­di­ği­ni he­pi­miz, ya­ki­nen bi­li­yo­ruz. En üc­ra yer­le­şim bi­rim­le­ri­ne ka­dar gö­rev­li­le­ri olan ve top­lu­mu din gi­bi na­zik ve has­sas bir ko­nu­da ay­dın­lat­ma gö­re­viy­le yü­küm­lü Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı, bu gö­rev­le­ri­ni, za­man za­man çe­şit­li zor­luk­lar al­tın­da da ol­sa la­yı­kıy­la ye­ri­ne ge­tir­me­ye ça­lı­şan önem­li bir ana­ya­sal ku­ru­lu­şu­muz­dur.

(x) 1434 S. Sayılı Basmayazı tutanağa eklidir.

Gö­re­vin öne­mi­ni vur­gu­la­mak ba­kı­mın­dan kü­çük bir mi­sal­le söz­le­ri­me de­vam et­mek is­ti­yo­rum. Her haf­ta cu­ma gü­nü, aşa­ğı yu­ka­rı 20 mil­yon ci­va­rın­da ye­tiş­kin in­san ca­mi­le­re gi­der cu­ma na­ma­zı kıl­mak üze­re. Ora­da, bir-bir bu­çuk sa­at ci­va­rın­da, yay­gın bir eği­tim söz ko­nu­su­dur, ha­ti­bin top­lu­ma hi­ta­bı, hut­be­si ve­sa­ire. Do­la­yı­sıy­la, bu ka­dar ki­şi­ye, bu ka­dar önem­li ve bü­yük bir kit­le­ye hi­tap eden bir ku­ru­mun öne­mi el­bet­te yad­sı­na­maz.

Bu hiz­me­tin çok da­ha ve­rim­li ve ka­li­te­li bir şe­kil­de ya­pı­la­bil­me­si için, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı, aşa­ğı yu­ka­rı on yı­lı aş­kın bir sü­re­dir, çok yo­ğun bir eği­tim ça­lış­ma­sı­nı da di­ğer ça­lış­ma­la­rı­nın ya­nın­da sür­dü­re­gel­mek­te­dir. Bu, imam-ha­tip li­se­si se­vi­ye­sin­de eği­tim al­mış gö­rev­li­le­ri­ni, ka­de­me­li ola­rak ön­ce iki yıl­lık, on­dan son­ra da li­sans ta­mam­la­ma şek­lin­de dört yıl­lık bir eği­tim­den ge­çir­me­yi ön­gö­ren çok cid­di bir pro­je­dir. Bu pro­je, üni­ver­si­tey­le iş bir­li­ği hâlin­de yü­rü­tül­mek­te­dir ve bu­gün gel­di­ği­miz nok­ta, aşa­ğı yu­ka­rı, on-on beş yıl ön­ce­si­nin yüz­de 3-4 ci­va­rın­da sey­re­den dinî yük­se­köğ­re­nim gör­müş ele­man sa­yı­sı­nı, ya­vaş ya­vaş, yüz­de 35-40'la­ra yak­laş­tı­ran bir sü­reç­tir. Net bir ra­kam ver­me imkânı çok faz­la yok, çün­kü, her yıl, me­zun sa­yı­sı iti­ba­rıy­la bu oran­la­ra yüz­de 1-2 ra­kam ila­ve et­mek ge­rek­mek­te­dir.

Do­la­yı­sıy­la, da­ha ka­li­te­li, top­lu­mun ge­liş­me hı­zı­na pa­ra­lel ola­rak da­ha ka­li­te­li ve da­ha et­kin bir din hiz­me­ti sun­ma ko­nu­sun­da, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı, men­sup­la­rı­nı eğit­me ve top­lu­mu da­ha iyi ay­dın­lat­ma gö­re­vi­ni ye­ri­ne ge­ti­re­bil­mek için bü­yük ça­ba­lar sarf et­mek­te­dir.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, bu nok­ta­da, ko­nu­nun, Av­ru­pa Bir­li­ğiy­le mü­za­ke­re­le­re baş­la­mış bir ül­ke olan Tür­ki­ye açı­sın­dan ifa­de et­ti­ği öne­me de bir iki cüm­ley­le te­mas et­mek is­ti­yo­rum.

Bi­lin­di­ği gi­bi, Tür­ki­ye Av­ru­pa Bir­li­ği ül­ke­le­riy­le mü­za­ke­re sü­re­ci­ne baş­la­mış­tır. Av­ru­pa Bir­li­ği sü­re­ci bir re­ka­bet or­ta­mı­dır, de­ği­şik alan­lar­da ül­ke­le­rin kal­kın­mış­lık dü­ze­yi­nin ho­mo­jen bir hâle ge­ti­ril­me­si ara­yı­şı­dır. Re­ka­bet de­yin­ce, ge­nel­lik­le, eko­no­mik ko­nu­lar­da, ik­ti­sa­di ko­nu­lar­da ve di­ğer ko­nu­lar­da re­ka­bet an­la­şı­lır. Hâlbu­ki, dinî ve kül­tü­rel alan­da da Tür­ki­ye çok yo­ğun bir re­ka­bet or­ta­mı içe­ri­sin­de ken­di­si­ni bu­la­cak­tır.

Kül­tü­rel ve dinî de­ğer­le­ri­miz bi­zim için çok önem­li­dir. Do­la­yı­sıy­la, şim­di­den ba­zı sı­kın­tı­la­rın ve­ya­hut da ba­zı te­red­düt­le­rin ya­şan­mak­ta ol­du­ğu­nu za­man za­man mü­şa­he­de edi­yo­ruz. An­cak, bu­nun yo­lu, bi­raz ön­ce ifa­de et­ti­ğim, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın yo­ğun bir şe­kil­de ta­kip et­ti­ği, per­so­ne­li­ni da­ha iyi eği­tip, top­lu­mu da­ha iyi yön­len­dir­me­ye yö­ne­lik ça­ba­la­rı­dır. Bu­nun baş­ka bir yo­lu, yor­da­mı ve yön­te­mi de yok­tur.

Av­ru­pa Bir­li­ği hin­ter­lan­dın­da ya­şa­yan Müs­lü­man sa­yı­sı 20 mil­yon ci­va­rın­da­dır. Bu çok bü­yük bir ra­kam­dır. Bi­zim va­tan­daş­la­rı­mı­zı söz ko­nu­su eder­sek, aşa­ğı yu­ka­rı 3 mil­yon ci­va­rın­da va­tan­da­şı­mız ya­ban­cı ül­ke­ler­de ya­şa­mak­ta­dır. Do­la­yı­sıy­la, Av­ru­pa Bir­li­ğiy­le olan bi­zim iliş­ki­le­ri­miz za­ten iç içe geç­miş iliş­ki­ler­dir. Ora­da ya­şa­yan mil­yon­lar­ca va­tan­da­şı­mız var­dır, o ül­ke­nin kül­tü­rü içe­ri­sin­de, de­ği­şik zor­luk­lar al­tın­da ya­şam­la­rı­nı sür­dür­mek­te­dir­ler.

Ha­tır­la­na­ca­ğı gi­bi, son Pa­pa zi­ya­re­tiy­le bir­lik­te, Di­ya­net, da­ha öne çı­kan bir ku­rum gö­rün­tü­sü­nü ver­miş­tir, so­rum­lu­lu­ğu da o öl­çü­de art­mış­tır. Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğın­dan olan bek­len­ti­ler o se­vi­ye­de da­ha da faz­la­laş­mış­tır.

Tür­ki­ye'nin gü­cü ulus­la­ra­ra­sı öl­çek­te ne ka­dar ar­tar­sa Di­ya­ne­tin gü­cü de o ka­dar art­mak­ta ve bu ku­ru­mu­muz­la il­gi­li bek­len­ti­ler de o se­vi­ye­de ço­ğal­mak­ta­dır.

Bi­raz son­ra bah­se­de­ce­ğim gi­bi, Di­ya­ne­tin yurt dı­şı hiz­met­le­ri de o öl­çü­de ge­niş­le­miş­tir ki, bu­gün, Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri'nden, Avus­tral­ya'ya ka­dar uza­nan bir coğ­raf­ya içe­ri­sin­de Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı hiz­met ver­me­ye ça­lış­mak­ta­dır.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Baş­kan­lı­ğın, he­pi­mi­zin ya­kın­dan ta­kip et­ti­ği ve bil­di­ği bu hiz­met ala­nı dı­şın­da, bir de yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mı­za ve il­gi­li her­ke­se ver­di­ği hiz­met­ler söz ko­nu­su­dur. Bi­raz ön­ce ifa­de et­ti­ğim gi­bi, yurt dı­şın­da, pek çok ül­ke­de ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mız var­dır, aşa­ğı yu­ka­rı 3 mil­yo­na ya­kın, Av­ru­pa ül­ke­le­rin­de, Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri'nde ve Avus­tral­ya'ya ka­dar uza­nan bir coğ­raf­ya­da, in­san­la­rı­mız de­ği­şik ne­den­ler­le bu­lun­mak­ta, ça­lış­mak­ta ve­ya­hut da baş­ka bir fa­ali­yet için­de bu­lun­mak­ta­dır.

He­pi­ni­zin bil­di­ği gi­bi, özel­lik­le 60'lı yıl­lar­da Av­ru­pa'nın muh­te­lif ül­ke­le­ri­ne gi­den va­tan­daş­la­rı­mı­zın -za­man içe­ri­sin­de- sa­yı­sı ar­ta­rak de­vam et­miş­tir. Ön­ce­le­ri, bu va­tan­daş­la­rı­mız ken­di hâlle­ri­ne terk edil­miş­tir, bu an­lam­da terk edil­miş­tir. Ya­ni, bu ka­dar in­sa­nın git­ti­ği bu ül­ke­ler­de, bu in­san­la­rı­mı­zın dinî ih­ti­yaç­la­rı­nın da var ol­du­ğu çok son­ra­la­rı fark edil­miş­tir. Pe­ki, bu va­tan­daş­la­rı­mız bu sü­re içe­ri­sin­de ne yap­mış­lar­dır? Ken­di imkânla­rıy­la bu ih­ti­yaç­la­rı­nı gi­der­me­ye ça­lış­mış­lar­dır. İç­le­rin­de, ufak te­fek, kı­rık dö­kük dinî bil­gi­si olan­la­rı ön­le­ri­ne ge­çir­miş­ler, on­la­rın reh­ber­li­ğin­de bir kı­sım dinî ve­ci­be­le­ri­ni ye­ri­ne ge­tir­me­ye ça­lış­mış­lar­dır. Böy­le­ce, o in­san­la­rı­mız ara­sın­da grup­laş­ma­lar, fark­lı an­la­yış­lar ve al­gı­la­yış­lar za­man içe­ri­sin­de or­ta­ya çık­mış­tır. Za­man­la ih­ti­yaç bü­yü­yün­ce, ko­nu­nun öne­mi kav­ran­mış, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­na, her za­man ol­du­ğu gi­bi, gö­rev düş­müş, yurt dı­şı din hiz­met­le­ri de pek çok zor­luk­lar­la bir­lik­te baş­la­mış­tır. Bu­gün, yurt dı­şın­da ya­şa­yan mil­yon­lar­ca in­sa­nı­mı­za, din ko­nu­sun­da, imkânla­rı öl­çü­sün­de sağ­lık­lı bil­gi ve hiz­met sun­ma ko­nu­sun­da Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­mız bü­yük gay­ret­ler içe­ri­sin­de­dir. Ken­di­sin­den olan bek­len­ti­ler, imkânlar ve yo­ğun­luk art­tık­ça Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­na olan hiz­met ih­ti­ya­cı da o oran­da art­mak­ta­dır.

Tak­dir edi­le­cek­tir ki, yurt dı­şın­da ya­şa­ma­nın zor­luk­la­rı var­dır. Çün­kü fark­lı bir ül­ke­de, fark­lı bir kül­tü­rel or­tam içe­ri­sin­de ya­şı­yor in­san­la­rı­mız. Bu in­san­la­rı­mı­za hiz­met gö­tür­me­nin ar­tı zor­luk­la­rı da var­dır. Çün­kü, bu hiz­me­ti ve­ren in­san hem o ül­ke içe­ri­sin­de, o ül­ke­de ya­şa­ma­nın zor­luk­la­rı­nı ya­şı­yor, ila­ve ola­rak da ora­da bir ke­sim in­sa­na hiz­met ver­me­ye ça­lı­şı­yor. Ya­ni, çif­te zor­luk­lar­la baş et­me­ye uğ­ra­şı­yor. Bü­tün bun­lar kar­şı­sın­da çok ba­şa­rı­lı hiz­met­ler ve­ren -yurt dı­şın­da ve yurt için­de- bü­tün din gö­rev­li­le­ri­ni he­pi­niz adı­na kut­lu­yo­rum.

Yurt dı­şın­da­ki va­tan­daş­la­rı­mı­zın, özel­lik­le ora­da do­ğan, bü­yü­yen ye­ni ne­sil­le­rin dinî ve millî de­ğer­le­re bağ­lı­lık­la­rı, ön­ce on­la­rı öğ­ren­me­le­ri, on­dan son­ra on­la­ra bağ­lı ol­ma­la­rı ve on­la­rı mu­ha­fa­za et­me­le­ri bü­yük önem ta­şı­mak­ta­dır. Millî Eği­tim Ba­kan­lı­ğı­na bağ­lı öğ­ret­men­le­ri­miz ve özel­lik­le bi­ri­kim­li, do­na­nım­lı, iyi ye­tiş­miş din gö­rev­li­le­ri­mi­zin bu alan­da­ki gay­ret­le­ri her tür­lü tak­di­rin üze­rin­de­dir. Bu ça­ba­la­rın da­ha ve­rim­li ve et­kin bir hâle ge­ti­ril­me­si bü­yük önem ta­şı­mak­ta­dır. Böy­le­ce, ar­tık ora­da yer­le­şen, bir­kaç ne­sil­dir kök sa­lan in­san­la­rı­mı­zın millî ve ma­ne­vi de­ğer­le­ri­ne sa­hip çık­ma­la­rı imkân dâhi­li­ne gir­miş ola­cak­tır. Ye­ni ne­sil­le­rin o ül­ke­ler­de kay­bo­lup git­me­le­ri an­cak bu şe­kil­de et­kin ve ve­rim­li bir hiz­met al­ma­la­rıy­la sağ­la­na­bi­le­cek­tir.

İşin bir baş­ka bo­yu­tu, bi­raz ön­ce ifa­de et­me­ye ça­lış­tı­ğım gi­bi, Av­ru­pa Bir­li­ği ül­ke­le­riy­le, Av­ru­pa Bi­ri­li­ğiy­le mü­za­ke­re sü­re­ci­ne gir­miş Tür­ki­ye'nin, bu alan­da Av­ru­pa Bir­li­ği ül­ke­le­rin­de­ki va­tan­daş­la­rı­mı­za sun­du­ğu hiz­me­tin ya­nın­da, za­man za­man İs­lam di­niy­le il­gi­li bir kı­sım ta­lep­le­rin, iç­le­rin­de ya­şa­dık­la­rı top­lum ta­ra­fın­dan on­la­ra ile­ti­len ta­lep­le­rin kar­şı­lan­ma­sı da ay­rı bir du­rum, ay­rı bir özel­lik arz et­mek­te­dir. Ya­ni, o ül­ke­ler­de hiz­met gö­ren gö­rev­li­le­ri­miz, za­man za­man o ül­ke va­tan­daş­la­rı ta­ra­fın­dan de­ği­şik ko­nu­lar­da ay­dın­lan­ma ih­ti­ya­cı­nı da his­set­mek­te­dir­ler. Böy­le­ce, ora­da gö­rev yap­mak­ta olan ve ya­pa­cak olan gö­rev­li­le­ri­mi­zin ne ka­dar iyi ye­tiş­me­le­ri ge­re­ği bir de­fa da­ha or­ta­ya çı­kı­yor.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; bu ge­nel de­ğer­len­dir­me­den son­ra, hu­zu­ru­nu­za ge­ti­ri­len 1434 sa­yı­lı dört mad­de­lik ka­nun tek­li­fiy­le il­gi­li kı­sa­ca bil­gi sun­mak is­ti­yo­rum. Yurt dı­şın­da­ki va­tan­daş­la­rı­mı­zın dinî ih­ti­yaç­la­rı­nı kar­şı­la­ya­bil­mek ama­cıy­la, ön­ce­le­ri sa­de­ce ra­ma­zan ay­la­rın­da, da­ha son­ra ise uzun sü­re­li din gö­rev­li­le­ri is­tih­da­mı ve ni­ha­yet 1980'li yıl­lar­dan iti­ba­ren da­ha prog­ram­lı ve kap­sam­lı bir hiz­met sun­ma or­ta­mı or­ta­ya çık­mış­tır. Bu­gün, 34 ül­ke­de 1.296 din gö­rev­li­si, 34 mü­şa­vir ve ata­şey­le bu gö­rev­ler sür­dü­rül­me­ye ça­lı­şıl­mak­ta­dır.

Bu hiz­met­ler, Ba­kan­lık­lar Ara­sı Or­tak Kül­tür Ko­mis­yo­nu ta­ra­fın­dan yü­rü­tül­mek­te, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti bü­yü­kel­çi­lik­le­ri nez­din­de­ki din hiz­met­le­ri mü­şa­vir­lik­le­ri ta­ra­fın­dan ko­or­di­ne edil­mek­te­dir. De­ği­şik ta­rih­ler­de alı­nan Ba­kan­lar Ku­ru­lu ka­rar­la­rıy­la, ih­ti­ya­ca gö­re de­ği­şik kad­ro­lar oluş­tu­rul­muş­tur. Ya­kın ta­rih­ler­de hiz­met ala­nı­na Bal­kan ül­ke­le­ri ve Türk cum­hu­ri­yet­le­ri de dâhil edil­miş, böy­le­ce hiz­met ala­nı ola­ğa­nüs­tü bir bo­yu­ta ulaş­mış­tır. An­cak bü­tün bu ge­liş­me­le­re kar­şın or­ta­da hu­ku­ki bir boş­luk bu­lun­mak­ta, bu du­rum hiz­met­te ak­sa­ma­la­ra ve sı­kın­tı­la­ra yol aç­mak­ta­dır.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, 633 sa­yı­lı Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı Ku­ru­luş ve Gö­rev­le­ri Hak­kın­da Ka­nun­da de­ği­şik­lik­ler ya­pan 1982 sa­yı­lı Ka­nun, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si ta­ra­fın­dan 1979 yı­lın­da şe­kil yö­nün­den ip­tal edil­miş­tir. İp­tal edi­len hü­küm­ler ara­sın­da Baş­kan­lı­ğın yurt dı­şı teş­ki­lat kur­ma­sıy­la il­gi­li hü­küm­ler de yer al­mak­ta­dır. Ana­ya­sa Mah­ke­me­si­nin ip­tal ka­ra­rı­nın yü­rür­lü­ğe gir­di­ği 1981 yı­lın­dan iti­ba­ren bu­gü­ne ka­dar, ma­ale­sef, bu ko­nu­da ya­sal bir dü­zen­le­me ya­pı­la­ma­mış­tır. Do­la­yı­sıy­la, or­ta­ya çı­kan boş­luk, yurt dı­şın­da ve­ri­len din hiz­met­le­rin­de za­man za­man ak­sak­lık­la­ra yol aç­mak­ta­dır. Ba­kan­lar Ku­ru­lu ta­ra­fın­dan 2007 yı­lın­da çı­ka­rı­lan Yurt Dı­şın­da Sü­rek­li Gö­rev­len­di­ri­le­cek Per­so­nel Hak­kın­da Yö­net­me­lik'in, açı­lan bir da­va so­nu­cu yü­rüt­me­si­nin dur­du­rul­ma­sı hiz­met akı­şın­da ye­ni bir sı­kın­tı or­ta­ya çı­kar­mış­tır. Da­nış­ta­yın bu ka­ra­rın­da "Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın yurt dı­şı teş­ki­la­tı­nın hu­ku­ken var ol­ma­dı­ğı­nın sap­tan­dı­ğı­na…" vur­gu ya­pıl­mış­tır. De­mek ki, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın yurt dı­şı teş­ki­la­tı­nın hu­ku­ken var ol­ma­dı­ğı mah­ke­me ta­ra­fın­dan tes­pit edil­miş­tir. Bu se­bep­le, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın yurt dı­şı teş­ki­la­tıy­la il­gi­li ça­lış­ma­la­rı­nın yü­rü­tü­le­bil­me­si pek çok zor­luk­la kar­şı kar­şı­ya gel­miş ve ye­ni bir ya­sal dü­zen­le­me yap­ma za­ru­re­ti or­ta­ya çık­mış­tır.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; iş­te, hu­zu­ru­nu­za ge­ti­ri­len bu ka­nun tek­li­fi­nin ama­cı bu tı­ka­nık­lı­ğın aşıl­ma­sı­nı he­def­le­mek­te­dir. Ya­ni, yurt dı­şın­da bu ka­dar önem­li ve bu ka­dar yay­gın hiz­met ve­ren bu ku­ru­lu­şu­muz, bir ka­nu­ni boş­luk kar­şı­sın­da gö­rev­le­ri­ni la­yı­kıy­la ye­ri­ne ge­ti­re­me­me gi­bi olum­suz bir du­rum­la kar­şı kar­şı­ya kal­mış­tır. Hiz­met­te de­vam­lı­lı­ğın esa­sı göz önün­de bu­lun­du­rul­du­ğun­da, bu hu­ku­ki boş­lu­ğun dol­du­rul­ma­sı za­ru­re­ti or­ta­ya çı­kı­yor. İş­te, onun için bu ka­nun tek­li­fiy­le hu­zu­ru­nu­za gel­miş bu­lu­nu­yo­ruz. Oy­la­rı­nız­la bu ka­nun tek­li­fi ka­nun­laş­tı­ğı tak­dir­de, yurt dı­şı din hiz­met­le­rin­de or­ta­ya çı­kan bu hu­ku­ki boş­luk gi­de­ril­miş ola­cak, ve­rim­li­lik ve hiz­met akı­şı da sağ­lan­mış ola­cak­tır.

De­ğer­li kat­kı­la­rı­nız­la, bu ha­yır­lı hiz­met­le­re da­ha sağ­lam bir ze­min oluş­tu­ra­ca­ğı­na olan inan­cı­mı ifa­de edi­yor, şah­sım ve gru­bum adı­na he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ya­zı­cı­oğ­lu.

Ana­va­tan Par­ti­si Gru­bu adı­na Er­zu­rum Mil­let­ve­ki­li Sa­yın İb­ra­him Öz­do­ğan.

Bu­yu­run.

ANA­VA­TAN PAR­Tİ­Sİ GRU­BU ADI­NA İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (Er­zu­rum) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li­miz Sa­yın Tay­yar Al­tı­ku­laç ve An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li­miz Sa­yın Mus­ta­fa Sa­id Ya­zı­cı­oğ­lu'nun; Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı Ku­ru­luş ve Gö­rev­le­ri Hak­kın­da Ka­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi'nin ge­ne­li üze­rin­de Ana­va­tan Par­ti­si Gru­bu adı­na söz al­mış bu­lun­mak­ta­yım. Bu ve­si­ley­le, yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. Da­ha ön­ce de Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı yap­mış bu çok de­ğer­li, müm­taz mil­let­ve­kil­le­ri­mi­ze, bu ka­nun tek­li­fin­den do­la­yı, hu­zur­la­rı­nız­da te­şek­kür et­mek is­ti­yo­rum de­ğer­li ar­ka­daş­lar.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, Di­ya­net teş­ki­la­tı, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti dev­le­ti­nin en önem­li mü­es­se­se­le­rin­den bi­ri­si­dir ve Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti dev­le­ti­nin ba­ni­si Mus­ta­fa Ke­mal Ata­türk ta­ra­fın­dan ku­rul­muş­tur. Mus­ta­fa Ke­mal Ata­türk "Tür­ki­ye, şeyh­ler, der­viş­ler, mec­zup­lar ül­ke­si ola­maz." der­ken, ay­nı za­man­da da Di­ya­net İş­le­ri Teş­ki­la­tı­nı kur­muş ve çok önem­li ba­zı iş­le­rin de biz­zat Ata­türk dö­ne­min­de ya­pıl­dı­ğı­nı bi­li­yo­ruz, mil­le­ti­miz bi­li­yor de­ğer­li ar­ka­daş­lar. Yal­nız, bu­ra­da çok önem­li bir hu­su­si­ye­ti hu­zur­la­rı­nız­da açık­la­mak is­ti­yo­rum. Mus­ta­fa Ke­mal Ata­türk bu sö­zü söy­ler­ken de, ay­nı za­man­da, yü­ce İs­lam di­ni­nin as­li kay­nak­la­rı­na dön­me­si­nin en bü­yük ar­zu­la­rın­dan bi­ri­si ol­du­ğu­nu da bi­li­yo­ruz. Bu­nu ne­re­den bi­li­yo­ruz? Di­ya­net İş­le­ri­ne yap­tır­dı­ğı ic­ra­at­lar­dan do­la­yı bi­li­yo­ruz.

Ba­kı­nız, yü­ce İs­lam di­ni­nin en bü­yük, en te­mel kay­na­ğı Kur'an-ı Ke­rim'in tef­si­ri biz­zat Mus­ta­fa Ke­mal Ata­türk'ün di­rek­ti­fiy­le yap­tı­rıl­mış­tır ken­di za­ma­nın­da ve ha­dis ala­nın­da en bü­yük te­mel kay­nak­lar­dan bi­ri­si olan Bu­ha­ri'nin de ter­cü­me­si yi­ne Mus­ta­fa Ke­mal Ata­türk za­ma­nın­da yap­tı­rıl­mış­tır.

Bu­ra­dan ne­yi an­lı­yo­ruz, ne­yi kav­rı­yo­ruz? Yü­ce İs­lam di­ni­nin hu­ra­fe­ler­den te­miz­len­me­si için, as­li kay­nak­la­rı­na dö­ne­bil­me­si için biz­zat Ata­türk'ün di­rek­ti­fiy­le bu ter­cü­me­ler yap­tı­rıl­mış ve bü­yük mil­le­ti­mi­zin is­ti­fa­de­si­ne su­nul­muş­tur de­ğer­li ar­ka­daş­lar.

Do­la­yı­sıy­la, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti dev­le­ti­nin en önem­li ku­rum­la­rın­dan bi­ri­si ol­mak du­ru­mun­da­dır.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğıy­la il­gi­li ta­bii ki so­run­la­rı­mız çok. Kü­re­sel bir dün­ya­da ya­şı­yo­ruz ve dün­ya­da ton­lar­ca bil­gi, ba­tı­dan do­ğu­ya, bir ül­ke­den bir ül­ke­ye sa­at­te gi­dip ge­li­yor ta­bir ye­rin­dey­se. Do­la­yı­sıy­la, in­san­lar, in­sa­nı­mız, baş­ka ül­ke­le­rin in­san­la­rı, baş­ka ül­ke­le­rin va­tan­daş­la­rı bir­bir­le­rin­den sü­rek­li ola­rak et­ki­le­ni­yor­lar. Bu ve­si­ley­le, biz de bu kü­re­sel dün­ya­da ya­şa­dı­ğı­mız için in­sa­nı­mı­zı ya­ban­cı fikrî te­sir­ler­den, ya­ban­cı inanç te­sir­le­rin­den ko­ru­mak için Di­ya­net teş­ki­la­tı­mı­zı güç­lü kıl­mak, güç­lü tut­mak zo­run­da­yız de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım.

Şim­di, bu ya­sa tek­li­fi­ni ben de in­ce­le­dim. Şu ana ka­dar yurt dı­şın­da yir­mi üç ül­ke­de Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­mız fa­ali­yet­te bu­lu­nu­yor, ama fa­ali­ye­ti ya­sal da­ya­nak­la­ra da­yan­ma­dı­ğı için ip­tal edi­li­yor mah­ke­me­ler ta­ra­fın­dan, Yük­sek Mah­ke­me ta­ra­fın­dan. Do­la­yı­sıy­la, bu ka­nun tek­li­fi­nin ha­zır­lan­ma ih­ti­ya­cı do­ğu­yor. O ne­den­le, çok önem­li bir ka­nun tek­li­fi­miz­dir ve do­la­yı­sıy­la, geç ka­lın­mış bir ka­nun tek­li­fi­miz­dir.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ba­zı ser­ze­niş­le­ri­me geç­me­den ön­ce, unu­tu­rum di­ye, bu­ra­da, Sa­yın Ba­ka­nı­mı­zın hu­zu­run­da be­lirt­mek is­ti­yo­rum. Di­ya­net İş­le­rin­den so­rum­lu Sa­yın Ba­ka­nı­mız Pro­fe­sör Dok­tor Meh­met Ay­dın, ha­ki­ka­ten, ken­di­si­ne çok say­gı duy­du­ğum, yıl­lar­dır ken­di­le­ri­ni ta­kip et­ti­ğim bir zat­tır ve ken­di­si­nin yük­sek bil­gi­si do­la­yı­sıy­la İs­lam'ı en iyi an­la­yan­lar­dan bi­ri­si ol­du­ğu­nu da bi­li­yo­rum. Do­la­yı­sıy­la, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­mız emin el­ler­de­dir, ama bu­gü­ne ka­dar ya­pı­la­ma­yan iş­ler var­dır.

Bü­yük mil­let, AK Par­ti Hükûme­ti­ni, çok bü­yük bir güç­le, beş yıl­lık bir za­man sü­re­ci içe­ri­sin­de, ik­ti­da­ra ge­tir­di. Fa­kat bu­gü­ne ka­dar bir Di­ya­net te­le­viz­yo­nu­nun ku­rul­ma­ma­sı, ha­ki­ka­ten, bü­yük bir şan­sız­lık­tır di­yo­rum. Di­ya­net te­le­viz­yo­nu­nun mut­la­ka bu­gü­ne ka­dar ku­rul­ma­sı ge­re­ki­yor­du, ama bu ya­pı­la­ma­mış­tır. Bu­nun bir an ev­vel ta­hak­kuk et­ti­ril­me­si, ger­çek­leş­ti­ril­me­si ge­rek­mek­te­dir.

Kü­re­sel bir dün­ya­da ya­şı­yo­ruz. Bil­di­ği­niz gi­bi, mis­yo­ner­ler, Hris­ti­yan mis­yo­ner­le­ri, bü­tün dün­ya­da ol­du­ğu gi­bi, Tür­ki­ye'de de ci­rit at­mak­ta ve Hris­ti­yan­lık di­ni­ni yay­mak için çok önem­li fa­ali­yet­ler­de bu­lun­mak­ta­dır­lar. Ta­bii, ya­sal ola­rak da bir şey ya­pa­mı­yo­ruz, Av­ru­pa Bir­li­ği­ne gi­riş sü­re­ci içe­ri­sin­de­yiz.

Biz, as­lın­da, Müs­lü­man ola­rak, hak din olan İs­la­mi­yet'in ge­tir­di­ği um­de­le­re gü­ve­ni­yo­ruz. Biz, hiç­bir din kar­şı­sın­da, el­bet­te ki, ye­nil­gi­yi ka­bul ede­cek du­rum­da de­ği­liz. Ama yü­ce İs­lam di­ni­nin um­de­le­ri­ni, il­ke­le­ri­ni en akıl­cı bir şe­kil­de, en hız­lı bir şe­kil­de in­san­la­rı­mı­za an­lat­mak ve öğ­ret­mek mec­bu­ri­ye­tin­de­yiz.

İn­sa­nı­mı­zı, hu­ra­fe­ler­den, İs­la­mi­yet'in de red­det­ti­ği, ka­bul et­me­di­ği, ta bin dört yüz se­ne ev­vel ber­ta­raf et­ti­ği hu­ra­fe­ler­den kur­tar­ma­mız için, et­kin tek­no­lo­ji­ler­den de mut­la­ka fay­da­lan­mak du­ru­mun­da­yız.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ta­bii, yurt dı­şın­da­ki Müs­lü­man Türk­le­rin du­ru­mu çok önem­li. Bu­gün, dün­ya­nın her ta­ra­fın­da Türk­ler ya­şa­mak­ta­dır. Ay­rı­ye­ten, 1990'lar­dan son­ra Or­ta As­ya'da­ki, Tür­ki cum­hu­ri­yet­ler­de­ki Müs­lü­man kar­deş­le­ri­miz -ta­bii ki yet­miş se­ne ko­mü­nist bir bas­kı al­tın­da ya­şa­dık­la­rı için- İs­la­mi­yet'in bir­çok um­de­le­ri­ni unut­muş­lar. On­la­rın da din ba­kı­mın­dan ay­dın­lan­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Do­la­yı­sıy­la, bu ka­nun tek­li­fi­nin bir an ön­ce ya­sa­laş­ma­sı la­zım. Ta­bii ki, biz, Ana­va­tan Par­ti­si ola­rak bu­na çok önem ve­ri­yo­ruz ve gö­nül­den des­tek­le­ye­ce­ğiz; bi­raz­dan da, in­şal­lah, bu ka­nun­la­şa­cak­tır.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu ko­nu­da ba­zı his­si­yat­la­rı­mı not ola­rak al­dım, siz­ler­le pay­laş­mak is­ti­yo­rum. Ha­tır­la­na­cak olur­sa, bu ik­ti­da­rın 2002 se­çim­le­ri ön­ce­sin­de bir­kaç önem­li va­adi var­dı ve bu va­at­le­ri dil­len­di­re­rek mil­le­tin oyu­nu al­mış­lar­dı. De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bun­lar­dan bi­ri­si yok­sul­luk, bi­ri­si yol­suz­luk, bir ta­ne­si de te­mel hak ve öz­gür­lük­le­ri ge­liş­ti­re­cek­ler­di. Bu çer­çe­ve­de, inanç öz­gür­lü­ğüy­le -so­nu­na ka­dar- il­gi­li iyi­leş­tir­me­ler ya­pı­la­cak­tı ve üni­ver­si­te­le­re gi­riş­te­ki ada­let­siz­lik gi­de­ri­le­cek­ti. Beş yı­la yak­la­şan ik­ti­dar­la­rın­da gör­dük ki, yol­suz­luk­lar ön­le­ne­me­di, yok­sul­luk ay­yu­ka çık­tı, in­san­lar, ar­tık, dev­le­tin ve be­le­di­ye­le­rin sağ­la­dı­ğı gı­da pa­ket­le­riy­le ge­çi­nir bir du­ru­ma gel­di­ler.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ik­ti­dar, te­mel hak ve öz­gür­lük­ler, inanç öz­gür­lü­ğüy­le il­gi­li de şim­di­ye ka­dar hiç­bir gi­ri­şim­de bu­lun­ma­dı. Din hiz­met­le­ri­nin iyi­leş­ti­ril­me­si hu­su­sun­da ma­ale­sef ye­ter­li fa­ali­yet de gös­te­ril­me­di. Üni­ver­si­te­le­re gi­riş­te­ki ada­let­siz­lik de ay­nen de­vam et­mek­te­dir. Za­ten, ik­ti­da­rın va­at­le­ri­ni ger­çek­leş­tir­me­ye de pek -herhâlde yap­tı­ğı ic­ra­at­lar­dan an­lı­yo­ruz- ni­ye­ti yok­tu.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ül­ke­mi­zin eko­no­mik şart­la­rı ne­de­niy­le mil­yon­lar­ca va­tan­da­şı­mız ek­mek pa­ra­sı ka­zan­mak için yurt dı­şı­na gi­di­yor. Ay­rı­ca, çev­re ül­ke­ler­de de çok sa­yı­da soy­da­şı­mız var. Bu yurt­taş ve soy­daş­la­rı­mı­zın için­de bu­lun­duk­la­rı kül­tür kar­şı­sın­da ken­di kül­tür­le­ri­ni ve inanç­la­rı­nı ko­ru­ya­bil­me­le­ri için sağ­lık­lı bir şe­kil­de din hiz­met­le­ri al­ma­la­rı el­bet­te ki ge­rek­mek­te­dir. Yok­sa, ora­da­ki in­sa­nı­mı­zı ya­ban­cı et­ki­ler­den ko­ru­ya­maz­sak, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, Tür­ki­ye'yi de ko­ru­ya­ma­yız. Bu­gün in­san­lık ve dev­let­ler bir­bir­le­riy­le kül­tür sa­va­şı yap­mak­ta­dır­lar de­ğer­li ar­ka­daş­lar.

Pe­ki, bu­gü­ne ka­dar bu ko­nu­da ne ka­dar ba­şa­rı­lı olun­muş­tur, han­gi adım­lar atıl­mış­tır de­ğer­li ar­ka­daş­lar? Ma­ale­sef, bu­gü­ne ka­dar yurt dı­şı­na gön­de­ri­len din hiz­met­le­ri ye­ter­siz­dir. Hat­ta, çev­re­miz­de bu­lu­nan soy­daş ül­ke­ler, za­ma­nın­da ge­rek­li hiz­met­le­ri su­na­ma­dı­ğı­mız için, fark­lı akım­la­rın et­ki­sin­de kal­mış­tır. Su­udi va­kıf­la­rı ve ör­güt­le­ri bu­ra­lar­da­ki din hiz­met­le­ri­ni üst­len­miş­ler­dir de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım. Bu ül­ke­ler­de­ki Os­man­lı­dan ka­lan ca­mi­ler da­hi Su­ud kül­tü­rü­ne gö­re res­to­re edil­miş, iba­de­te açıl­mış, Su­udi din gö­rev­li­le­ri gön­de­ril­miş­tir. Bu, ha­ki­ka­ten üzün­tü ve­ri­ci bir du­rum­dur. Bu ne­den­le, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın yurt dı­şın­da et­kin din hiz­me­ti sun­ma­sı çok çok önem­li­dir; hem mil­le­ti­miz için hem dev­le­ti­miz için çok çok önem­li­dir. Bu hiz­met, yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mı­zın ve soy­daş­la­rı­mı­zın dinî ih­ti­yaç­la­rı­nın kar­şı­lan­ma­sı için ge­rek­li­dir ay­nı za­man­da. An­cak, din hiz­met­le­ri­nin yurt için­de de et­ki­li ve sağ­lık­lı bir şe­kil­de su­nul­ma­sı da çok önem­li­dir. Hükûme­tin bu ko­nu­da da ye­ter­li ol­du­ğu­nu söy­le­mek, ma­ale­sef, müm­kün de­ğil­dir.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, en son ra­kam­la­ra gö­re, 6 bin ca­mi kad­ro­su boş, 10 bin ca­mi ise kad­ro­suz ol­mak üze­re 16 bin din gö­rev­li­si açı­ğı var­dır. Bu du­rum, en baş­ta, hal­kın en ön­ce­lik­li de­ğe­ri ve top­lu­mun çi­men­to­su olan din hiz­me­ti­nin ih­ma­li­dir. Evet, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, inanç­la­rın doğ­ru bir şe­kil­de öğ­re­til­me­si top­lu­mun ay­nı za­man­da çi­men­to­su­dur. De­ğer­li ar­ka­daş­lar, di­ğer yan­dan, bu ca­mi­le­ri yap­tı­ran hal­kı­mı­za kar­şı da ya­pı­lan bir hak­sız­lık­tır bu. Ay­rı­ca, kay­nak is­ra­fı­dır ve mis­yo­ner­lik ça­lış­ma­la­rı­na do­lay­lı bir des­tek­tir ay­nı za­man­da.

Din hiz­met­le­ri­nin sağ­lık­lı bir bi­çim­de yü­rü­tül­me­si, top­lu­mun dinî ko­nu­lar­da da­ha iyi ay­dın­la­tıl­ma­sı ve doğ­ru bil­gi­le­rin ob­jek­tif ve bi­lim­sel öl­çü­ler içe­ri­sin­de ve­ril­me­si bu açı­ğı ka­pat­mak­la müm­kün­dür. Ob­jek­tif ola­rak ve­ri­le­bil­me­si için, yü­ce İs­lam di­ni­nin te­mel kay­na­ğı olan yü­ce ki­ta­bı­mız Kur'an-ı Ke­rim'in çok iyi an­la­tıl­ma­sı la­zım­dır de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım. Ma­ale­sef, bu ko­nu­da da ba­şa­rı­sı­zız. Me­se­la, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı, Kur'an-ı Ke­rim'in tef­si­ri­ni fa­sıl fa­sıl bas­tı­rıp in­sa­nı­mı­zın hiz­me­ti­ne su­na­maz mı de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım? Ba­tı­lı­lar bu­nu böy­le ya­pı­yor; bü­tün ola­rak de­ğil de, fa­sıl fa­sıl. İn­sa­nı­mız da­ha ko­lay bir şe­kil­de okur bu­nu.

Ya­kın geç­miş­te ya­şan­mış sı­kın­tı­la­rın ya­şan­ma­ma­sı için, imam­sız ca­mi bı­ra­kıl­ma­ma­lı, kad­ro­suz ca­mi­le­re mut­la­ka kad­ro ve­ril­me­li­dir. Çün­kü, din hiz­met­le­rin­de ta­sar­ruf ol­maz. Bu, ta­sar­ruf edi­le­bi­le­cek bir alan de­ğil­dir de­ğer­li ar­ka­daş­lar. Kad­ro­suz ca­mi­le­re ata­ma ya­pıl­ma­dı­ğı tak­dir­de, bu­nun sı­kın­tı­la­rı bir ne­sil, iki ne­sil son­ra da­ha faz­la çe­ki­le­cek­tir. Çün­kü, din hiz­met­le­ri­nin baş­ka bir al­ter­na­ti­fi yok­tur. İs­lam di­ni hiz­met­le­ri­nin al­ter­na­ti­fi, ol­sa ol­sa, mis­yo­ner­lik ça­lış­ma­la­rı olur de­ğer­li ar­ka­daş­lar. Dik­ka­ti­ni­zi çek­mek is­ti­yo­rum. İk­ti­dar, ma­ale­sef, bu ko­nu­da da şim­di­ye ka­dar ken­di­sin­den bek­le­nen atı­lı­mı gös­te­re­me­miş ve tam se­çim sü­re­cin­de Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğıy­la il­gi­li bir tek­lif ge­tir­miş­tir. Bu ça­lış­ma­la­rın da iyi ni­yet­li ol­du­ğu­nu biz ka­bul edi­yo­ruz.

Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın med­ya yo­luy­la top­lu­mu ay­dın­la­tıp ay­dın­lat­ma­dı­ğı so­ru­su­na kar­şı Di­ya­ne­tin bu­nu ya­pa­ma­dı­ğı­nı söy­le­yen­le­rin ora­nı Tür­ki­ye'de, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, yüz­de 73'tür. De­mek ki in­sa­nı­mız fay­da­la­na­mı­yor. Bu­nun tek bir çö­zü­mü var­dır de­ğer­li ar­ka­daş­lar: Hep bir­lik­te, Di­ya­net te­le­viz­yo­nu­nu bir an ön­ce kur­ma­lı­yız, yir­mi dört sa­at ya­yın ya­pan Di­ya­net te­le­viz­yo­nu­nu bir an ön­ce kur­ma­lı­yız. Bu çok önem­li­dir. Bi­lin­di­ği gi­bi, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, mis­yo­ner­ler, rad­yo ve te­le­viz­yon ka­nal­la­rıy­la, Hris­ti­yan­lık pro­pa­gan­da­sı­nı en et­ki­li ve yay­gın bir bi­çim­de yap­mak­ta­dır­lar. Di­ya­ne­tin ise hâlâ ku­ru­luş yıl­la­rın­da­ki zih­ni­yet­te hiz­me­te de­vam et­me­ye ça­lış­ma­sı, tek­no­lo­ji­den, kit­le ile­ti­şim araç­la­rın­dan mah­rum bı­ra­kıl­ma­sı, bu top­lu­ma ya­pı­la­bi­le­cek en bü­yük kö­tü­lük­tür.

Din eği­ti­mi­nin ge­rek­ti­ği gi­bi ve­ril­me­me­si, top­lu­mun bo­zul­ma­sı­na, yoz­laş­ma­sı­na ne­den ola­cak bir et­ken­dir. Çün­kü di­nin ta­ri­fi ne­dir de­ğer­li ar­ka­daş­lar? İn­san­la­rı mut­lu kıl­mak, dün­ya­da ve ahi­ret­te mut­lu kıl­ma ara­cı­dır de­ğer­li ar­ka­daş­lar. İn­san­la­rın inanç­la­rı­nı yet­ki­li ku­rum ve ku­ru­luş­lar eliy­le, dev­let gö­ze­ti­min­de öğ­ren­me­le­ri, dev­let için ay­nı za­man­da bir gü­ven­ce­dir. Çün­kü, dev­let­ler ve mil­let­ler, dil­le­ri, din­le­ri ve kül­tür­le­riy­le ayak­ta du­rur­lar de­ğer­li ar­ka­daş­lar. Ba­kın, bu­gün, bir­çok Av­ru­pa ül­ke­si, Bal­kan­lar Türk kö­ken­li­dir, fa­kat Türk­lük­le­ri­ni kay­bet­miş­ler­dir, Hris­ti­yan­laş­mış­lar­dır, Türk­lük­le­ri­ni de kay­bet­miş­ler­dir. Bu çok önem­li­dir. İn­san­la­ra din­le­ri­ni öğ­re­ne­bi­le­cek­le­ri imkânı ta­nı­ma­dı­ğı­mız za­man, bu boş­lu­ğu yet­ki­siz ve hat­ta, kö­tü ni­yet­li olu­şum­lar ala­bil­mek­te ve dev­le­te, de­mok­ra­tik sis­te­me düş­man söy­lem­ler­le in­san­la­rın ka­fa­sı dol­du­rul­mak­ta­dır de­ğer­li ar­ka­daş­lar. Bu, ay­nı za­man­da -yet­ki­siz in­san­la­rın yü­ce İs­lam di­ni­ni an­lat­ma­sı- di­ni­mi­ze de ha­ka­ret­ten baş­ka bir şey de­ğil­dir.

Din eği­ti­mi ve­ril­me­sin­de de, ka­na­atim­ce, en bü­yük rol Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­na düş­mek­te­dir. Bu­nu ko­nuş­ma­mın baş­lan­gı­cın­da da söy­le­miş­tim. Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı da bu ro­lü­nü imam-ha­tip­ler ve va­iz­ler yo­luy­la yü­rü­te­bi­le­cek­tir. O za­man, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı bün­ye­sin­de gö­rev ya­pan imam-ha­tip­le­rin, va­iz­le­rin, ve­sa­ir din gö­rev­li­le­ri­nin ka­li­te­si­nin aci­len ar­tı­rıl­ma­sı bir zo­run­lu­luk hâli­ne gel­miş­tir.

Ya­ni, as­lın­da, ben pra­tik ola­rak şu­nu söy­le­mek is­ti­yo­rum: İla­hi­yat fa­kül­te­si me­zun­la­rı­nın biz­zat ca­mi­le­ri­miz­de imam ol­ma­sı la­zım de­ğer­li ar­ka­daş­lar.

ALA­ET­TİN GÜ­VEN (Kü­tah­ya) - Şim­di öy­le za­ten.

İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (De­vam­la) - Çok şü­kür.

Ka­li­tey­le bir­lik­te, din gö­rev­li­le­ri­nin imkânla­rı­nın da ar­tı­rıl­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Din gö­rev­li­le­ri, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, hor gö­rül­me­me­li. Ce­mi­ye­ti­mi­zin en ka­li­te­li in­san­la­rı­dır, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım. Din ada­mı ne ka­dar bil­gi­li ve ay­dın­lan­mış olur­sa o ka­dar fay­da­lı ola­cak­tır çün­kü. Bil­gi ve ay­dın­lan­ma için de, de­vam­lı su­ret­te oku­mak ve kay­nak­la­rı ta­kip et­mek ge­rek­li­dir. An­cak, bu­gün din gö­rev­li­le­ri­ne öde­nen ay­lık­la on­la­rın ki­ta­ba ve oku­ma­ya büt­çe ayır­ma­la­rı­nı bek­le­mek de bey­hu­de bir iş­tir. Do­la­yı­sıy­la, ön­ce­lik­le, din gö­rev­li­le­ri­nin öz­lük hak­la­rı sü­rat­le iyi­leş­ti­ril­me­li ve hak et­tik­le­ri se­vi­ye­ye çı­ka­rıl­ma­lı­dır.

Ay­rı­ca, din gö­rev­li­le­ri­nin eği­tim se­vi­ye­le­ri­nin de yük­sel­til­me­si ge­rek­mek­te­dir. Son yıl­lar­da bu ko­nu­da adım­lar atıl­mış­tır çok şü­kür. Bu ne­den­le, hiz­met içi eği­tim ve YÖK ile iş bir­li­ği ya­pı­la­rak, yay­gın eği­tim imkânla­rı sağ­la­na­rak, imam-ha­tip­le­rin eği­tim se­vi­ye­si bir an ön­ce yük­sel­til­me­li­dir. Yük­se­köğ­re­ti­me önü ka­pa­lı imam -ha­tip li­se­le­rin­den ve öğ­ren­ci­siz bı­ra­kı­lan ila­hi­yat fa­kül­te­le­rin­den, ih­ti­ya­cı olan ve hiz­met eh­li gö­rev­li te­mi­nin­de zor­luk çe­kil­mek­te­dir. Gi­de­rek da­ha da kö­tü­le­şen bu du­ru­mun önü­ne ge­çil­me­si ve is­te­nen ni­te­lik­te din gö­rev­li­le­ri­nin ye­ter­li sa­yı­da sağ­lan­ma­sı, mev­cut din gö­rev­li­le­ri­nin ka­li­te­si­nin ar­tı­rıl­ma­sı için Di­ya­net aka­de­mi­si­nin de ku­rul­ma­sı el­zem­dir di­yo­rum.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN - Bu­yu­run efen­dim.

İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (De­vam­la) - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Baş­ka­nım.

Va­tan­daş­la­rın din eği­tim­le­ri­nin eh­li­yet­li ve yet­ki­li el­ler­den sağ­lan­ma­sı ge­rek­li­dir.

Bi­lin­di­ği gi­bi, ül­ke­miz­de, dün­ya­nın hiç­bir ye­rin­de ol­ma­yan bir şe­kil­de ço­cuk­la­ra on iki ya­şın­dan ön­ce Kur'an öğ­ren­me ya­sa­ğı ge­ti­ril­miş­tir. Bu ya­sak, baş­ta Bir­leş­miş Mil­let­ler İn­san Hak­la­rı Ev­ren­sel Be­yan­na­me­si'nin, Av­ru­pa İn­san Hak­la­rı Söz­leş­me­si'nin, Hel­sin­ki Ni­hai Se­ne­di'nin, Pa­ris Şar­tı'nın ve da­ha bir­çok ulus­la­ra­ra­sı söz­leş­me­nin din ve vic­dan hür­ri­ye­tiy­le il­gi­li hü­küm­le­ri­ne ve Ana­ya­sa'mı­zın 24'ün­cü mad­de­si­ne ay­kı­rı­dır.

Ana­ya­sa ve ya­sa­lar­la te­mi­nat al­tı­na alı­nan ebe­vey­nin ço­cu­ğu­na din eği­ti­mi ver­me hak­kı­nın kul­la­nıl­ma­sın­dan kim­se­ye za­rar gel­mez. Ço­cuk­la­rın yet­ki­li­ler eliy­le ve­li­le­ri­nin is­tek­le­ri doğ­rul­tu­sun­da din eği­ti­mi al­ma­la­rın­dan da, dev­let ve mil­let, za­rar de­ğil fay­da gö­rür de­ğer­li ar­ka­daş­lar, çün­kü, din­ler in­san­la­ra kö­tü­lü­ğü de­ğil iyi­li­ği em­re­der­ler.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN - Sa­yın Öz­do­ğan, ko­nuş­ma­nı­zı ta­mam­la­yı­nız.

İB­RA­HİM ÖZ­DO­ĞAN (De­vam­la) - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­ka­nım.

Dev­le­tin des­te­ğiy­le, dev­le­tin gö­ze­ti­min­de alı­nan din eği­ti­mi en sağ­lık­lı din eği­ti­mi ola­cak­tır. Hiç kim­se bun­dan kork­ma­ma­lı ve ço­cuk­la­ra doğ­ru din eği­ti­mi ver­me­nin önün­de­ki en­gel­le­ri kal­dır­ma­lı­dır.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bi­lin­di­ği üze­re, kız­la­rı­mı­zın okul­la­ra gön­de­ril­me­si, ka­dın­la­rın her dü­zey­de er­kek­ler­le ay­nı hak­la­ra sa­hip ol­ma­la­rı he­pi­mi­zin is­te­ği­dir. Bu doğ­rul­tu­da, ka­dın­la­rı­mı­zın doğ­ru bir şe­kil­de din eği­ti­mi al­ma­la­rı da önem­li­dir.

Bi­lin­di­ği üze­re, ül­ke­miz­de ca­mi­le­re ge­nel­lik­le er­kek­ler de­vam et­mek­te­dir­ler. Du­rum böy­le olun­ca, za­ten kı­sıt­lı olan ca­mi­de­ki din eği­ti­min­den de sa­de­ce er­kek­ler fay­da­la­na­bil­mek­te­dir­ler. Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın baş­ka ile­ti­şim va­sı­ta­la­rıy­la top­lu­ma ulaş­ma imkânla­rı da kı­sıt­lı ol­du­ğun­dan, ka­dın­la­rı­mız hu­ra­fe­le­re açık hâle gel­mek­te ve asıl­sız bil­gi­le­re he­def ol­duk­la­rı gi­bi, pi­ya­sa­da­ki üfü­rük­çü­le­rin, cin­ci­le­rin, mus­ka­cı­la­rın is­tis­ma­rı­na ma­ruz ka­la­bil­mek­te­dir­ler. Bu ne­den­le, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğın­da ka­dın va­iz­le­rin sa­yı­sı ar­tı­rıl­ma­lı ve ka­dın­la­rı­mı­za yö­ne­lik din eği­ti­mi­ne de mut­la­ka ağır­lık ve­ril­me­li­dir.

Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın yurt dı­şı teş­ki­la­tı kur­ma­sı­nı hu­ku­ki ze­mi­ne ka­vuş­tu­ra­cak bu tek­li­fi, tek­rar edi­yo­rum, doğ­ru bul­du­ğu­mu­zu ifa­de edi­yor, yü­ce he­ye­ti­ni­zi tek­rar say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (Ana­va­tan Par­ti­si sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Öz­do­ğan.

Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na ve şah­sı adı­na Sam­sun Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ha­luk Koç, bu­yu­run.

CHP GRU­BU ADI­NA HA­LUK KOÇ (Sam­sun) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; gö­rü­şül­mek­te olan Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı Ku­ru­luş ve Gö­rev­le­ri Hak­kın­da Ka­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi'nin tü­mü üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu ve şah­sım adı­na söz al­dım. He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Ta­bii, bu­ra­da, da­ha ön­ce Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı ya­pan üç sa­yın mil­let­ve­ki­li­nin bu­lun­du­ğu bir Ge­nel Ku­rul­da, bu ko­nu­da ko­nuş­mak özel uz­man­lık ge­rek­ti­ri­yor, bu­nu bi­li­yo­rum, ama ben, ko­nuş­ma­mı şu ka­lıp­lar için­de ya­pa­ca­ğım: Bir de­fa, bu ka­nun ta­sa­rı­sı­na Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu ola­rak ba­şın­dan des­tek ver­di­ği­mi­zi ifa­de edi­yo­rum.

İkin­ci­si: Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti'nde ku­ru­lu­şu ve ge­li­şi­miy­le il­gi­li ba­zı kro­no­lo­jik bil­gi­le­ri siz­ler­le pay­laş­ma­ya ça­lı­şa­ca­ğım. Da­ha son­ra, 1924, 1961, 1982 Ana­ya­sa­la­rın­da Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın, 1924'te bu yok, ama, da­ha son­ra­ki Ana­ya­sa­la­rı­mız­da Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın han­gi mad­de­ler içe­ri­sin­de na­sıl ele alın­dı­ğı­nı, ana­ya­sa hu­kuk­çu­la­rı­nın gö­rüş­le­ri­ni re­fe­re ede­rek siz­ler­le pay­laş­ma­ya ça­lı­şa­ca­ğım ve Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın, bu­gün için, üze­rin­de olan bir­ta­kım tar­tış­ma­la­rın, bu, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın ye­ni­den ya­pı­lan­dı­rıl­ma­sı, teş­ki­lat ya­sa­sı da dâhil ol­mak üze­re, de­ği­şik nok­ta­lar­da olan eleş­ti­ri­le­ri, o eleş­ti­ri­le­ri ya­pan ki­şi­le­rin, mü­el­lif­le­rin ad­la­rı­nı ve­re­rek siz­ler­le pay­laş­ma­ya ça­lı­şa­ca­ğım ve so­nuç­ta, tu­ta­nak­lar­da, bi­raz ça­lı­şıl­mış, üze­rin­de de­ğer­len­dir­me ya­pıl­mış bir tu­ta­nak öze­ti bı­rak­ma­ya gay­ret ede­ce­ğim.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, Baş­kan­lık ola­rak 1920 yı­lın­da An­ka­ra'da ku­ru­lan Mec­lis Hükûme­tin­de "Me­şi­hat" adı­nı ver­di­ği­miz "Şe­ri­ye ve Ev­kaf Vekâle­ti" adıy­la ba­kan­lık ola­rak yer alı­yor ve 1924'e ka­dar da bu sta­tü­sü ay­nen de­vam edi­yor. Ta­bii, din hiz­met­le­ri­nin po­li­ti­ka­nın dı­şın­da ve üs­tün­de tu­tul­ma­sı ger­çe­ğin­den ha­re­ket­le 3 Mart 1924 ta­ri­hin­de Şe­ri­ye ve Ev­kaf Vekâle­ti kal­dı­rı­la­rak, ye­ri­ne 429 sa­yı­lı Ka­nun'la Baş­vekâlet büt­çe­si­ne dâhil ve Baş­ve­ka­le­te, ya­ni, Baş­ba­kan­lı­ğa bağ­lı Di­ya­net İş­le­ri Re­is­li­ği, bu­gün­kü adıy­la Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı ku­ru­lu­yor. Bu­nun­la il­gi­li tu­ta­nak­la­rı da çı­kart­tım; me­rak eden ar­ka­daş­la­rı­ma ve­re­bi­li­rim; ol­duk­ça il­ginç gö­rüş­me­ler var, söz al­ma­lar var, otu­ru­mu yö­ne­ten baş­ka­nın tu­tu­mu var. Bun­lar, hep­si, bi­zim de­mok­ra­si ta­ri­hi­miz­de, Mec­lis tu­ta­nak­la­rı­mız­da yer alan hu­sus­lar. İl­gi­le­nen ar­ka­daş­la­rı­mı­za tak­dim ede­bi­li­rim.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ta­bii, bu­ra­ya geç­me­den ön­ce, İs­lam di­ni­nin cum­hu­ri­yet­ten çok ön­ce Türk top­lu­muy­la, Türk top­lum­la­rıy­la, Türk top­lu­luk­la­rıy­la bu­luş­ma­sın­dan ön­ce, sa­de­ce bir ma­ne­vi ha­ya­tı dü­zen­le­yen hu­sus­lar, ku­ral­lar ge­tir­me­di­ği­ni bi­li­yo­ruz. Bu­nun ya­nın­da, bir kent ya­şa­mın­da, ya­ni "me­di­ne" adı­nı ver­di­ği­miz kent ya­şa­mın­da in­san­la­rın bir­bir­le­riy­le olan iliş­ki­le­ri­ni de dü­zen­le­yen bir ku­ral­lar sis­te­mi ola­rak ge­li­yor ve o za­man­ki dinî ön­de­rin o top­lu­mun ön­de­ri ol­ma­sıy­la dev­let ya­pı­sı oluş­tu­ru­lu­yor; ya­ni, ilk İs­lam dev­let­le­ri­nin or­ta­ya çı­kış fel­se­fe­si bu­na da­ya­nı­yor. Ya­ni, din ek­sen­li, top­lu­mun tüm kat­man­la­rı­nı kap­sa­yan ve top­lu­mun tüm ku­ral­la­rı­nı ko­yan, dü­zen­le­yen ve bu­nun li­der­li­ği­ni de o top­lu­mun dinî ön­de­ri­ne ve­ren dev­let bi­çi­mi. Bu, Türk top­lu­luk­la­rıy­la çok ko­lay öz­deş­le­şe­bi­len, Türk top­lum­la­rın­da çok ko­lay ka­bul edi­le­bi­len bir ya­pı ve Türk­le­rin İs­la­mi­yet'i ka­bu­lü, bel­ki de İs­la­mi­yet'in bir dev­let dü­ze­ni ol­ma­sı ger­çe­ğin­den ha­re­ket­le da­ha ko­lay ka­bul edi­li­yor. Kan­lı bir sü­reç ya­şa­nı­yor ta­rih­te, ama bak­tı­ğı­nız za­man, bu sü­re­cin ko­lay ka­bul edi­li­şi bu te­mel ger­çe­ğe da­ya­nı­yor.

Ta­bii, da­ha son­ra dün­ya­da bir tek Müs­lü­man top­lum­la­rın, İs­lam top­lum­la­rı­nın ka­pa­lı bir top­lum ola­rak dün­ya­da ege­men­lik­le­ri­ni sür­dür­dük­le­ri bir dö­nem­den, Av­ru­pa ek­sen­li "in­san hak­la­rı" kav­ram­la­rı­na, "dev­let" kav­ra­mı­nın ye­ni­den ta­nım­lan­ma­sı­na, da­ha son­ra, Fran­sız Dev­ri­mi son­ra­sın­da, öz­gür­lük­le­rin, eşit­li­ğin, la­ik­li­ğin tar­tı­şıl­dı­ğı dev­let bo­yut­la­rı­na ge­çi­şi gö­rü­yo­ruz ve o za­man Os­man­lı İm­pa­ra­tor­lu­ğu'nda bu şe­ri dev­let ya­pı­sı ge­le­nek ola­rak sür­dü­rü­lür­ken bu­ra­dan et­ki­len­me­ler­le çe­şit­li tar­tış­ma­lar baş­lı­yor. O kı­sım­la­rı ge­çi­yo­rum, ama cum­hu­ri­yet­te da­ha son­ra ne­ler ol­du, bu­nu bil­me­miz ge­re­ki­yor. Çün­kü, da­ha son­ra, din ve ta­rım top­lu­mu aşa­ma­sın­dan, en­düs­tri­leş­me aşa­ma­sı­nı ya­şa­ma­dan, bir­den­bi­re cum­hu­ri­yet aşa­ma­sı­na ge­çen ve o dü­ze­nin ku­ral­la­rı ve ka­nun­la­rı­nı top­lu­ma uyar­la­ma­ya ça­lı­şan bir dev­let ya­pı­sı­na ge­çi­yo­ruz. Hız­lı bir de­ği­şim ya­şı­yo­ruz. Ki­mi­le­ri, bu­nu, ja­ko­ben bir de­ği­şim ola­rak gö­rü­yor­lar. Te­pe­den in­me­ci, da­yat­ma­cı bir de­ği­şim ola­rak gö­rü­yor­lar. Ama, ta­rih­te ka­lan bir sü­re­ci şu ve­ya bu şe­kil­de eleş­tir­mek ye­ri­ne, bir ta­rih­sel sü­re­ci ya­şa­ma­dan -de­min söy­le­di­ğim gi­bi, ço­ğu sos­yal bi­lim­ci bu­nun al­tı­nı çi­zi­yor ve hak­kı­nı da tes­lim edi­yor- Os­man­lı din-ta­rım top­lum ya­pı­sın­dan, dev­let ya­pı­sın­dan, de­di­ğim gi­bi, ara dö­ne­mi ya­şa­ma­dan, ya­ni, sı­nıf­lar oluş­ma­dan ve o sı­nıf­lar si­ya­set­te ken­di çı­kar­la­rı­nı ta­lep et­me­den, bir­den bi­re cum­hu­ri­yet aşa­ma­sı­na ge­çi­yo­ruz ve ku­rum­lar de­ğiş­me­ye baş­lı­yor. Bel­ki, bu­gün ya­şa­dı­ğı­mız si­ya­si çe­liş­ki­le­rin, tar­tış­ma­la­rın te­me­lin­de de bu dö­nü­şü­mün hâlâ bu­gü­ne uza­nan iz­dü­şüm­le­ri ya­tı­yor.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, millî mü­ca­de­le yıl­la­rın­da bü­yük hiz­met­ler ver­miş, ida­ri tec­rü­be­si olan ve uzun za­man da An­ka­ra Müf­tü­lü­ğü gö­re­vin­de bu­lu­nan -ben, nur için­de yat­ma­sı­nı tek­rar di­li­yo­rum hu­zu­ru­nuz­da- Bö­rek­çi­za­de Meh­met Ri­fat Efen­di, 1 Ni­san 1924 ta­ri­hin­de, iş­te, de­min an­lat­tı­ğım o 3 Mart­ta­ki ka­nun­dan son­ra, Di­ya­net İş­le­ri Re­is­li­ği­ne ge­ti­ri­li­yor. En yük­sek dev­let me­mur ma­aşı alan Di­ya­net İş­le­ri Re­isi­ne, o za­man ba­kan­la­ra ve­ri­len kır­mı­zı pla­ka­lı bir ma­kam ara­cı tah­sis edi­li­yor ve pro­to­kol­de­ki ye­ri de bu özel­lik­le­re gö­re be­lir­le­ni­yor.

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Ha­luk Bey, pro­to­kol­de­ki ye­ri ne­re­si­dir bi­le­bi­li­yor mu­su­nuz?

HA­LUK KOÇ (De­vam­la) - Pro­to­kol­de­ki ye­ri bu özel­lik­le­re gö­re be­lir­le­ni­yor.

14 Ha­zi­ran 1935 ta­ri­hin­de ka­bul edi­le­rek 22 Ha­zi­ran 1935'te yü­rür­lü­ğe gi­ren 2800 sa­yı­lı bir Ya­sa var, Di­ya­net İş­le­ri Re­is­li­ği Teş­ki­lat ve Va­zi­fe­le­ri Hak­kın­da Ka­nun. Baş­kan­lı­ğın ilk teş­ki­lat ka­nu­nu bu olu­yor. Bu Ka­nun'la, teş­ki­la­tın ya­pı­sı, kad­ro olu­şu­mu, mer­kez ve taş­ra gö­rev­li­le­ri­nin ni­te­lik­le­ri ve ta­yin usul­le­ri gös­te­ri­li­yor. Teş­ki­la­tın gö­rev­le­ri ise söz ko­nu­su Ka­nun'un 2'nci mad­de­si ge­re­ğin­ce dü­zen­le­nen 11 Ka­sım 1937 ta­rih ve 7647 sa­yı­lı Ka­rar­na­mey­le yü­rür­lü­ğe ko­nan Di­ya­net İş­le­ri Re­is­li­ği Teş­ki­la­tı­nın Va­zi­fe­le­ri­ni Gös­te­rir Ni­zam­na­me'de be­lir­ti­li­yor.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, bu ya­pı­da, 1950 yı­lı­na ka­dar hiç­bir de­ği­şik­lik ol­ma­dan ge­li­yor. Yal­nız, 1946'dan son­ra, 46-50 ara­sı, son Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si İk­ti­da­rı dö­ne­min­de, tek par­ti ik­ti­da­rı dö­ne­min­de, Gü­nal­tay za­ma­nın­da, Gü­nal­tay Ka­bi­ne­sin­de ve po­li­ti­ka­la­rın­da çok de­ği­şik uy­gu­la­ma­lar or­ta­ya çı­kı­yor ve on­dan son­ra da, 1950'den son­ra De­mok­rat Par­ti İk­ti­da­rın­da bu hu­sus­lar da­ha da ge­niş­le­ti­le­rek de­vam edi­yor.

Ni­san 1950 ta­ri­hin­de yü­rür­lü­ğe ko­nan 5634 sa­yı­lı bir Ka­nun'umuz var. Bu­ra­da, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı, 1950 ko­şul­la­rı­na gö­re ye­ni­den bir ka­nun çer­çe­ve­sin­de dü­zen­le­ni­yor. Ka­nun'a gö­re, 1950 Ka­nu­nu'na gö­re, mer­kez teş­ki­la­tın­da­ki ba­zı bi­rim­le­rin ad­la­rı de­ğiş­ti­ri­li­yor, mev­cut ya­pı­ya 1 adet baş­kan yar­dım­cı­lı­ğı ek­le­ni­yor, bir­ta­kım mü­dür­lük­ler ek­le­ni­yor, ilk de­fa ge­zi­ci va­iz­lik ih­das edi­li­yor ve bü­tün va­iz­ler ma­aş­lı kad­ro­ya ge­çi­ri­li­yor. 1951 yı­lın­da ise, ilk de­fa, Ya­yın Mü­dür­lü­ğü­ne bağ­lı Dinî Ya­yın­lar Dö­ner Ser­ma­ye Say­man­lı­ğı ku­ru­lu­yor.

Da­ha son­ra, 1961 yı­lı­na ge­li­yo­ruz de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım ve 1961 Ana­ya­sa­sı Türk top­lu­mu­nun te­mel ya­pı­sı­nı de­ğiş­ti­ren bir ana­ya­sa, çok bü­yük açı­lım­lar ge­ti­ren bir ana­ya­sa. Bu­ra­da 154'ün­cü mad­de önem­le kar­şı­mı­za çı­kı­yor. 1961 Ana­ya­sa­sı'nda­ki 154'ün­cü mad­de, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nı bir ana­ya­sal ku­rum ola­rak dü­zen­le­yen bir mad­de. Bu çok önem­li, 1961 Ana­ya­sa­sı'nda, 154'ün­cü mad­de, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nı bir ana­ya­sal ku­rum ola­rak dü­zen­li­yor ve bu ku­ru­mun ken­di özel ka­nu­nun­da gös­te­ri­len gö­rev­le­ri ye­ri­ne ge­tir­me­si­ni ön­gö­rü­yor.

Bu­ra­da, da­ha son­ra, bu Ana­ya­sa mad­de­si doğ­rul­tu­sun­da, 1965 yı­lın­da, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı Ku­ru­luş ve Gö­rev­le­ri Hak­kın­da Ka­nun ile Baş­kan­lık ye­ni bir dü­zen­le­me­ye ka­vuş­tu­ru­lu­yor ve bu­gün­kü or­ga­nik ya­pı­sı­nı ka­zan­dı­ran -Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın- ve Di­ya­ne­tin ta­rihî ge­li­şi­mi içe­ri­sin­de ye­ni bir dö­nem baş­la­tan iş­te bu Ka­nun olu­yor; 1961 Ana­ya­sa­sı'nın em­ret­ti­ği, o 154'ün­cü mad­de çer­çe­ve­sin­de ya­pı­lan 1965 ta­rih­li 633 sa­yı­lı Ka­nun. Da­ha son­ra, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, 1979 yı­lın­da 1982 sa­yı­lı Ka­nun yü­rür­lü­ğe gi­ri­yor ve 633 sa­yı­lı Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı Ku­ru­luş ve Gö­rev­le­ri Hak­kın­da Ka­nun'da ge­niş çap­ta bir de­ği­şik­lik ya­pı­yor ve Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın yurt dı­şın­da da teş­ki­lat­lan­ma­sı­nı sağ­lı­yor.

Bu­gün­kü gö­rüş­tü­ğü­müz ve yö­net­me­lik ip­ta­liy­le kar­şı­mı­za çı­kan hu­su­su dü­zelt­me­mi­ze dö­nük ta­le­bin al­tın­da­ki ta­rih­sel ge­li­şim bu­dur. Bu­nu bil­me­den bir ka­nun üze­rin­de ile­ri ge­ri ko­nuş­mak ol­maz. Bu sü­re­ci özet­le­mek la­zım, bu sü­re­ci ir­de­le­mek la­zım ve on­dan son­ra da bu ka­nun üze­rin­de ar­ka­daş­la­rı­mı­zın -ko­nu­şa­cak olan­lar var­sa- gö­rüş­le­ri­ni ifa­de et­me­le­ri la­zım.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, 1961 Ana­ya­sa­sı'nda Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın ge­nel ida­re için­de yer ala­rak özel ka­nun­da gös­te­ri­len gö­rev­le­ri ye­ri­ne ge­ti­re­ce­ği ifa­de edi­lir­ken, Tür­ki­ye, 1980'de baş­ka bir dö­nü­şüm ge­çi­ri­yor; ben­ce, de­mok­ra­si açı­sın­dan olum­suz, ka­ran­lık bir dö­ne­me gi­ri­yor. 1982 Ana­ya­sa­sı'nda ise Baş­kan­lı­ğın gö­rev­le­ri­ni ye­ri­ne ge­ti­rir­ken uy­ma­sı ge­re­ken kıs­tas­lar da ay­rı­ca be­lir­ti­li­yor.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, şim­di, cum­hu­ri­yet Tür­ki­ye'sin­de… De­min, İs­lam top­lu­mun­da­ki ku­ral­la­rın, bir din dev­le­ti al­gı­la­ma­sı­nın na­sıl ol­du­ğu­nu kı­sa­ca an­lat­mış­tım, ama de­ği­şen dün­ya ko­şul­la­rı ve Os­man­lı şe­ri dü­ze­ni­nin cum­hu­ri­yet­le de­ği­şe­rek de­vam et­me­si sü­re­cin­de, cum­hu­ri­yet Tür­ki­ye'sin­de­ki bu din­sel ör­güt­len­me, kı­sa­ca de­min de be­lirt­ti­ğim gi­bi, mer­kezî bir yö­ne­tim al­tın­da dü­zen­le­ne­rek dev­let ör­gü­tü için­de yer alan bir ör­güt ya­pı­sıy­la yü­rü­tü­lü­yor.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, şim­di, ta­bii, bu ana­ya­sal sü­reç içe­ri­sin­de de­ği­şik aka­de­mis­yen­le­rin -bun­la­rı da­ha son­ra, me­rak eden ar­ka­daş­la­rı­ma ve­re­bi­li­rim- de­ği­şik gö­rüş­le­ri var. Bu gö­rüş­ler be­nim ve par­ti­min gö­rüş­le­ri de­ğil­dir. Ben, bu gö­rüş­le­ri, de­ği­şik bi­lim in­san­la­rı­nın ad­la­rı­nı da ve­re­rek ifa­de et­me­ye ça­lı­şa­ca­ğım. Me­se­la, Do­çent Dok­tor Vu­ral Dinç­kol, "1982 Ana­ya­sa­sı Çer­çe­ve­sin­de ve Ana­ya­sa Mah­ke­me­si Ka­rar­la­rın­da La­ik­lik" ad­lı ese­rin­de "1961 Ana­ya­sa­sı dö­ne­min­de Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın, ya­sa­da be­lir­ti­len gö­re­vi ye­ri­ne ge­tir­mek üze­re ge­nel ida­re için­de yer al­ma­sı tar­tış­ma ko­nu­su ol­muş­tur." di­yor, tar­tı­şı­yor. Bu tar­tış­ma­la­rı bil­me­miz la­zım. Çün­kü, bir sü­re son­ra Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın teş­ki­lat­lan­ma ka­nu­nu ge­le­cek; da­ha son­ra­ki Par­la­men­to­nun gö­rev­le­ri için­de ola­cak bel­ki, ama bü­tün bu sü­re­ci, tu­ta­nak­la­ra, biz­den son­ra gö­rev ya­pa­cak­la­ra, bel­ki, bir kay­nak oluş­tur­ma ba­kı­mın­dan bı­rak­ma ih­ti­ya­cı­nı du­yu­yo­rum.

Şim­di, bir kı­sım gö­rüş, di­nin bir ka­mu hiz­me­ti sa­yı­la­rak Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın ge­nel ida­re için­de yer al­ma­sı­nın la­ik­lik il­ke­siy­le bağ­daş­ma­dı­ğı ka­na­ati­ni gö­rü­yo­ruz. Me­se­la, bu araş­tır­ma­cı­lar içe­ri­sin­de Ali Fu­at Baş­gil'i gö­rü­yo­ruz. Da­ha son­ra, hat­ta ay­nı za­man di­li­mi için­de Sıd­dık Sa­mi Onar Ho­ca­yı gö­rü­yo­ruz. Me­se­la, bir ör­nek ala­yım: "Ço­ğun­luk da ol­sa mu­ay­yen bir mez­hep teş­ki­la­tı­nın ge­nel ida­re için­de yer al­ma­sı­nın se­be­bi an­la­şı­la­ma­mak­ta­dır. Sün­ni mez­he­bi, mem­le­ke­ti­miz­de, din ve mez­hep ba­kı­mın­dan ço­ğun­lu­ğu teş­kil et­mek­te­dir. Fa­kat bu du­rum, dev­le­tin di­ğer din ve mez­hep­ler­le il­gi­len­me­me­si için ye­ter bir se­bep de­ğil­dir. La­ik bir dev­let­te din ve mez­hep ço­ğun­lu­ğu ve­ya azın­lı­ğı ola­maz, dev­le­tin bü­tün din ve mez­hep­le­re kar­şı ta­raf­sız ol­ma­sı ge­re­kir." Sıd­dık Sa­mi Onar Ho­ca­nın yo­ru­mu.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ikin­ci bir gö­rüş: "Bu­na gö­re, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı gi­bi bir ku­ru­mun bir­çok la­ik Ba­tı ül­ke­sin­de ol­ma­ma­sı­na kar­şın, İs­la­mi­yet'in ya­pı­sı ve Tür­ki­ye'nin ta­rih­sel ge­li­şi­mi ne­de­niy­le ge­nel ida­re için­de yer al­ma­sı, la­ik­li­ği ko­ru­yu­cu bir dü­zen­le­me­dir." di­yor.

Bir kı­sım gö­rüş­ler de bu­ra­da. Bu­ra­da, özel­lik­le bu gö­rü­şü sa­vu­nan Müm­taz Soy­sal Ho­ca­yı gö­rü­yo­ruz. Si­ya­sal bil­gi­ler fa­kül­te­si me­zun­la­rı... Biz tıp fa­kül­te­sin­de oku­yor­duk ama, "100 So­ru­da Ana­ya­sa" ki­ta­bı bi­zim de eli­miz­dey­di. Müm­taz Ho­ca­nın bu ki­ta­bı, 100 So­ru­da… Yi­ne, Sa­yın Öz­bu­dun'un, Sa­yın Ku­ba­lı'nın, Sa­yın Ozan­ka­ya'nın gö­rüş­le­ri bu çer­çe­ve­dir. Ya­ni, la­ik­li­ğin te­mi­na­tı ola­rak, bir ana­ya­sal ku­rum ola­rak Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nı al­gı­lı­yor­lar, ta­rif edi­yor­lar ve Ana­ya­sa içe­ri­sin­de ye­ri­ni be­lir­ti­yor­lar.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ta­bii, tar­tış­ma iler­li­yor. Lo­zan An­laş­ma­sıy­la…

Umu­yo­rum sık­mı­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

Lo­zan An­laş­ma­sıy­la baş­ka din­den azın­lık­la­ra din­sel ge­rek­sin­me­le­ri­ni ce­ma­at­le­ri dü­ze­yin­de ve va­kıf­la­rı ara­cı­lı­ğıy­la kar­şı­la­ma imkânı ta­nın­mış­tır, bi­li­yo­ruz. Gü­nü­müz­de de Müs­lü­man ol­ma­yan din­sel azın­lık­lar var Tür­ki­ye'de, yurt­taş­la­rı­mız ola­rak. Bun­lar Va­ti­kan, Fe­ner Pat­rik­ha­ne­si, Ha­ham­ba­şı­lık gi­bi mer­kez­ler ara­cı­lı­ğıy­la dinî hiz­met­le­ri­ni ye­ri­ne ge­tir­mek­te­ler.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, 82 Ana­ya­sa­sı'na ge­çi­yo­ruz. 82 Ana­ya­sa­sı'nın 136'ncı mad­de­si bu se­fer önem ta­şı­yor. Bu­ra­da da, 136'ncı mad­de tar­tı­şı­lır­ken, o za­man, Millî Gü­ven­lik Kon­se­yi adı ve­ri­len, de­mok­ra­siy­le hiç­bir iliş­ki­si ol­ma­yan bir ku­ru­lun her ya­pı­lan tar­tış­ma­da mü­da­hil ol­du­ğu­nu gö­rü­yo­ruz. Tür­ki­ye, bu­gün­ler­den ge­çe­rek gel­di de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri. Ya­ni, Tür­ki­ye, ora­da dört ta­ne ki­şi­nin ken­di­ni ku­rul ola­rak ta­rif et­ti­ği ve Tür­ki­ye'de ya­pıl­mak is­te­nen bir ana­ya­sa­yı ve o ana­ya­sa­nın mad­de­le­ri­nin ge­rek­çe­le­ri üze­rin­de ken­di ba­şı­na dört ki­şi­lik ku­ru­lun ka­rar ver­di­ği dö­nem­ler­den ge­çe­rek gel­di. Onun için, bu­gün­kü de­mok­ra­si­mi­zi, bu­gün­kü de­mok­ra­si­mi­zin ku­rum ve ku­ral­la­rı­nı çok iyi sa­vun­mak zo­run­da­yız he­pi­miz, ik­ti­dar da mu­ha­le­fet de. Bu­ra­dan kı­sa­ca bir öz eleş­ti­ri çı­kar­tı­yo­rum Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si üye­le­ri için -ken­dim de dâhil- ya­ni, bel­li ku­rum­lar hak­kın­da yo­rum ya­par­ken, bu sü­reç­le­rin hiç­bi­ri­ni unut­ma­ma­mız ge­re­ki­yor. Ve bu MGK'da­ki de­ği­şik­lik şu: Da­nış­ma Mec­li­sin­de ka­bul edi­len, o za­man­ki Da­nış­ma Mec­li­sin­de ka­bul edi­len mad­de­nin ikin­ci fık­ra­sın­da yer alan Di­ya­net İş­le­ri Baş­ka­nı­nın Cum­hur­baş­ka­nın­ca ata­na­ca­ğı­na iliş­kin hü­küm mad­de met­nin­den çı­kar­tı­lı­yor. "As­lın­da, Baş­ka­nın Cum­hur­baş­ka­nın­ca atan­ma­sı, ge­nel ida­re için­de yer alan Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın, ik­ti­da­rın la­ik­lik an­la­yı­şı­na bağ­lı kal­ma­sı­nı ön­ler ve da­ha ba­ğım­sız ol­ma­sı­nı sağ­lar­dı. An­cak, her ne şe­kil­de olur­sa ol­sun bu tür din iş­le­ri ör­gü­tü­nün ge­nel ida­re için­de ol­ma­sı ne­de­niy­le yar­gı­sal ve par­la­men­ter de­ne­tim yol­la­rı­nın açık ol­ma­sı, la­ik­lik il­ke­si­nin gü­ven­ce­si­ni oluş­tur­mak­ta­dır. Zi­ra, bu ör­güt, di­ni ko­nu­lar­da ol­duk­ça önem­li fa­ali­yet­ler­de bu­lun­mak­ta­dır." di­yor­lar, yi­ne, çe­şit­li araş­tı­rı­cı­lar bu ko­nu­da da gö­rüş­le­ri­ni ifa­de edi­yor­lar.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, yi­ne, ay­nı, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­na, özel­lik­le -bu­nu da rah­met­li Sa­yın Ve­li­de­de­oğ­lu ifa­de edi­yor- mez­hep ay­rı­mı yap­tı­ğı ge­rek­çe­siy­le eleş­ti­ri­ler ge­li­yor. Me­se­la "Bü­tün Sün­ni va­tan­daş­lar gi­bi ver­gi öde­yip büt­çe­ye kat­kı­sı bu­lu­nan Ale­vi yurt­taş­la­rı­mı­zın, Di­ya­net İş­le­ri Da­ire­sin­den ken­di inanç­la­rı do­la­yı­sıy­la ya­rar­la­na­ma­dık­la­rı­dır." ifa­de­si var. "Aca­ba, Di­ya­net İş­le­ri yö­ne­ti­min­de ay­rı bir oda açı­la­rak, ora­da Ale­vi mez­he­bi­nin bü­tün ku­ral­la­rı­nı bi­len bil­gin bir Ale­vi yurt­taş gö­rev­len­di­ri­le­mez mi?" di­yor Hıf­zı Vel­det Ve­li­de­de­oğ­lu, "İn­san Hak­la­rı, Tür­ki­ye, Sün­ni­lik, Ale­vi­lik So­ru­nu" isim­li ya­pı­tın­da.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, "Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı 633 sa­yı­lı Ya­sa'nın 1'in­ci mad­de­sin­de de be­lir­til­di­ği gi­bi, İs­lam di­ni inanç­la­rı, iba­det ve ah­lak esas­la­rıy­la il­gi­li iş­le­ri yü­rüt­mek üze­re ku­rul­muş­tur. Do­la­yı­sıy­la, mez­hep ay­rı­mı ya­pıl­ma­ma­lı­dır. Ni­te­kim, Ana­ya­sa'nın 136'ncı mad­de­si, Baş­kan­lı­ğın bü­tün si­ya­si gö­rüş ve dü­şü­nüş­le­rin dı­şın­da ka­la­rak ve mil­let­çe da­ya­nış­ma­yı ve bü­tün­leş­me­yi amaç edi­ne­rek gö­rev yap­ma­sı­nı amir­dir. Millî da­ya­nış­ma ve bü­tün­lü­ğü bo­za­cak mez­hep ayı­rı­mı yap­mak, bu bağ­lam­da Ana­ya­sa'ya ay­kı­rı­lık oluş­tu­ra­cak­tır." yo­ru­mu da mev­cut.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, Sa­yın Bü­lent Ta­nör ve Nec­mi Yüz­ba­şı­oğ­lu, "1982 Ana­ya­sa­sı'na Gö­re Türk Ana­ya­sa Hu­ku­ku" isim­li ki­ta­bın­da, bu­ra­da "Dev­let dü­ze­ni­nin din ku­ral­la­rı­na da­yan­ma­dı­ğı, bu yol­da­ki du­yar­lı­lı­ğın çok ke­sin ol­du­ğu Tür­ki­ye'de, dev­let, din iş­le­ri­nin yü­rü­tü­mü­nü biz­zat yük­len­miş­tir." di­yor.

1924'te ku­ru­lan Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nı 1961 Ana­ya­sa'sı -bu ku­ru­mu- ana­ya­sa­laş­tır­mış­tı, onu vur­gu­la­mış­tım. 82 Ana­ya­sa'sı bu­nu sür­dür­dü, da­ha ay­rın­tı­lı dü­zen­le­me­ler ge­tir­di 136'ncı mad­de­de. Bu­na gö­re, "Ge­nel ida­re için­de yer alan Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı, la­ik­lik il­ke­si doğ­rul­tu­sun­da, bü­tün si­ya­si gö­rüş ve dü­şü­nüş­le­rin dı­şın­da ka­la­rak ve mil­let­çe da­ya­nış­ma ve bü­tün­leş­me­yi amaç edi­ne­rek, özel ka­nu­nun­da gös­te­ri­len gö­rev­le­ri ye­ri­ne ge­ti­rir."

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, yi­ne, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın var­lı­ğı­nı la­ik­lik açı­sın­dan sa­vun­mak­ta­dır. Bu son de­re­ce önem­li bir hu­sus­tur. Şim­di, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si­nin, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın var­lı­ğı­nı la­ik­lik açı­sın­dan sa­vu­nan ge­rek­çe­si­nin man­tı­ğı şu şe­kil­de­dir: "La­ik­lik an­la­yı­şı ve dü­ze­ni her ül­ke­nin ve il­gi­li di­nin ya­pı­sal özel­lik­le­ri­ne gö­re fark­lı­la­şa­bi­lir. Ba­tı top­lum­la­rı ve Hı­ris­ti­yan­lık­ta dev­let din ay­rı­lı­ğı müm­kün ola­bil­miş ve ki­li­se­le­rin ba­ğım­sız­lı­ğı dev­let dü­ze­ni­ni sars­ma­mış­tır. Bu­na kar­şı­lık, ay­nı za­man­da bir dün­ya di­ni olan -ilk İs­lam dev­let­le­ri­nin ku­ru­lu­şun­da­ki te­mel fel­se­fe­yi an­lat­mış­tım- dün­ya di­ni ola­rak ta­nım­la­nan ve top­lum­sal, ka­mu­sal ya­şa­mı dü­zen­le­yen İs­lam di­ni­nin kö­tü­ye kul­la­nıl­ma­sı, dev­le­tin ve la­ik­lik il­ke­si­nin de yok edil­me­si de­mek olur. Bu ne­den­le, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın bir ana­ya­sal ku­rum ya­pıl­ma­sı ta­rih­ten ve ül­ke ko­şul­la­rın­dan sü­zü­len bir zo­run­lu­luk­tur." Bu gö­rüş de, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si­nin, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın bir ana­ya­sal ku­rum ola­rak Tür­ki­ye'de bu­lun­ma­sı­nın ge­re­ği­nin al­tı­nı çi­zen bir hu­kuk­sal ge­rek­çe­dir.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu gö­rüş­ler Sa­yın Bü­lent Ta­nör ve Nec­mi Yüz­ba­şı­oğ­lu'nun be­lirt­ti­ğim ki­tap­la­rı­na ait.

Şim­di, de­ği­şik top­lum ke­sim­le­ri­nin… -Da­ha çok var, ama za­ma­nım sı­nır­lı ol­du­ğu için sa­de­ce isim­le­ri­ni söy­le­ye­ce­ğim. Prof. Ya­vuz Sa­bun­cu'nun yi­ne bu ki­ta­bın­da il­gi­li bö­lüm var. Yi­ne, İs­met Pa­şa­nın Mec­lis Gru­bun­da yap­tı­ğı ko­nuş­ma­lar var, çe­şit­li it­ham­lar yö­nel­til­di­ğin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si­ne İs­met Pa­şa­nın bu ko­nu­da yap­tı­ğı açık­la­ma­lar var.

Şim­di, TE­SEV'in ra­po­run­da ba­zı… Bu ko­nuy­la il­gi­li ge­niş bir ra­po­ru var. Bu ra­po­run ra­por­tö­rü İr­fan Bo­zan ar­ka­da­şı­mız. Ben, bu­ra­da, der­li top­lu bir bil­gi da­ğar­cı­ğı ol­du­ğu için, o bö­lü­mün ge­niş bir fo­to­ko­pi­si­ni al­dım. Ta­bii, bu­ra­da -de­min söy­le­dim- Ale­vi yurt­taş­la­rı­mı­za gö­re Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın ko­nu­mu söz ko­nu­su. Bu­ra­da, bu yurt­taş­la­rı­mız­dan, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­na dö­nük, za­man za­man eleş­ti­ri­ler gel­di­ği­ni he­pi­miz bi­li­yo­ruz.

Şim­di, bak­tı­ğı­mız za­man, Ale­vi kö­ken­li yurt­taş­la­rı­mız, ken­di iç­le­rin­de, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın ku­rum­sal ya­pı­sı, fa­ali­yet­le­riy­le il­gi­li ho­mo­jen, ya­ni bü­tün ke­sim­le­ri­nin, hep­si­nin ka­tıl­dı­ğı or­tak bir fi­kir du­ru­lu­ğun­da bu­lu­şa­mı­yor­lar. On­la­rın da çok fark­lı fark­lı gö­rüş­le­ri var. Hat­ta, şu şe­kil­de özet­le­ye­bi­li­rim: Üç bü­yük cep­he­de top­la­nı­yor Ale­vi yurt­taş­la­rı­mı­zın gö­rüş­le­ri. Fark­lı ke­sim­le­rin gö­rüş­le­ri, çok sa­yı­da ki­şi ve ku­rum­dan gö­rüş alın­ma­sı­nın so­nu­cun­da bun­lar be­lir­le­ni­yor. "Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı içe­ri­sin­de Ale­vi inan­cı da tem­sil edil­sin." gö­rü­şün­de­ler bir ke­sim. Bir ke­sim, Ale­vi inan­cın­da­ki yurt­taş­la­rı­mı­zın, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı gi­bi, ken­di inanç sis­tem­le­ri­ni yö­ne­te­cek, den­ge­le­ye­cek ay­rı bir di­ya­net iş­le­ri baş­kan­lı­ğı­na sa­hip ol­ma­la­rı fik­ri. Bun­lar de­ği­şik grup­lar ta­ra­fın­dan tar­tı­şı­lı­yor, öne sü­rü­lü­yor, sa­vu­nu­lu­yor. Bir kıs­mı da, dev­let hiç­bir şe­kil­de dinî ör­güt­len­me­le­re mü­da­ha­le et­me­sin, din hiz­met­le­ri ce­ma­at­le­re bı­ra­kıl­sın, her ke­sim için. Bu da ay­rı bir gö­rüş. Bun­la­rın sa­vu­nu­cu­la­rı var, kar­şı çı­kan­lar var; sa­vun­ma ge­rek­çe­le­ri var, kar­şı çı­kış ge­rek­çe­le­ri var. Fi­kir dü­ze­yin­de il­ginç gö­rüş­ler var. Yi­ne, me­rak eden olur­sa bu­nun da fo­to­ko­pi­si­ni ve­re­bi­li­rim.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu­ra­da, dört da­ki­ka içe­ri­sin­de… Tür­ki­ye'de­ki ve yurt dı­şın­da­ki Ale­vi Bek­ta­şi ör­güt­le­ri­nin bü­yük ço­ğun­lu­ğu­nun sa­vun­du­ğu gö­rüş şu­dur: "Di­ya­net, dev­le­tin be­nim­se­miş ol­du­ğu la­ik­li­ğe ay­kı­rı­dır. Bu ida­ri ya­pı için­de yer al­dı­ğı müd­det­çe Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti'nin la­ik bir dev­let ol­du­ğu, te­mel­siz bir id­dia ola­rak ka­la­cak­tır. Do­la­yı­sıy­la, ya­pıl­ma­sı ge­re­ken, teş­ki­la­tın lağ­ve­di­le­rek bu yan­lış­lı­ğa ve çe­liş­ki­ye son ve­ril­me­si­dir." Bu bir gö­rüş. Sa­yın Üzüm 1997 yı­lın­da bu gö­rü­şü sa­vun­muş. Cem Vak­fı'nın ay­rı gö­rüş­le­ri var, yi­ne Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si­ne ka­bul et­ti­ği­niz Re­ha Ça­mu­roğ­lu'nun ay­rı gö­rüş­le­ri var, ama, de­di­ğim gi­bi, bun­la­rın her bi­ri de­ği­şik nok­ta­lar­da tar­tı­şı­lı­yor.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın bir ana­ya­sal ku­rum ola­rak ge­rek­li­li­ği­ni, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si, ge­rek­çe­siy­le ifa­de et­miş du­rum­da. Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın yurt dı­şın­da­ki gö­rev­le­ri ko­nu­sun­da da… Tür­ki­ye'nin, de­ği­şen dün­ya ko­şul­la­rın­da, 1960'tan son­ra yurt dı­şın­da çok sa­yı­da soy­da­şı­mı­zın ya­şa­dı­ğı­nı bi­li­yo­ruz. Bu ko­şul­lar et­ra­fın­da ora­da iş ce­ma­at­le­re bı­ra­kı­lır ise ku­ral dı­şı, saf­sa­ta­ya da­ya­lı, ken­di doğ­ru­su­nu İs­lam'ın doğ­ru­su ola­rak ka­bul ede­cek yan­lış uy­gu­la­ma­la­rın çe­şit­li alan­lar­da dev­re­ye gir­di­ği­ni he­pi­miz bi­li­yo­ruz. Onun için, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın yurt dı­şın­da da -bu­ra­da ta­lep edi­len- bu tem­sil edil­me­si­ne dö­nük ta­le­bi­nin ben şah­sen ye­rin­de ol­du­ğu­na ina­nı­yo­rum. Ye­rin­de ol­du­ğu­na ina­nı­yo­rum, ama bu tar­tış­ma­la­rın hiç­bi­ri­ni göz ar­dı et­me­den bu ge­re­ğin al­tı­nı çi­zi­yo­rum.

Mut­la­ka Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nı… Çok çe­şit­li so­run­lar var. O so­run­la­ra bel­ki o ka­nu­nun ha­zır­lık­la­rı sı­ra­sın­da Par­la­men­to­da gö­rev ya­pa­cak çe­şit­li par­ti­le­re men­sup ar­ka­daş­la­rı­mız gi­re­cek­ler­dir; kad­ro so­ru­nu ol­sun, ge­çiş­ler ol­sun, teş­ki­lat­lan­ma ol­sun, di­ğer ko­nu­lar ol­sun, Di­ya­ne­te bağ­lı va­kıf­la­rın şef­faf­lı­ğı ol­sun, bir­çok nok­ta­da o tar­tış­ma­lar ya­pı­la­cak­tır. Ama, şu aşa­ma­da Sa­yın Tay­yar Al­tı­ku­laç ve Sa­yın Ya­zı­cı­oğ­lu Ho­ca­nın ge­tir­di­ği ka­nun tek­li­fi­nin, ben­ce, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si ta­ra­fın­dan da olum­lu kar­şı­lan­dı­ğı­nı ifa­de edi­yo­rum. Ama, de­min­ki tar­tış­ma­la­rı hiç­bir za­man göz ar­dı et­me­den, tüm yurt­taş­la­rı­mı­zın, ge­niş, en ge­niş ke­sim­le­rin olu­ru­nu ala­cak ye­ni bir Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı ya­pı­lan­dır­ma­sı­nın ar­tık Tür­ki­ye'nin bu­gün­kü ko­şul­la­rı çer­çe­ve­sin­de tüm top­lum­sal ger­çek­le­ri­mi­zi gö­re­rek, tüm top­lum­sal ta­lep­le­ri­mi­zi gö­re­rek ve kav­ra­ya­rak, hiç­bir ke­si­mi dış­la­ma­dan her­ke­si kav­ra­ya­rak bu hiz­met­le­rin ye­ni bir mer­kezî ya­pı içe­ri­sin­de ve­ril­me­sin­den ya­na ol­du­ğu­mu­zu ifa­de edi­yo­rum.

Şah­sım ve Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na yü­ce Mec­li­si say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (Al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Koç.

Şah­sı adı­na Ada­na Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Re­cep Ga­rip? Yok.

Şah­sı adı­na, Çan­kı­rı Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Tev­fik Ak­bak? Yok.

Hükûme­tin söz is­te­ği var mı efen­dim?

DEV­LET BA­KA­NI MEH­MET AY­DIN (İz­mir) - Evet Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN - Evet, Hükûme­tin söz is­te­ği var.

Dev­let Ba­ka­nı­mız Sa­yın Meh­met Ay­dın.

Bu­yu­run. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

DEV­LET BA­KA­NI MEH­MET AY­DIN (İz­mir) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; ben­den ön­ce ko­nu­şan ar­ka­daş­la­rım, ge­rek Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­mı­zın bir ku­rum ola­rak bir ba­kı­ma ta­rihî ev­ve­li­ya­tı­nı ve bu­gü­nü­nü ge­niş bir bi­çim­de izah et­ti­ler. Ay­rı­ca, iş­lev­sel ola­rak Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nı da, yi­ne Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si Gru­bu adı­na ko­nu­şan de­ğer­li bi­lim ada­mı­mız de­ğer­li es­ki Di­ya­net İş­le­ri Baş­ka­nı­mız Ya­zı­cı­oğ­lu da za­ten ye­ter­li öl­çü­de bir ay­dın­lı­ğa ka­vuş­tur­du zan­ne­di­yo­rum. Ben, sa­de­ce -bir ba­kı­ma, ma­dem ko­nu açıl­mış­ken- te­şek­kür edip otu­ra­cak­tım, ama, bir­kaç cüm­le de be­nim söy­le­me­min iyi ola­ca­ğı­nı, ye­rin­de ola­ca­ğı­nı dü­şü­nü­yo­rum.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, biz ar­ka­daş­la­rı­mız­la gö­re­ve baş­la­dı­ğı­mız za­man, her cid­di ku­rum­da ol­du­ğu gi­bi, ken­di­mi­ze o he­pi­mi­zin bil­di­ği dört so­ru­yu so­ra­rak baş­la­dık. Bu, o so­ru­la­rın içe­rik­le­ri­nin ye­ni ol­du­ğu an­la­mın­da de­ğil, ama o so­ru­la­rın bi­ze ne söy­le­di­ği­ni ve bi­zim o so­ru­la­rın ce­va­bı ola­rak na­sıl bir yol ve yor­dam iz­le­ye­ce­ği­mi­zi bir da­ha göz­den ge­çir­mek için ko­nu­ya el at­tık. Bun­lar­dan bi­ri­si "Ne?" so­ru­su, ikin­ci­si "Na­sıl?" so­ru­su, üçün­cü­sü "Ki­min­le?" so­ru­su ve dör­dün­cü­sü "Ni­çin?" so­ru­su.

"Ne?" so­ru­su, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı gi­bi bir ku­rum söz ko­nu­su ol­du­ğun­da el­bet­te doğ­ru­dan doğ­ru­ya içe­rik­le il­gi­dir. Ya­ni, siz o ku­rum­da ney­le gö­rev­li­si­niz? O ku­rum­da bir ay­dın­lat­ma gö­re­vi­niz var. De­ğer­li ko­nuş­ma­cı­lar çok açık bir bi­çim­de söy­le­di­ler, iyi ki söy­le­di­ler, çün­kü on­la­rın tek­rar tek­rar söy­len­me­sin­de ya­rar var. Millî bü­tün­lü­ğü ve top­lum­sal da­ya­nış­ma­yı sağ­la­ma­ya kat­kı­da bu­lun­mak için var olan bir ku­rum­dan bah­se­di­yo­ruz. Ya­ni, top­lum üze­rin­de et­ki­li olan, top­lu­ma kar­şı so­rum­lu­luk­la­rı olan, gö­rev­le­ri olan bir ku­rum­dan bah­se­di­yo­ruz. Do­la­yı­sıy­la, ev­ve­la, o "ne" de­di­ği­miz şey, bi­rin­ci de­re­ce­de bil­giy­le ve te­fek­kür­le il­gi­li bir so­ru­dur. Ya­ni, baş­ka bir şe­kil­de söy­len­dik­te "Ne öğ­re­te­cek­si­niz?" so­ru­su Di­ya­net gi­bi bir ku­rum­da son de­re­ce önem­li­dir. Do­la­yı­sıy­la, bir ba­kı­ma bi­zim bi­rin­ci il­ke­miz, mo­to­muz şuy­du: Bu bil­gi­le­rin ye­ni­len­me­si la­zım. Bu, es­ki­den be­ri sü­rüp ge­len bil­gi­le­rin ta­ma­mı­nın ge­çer­siz ol­du­ğu an­la­mın­da de­ğil­dir. Fa­kat, ma­dem dün­ya ye­ni­le­ni­yor, ha­yat ye­ni­le­ni­yor, iliş­ki­ler ye­ni­le­ni­yor, o za­man bu iliş­ki­le­re ve bu ih­ti­yaç­la­ra ce­vap ve­ren bil­gi­le­rin de ye­ni­len­me­si la­zım. Es­ki de­yim­le bir tec­di­di il­me ih­ti­yaç var, bir bil­gi ye­ni­len­me­si­ne ih­ti­yaç var. Bil­gi dün­ya­sın­da -fel­se­fi bir ifa­de kul­la­na­cak­sa­nız, epis­te­mi­sin­de- Di­ya­ne­tin bir ye­ni­den ya­pı­lan­ma­ya ih­ti­ya­cı var de­dik ve o şe­kil­de yo­la çık­tık.

Şim­di, bu­gü­ne ka­dar o alan­da ya­pı­lan­la­rı sa­yar­sam si­zin çok vak­ti­ni­zi alı­rım. Bu­ra­da üze­rin­de du­rul­du­ğu için sa­de­ce söy­le­ye­yim. Me­se­la, Ale­vi va­tan­daş­la­rı­mı­zın ih­ti­ya­cı ba­kı­mın­dan Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı ilk de­fa Ale­vi kla­sik­le­ri­ni en üs­tün ka­li­te­de -çün­kü onu ge­rek­ti­ri­yor ki­tap­la­rın, eli­miz­de­ki kay­nak­la­rın ya­pı­sı- en iyi şe­kil­de ya­yın­la­ma­ya baş­la­dı. Baş­ta bir­ta­kım te­red­düt­ler ol­du, aca­ba bu­nun ar­ka­sın­da da bir ba­kı­ma, ha­ni, Sün­ni­lik­le il­gi­li bir­ta­kım ar­tı­la­rın el­de edil­me­si mi, şek­lin­de so­ru­lar ba­zı zi­hin­ler­de uyan­dı, ama bu­gün gel­di­ği­miz nok­ta­da, sa­mi­mi­ye­tim­le söy­lü­yo­rum, baş­ta de­de­le­ri­miz ol­mak üze­re, Ale­vi va­tan­daş­la­rı­mı­zın, kar­deş­le­ri­mi­zin bü­yük bir kıs­mı­nın te­şek­kü­rüy­le kar­şı­laş­tım, sev­gi­siy­le, il­gi­siy­le kar­şı­laş­tım. Be­şin­ci cil­di çık­mak üze­re. Bu eser­ler ha­ki­ka­ten ku­şe kâğı­da ba­sı­lı­yor, çün­kü, eli­miz­de­ki kay­nak­lar, za­ten asır­lar­dır, bir ba­kı­ma, bir yer­de, bir kö­şe­de kal­dık­la­rı için her­han­gi bir iş­le­me ta­bi tu­ta­mı­yor­su­nuz. Ev­ve­la Os­man­lı­ca­la­rı­nı ba­sı­yo­ruz ga­yet gü­zel bir bi­çim­de, son­ra onun -bu­gün­kü bi­zim kul­lan­dı­ğı­mız harf­le­ri­miz­le- La­tin harf­le­riy­le oku­nu­şu­nu, trans­kri­be­si­ni ya­pı­yo­ruz ve son­ra da bu­gün­kü Türk­çe ile ne an­la­ma ge­li­yor, da­ha doğ­ru­su bu­gün­kü Türk­çe ile na­sıl söy­le­ni­yor o, na­sıl ifa­de edi­li­yor, onu ya­pı­yo­ruz. Ya­ni, üç kat­lı, bir ba­kı­ma ga­yet gü­zel­ce ha­zır­lan­mış, Ale­vi va­tan­daş­la­rı­mı­zın, bi­lim adam­la­rı­mı­zın da kat­kı­la­rı­nı alan -za­ten pro­je­yi de be­ra­ber baş­lat­tık- bir şe­kil­de baş­la­tı­yo­ruz.

Bi­rin­ci­si: Bil­gi ye­ni­le­mey­le il­gi­li yap­tı­ğı­mız ça­lış­ma­ya bir ör­nek ola­rak ve­ri­yo­rum. Ya­ni, Ale­vi kül­tü­rü bi­zim kül­tü­rü­müz ol­du­ğu­na gö­re, Ale­vi yo­ru­mu bi­zim yo­ru­mu­muz ol­du­ğu­na gö­re, bü­tü­nüy­le Tür­ki­ye'nin, Türk in­sa­nın yo­ru­mu ol­du­ğu­na gö­re onu he­pi­miz kay­nak­la­rın­dan öğ­ren­mek zo­run­da­yız. Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın ben­ce at­tı­ğı en önem­li adım­lar­dan bi­ri bu­dur.

İkin­ci­si: Özel­lik­le Ale­vi va­tan­daş­la­rı­mı­zın otur­du­ğu şe­hir­le­re, ka­sa­ba­la­ra, köy­le­re ya­kın olan bü­tün il, il­çe ve köy­le­ri­miz­de­ki imam­la­rı­mı­zı bir Ale­vi ve Bek­ta­şi eği­ti­min­den ge­çir­dik. Özü ne­dir, ne­den bah­se­di­lir, han­gi bil­gi­ler var­dır ve na­sıl yo­rum­lan­mış­tır ki, kar­şı kar­şı­ya gel­dik­le­ri za­man, bir ima­mı­mız­la bir de­de kar­şı kar­şı­ya gel­di­ği za­man kay­nak­la­ra da­ya­lı sağ­lam bil­gi ol­sun ki, bi­zim bu ana­ya­sal gö­re­vi­miz, ya­ni millî bü­tün­lük ve da­ya­nış­ma gö­re­vi­mi­zi top­lu­mun bü­tün ke­sim­le­ri ve ke­sit­le­ri ara­sın­da bil­gi­ye ve te­fek­kü­re da­ya­lı ola­rak ya­pa­lım. Sa­de­ce duy­gu de­ğil, sa­de­ce kar­de­şiz de­mek yet­mi­yor. O duy­gu­nun, o kar­deş­li­ğin bir bil­gi te­me­li­nin ol­ma­sı la­zım.

Ta­bii, bu­nu ay­nı şe­kil­de di­ğer dinî bil­gi­ler için de yap­tık. Ger­çek­ten, ye­ni­len­me­si ge­re­ken bil­gi­ler var­dır. Me­se­la, di­ye­lim ki ka­dın ko­nu­sun­da. Her dö­nem, bir an­lam­da, te­mel kay­nak­la­rı ken­di­ne gö­re yo­rum­lu­yor. Bi­zim dö­ne­mi­miz fark­lı bir dö­nem ol­du­ğu­na gö­re, biz ora­da da özel­lik­le eği­tim ve öğ­re­tim ala­nın­da, ka­dın bil­gi­le­ri, ka­dın epis­te­mo­lo­ji­si ko­nu­sun­da da çok cid­di adım­lar at­tık ve o ko­nu­da ger­çek­ten sağ­lam di­ye­bi­le­ce­ği­miz, gü­ven­li di­ye­bi­le­ce­ği­miz bil­gi­ler üret­me­ye baş­la­dık. Bu­nun­la da kal­ma­dık. Va­ize­ler sa­yı­sı­nı, ha­nım va­iz sa­yı­sı­nı ar­tı­ra­rak ve ay­nı za­man­da ha­nım müf­tü yar­dım­cı­la­rı ata­ya­rak doğ­ru­dan doğ­ru­ya o bil­gi­yi in­san kay­na­ğı­na bağ­la­dık ve o bağ­lan­tı için­de, top­lu­mun bu­gü­ne ka­dar din ba­kı­mın­dan önem­li öl­çü­de ih­mal edil­miş bir ke­si­mi­ne, ya­ni ka­dın nü­fu­su­na ulaş­tır­ma­ya ça­lış­tık. Bu da ye­ni di­ye­bi­le­ce­ği­miz -es­ki­den be­ri bel­li öl­çü­de var­dı, ama bu ham­le­de, bu bo­yut­ta ye­ni di­ye­bi­le­ce­ği­miz- önem­li bir adım­dır.

"Na­sıl" ko­nu­su­na ge­lin­ce, ya­ni ne­yi, na­sıl öğ­re­te­ce­ğiz ko­nu­su­na ge­lin­ce: O ko­nu da bil­gi­dir, bil­gi­dir, bil­gi­dir, bi­lim­sel yak­la­şım­dır ve ras­yo­nel­lik­tir. Çün­kü, ni­ha­ye­tin­de, ken­di kut­sal ki­ta­bı­mı­za bak­tı­ğı­mız za­man, he­men he­men or­ta­ya ko­nan her ko­nuy­la il­gi­li bi­zim dü­şün­me­miz em­re­di­li­yor, te­fek­kür et­me­miz em­re­di­li­yor, bi­zim o ko­nu­da bil­gi­li ko­nu­şup ko­nuş­ma­dı­ğı­mız em­re­di­li­yor ve bu­ra­da si­ze uzun­ca ayet oku­ya­cak de­ği­lim, ama, Kur'an'ı dik­kat­li­ce din­ler­se­niz, "Eğer bir ko­nu­da sağ­lam bil­gi­ye sa­hip de­ğil­se­niz su­sun." di­yor. Bu­nu Mec­li­se de söy­le­mek la­zım, bi­ze, ken­di­mi­ze de söy­le­mek la­zım. Eğer, bir ko­nu­da ye­te­ri ka­dar sağ­lam bil­gi­miz yok­sa, inan­cı­mız biz­den sus­ma­mı­zı is­ti­yor. "Zan­ne­de­rim di­ye baş­la­ma­yın, çün­kü zan­la­rın ço­ğun­da yan­lış­lık var­dır, ek­sik­lik var­dır." di­yor. Bu­nu ev­ve­la, ku­rum ola­rak Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­mı­zın ken­di­si­nin ken­di­si­ne uy­gu­la­ma­sı ge­re­ki­yor­du ve öy­le bir yol için­de ol­duk.

Tek­rar edi­yo­rum: Na­sıl öğ­re­te­ce­ği­mi­zin ko­nu­su bel­li­dir, da­ya­na­ca­ğı­mız yer bil­gi­dir, da­ya­na­ca­ğı­mız yer akıl gü­cü­dür, bi­lim­sel­lik­tir, ras­yo­nel­lik­tir. Ak­lı­mı­zı kul­la­na­ca­ğız ki di­ni an­la­ya­bi­le­lim ve o an­la­dı­ğı­mı­zı, yo­rum­la­dı­ğı­mı­zı da halk ke­sim­le­ri­mi­ze ak­ta­ra­bi­le­lim.

Pe­ki, ki­min­le ya­pa­cak­sı­nız bu­nu? Ne, na­sıl, ki­min­le? Ki­min­le ya­pa­cak­sı­nız? Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­mı­zın ku­rum ola­rak ver­di­ği ka­rar bel­li­dir. Bu ül­ke­nin o alan­da­ki bü­tün bi­ri­ki­mi­ni kul­la­na­rak, bü­tün bi­ri­kim­li in­san­la­rı­nı kul­la­na­rak, in­san kay­na­ğı­nın ta­ma­mı­nı se­fer­ber et­me­miz ge­re­ki­yor. Hiç­bir ku­rum, sa­de­ce bel­li bir ke­si­min de­ğil­dir. İs­ter, bu, Dı­şiş­le­ri ol­sun is­ter baş­ka bir ku­rum ol­sun, o ko­nu­da ül­ke­nin o an­da mev­cut olan bü­tün bi­ri­ki­mi­nin se­fer­ber edil­me­si la­zım ki, siz, bu çe­tin dün­ya­nın çe­tin so­run­la­rı­nı çö­ze­bil­me imkânı­na ka­vu­şa­bi­le­si­niz.

Ben ko­mis­yon­da yok­tum, ama ba­sı­na in­ti­kal et­ti, ar­ka­daş­la­rım da za­ten ba­na an­lat­tı­lar: "Efen­dim, ila­hi­yat fa­kül­te­le­rin­den ba­zı ho­ca­la­rın yurt dı­şı­na gön­de­ril­me­si me­se­le­si." Ko­nu o de­ğil bir de­fa, ama, eğer si­zin yir­mi üç ta­ne ila­hi­yat fa­kül­te­niz var­sa, o yir­mi üç ila­hi­yat fa­kül­te­sin­de bil­mem kaç yüz pro­fe­sö­rü­nüz var­sa, siz o pro­fe­sör­le­ri­niz­den is­ti­fa­de ede­mi­yor­sa­nız bu­nun adı ras­yo­nel­lik mi­dir, bu­nun adı akıl­lı­lık mı­dır? Onun için, hiç kim­se­nin böy­le bir lük­sü yok­tur, hiç­bi­ri­mi­zin böy­le bir ih­ma­le de hak­kı yok­tur. Di­ya­net ko­nu­sun­da, ila­hi­yat ko­nu­sun­da Tür­ki­ye'nin ne ka­dar bi­ri­ki­mi var­sa ve o bi­ri­kim han­gi zi­hin­ler­de ise o zi­hin­le­ri se­fer­ber et­mek be­nim ana­ya­sal gö­re­vim­dir. O ku­rum­dan so­rum­lu Ba­kan ola­rak söy­lü­yo­rum.

Ba­kı­nız, bil­mem kaç se­ne­dir Ame­ri­ka'ya din mü­şa­vi­ri gön­de­re­me­dik, çün­kü ora­sı Al­man­ya gi­bi de­ğil. Al­man­ya'da üç mil­yon in­sa­nı­mız var. O in­san­la­rın din hiz­me­ti­ne ih­ti­ya­cı var, o in­san­la­rın dil… Ama, Ame­ri­ka'ya gön­der­dik­le­ri­miz za­ten çok da­ğı­nık ev­ve­la, muh­te­lif yer­ler­de, ama ay­nı za­man­da ora­ya gi­den­ler za­ten dok­tor­dur, mü­hen­dis­tir, bel­li öl­çü­de en­teg­re ol­muş, ki­tap oku­yor ve bil­gi­le­ri ken­di­si za­ten te­min et­me yol­la­rı­nı bu­lu­yor. O hâlde, bi­zim, Ame­ri­ka'ya gön­de­re­ce­ği­miz din mü­şa­vi­ri­nin açık­ça­sı Ame­ri­ka'nın ta­ri­hi­ni, sos­yo­lo­ji­si­ni, psi­ko­lo­ji­si­ni, si­ya­se­ti­ni bi­len, di­li­ni şöy­le ve­ya böy­le de­ğil, on­lar ka­dar gü­zel ko­nu­şan, ay­nı za­man­da dip­lo­ma­tik özel­lik­le­ri olan, sa­de­ce ül­ke­mi­zi, in­sa­nı­mı­zı de­ğil, İs­lam'ı ve İs­lam dün­ya­sı­nı da an­la­ta­bi­len bir ko­num­da ol­ma­sı la­zım. Bu Di­ya­net­te yok­sa bu­nu dı­şa­rı­da bul­mak be­nim va­zi­fem­dir. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar) Onun için, ar­ka­daş­la­rım keş­ke bi­zim­le ko­nu­şa­rak o eleş­ti­ri­le­ri­ni yap­sa­lar­dı! Yi­ne de te­şek­kür edi­yo­rum, bu­nu söy­le­me­me imkân ver­di­ler, ama tek­rar edi­yo­rum: Biz bu bil­gi­yi, an­lat­tı­ğı­mız o "Ne?" so­ru­su­nun ce­va­bı olan içe­ri­ği han­gi zi­hin­de bu­lur­sak hu­kuk yo­lu­nu aça­rak o zih­ni o gö­re­ve gön­der­mek zo­run­da­yız ve -ümit edi­yo­rum- şu an­da da za­ten gel­di­ği­miz nok­ta önem­li öl­çü­de ba­şa­rı­lı bir nok­ta­dır, bi­zim yurt dı­şın­da­ki hiz­me­ti­miz tak­dir edil­me­ye baş­lan­mış­tır. Es­ki­den bi­raz yan­lış an­la­şıl­dı, es­ki­den bi­raz dev­let­le çok sı­kı fı­kı fa­lan gi­bi gö­rül­dü, ama da­ha son­ra or­ta­ya çı­kan kü­re­sel şart­lar ve so­run­lar or­ta­ya çı­kın­ca bi­ze de­di­ler ki: "Siz iyi ki bu işi cid­di­ye al­mış­sı­nız, iyi ki Av­ru­pa'da din eği­ti­mi­ni, öğ­re­ti­mi­ni cid­di­ye al­mış­sı­nız, iyi ki ör­güt­len­miş­si­niz ve iyi ki biz ken­di­miz Al­man­ya ola­rak, Hol­lan­da ola­rak da ör­güt­len­mi­şiz." Çün­kü, ora­da­ki ku­rum­la­rı­mı­zın bü­yük bir kıs­mı za­ten o ül­ke­le­re ait ku­rum­lar­dır.

Pe­ki, ni­çin bun­la­rı bu de­di­ğim cid­di­yet içe­ri­sin­de yap­ma­ya ça­lı­şı­yo­ruz? Ar­ka­daş­la­rım söy­le­di­ler za­ten. Ev­ve­la millî gö­re­vi­miz var­dır. Biz bu ül­ke­nin millî bir­li­ği­ne, millî bü­tün­lü­ğü­ne ve da­ya­nış­ma­sı­na her tür­lü bi­zim ala­nı­mı­za gi­ren hiz­me­ti ver­mek ko­nu­mun­da­yız, hiz­me­ti ver­mek, sun­mak du­ru­mun­da­yız. Ana­ya­sa bi­ze di­yor ki: Si­ya­set üs­tü ola­cak­sı­nız, si­ya­se­te alet edil­me­ye­cek­si­niz, ama ay­nı za­man­da top­lu­mun bü­tün­leş­me­si­ne ve da­ya­nış­ma­sı­na eli­niz­den ge­len kat­kı­yı ve­re­cek­si­niz, sağ­la­ya­cak­sı­nız. Bu­nu ih­ma­le hiç kim­se­nin hak­kı yok­tur. Ya bu kat­kı için elin­den ge­le­ni ya­par ya­hut da o kat­kı­yı ya­pa­cak baş­ka­la­rı ge­lir. Bu, is­ter Ba­kan ol­sun is­ter Di­ya­net İş­le­ri Baş­ka­nı ol­sun is­ter baş­ka gö­rev­li ol­sun, bu işi ya ya­pa­ca­ğız ya ya­pa­ca­ğız, baş­ka ça­re­si yok.

Bir hu­sus da­ha yi­ne önem­li. Ar­ka­daş­lar, ilk de­fa bel­ki, mo­dern ta­ri­hi­miz­de Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı kü­re­sel bir ku­rum hâli­ne gel­di. Bu­gün eğer dün­ya­nın baş­ka bir ye­rin­de bir şey olu­yor­sa di­yor­lar ki: "Bir de Tür­ki­ye'de­ki Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­na so­ra­lım." Bu ye­ni­dir bi­zim için, bun­dan ön­ce yok­tu. "Ez­her'e so­ra­lım." der­ler­di, "Fa­lan ye­re so­ra­lım." Der­ler­di, ama Tür­ki­ye ak­la gel­mi­yor­du. Bu­gün ken­di­mi­zi an­la­ta­bil­di­ği­miz öl­çü­de ba­şa­rı­lı ol­duk, ama ala­ca­ğı­mız da­ha uzun bir yol var. Bu­gün de­ni­yor ki: "Ha­yır, hem mo­dern bil­gi­le­re sa­hip ol­ma hem çağ­daş bil­gi­le­ri kul­lan­ma ve onu hiz­me­te ta­şı­ma ba­kı­mın­dan Tür­ki­ye'de­ki Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı, Ku­ru­mu öte­ki­ler­le mu­ka­ye­se edil­me­ye­cek ka­dar iyi­dir." Do­la­yı­sıy­la, bir re­fe­rans ol­du; do­la­yı­sıy­la, ar­tık dik­ka­te alı­nan, gö­rüş­le­ri­ne önem ve­ri­len bir ku­rum hâli­ne gel­di. De­mek ki sa­de­ce ar­tık millî çer­çe­ve için­de dü­şü­ne­me­yiz. Ay­nı za­man­da, ma­dem­ki ül­ke­miz -Av­ru­pa Bir­li­ği bağ­la­mın­da ve­sa­ire ve­sa­ire alan­la­rın­da- ar­tık kü­re­sel bir ak­tör­dür, dün­ya oyun­cu­su­dur, o hâlde ku­rum­la­rı­mı­zın da -bir ül­ke­nin dün­ya oyun­cu­su ol­ma­nın an­la­mı bu­dur- ku­rum­la­rı­nın da dün­ya öl­çe­ğin­de söz sa­hi­bi ol­ma­sı la­zım, güç­lü ol­ma­sı la­zım ki, o za­man, siz "dün­ya­da ben de va­rım…" Sa­de­ce okul­la­rı­mız­da, üni­ver­si­te­le­ri­miz­de de­ğil, iş­te, din ir­şa­dı, din hiz­me­ti ve­ren ku­rum­la­rı­mız­da da biz va­rız. De­mek ki, hem millî çer­çe­ve içe­ri­sin­de hem kü­re­sel bo­yut­ta bir viz­yo­na sa­hip ol­mak du­ru­mun­da­yız ki ken­di­mi­ze dü­şe­ni ya­pa­lım.

Bu­gün, de­di­ğim gi­bi, biz 34 ül­ke­de hiz­met ve­ri­yo­ruz, 1.000'in üze­rin­de din gö­rev­li­miz var, 34 din mü­şa­vi­ri ve ata­şe­si dü­ze­yin­de gö­rev­li­miz var. Bun­la­rın içe­ri­sin­de, ha­ki­ka­ten, son de­re­ce ye­te­nek­li ar­ka­daş­la­rı­mız var. Bir tek ör­ne­ği­ni ve­re­yim, yo­lu­nuz dü­şer­se lüt­fen uğ­ra­yın: Bu­gün, Fran­sa'da Pa­ris'te­ki bi­zim din mü­şa­vi­ri­miz, din­ler ta­ri­hi pro­fe­sö­rü­dür, fran­ko­fon­dur, iyi Fran­sız­ca ko­nu­şur. Ba­na, en az üç beş önem­li ki­şi… Bun­lar­dan bi­ri bü­yük bir par­ti­nin ge­nel baş­ka­nıy­dı. Te­sa­dü­fen bir kon­fe­ran­sa, bir sem­poz­yu­ma ka­tıl­mış. Ora­da bi­zim ar­ka­daş­la­rı­mız, ev­ve­la Hris­ti­yan ila­hi­yat­çı­la­rın Hris­ti­yan­lık ala­nın­da yap­tı­ğı bil­gi yan­lış­lık­la­rı­nı dü­zet­ti: "O kon­sey o ta­rih­te de­ğil­di, bu ta­rih­tey­di; o ka­rar­lar öy­le alın­ma­dı, böy­le alın­dı." "Ne yap­mış­sı­nız, ma­şal­lah, siz öy­le bi­ri­ni gön­der­miş­si­niz ki bi­zim ila­hi­yat­çı­lar ha­ki­ka­ten Hris­ti­yan­lı­ğı ko­nu­şur­ken bi­le çe­ki­ni­yor­lar." de­di.

Ar­ka­daş­lar, böy­le in­san­la­rı gön­de­re­ce­ğiz ki "Biz ora­da va­rız." di­ye­lim. Yok­sa sa­de­ce… Var­lık ney­le olu­yor? Bil­giy­le olu­yor, dü­şün­cey­le olu­yor, ba­şa­rıy­la olu­yor, or­ta­ya ürün koy­mak­la olu­yor. Ta­bii, bu söy­le­dik­le­rim, bi­zim yap­mak du­ru­mun­da ol­du­ğu­muz… Bun­la­rı övü­ne­rek söy­le­mek is­te­mi­yo­rum. O, za­ten öy­le bir ku­ru­ma da ya­kış­maz. Biz ne ka­dar ya­par­sak o ka­dar az­dır, bu mil­le­te ne ka­dar hiz­met eder­sek, bü­tün­leş­me­si­ne, da­ya­nış­ma­sı­na ne ka­dar kat­kı sağ­lar­sak o bi­le az­dır. Ama şu­nu da söy­le­ye­yim: Ger­çek­ten, Tür­ki­ye, ben­den bi­raz ön­ce ko­nu­şan ar­ka­da­şı­mın uzun uzun an­lat­tı­ğı gi­bi, cum­hu­ri­ye­tin ku­ru­lu­şuy­la baş­la­yan o se­rü­ven­de çok önem­li bir nok­ta­ya gel­miş­tir, her ko­nu­da ol­du­ğu gi­bi Di­ya­net ko­nu­sun­da da çok önem­li bir nok­ta­ya gel­miş­tir. Ger­çek­ten, bu­nun, ta­bii, te­şek­kür bor­cu­nu ev­ve­la ku­ru­cu ira­de­ye, cum­hu­ri­ye­ti ku­ran ira­de­ye… Çün­kü, cum­hu­ri­ye­tin en te­mel ku­rum­la­rın­dan bi­ri ola­rak cum­hu­ri­yet­le bir­lik­te ku­rul­muş­tur za­ten Di­ya­net. Biz bu­gün onun ne ka­dar doğ­ru bir adım ol­du­ğu­nu ya­şa­ya­rak gör­dük ve ümit edi­yo­rum, bu baş­lan­gıç Di­ya­net­te bir ku­rum ola­rak de­vam ede­cek­tir, de­vam et­mek du­ru­mun­da­dır ve tek­rar edi­yo­rum:

Bu­gü­ne ka­dar, ar­ka­daş­la­rım, ya­ni Mec­lis ola­rak he­pi­niz, Di­ya­net ko­nu­sun­da ne gel­diy­se bi­ze yar­dım­cı ol­du­nuz. Ben he­pi­ni­ze min­net ve şük­ran­la­rı­mı ifa­de edi­yor, te­şek­kür edi­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Sa­yın Ba­ka­na te­şek­kür edi­yo­ruz.

Şah­sı adı­na, Sam­sun Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Mu­sa Uzun­ka­ya.

Bu­yu­run. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; ben de 1434 sı­ra sa­yı­lı Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı Teş­ki­lat Ka­nu­nu'nda ya­pı­lan de­ği­şik­lik­le ala­ka­lı şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Bu ve­si­ley­le yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bi­lin­di­ği gi­bi, az ön­ce Sa­yın Koç, çok uzun bir şe­kil­de, Di­ya­ne­tin ku­ru­lu­şun­dan iti­ba­ren, 1924'ler­den bu­gü­ne ka­dar, hem ana­ya­sal ze­min­de, 961 ve 982 Ana­ya­sa­la­rın­da­ki ze­mi­ni­ni, 154'ün­cü ve 1982 Ana­ya­sa­sı 136'ncı mad­de­ler­de­ki Di­ya­net teş­ki­la­tı­nın ana­ya­sal bir ku­rum ola­rak esas gö­rev ve so­rum­lu­luk­la­rı­nı ve yi­ne, 1979'da ma­ale­sef ka­dük olan, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si­ne o gün­kü Cum­hur­baş­ka­nı ta­ra­fın­dan ba­zı mad­de­le­ri ip­ta­le gö­tü­rül­müş ve o gün­den be­ri de teş­ki­la­tı­mı­zın cid­di sı­kın­tı­lar­la, ya­ni or­ta­da cid­di bir ka­nu­nun ola­ma­ma­sı ne­de­niy­le, yö­ner­ge­ler, yö­net­me­lik­ler, ge­nel­ge­ler­le yü­rü­tü­lü­yor ol­ma­sı sı­kın­tı­sı­nı bu teş­ki­lat ve do­la­yı­sıy­la hem yurt için­de hem de yurt dı­şın­da hiz­met ve­ren ar­ka­daş­la­rı­mız cid­di bo­yut­ta çe­ki­yor­lar.

Son ola­rak da -bi­raz son­ra ra­kam­la­rı­nı ver­me­ye ça­lı­şa­ca­ğım- çe­şit­li ül­ke­ler­de gö­rev ya­pan, ge­rek doğ­ru­dan din hiz­me­ti ya­pan ge­rek­se mü­şa­vir ve din ata­şe­si ola­rak ça­lı­şan Di­ya­net men­su­bu ar­ka­daş­la­rı­mı­zın yar­gı­nın ver­di­ği bir ka­rar so­nu­cu açık­ta kal­ma­sı gi­bi bir du­rum or­ta­ya çık­tı. Acil ola­rak da böy­le bir ya­sa ge­ti­ril­miş ol­du.

Şim­di, muh­te­mel­dir ki, taş­ra­da bi­zi bu­gün iz­le­yen ve din­le­yen, yıl­lar­dır teş­ki­lat ka­nu­nu­nun çık­ma­sı­nı bek­le­yen Di­ya­net men­su­bu ar­ka­daş­la­rı­mız "Ya, ya­sa­ma yı­lı­nın so­nu­na ge­lin­di, keş­ke bu Teş­ki­lat Ka­nu­nu -Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın Teş­ki­lat Ka­nu­nu- çı­ka­rıl­mış ol­say­dı." öz­le­mi­ni bi­li­yo­rum, her ve­si­ley­le bi­zim­le pay­la­şı­yor­lar. Bu­gün de keş­ke böy­le bir ya­sa­yı gö­rüş­me imkânı­mız ol­say­dı!

De­ğer­li ar­ka­daş­lar -Sa­yın Ba­ka­nım az ön­ce de işa­ret et­ti- ba­zı ne­den­ler­le Teş­ki­lat Ka­nu­nu ge­le­me­di. Ya­ni bu, doğ­ru­dan doğ­ru­ya Par­la­men­to­dan kay­nak­la­nan ne­den­ler­le de de­ğil. Di­ya­net, ha­ki­ka­ten bü­yük bir teş­ki­lat. Özel­lik­le Av­ru­pa Bir­li­ği çer­çe­ve­sin­de Tür­ki­ye'nin en önem­li so­rum­lu­luk­la­rın­dan bi­ri­si­ni üst­le­nen ku­rum da Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­dır.

Sa­yın Ba­ka­nın az ön­ce söy­le­di­ği Fran­sa'da­ki bir mü­şa­vi­ri­mi­zin ve­ya Hol­lan­da'da­ki, Al­man­ya'da­ki, Bel­çi­ka'da­ki, İtal­ya'da­ki, Avus­tral­ya'da­ki, Ame­ri­ka'da­ki mü­şa­vir­le­ri­mi­zin ve­ya ata­şe­le­ri­mi­zin çok ye­te­nek­li, ka­bi­li­yet­li… Hem dil hem ge­nel kül­tür, din­ler ta­ri­hi, viz­yon, mis­yon, tem­sil ka­bi­li­ye­ti iti­ba­rıy­la. Bu dö­nem­de İs­lam'ın ya Ba­tı ta­ra­fın­dan hiç ta­nı­na­ma­mış ol­ma­sı ve­ya ta­nın­mak­tan da­ha be­ter ola­nı yan­lış ta­nın­mış ol­ma­sı­nı gi­der­me, bu­ra­da­ki ye­te­nek­li, ka­bi­li­yet­li, Tür­ki­ye'den gön­de­ri­le­cek Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı teş­ki­la­tı men­su­bu olan ar­ka­daş­la­rı­mı­zın so­rum­lu­lu­ğu­dur. Bu ba­kım­dan, ben, esa­sen sa­de­ce bu ya­say­la yurt dı­şı­na gi­de­cek olan gö­rev­li­le­ri­mi­zi de­ğil -has­bel­ka­der dört yıl da yurt dı­şın­da gö­rev ya­pan, Di­ya­net­te gö­rev ya­pan bir kar­de­şi­ni­zim- bun­dan son­ra ila­hi­yat fa­kül­te­le­ri­nin doğ­ru­dan doğ­ru­ya bu ama­ca yö­ne­lik… Ma­dem­ki bu ül­ke­nin Baş­ba­ka­nı din­ler ara­sı di­ya­log­da çok önem­li bir mis­yon ve so­rum­lu­luk üst­len­miş -ki bu bi­zim için bir onur ve­si­le­si- İs­pan­ya Baş­ba­ka­nıy­la Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Baş­ba­ka­nı Ba­tı ve Do­ğu kül­tü­rü­nü, din­ler ve top­lum­lar ara­sı di­ya­lo­ğu oluş­tu­ra­bi­le­cek si­ya­sal bir ze­mi­nin -tır­nak için­de söy­lü­yo­rum- baş ak­tör­le­ri­dir; o hâlde kül­tü­rel ze­min­de bu­nu otur­ta­cak olan eğer öbür ta­raf­ta Pa­pa­lık ve ona bağ­lı bir kı­sım bi­rim­ler var­sa, bu­ra­da Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı bu so­rum­lu­lu­ğu bi­hak­kın ye­ri­ne ge­ti­re­bil­mek zo­run­da­dır.

Bu ma­na­da ele alı­na­cak olur­sa, Tev­hi­di Ted­ri­sat Ka­nu­nu'na gö­re Di­ya­net ken­di men­sup­la­rı­nı eğit­me ve ye­tiş­tir­me imkânı­na sa­hip de­ğil. Bu­nu, Millî Eği­tim, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Ana­ya­sa­sı çer­çe­ve­sin­de üni­ver­si­te­ler ve­ya or­ta­öğ­re­nim­de­ki ku­rum­la­rı­mız­la ya­pa­ca­ğız. Ya­ni din eği­ti­mi­nin ya­pı­la­ca­ğı yer Tür­ki­ye'de mev­cut ya­sa­la­ra ve mev­zu­ata gö­re or­ta­öğ­re­nim­de imam-ha­tip­ler, yük­se­köğ­re­nim­de de bu­gün tek ça­tı al­tın­da bir­le­şen ila­hi­yat fa­kül­te­le­ri­miz­dir. Ta­bi­atıy­la, bu­ra­lar­da, hem yurt için­de hem de yurt dı­şın­da di­ni en iyi an­la­yan ve an­la­ta­bi­len, di­ni en iyi ya­şa­yan, ya­şa­ya­rak an­la­ta­bi­le­cek olan viz­yon ve mis­yon sa­hi­bi, eh­li­yet­li, li­ya­kat­li adam­la­rı ye­tiş­tir­me­ye ih­ti­ya­cı­mız var.

Ba­kı­nız de­ğer­li ar­ka­daş­lar, tam otuz dört ül­ke­de, hâlen 7 ta­ne mü­şa­vi­ri­miz, ted­vir­le gö­rev­li 6 ta­ne mü­şa­vi­ri­miz, 19 ta­ne ata­şe­miz, 3 ta­ne ata­şe yar­dım­cı­mız ki, bun­lar, top­lam otuz beş ül­ke­de gö­rev ya­pı­yor­lar. Ba­kan­lık­lar Ara­sı Or­tak Kül­tür Ko­mis­yo­nu sı­nav­la­rın­dan ge­çe­rek, yurt dı­şın­da şu an­da gö­rev ya­pan gö­rev­li­le­ri­mi­zin sa­yı­sı 1.018, Baş­kan­lı­ğın ken­di imkânla­rı ve yurt dı­şın­da­ki kı­sa­ca Dİ­TİB di­ye ad­lan­dı­rı­lan, Al­man­ya'da bu­lu­nan teş­ki­la­tı­mız­la yü­rü­tül­mek­te olan hiz­met­le­ri yü­rü­ten gö­rev­li­le­ri­mi­zin sa­yı­sı 277, top­lam 1.295 gö­rev­li­miz bu­lun­mak­ta.

Bu­gün, ço­ğun­lu­ğu Av­ru­pa ül­ke­le­rin­de ol­mak üze­re, 310 adet der­nek ve ku­ru­luş, ya­ni ora­da ken­di­le­ri­ne din ko­nu­sun­da sa­de­ce… De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu­nu bu­ra­da ifa­de et­mek­te fay­da mü­la­ha­za edi­yo­rum, yurt dı­şın­da gö­rev­len­di­ri­len din gö­rev­li­si ar­ka­daş­la­rı­mı­zın gö­re­vi, sa­de­ce es­ki ta­bi­riy­le "mi­nel bab ilel mih­rap" ya­ni ka­pı­dan mih­ra­ba ve­ya mih­rap­tan ca­mi­nin ka­pı­sı­na ka­dar gö­rev ya­pan in­san­lar de­ğil­dir. On­lar, âde­ta, ora­da­ki in­san­la­rın yir­mi dört sa­ati­nin içe­ri­sin­de­dir. Bu­nu ya­şa­ya­rak bi­len bir kar­de­şi­ni­zim. Has­ta­sı olur, Tür­ki­ye'de bir ku­rum­la ya­zış­ma­sı ge­re­ke­cek­tir, Tür­ki­ye'de her­han­gi bir so­ru­nu var­dır, ai­le­vi bir prob­le­mi var­dır; ka­pı­sı­nı ça­la­ca­ğı ve­ya ken­di­si­nin ka­pı­sı­nı çal­ma­sı­nı bek­le­di­ği tek ki­şi, ora­da­ki din gö­rev­li­si­dir. Bu ka­dar sı­cak, bu ka­dar can­dan, bu ka­dar se­ve­cen, bu ka­dar iliş­ki­le­ri yo­ğun, be­şerî mü­na­se­bet­le­ri ol­gun ve se­vi­ye­li ve özel­lik­le bu­ra­da -Di­ya­net­te­ki il­gi­li Baş­kan Yar­dım­cı­mız da bu­ra­da- bu has­sa­si­yet­le­ri de, se­çer­ken, bu has­sa­si­yet­le­ri de mut­la­ka göz önün­de bu­lun­dur­ma­nız ge­re­kir. Her ze­min­de ol­du­ğu gi­bi, ba­kın, Di­ya­net­te de ola­bi­lir, si­ya­set­te de var çün­kü, hal­ka te­pe­den ba­kan, seç­kin­ci bir man­tık, eğer, Di­ya­ne­tin ele­man­la­rın­da da var­sa, bun­la­rı da eli­mi­ne et­mek, özel­lik­le yurt dı­şın­da gö­rev­len­di­rir­ken bu has­sa­si­ye­ti göz önün­de bu­lun­dur­mak da, yi­ne, Di­ya­net teş­ki­la­tı­na ait­tir. Ta­bi­atıy­la, ora­da­ki top­lu­mun tüm so­run­la­rı­nı ya­kın­dan ta­kip ede­bi­le­cek ye­te­nek, bil­gi ve ka­bi­li­yet­ler… Çün­kü, sa­de­ce ca­mi hiz­met­le­ri ca­mi için­de de­ğil, din gö­rev­li­si­nin hiz­me­ti, az ön­ce arz et­ti­ğim gi­bi, bel­ki, be­şik­ten me­za­ra in­sa­nın ha­ya­tı içe­ri­sin­de din han­gi nok­ta­lar­da onun­la be­ra­ber ol­ma­yı dü­şü­nü­yor­sa, o ko­nu­da top­lu­ma reh­ber­lik et­me gö­re­vi­ni yük­le­miş­tir. Ni­te­kim, 630 sa­yı­lı Di­ya­net Teş­ki­lat Ka­nu­nu'nun 1'in­ci mad­de­si de top­lu­mu din ko­nu­sun­da ay­dın­lat­ma gö­re­vi­ni Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­na ver­miş­tir, do­la­yı­sıy­la, din hiz­met­le­ri­ne ver­miş­tir.

Ge­çen, bir ve­si­ley­le, bir tek­li­fim ve­si­le­siy­le de söy­le­dim, ne ga­rip te­cel­li­dir ki, mem­le­ke­ti­miz­de, in­san­la­rı­mı­zın en çok yet­kin ve bu alan­da söz sa­hi­bi ol­du­ğu­nu zan­net­ti­ği üç ta­ne alan var. Bun­lar­dan bi­ri­si Di­ya­net­tir. Din ko­nu­sun­da her­kes ken­di­si­ni eh­li­yet­li, li­ya­kat­li gö­rür ve her­ke­se so­run, baş­lar­ken cüm­le­ye "Ba­na gö­re bu böy­le­dir." di­ye­cek­tir. Hâlbu­ki, sa­na gö­re, ba­na gö­re kav­ra­mı yok­tur. Man­tı­ğı­nı­zın ola­bi­lir, ama di­nin or­ta­ya koy­du­ğu ken­di ku­ral­la­rı var­sa, bu ku­ral­la­ra gö­re… Ya­ni, be­nim man­tı­ğı­ma gö­re ola­bi­lir. Ta­ba­bet­te de bu böy­le­dir, si­ya­set­te de böy­le­dir. Ya­ni, üç alan, ta­ba­bet, si­ya­set ve Di­ya­net, top­lu­mun, en yet­kin ve en ra­hat ko­nu­şa­bil­di­ği alan­lar­dır. Her­kes bu ko­nu­da ko­nu­şur. İşin ga­rip ta­ra­fı da, me­se­la, di­nin em­ret­ti­ği-em­ret­me­di­ği şek­lin­de tav­sif ede­bi­le­ce­ği­miz ve­ya tas­nif ede­bi­le­ce­ği­miz alan­lar­da, ar­ka­daş­lar, üzü­le­rek ifa­de et­mek ge­re­kir ki, en az Di­ya­net ve­ya ila­hi­yat­çı­lar ko­nu­şur. Sa­nat­çı­lar ko­nu­şur, kül­tür er­ba­bı ko­nu­şur, ta­bip­ler ko­nu­şur, ede­bi­yat­çı­lar ko­nu­şur, ma­te­ma­tik­çi­ler ko­nu­şur, her­kes ko­nu­şur, ama bel­ki en az…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

MU­SA UZUN­KA­YA (De­vam­la) - Me­se­la, dinî te­mel, top­lum­da so­run teş­kil et­ti­ği ifa­de edi­len… Ben, isim­le­ri­ni de bu­ra­da da­hi te­laf­fuz et­mek is­te­mi­yo­rum. Me­se­la Din İş­le­ri Yük­sek Ku­ru­lu var, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın en önem­li ku­ru­lu, en önem­li or­ga­nı. Bu or­gan ni­ye var? Din ko­nu­sun­da bir so­run olur­sa, gü­nün şart­la­rı­na gö­re me­se­ley­le il­gi­li hü­küm ne­dir… Evet, Tür­ki­ye la­ik bir ül­ke­dir, ama din ko­nu­sun­da bil­gi al­mak ve bu­na gö­re ken­di özel ha­ya­tı­nı tan­zim et­mek is­ti­yor­sa, tıp­kı has­ta ol­du­ğun­da dok­to­ra git­ti­ği gi­bi din ko­nu­sun­da da il­gi­li olan ma­kam­dan so­ra­cak. Bu, onun en ta­bii hak­kı­dır. Ana­ya­sal bir ku­rum ve Ana­ya­sa da bu gö­re­vi ona tev­di et­miş, il­gi­li ka­nu­nu da bu gö­re­vi ver­miş. Ha­yır efen­dim, ba­kar­sı­nız, bu ko­nu­da ör­ne­ğin YÖK fet­va ve­rir -çok mu­te­ber­dir ve mut­la­ka onun gö­rü­şü- ve­ya bir baş­ka ku­ru­luş. Ya­ni, ben YÖK'ü be­tah­sis söy­le­miş ol­mak için de­me­dim bu­nu, ama bu­nun gi­bi bir yı­ğın ku­ru­luş. Hâlbu­ki, bu me­se­le Di­ya­ne­tin me­se­le­si­dir. Çün­kü, Di­ya­net de dev­le­tin…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN - Sa­yın Uzun­ka­ya, son cüm­le­le­ri­ni­zi…

MU­SA UZUN­KA­YA (De­vam­la) - Baş­ka­nım, bi­ti­ri­yo­rum.

BAŞ­KAN - Efen­dim, son cüm­le­le­ri­ni­zi ri­ca edi­yo­rum.

MU­SA UZUN­KA­YA (De­vam­la) - Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Ana­ya­sa­sı'nın "ana­ya­sal" di­ye ad­lan­dı­rı­lan, Ana­ya­sa'nın 6'ncı mad­de­sin­de ta­rif edi­len "…ana­ya­sal ku­rum ve ku­ru­luş­lar eliy­le yü­rü­tü­lür, ta­kip edi­lir." de­ni­len hiz­met ve gö­rev­le­ri yü­rü­ten ku­ru­luş­lar­dan bi­ri yar­gıy­sa, bi­ri de, efen­dim, eği­tim­le il­gi­li YÖK'se, Sa­yış­tay­sa ve­sa­irey­se, din ko­nu­sun­da da Di­ya­net­tir. Do­la­yı­sıy­la, bu me­se­le­yi çö­züm­le­mek ve o so­run­la­ra çö­züm bu­la­bil­mek için on­lar gö­rev­len­di­ril­miş ve ken­di­le­ri­ne -Sa­yın Koç'un de­min söy­le­di­ği gi­bi- ilk Di­ya­net İş­le­ri Baş­ka­nı­na o gün­kü Baş­ba­kan­lık Müs­te­şa­rın­dan 5 Türk li­ra­sı da­ha faz­la ma­aş ve­ril­miş­tir. İlk Di­ya­net İş­le­ri Baş­ka­nı Bö­rek­çi­za­de Ri­fat Bey Ho­ca Efen­di'nin al­dı­ğı ma­aş 155 Türk li­ra­sı­dır, o gün­kü Baş­ba­kan­lık Müs­te­şa­rı ve Ge­nel­kur­may Baş­ka­nı­nın ma­aşı 150 Türk li­ra­sı­dır. Ya­ni, özel­lik­le Mus­ta­fa Ke­mal, Di­ya­net İş­le­ri Baş­ka­nı­na en yük­sek ma­aşı -az ön­ce söy­le­di­ği gi­bi- pro­to­kol­de de en uy­gun ye­ri ve kad­ro­yu ver­miş, kır­mı­zı pla­ka­yı ver­miş. Bu ve­si­ley­le de, Sev­gi­li Ba­ka­nım, şu Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın da pro­to­kol­de­ki ye­ri­ni ye­ni­den bir be­lir­le­me­ye gay­ret ede­lim.

Bu­nu te­men­ni edi­yor, bu ya­sa­ya tü­müy­le -bü­tün grup­la­rın des­tek ver­di­ği­ni bi­li­yo­rum, or­ta­da ka­lan bir sı­kın­tıy­dı- des­tek ve­ren tüm grup­la­rı ve yü­ce he­ye­ti­ni­zi, aziz mil­le­ti­mi­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Uzun­ka­ya.

Tek­li­fin tü­mü üze­rin­de­ki gö­rüş­me­ler ta­mam­lan­mış­tır.

Mad­de­le­ri­ne ge­çil­me­si­ni oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Ka­bul edil­miş­tir.

Bir­le­şi­me beş da­ki­ka ara ve­ri­yo­rum.

Ka­pan­ma Sa­ati: 18.11

 

AL­TIN­CI OTU­RUM

Açıl­ma Sa­ati:18.24

BAŞ­KAN: Baş­kan Ve­ki­li İs­ma­il ALP­TE­KİN

KÂTİP ÜYE­LER: Ah­met Gök­han SA­RI­ÇAM (Kırk­la­re­li), Ya­şar TÜ­ZÜN (Bi­le­cik)

BAŞ­KAN - Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin 117'nci Bir­le­şi­mi­nin Al­tın­cı Otu­ru­mu­nu açı­yo­rum.

1434 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Tek­li­fi'nin gö­rüş­me­le­ri­ne kal­dı­ğı­mız yer­den de­vam ede­ce­ğiz.

Ko­mis­yon ve Hükûmet ye­rin­de.

Tek­li­fin 1'in­ci mad­de­si­ni oku­tu­yo­rum:

Dİ­YA­NET İŞ­LE­Rİ BAŞ­KAN­LI­ĞI KU­RU­LUŞ VE GÖ­REV­LE­Rİ HAK­KIN­DA

KA­NUN­DA DE­Ğİ­ŞİK­LİK YA­PIL­MA­SI­NA DA­İR KA­NUN TEK­Lİ­Fİ

MAD­DE 1- 22.06.1965 ta­rih­li ve 633 sa­yı­lı Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı Ku­ru­luş ve Gö­rev­le­ri Hak­kın­da Ka­nu­na 18 in­ci mad­de­den son­ra gel­mek üze­re aşa­ğı­da­ki mad­de ek­len­miş­tir.

"C) Yurt dı­şı teş­ki­la­tı:

MAD­DE 18/A- Baş­kan­lık, 189 sa­yı­lı Ka­mu Ku­rum ve Ku­ru­luş­la­rı­nın Yurt­dı­şı Teş­ki­la­tı Hak­kın­da Ka­nun Hük­mün­de Ka­rar­na­me esas­la­rı­na uy­gun ola­rak yurt dı­şı teş­ki­la­tı kur­ma­ya yet­ki­li­dir.

Yurt dı­şı sü­rek­li gö­rev sü­re­si üç yıl­dır, bu sü­re hiz­me­tin ge­rek­tir­di­ği hal­ler­de Baş­ba­kan ve­ya il­gi­li ba­ka­nın ona­yı ile bir yı­la ka­dar uza­tı­la­bi­lir. Bu hü­küm mü­te­akip yurt dı­şı ata­ma­la­rın­da da uy­gu­la­nır. Ay­nı un­van­lı yurt dı­şı sü­rek­li gö­re­ve en faz­la iki kez ata­nı­la­bi­lir.

Baş­kan­lık yurt dı­şı teş­ki­la­tı kad­ro­la­rı­na sü­rek­li gö­rev­le ata­na­bil­mek için; en az dört yıl­lık di­ni yük­sek öğ­re­nim ve­ren fa­kül­te ve­ya yük­sek okul me­zu­nu ol­mak, Baş­kan­lık­ta va­iz­lik, uz­man­lık, mü­dür­lük ve üs­tü gö­rev­ler­de ve­ya ila­hi­yat fa­kül­te­le­rin­de öğ­re­tim üye­si ola­rak en az üç yıl ça­lış­mış ol­mak, ön­ce­lik­le ata­na­ca­ğı ül­ke­nin res­mi di­lin­den ve­ya İn­gi­liz­ce, Fran­sız­ca ve Al­man­ca dil­le­ri­nin bi­rin­den Ka­mu Per­so­ne­li Ya­ban­cı Dil Bil­gi­si Se­vi­ye Tes­pit Sı­na­vın­dan en az (C) dü­ze­yin­de bel­ge­ye ve­ya Üni­ver­si­te­le­ra­ra­sı Ku­rul Ya­ban­cı Dil Sı­na­vın­dan bu dü­zey­de bir bel­ge­ye ve­ya bun­la­ra denk ka­bul edi­len ve ulus­lar ara­sı ge­çer­li­li­ği bu­lu­nan bir bel­ge­ye sa­hip ol­mak zo­run­lu­dur. Türk­çe'nin ve Türk Leh­çe­le­ri­nin ko­nu­şul­du­ğu ül­ke­le­re ya­pı­la­cak ata­ma­lar­da ise Ka­mu Per­so­ne­li Ya­ban­cı Dil Bil­gi­si Se­vi­ye Tes­pit Sı­na­vın­da Arap­ça di­lin­den en az (C) dü­ze­yin­de bel­ge­ye sa­hip ol­mak ye­ter­li­dir.

Baş­kan­lık teş­ki­la­tın­da Baş­kan Yar­dım­cı­sı, Din İş­le­ri Yük­sek Ku­ru­lu Üye­si, Bi­rim Baş­ka­nı ve İl Müf­tü­sü olan­lar ile ila­hi­yat fa­kül­te­le­rin­de pro­fe­sör olan­lar bu gö­rev­ler­de top­lam üç yıl ça­lış­mış ol­mak şar­tıy­la mes­le­ki eh­li­yet sı­na­vı­na ta­bi tu­tul­maz­lar. Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan Yar­dım­cı­la­rı ile Din İş­le­ri Yük­sek Ku­ru­lu Baş­ka­nı dı­şın­da­ki­le­rin yurt dı­şı tem­sil ve ye­ter­li­li­ği ya­pı­la­cak mü­la­kat­la be­lir­le­nir. Sı­nav so­nun­da ba­şa­rı­lı olan­lar­dan ön­ce­lik­le Baş­kan­lık per­so­ne­li­nin ata­ma­sı ya­pı­lır.

Ba­kan­lık­lar Ara­sı Or­tak Kül­tür Ko­mis­yo­nu ta­ra­fın­dan yurt dı­şın­da ilk de­fa gö­rev­len­di­ri­le­cek din gö­rev­li­le­ri için Ya­ban­cı Dil Bil­gi­si Sı­na­vı Baş­kan­lık­ça ya­pı­lır. An­cak ikin­ci gö­rev­len­dir­me­de Ka­mu Per­so­ne­li Ya­ban­cı Dil Bil­gi­si Se­vi­ye Tes­pit Sı­na­vın­dan en az el­li, üçün­cü gö­rev­len­dir­me­de ise en az yet­miş pu­an al­ma şar­tı ara­nır. Bu ki­şi­le­rin mes­le­ki eh­li­yet sı­nav­la­rı Baş­kan­lık­ça ya­pı­lır. Bu per­so­nel yurt dı­şın­da en çok üç kez gö­rev­len­di­ri­le­bi­lir.

Yurt dı­şı teş­ki­la­tı­na ata­na­cak per­so­ne­lin se­çim esas­la­rı­na da­ir di­ğer hu­sus­lar yö­net­me­lik­le be­lir­le­nir.

BAŞ­KAN - Mad­de üze­rin­de Ana­va­tan Par­ti­si Gru­bu adı­na Mer­sin Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Hü­se­yin Gü­ler. (Ana­va­tan Par­ti­si sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Bu­yu­run.

ANA­VA­TAN PAR­Tİ­Sİ GRU­BU ADI­NA HÜ­SE­YİN GÜ­LER (Mer­sin) - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

De­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­lar, Di­ya­net İş­le­ri Teş­ki­lat Ka­nu­nu üze­rin­de Ana­va­tan Gru­bu adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Evet, bi­raz ön­ce Sa­yın Ba­ka­nı din­le­yin­ce, sağ­du­yu­lu yak­la­şı­mı­nı tak­dir et­tik, ama AKP'nin ic­ra­atı­na ba­kın­ca, bir beş yıl­lık ic­ra­atıy­la cid­di an­lam­da çe­liş­ki­ler­le kar­şı kar­şı­ya kal­dı­ğı­mı­zı gör­dük.

Evet, din ko­nu­su has­sas. Bil­gi sa­hi­bi ol­ma­dan fi­kir sa­hi­bi ol­ma­mak la­zım. Ben bu­ra­da, yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mı­zın so­run­la­rı­nı kıs­men pay­la­şa­ca­ğım siz­ler­le. Çün­kü, yurt dı­şın­da ya­şa­yan 5 mil­yo­na ya­kın in­sa­nı­mı­zın bü­yük bir kıs­mı ka­de­riy­le baş ba­şa bı­ra­kıl­dı, sa­de­ce dinî ko­nu­da de­ğil, ma­ne­vi ko­nu­da de­ğil, örf, âdet ve ge­le­nek ko­nu­sun­da de­ğil, baş­ta iş­siz­lik ol­mak üze­re bir­çok ko­nu­da yal­nız bı­ra­kıl­dı.

Ben de da­ha ön­ce yurt dı­şın­da ça­lı­şan bir ba­ba­nın ev­la­dıy­dım. Ama, ora­da da ay­nı sı­kın­tı­la­rı ya­şa­dık ve hâlen de ya­şa­yan mil­yon­lar­ca in­sa­nı­mız var. Bu­gün yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mı­zın en önem­li so­run­la­rın­dan bir ta­ne­si, ta­bii ki, dinî ko­nu­da­ki eği­ti­mi sa­de­ce mez­hep­sel bo­yut­ta de­ğil, ül­ke­nin tüm fark­lı­lık­la­rıy­la ku­cak­la­ya­bi­le­cek, ge­rek mez­hep­sel ge­rek din­sel ve ge­rek­se eko­no­mik ve­ya si­ya­sal an­lam­da fark­lı­lık gös­te­ren tüm yurt­taş­la­rı­mı­zı ku­cak­la­ya­cak, eği­te­cek, öğ­re­te­cek bir an­la­yı­şa sa­hip ol­ma­lı. Ama, gör­dü­ğüm ka­dar, bun­da cid­di an­lam­da pra­tik­te ak­sak­lık­lar var.

Ta­bii ki, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı, Ale­vi­siy­le, Su­ni­siy­le, gay­ri­müs­li­miy­le tüm ül­ke­min yurt­taş­la­rı­nın tüm dinî ih­ti­yaç­la­rı­nı kar­şı­la­ya­cak bir alt­ya­pı­yı, ze­mi­ni ha­zır­la­mak zo­run­da. Ar­tık bil­gi ça­ğın­da­yız, bu­gün sa­de­ce bil­gi­yi bi­re bir eği­tim ku­rum­la­rın­da ver­mek de­ğil, ay­nı za­man­da İn­ter­net ça­ğın­da mil­yon­lar­ca in­sa­na, hat­ta mil­yar­lar­ca in­sa­na ula­şı­la­bi­le­cek bir alt­ya­pı mev­cut. Bu ko­nu­da yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mı­zın ka­de­ri­ne bak­tı­ğı­mız za­man, 22 Tem­muz­da se­çim ola­cak, pe­ki, ben bu­ra­dan Sa­yın Ba­ka­na so­ru­yo­rum: Oy kul­la­na­bi­le­cek­ler mi o yurt­taş­la­rı­mız? He­pi­miz çok iyi bi­li­yo­ruz, kul­la­na­ma­ya­cak­lar. On­la­rın en do­ğal, de­mok­ra­si de­di­ği­miz, ta­le­bi olan seç­me hak­kı­nı da­hi ve­re­mez­ken, bu­gün ge­cik­miş olan bir adım kıs­men de ol­sa ta­mam­lan­mış gi­bi gö­rün­se de, bu­ra­da­ki sı­kın­tı­la­rı­nı çöz­mek­te ye­ter­siz ka­la­ca­ğı­nı hep be­ra­ber bi­li­yo­ruz.

İkin­ci­si: Ta­bii, yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mı­zın sı­kın­tı­la­rın­dan en önem­li­si… İn­san ol­ma­nın ge­re­ği, bu­gün ve her ge­çen gün ya­ban­cı ül­ke­ler­de ya­ban­cı düş­man­lı­ğı ve ırk­çı­lık ge­li­şir­ken, Hükûme­te sor­mak is­ti­yo­rum: Ne yap­tı­nız bu­gü­ne ka­dar? Yurt dı­şın­dan… İş­te, tem­muz ayın­da, tu­rizm se­zo­nu ola­rak, o Ka­pı­ku­le Sı­nır Ka­pı­sı'nda ya­şa­dık­la­rı iz­di­ham, sı­kın­tı, ikin­ci sı­nıf va­tan­daş mu­ame­le­si ko­nu­sun­da ne öne­ri­niz gel­di? Ki, bu ko­nu­da ata­ca­ğı­nız adım si­ze ne ge­ti­re­cek?

Biz de di­yo­ruz ki, bu­gün yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mız ikin­ci, üçün­cü sı­nıf va­tan­daş mu­ame­le­si gö­rür­ken ne­re­de­si­niz? Ora­da va­tan­da­şım dev­le­ti ya­nın­da gö­re­me­mek­te. Bu ko­nu­da AKP'nin cid­di an­lam­da ak­sak­lık­la­rı, ek­sik­lik­le­ri var.

Pe­ki, ben bu­ra­dan Sa­yın Ba­ka­na so­ru sor­mak is­ti­yo­rum: Ha­tır­lar­sı­nız, Av­ru­pa İn­san Hak­la­rı Mah­ke­me­si­ne baş ör­tü­süy­le il­gi­li so­run git­ti­ğin­de, Av­ru­pa İn­san Hak­la­rı Mah­ke­me­si­nin al­dı­ğı ka­rar so­nu­cun­da Sa­yın Baş­ba­kan ne de­di? "Âlim­le­re sor­mak la­zım." de­di, "Di­ya­ne­te de­ğil." Pe­ki, Sa­yın Ba­kan, ne­re­dey­di­niz?

Bu ül­ke­de eğer…

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Di­ya­net­te­ki­ler ca­hil de­ğil, âlim on­lar da, bu işin eh­li ho­ca­lar.

HÜ­SE­YİN GÜ­LER (De­vam­la) - Ee, Di­ya­net İş­le­ri­ne so­ra­cak­sın; ku­rum­sal, bi­lim­sel bir yu­va­sı var.

Sa­yın Mu­sa Uzun­ka­ya, bu­nu ben­den da­ha iyi bi­lir­si­niz. Bu işin ku­rum­sal plat­for­mu var­ken, fark­lı an­lam­la­ra çek­me­nin, fark­lı mec­ra­la­ra me­saj ver­me­nin bir an­la­mı yok ki.

Bu ko­nu­da bir so­rum da­ha ola­cak: Yurt dı­şın­da dinî de­ğer­ler sö­mü­rü­lür­ken, baş­ta YİM­PAŞ gi­bi bir­çok un­sur­lar ta­ra­fın­dan o va­tan­da­şı­mın dinî de­ğer­le­ri sö­mü­rü­lür­ken ne­re­dey­di­niz Sa­yın Ba­kan? Bu­gün, YİM­PAŞ ku­ru­mu­nun, ya­kın­da, za­man aşı­mı di­ye bir sı­kın­tı­sı var; ne­re­dey­di­niz şu ana ka­dar? O in­san­la­rın alın te­ri sö­mü­rü­lür­ken, eme­ği sö­mü­rü­lür­ken, tüm dinî de­ğer­le­ri, din­dar­lı­ğı sö­mü­rü­lür­ken ne­re­dey­di­niz? Ama, bu ko­nu­la­ra ce­vap ver­mi­yor­su­nuz, ver­me ni­ye­ti­niz de kay­gı­nız da so­ru­nu­nuz da yok. Sa­yın Baş­ba­kan o ko­nu­da da açık­la­dı: "Ba­na mı sor­du­nuz o pa­ra­la­rı ve­rir­ken?" de­di. Ne ka­dar ma­sum­muş gi­bi gö­rü­nü­yor. Ma­ze­re­ti su­çun­dan bü­yük; san­ki, bu ül­ke­nin Baş­ba­ka­nı, o yurt­taş­la­rın Baş­ba­ka­nı de­ğil de bi­ri­le­ri­nin Baş­ba­ka­nı gi­bi.

Ya­ni, kı­sa­ca, yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mız, ma­ale­sef, üzü­le­rek söy­lü­yo­rum, sa­ğı­la­cak inek gi­bi gö­rül­dü­ler, sa­de­ce pa­ra gön­der­sin­ler, biz yi­ye­lim… Ar­tık yok öy­le!

Ora­da ya­şa­yan in­san­la­rı­mız bü­yük oran­da iş­siz­lik­le baş ba­şa. Çün­kü, ge­li­şen tek­no­lo­jik ça­ğın so­nu­cun­da en bü­yük iş­siz­li­ği, baş­ta Türk va­tan­daş­la­rı ya­şa­mak­ta. Pe­ki, bu­nun­la il­gi­li ne gi­bi ted­bir­ler alı­yor­su­nuz? Al­man­ya'da, Hol­lan­da'da bir­çok ül­ke­de ya­ban­cı dil­le ko­nuş­mak, ar­tık, ya­sak­la­nır­ken, va­tan­daş­lık hak­kı olan ana dil­de ko­nuş­ma hak­kı gas­be­di­lir­ken ne­re­dey­di­niz? Böy­le olun­ca, ta­bii ki, yap­tı­ğı­nız hiç­bir şey yok as­lın­da. Va­tan­da­şa va­tan­daş­lık duy­gu­su­nu his­set­ti­re­cek dev­let al­gı­la­ma­sı, ma­ale­sef, za­yıf. Bu ko­nu­da da beş yıl­dır ya­şa­nan bir sü­reç ka­yıp yıl­la­rı. Yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mız ge­rek dinî, ge­rek et­nik ve ge­rek­se si­ya­sal fark­lı­lık­la­rı ne olur­sa ol­sun bun­lar bi­zim için çe­liş­ki de­ğil, zen­gin­lik­tir ve bu ko­nu­da on­la­ra sa­hip çı­ka­bi­le­cek bir dev­let an­la­yı­şı is­ti­yo­ruz ve bi­zim si­ya­sal du­ru­şu­mu­zun ama­cı da bu­dur.

Yurt dı­şın­da­ki va­tan­daş­la­rı­mı­zın sı­kın­tı­la­rı­nı çö­ze­bi­le­cek, on­la­ra iyi bir din eği­ti­mi, akıl ve bi­li­min ışı­ğın­da… Çün­kü, İs­la­mi­yet'in ilk em­ri "oku"dur. Evet, yi­ne, hem bi­lim­sel hem po­zi­tif ve hem de ma­ne­vi ve di­ni bo­yu­tuy­la oku­mak zo­run­da­yız. Bu top­lum oku­mu­yor. Oku­ma­dı­ğı için ku­lak­tan dol­ma bil­gi­ler­le… "Ya­rım din, in­sa­nı iman­dan eder" der­ler ve bu ko­nu­da cid­di an­lam­da ak­sa­yan yön­ler var.

Bir çar­pı­cı ör­nek da­ha sun­mak is­ti­yo­rum si­ze: Bu­gün, İn­gil­te­re'de ya­şa­yan yurt­taş­la­rı­mı­zın akı­be­ti­ni hiç me­rak et­ti­niz mi? 135 bin va­tan­da­şı­mız var ve 10 bin ta­ne va­tan­da­şı­mız ce­za­evin­de, ço­ğu da gay­ri­meş­ru iliş­ki­ler… Ve ora­da oku­yan ve­ya ora­da do­ğan üçün­cü, dör­dün­cü ne­sil­le­rin, ar­tık, Tür­ki­ye'ye kar­şı ba­kı­şı de­ğiş­mek­te ve bu ko­nu­da cid­di an­lam­da va­tan­daş­lık duy­gu­sun­dan yok­sun ye­tiş­mek­te. Aç in­sa­nın, va­ta­nı, mil­le­ti, di­ni, di­li ol­maz ve biz on­la­rı ka­der­le­riy­le baş ba­şa bı­ra­kır­ken on­la­ra in­san mu­ame­le­si gös­ter­mek bi­zim te­mel gö­re­vi­miz. Eğer, biz, si­ya­set ya­pı­yor­sak, id­di­alıy­sak, inanç­lıy­sak, he­ye­can­lıy­sak, o yurt­taş­la­rı­mı­za sa­hip çık­mak bi­zim gö­re­vi­miz. Bu­nun için ya­pıl­ma­sı ge­re­ken şey, o gi­den bü­yü­kel­çi­lik­ler­de­ki tüm gö­rev­li­ler, sa­de­ce işin "şa­ta­fat" de­di­ği­miz o bü­rok­ra­tik dev­let ya­pı­sın­dan uzak, hal­kın içe­ri­si­ne gi­ren, so­run­la­rı­nı din­le­yen, on­la­ra ya­şa­dı­ğı so­run­lar­da ça­re ol­ma­ya ça­lı­şan bir ya­pı ol­ma­lı; ya­ni, sos­yal hu­kuk dev­le­ti­nin bir ge­re­ği. Bu yüz­den, Tür­ki­ye'nin üze­ri­ne dü­şen… Yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mız­la il­gi­li o ka­dar cid­di sı­kın­tı­lar var ki, dinî eği­tim kıs­mı sa­de­ce bir bo­yu­tu, kü­çük bir bo­yu­tu; onun dı­şın­da di­ğer ya­şa­dı­ğı sı­kın­tı­lar had saf­ha­da.

Ta­bii, Tür­ki­ye'nin ve Tür­ki­ye dı­şın­da ya­şa­yan Türk va­tan­daş­la­rıy­la il­gi­li bu duy­gu­daş­lı­ğı pe­kiş­tir­mek ve zen­gin­leş­tir­mek zo­run­da­yız. Yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mı­zın her ge­çen gün Tür­ki­ye'ye ba­kı­şı de­ği­şir­ken bi­zim bu ko­nu­da so­mut bir adı­mı­mız yok ma­ale­sef. Ya­ni, AKP Hükûme­ti­nin ya­rat­tı­ğı dış po­li­ti­ka­lar ko­nu­su­na bak­tı­ğı­mız­da cid­di sı­kın­tı­lar var. Evet, İs­la­mi­yet bir de­ğer. Pe­ki, İs­la­mi­yet üze­rin­de ya­pı­lan, "trav­ma" di­ye­bi­le­ce­ği­miz tah­ri­bat­lar kar­şı­sın­da ne yap­tı­nız? İş­te, Lüb­nan'da ya­şa­nan sı­kın­tı­lar, acı­lar… Irak'ta her gün 200 Müs­lü­man ev­la­dı bir­bi­ri­ni öl­dü­rür­ken ne yap­tı­nız, söy­ler mi­si­niz? Üs­te­lik, bu işin viz­yo­nu­nu ve­ya mis­yo­ner­li­ği­ni de siz­ler üst­len­di­niz. Çün­kü, bu coğ­raf­ya­da et­kin ve yet­kin bir ül­ke ko­nu­mun­dan uzak­la­şıp, sa­de­ce se­yir­ci ko­nu­mu­na gel­dik; sa­de­ce, gö­rev ve­ri­lir­se bir emir eri gi­bi bir gö­rev ada­mı ol­duk. Bu, Türk top­lu­mu­na ya­kış­mı­yor. Bu ül­ke­yi bu hâle ge­tir­di­niz ve bu­na iti­ra­zı­mız var.

Biz de di­yo­ruz ki, bu an­lam­da, Tür­ki­ye'nin, dı­şa­rı­da ya­şa­yan yurt­taş­la­rı­na, baş­ta dinî, eko­no­mik, sos­yal, örf, âdet, ge­le­nek ve gö­re­nek­le­ri­ni ve­re­bi­le­cek bir ya­pı­nın oluş­ma­sı la­zım.

Bü­yü­kel­çi­lik ve kon­so­los­luk­lar­da, yurt­taş­la­rı­mı­zın ora­da ikin­ci sı­nıf va­tan­daş mu­ame­le­si gör­dü­ğü­nü he­pi­miz iyi bi­li­yo­ruz. Bi­lir mi­si­niz, Fran­sa'da -bi­raz ön­ce ör­nek ver­di Sa­yın Ba­kan- hiç unut­mam, ge­çen yıl yurt dı­şın­da Pa­ris'te be­ra­ber ol­du­ğu­muz dost­la­rım­la ora­da bu­lu­şur­ken bir te­le­fon gel­di: "Bir yurt­ta­şı­mı­zın ce­na­ze­si iki gün­dür sa­hip­siz…" Ora­da il­gi­len­dik. Eğer pa­ra­sı var­sa Tür­ki­ye'ye gön­de­ri­le­cek­ti; ak­si tak­dir­de, ora­da, sa­hip­siz­ler me­zar­lı­ğı­na, bir yıl son­ra da çöp­lü­ğe… Ya­ni, böy­le sı­kın­tı­lar var­ken, cid­di an­lam­da, ora­da­ki yurt­taş­la­rı­mız ka­de­riy­le baş ba­şa ka­lır­ken…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

HÜ­SE­YİN GÜ­LER (De­vam­la) - Yurt­taş­la­rı­mız, böy­le, ka­der­le­riy­le baş ba­şa bı­ra­kı­lır­ken, sa­hip­siz bı­ra­kı­lır­ken, Sa­yın Dı­şiş­le­ri Ba­ka­nı­na da sor­duk… Yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mı­za ge­rek­li her tür­lü ka­mu hiz­me­ti pa­ray­la ya­pıl­mak­ta, na­sıl Tür­ki­ye'de ya­pı­lı­yor­sa, ora­da da… Böy­le bir fon ku­rul­sun ve ora­da ya­şa­yan yurt­taş­la­rı­mı­za sa­hip çı­kıl­sın. Ama, şu ana ka­dar so­mut bir adım atıl­ma­dı, at­ma ni­ye­ti­niz de yok. Ha, gi­de­ra­yak, ak­sa­yan yön­ler­de "pal­ya­tif" de­di­ği­miz çö­züm öne­ri­le­riy­le bir de­re­ce der­man ol­ma­ya ça­lı­şı­lı­yor; ama ye­ter­siz ka­lı­nı­yor ve ora­da ya­şa­yan mil­yon­lar­ca yurt­ta­şı­mız, özel­lik­le baş­ta Av­ru­pa ol­mak üze­re… Ame­ri­ka'dan ör­nek ver­di. Evet, Ame­ri­ka'da­ki yurt­taş­la­rı­mız da ay­nı şe­kil­de sı­kın­tı­lı. Çün­kü, cid­di an­lam­da. "bas­kı" de­di­ği­miz, bi­linç al­tın­da, özel­lik­le ge­rek din­sel ve ge­rek­se ya­ban­cı düş­man­lı­ğı her ge­çen gün yurt dı­şın­da art­mak­ta. Evet, bu dinî, bi­lim­sel ve bu işin oto­ri­te­le­ri olan…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN - Son cüm­le­le­ri­niz için açı­yo­rum efen­dim.

HÜ­SE­YİN GÜ­LER (De­vam­la) - Ta­mam­lı­yo­rum Sa­yın Baş­kan. Te­şek­kür edi­yo­rum.

… ay­dın­lar ta­ra­fın­dan ve­ril­me­li ve bu ka­nu­nun ha­yır­lı, uğur­lu ol­ma­sı­nı di­li­yo­rum. İn­şal­lah, yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mı­za kıs­men der­man olur di­ye dü­şü­nü­yo­rum. Bu di­nin de­ğer­le­ri­nin sö­mü­rül­me­me­si­ne, ama sa­hip­le­nil­me­si­ne "evet" di­yo­ruz.

He­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (Ana­va­tan Par­ti­si sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Gü­ler.

Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na ve şah­sı adı­na, İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ber­han Şim­şek... (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

CHP GRU­BU ADI­NA BER­HAN ŞİM­ŞEK (İs­tan­bul) - Te­şek­kür ede­rim. Sa­yın Baş­kan.

Sa­yın Baş­kan, sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri; gö­rü­şül­mek­te olan ka­nun tek­li­fi­nin 1'in­ci mad­de­si üze­ri­ne gru­bum ve şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Yü­ce Mec­li­si say­gıy­la se­lam­la­rım.

Bu ka­nun tek­li­fiy­le, 1976 yı­lın­dan be­ri var olan Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın yurt dı­şı teş­ki­la­tı­na hu­ku­ki da­ya­nak ka­zan­dı­rıl­mak­ta ve yurt dı­şın­da gö­rev­len­di­ri­le­cek per­so­ne­lin ni­te­lik­le­ri be­lir­til­mek­te ve yurt dı­şı teş­ki­la­tı­nın ve per­so­ne­li­nin te­me­li oluş­tu­rul­mak­ta.

Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı, 80 bin ki­şi­lik per­so­ne­liy­le ül­ke­mi­zin en bü­yük ku­rum­la­rın­dan bi­ri. Da­ha ön­ce ko­nu­şan ha­tip ar­ka­daş­la­rı­mız da, Sa­yın Ba­kan da ifa­de et­ti; ile­ri­ki gün­ler­de di­ya­net iş­le­ri teş­ki­la­tın­da doğ­ru bir ya­pı­lan­ma, da­ha ak­tif, da­ha di­na­mik bir ya­pı­lan­ma, uy­gu­lan­ma olur di­ye de umut edi­yo­ruz.

Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­na ih­ti­yaç du­yul­ma­sı­nın se­be­bi, tek­ke ve za­vi­ye­le­rin ka­pa­tıl­ma­sın­dan son­ra din hiz­met­le­ri­ni doğ­ru, va­tan­da­şın an­la­ya­ca­ğı bir şe­kil­de ye­ri­ne ge­tir­mek­tir. An­cak, sek­sen üç yıl­lık Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın Tür­ki­ye'de, tek­ke ve za­vi­ye­le­rin ka­pa­tıl­ma­sın­dan son­ra ken­di­si­ne ve­ri­len mis­yo­nu tam an­la­mıy­la ger­çek­leş­ti­re­bil­di­ği­ni söy­le­mek müm­kün de­ğil. Tür­ki­ye, ma­ale­sef, ce­ma­at­le­rin, ta­ri­kat­la­rın, şeyh­le­rin, şıh­la­rın ci­rit at­tı­ğı, bu ta­ri­kat­la­rın ve li­der­le­ri­nin yurt­taş­la­rı­mız­la şeyh­lik-mü­rit­lik iliş­ki­si içi­ne gir­dik­le­ri bir ül­ke hâli­ne ge­ti­ril­miş­tir.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, Tür­ki­ye'de son gün­ler­de­ki si­ya­sal ge­liş­me­le­rin de et­ki­siy­le, ba­zı de­mok­ra­si ha­va­ri­le­ri ta­ra­fın­dan an­ti­mi­li­ta­rist, or­du kar­şı­tı dü­şün­ce­ler or­ta­ya ko­nu­yor ve ses­len­di­ri­li­yor. Ön­ce­lik­le şu­nu be­lirt­me­li­yim ki, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si­nin, or­du­yu mü­da­ha­le­ye da­vet et­mek, or­du­nun bil­di­ri­si­ne se­vin­mek gi­bi bir dü­şün­ce­si, bir ey­le­mi, bir ça­ba­sı ol­ma­mış­tır. Bu, 12 Mart­ta da, 12 Ey­lül sü­re­cin­de de böy­le ol­muş­tur. Bu­nun böy­le bi­lin­me­sin­de fay­da gö­rü­yo­rum. Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si her za­man de­mok­ra­si­den ya­na tav­rı­nı gös­ter­miş ve gös­ter­me­ye de de­vam ede­cek­tir.

Bu­na kar­şın, or­du­nun ye­min­li düş­ma­nı o de­mok­ra­si ha­va­ri­le­ri­nin de­mok­ra­si ko­nu­sun­da­ki sa­mi­mi­yet­le­ri­ni or­ta­ya koy­ma­la­rı için ta­ri­kat­la­rın ve ce­ma­at­le­rin si­vil si­ya­set ala­nı ol­ma­dı­ğı­nı, ta­ri­kat­lar­dan ve ce­ma­at­ler­den bes­le­nen si­ya­sal ha­re­ket­ler­de de­mok­ra­si mü­ca­de­le­si ve­re­me­ye­cek­le­ri­ni al­gı­la­ma­la­rı ve ses­len­dir­me­le­ri ge­re­kir. Ta­ri­kat ve ce­ma­at­ler­den bes­le­nen si­ya­sal par­ti­le­rin, İs­ma­ila­ğa Ca­mi­si içe­ri­sin­de iş­le­nen ci­na­yet son­ra­sın­da ka­mu­oyu­nu na­sıl ya­nılt­tık­la­rı­nı he­pi­miz bi­li­yo­ruz.

Di­nin si­ya­se­te alet edil­di­ği, si­ya­set ku­ru­mu ile ta­ri­kat­la­rın ku­cak ku­ca­ğa ol­du­ğu bir ül­ke­de de­mok­ra­si ge­li­şe­mez de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ku­rum­sal­la­şa­maz, kök­le­şe­mez. He­le he­le ta­ri­kat li­der­le­ri­nin di­zi­nin di­bin­de otur­muş olan­lar­dan ica­zet alan si­ya­si­le­rin de­mok­ra­si­yi sa­vun­ma­la­rı, iç­ten ve sa­mi­mi de­ğil­dir. Şeyh­lik-mü­rit­lik iliş­ki­si­nin ol­du­ğu yer­de ita­at eden-ita­at edi­len ara­sın­da kay­na­ğı­nı ilahî güç­ten al­dı­ğı id­dia olu­nan bir ki­şi­nin var­lı­ğı, de­mok­ra­si­nin önün­de­ki en bü­yük en­gel­dir de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım. O ne­den­le, 1924 yı­lın­da Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı ku­rul­muş­tur.

Sa­yın Baş­kan, sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri; Tür­ki­ye dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mı­za din hiz­me­ti ver­me­nin ve on­la­rı, din­den ge­çi­nen­le­rin, di­ni kul­la­na­rak si­ya­set, ti­ca­ret ya­pan­la­rın di­ne uy­gun ol­ma­yan emel­le­rin­den kur­tar­ma­nın bir yo­lu da Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın yurt dı­şı teş­ki­la­tı­nın sağ­lam te­mel­ler­de ku­rul­ma­sı­dır. Umut edi­yo­rum ki, ge­çi­ci de ol­sa, bu ya­sa yar­dım­cı ola­cak­tır bu ya­pı­ya.

Geç­ti­ği­miz yıl­lar­da "ye­şil ser­ma­ye" ola­rak ni­te­len­di­ri­len ser­ma­ye grup­la­rı­nın "fa­iz­siz ka­zanç" adı al­tın­da yurt dı­şın­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mız­dan pa­ra top­la­dık­la­rı­nı ve bu pa­ra­la­rı ge­ri öde­me­dik­le­ri­ni, va­tan­daş­la­rı­mı­zı, gur­bet­çi­le­ri­mi­zi mağ­dur et­tik­le­ri­ni he­pi­miz bi­li­yo­ruz. O ser­ma­ye grup­la­rı, Ser­ma­ye Pi­ya­sa­sı Ka­nu­nu'na ay­kı­rı bir şe­kil­de ca­mi­ler­de pa­ra top­la­dık­la­rı­nı ken­di­le­ri iti­raf et­miş­ler­dir. O va­tan­daş­la­rı­mı­zın so­run­la­rı hâlâ çö­zül­me­di. Din­den ge­çi­nen, di­ni ti­ca­re­te alet eden bu ser­ma­ye grup­la­rı­nın mağ­dur et­ti­ği bu yurt­taş­la­rı­mı­zın ara­sın­da evi bar­kı da­ğı­lan, ya­ban el­ler­de sı­kın­tı­lı gün­ler ya­şa­yan, in­ti­ha­ra sü­rük­le­nen in­san­la­rı­mız bu­lun­mak­ta de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım.

Hükûmet, bu ko­nu­da gur­bet­çi­le­ri­mi­zin so­run­la­rı­nı çöz­mek ye­ri­ne on­la­rı mağ­dur eden hol­ding­le­rin yö­ne­ti­ci­le­ri­ni, mil­let­ve­ki­li, ba­kan, be­le­di­ye baş­ka­nı yap­mış­tır. İsim­le­ri bu­ra­da, sa­nı­rım ki, açık­la­ma­ma ge­rek yok­tur de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım.

Sa­yın Baş­ba­kan, bir Al­man­ya ge­zi­sin­de, bu ko­nu­da­ki mağ­du­ri­ye­ti­ni ifa­de et­me­ye ça­lı­şan bir gur­bet­çi yurt­ta­şı­mı­za "sah­tekâr" di­ye­bil­miş­tir. Aca­ba, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım -siz­le­rin vic­da­nı­nı­za ses­le­ni­yo­rum- bu mağ­du­ri­ye­ti di­le ge­ti­ren va­tan­daş mı sah­tekârdır, yok­sa kut­sal ma­bet­le­ri­miz­de, ca­mi­le­ri­miz­de bu in­san­la­rın dinî duy­gu­la­rı­nı, inanç­la­rı­nı is­tis­mar ede­rek so­yan­lar mı sah­tekârdır; bu­nu, yü­ce Mec­lis­te bu­lu­nan mil­let­ve­kil­le­ri­mi­zin vic­dan­la­rı­nın de­ğer­len­dir­me­si­ne bı­ra­kı­yo­rum.

O ne­den­le, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın yurt dı­şı teş­ki­la­tı­nın ve ora­da gö­rev­len­di­re­ce­ği per­so­ne­lin en ön­ce­lik­li gö­re­vi, din­den ge­çi­nen­le­re, yurt­taş­la­rı­mı­zın dinî inanç­la­rı­nı is­tis­mar eden­le­re kar­şı çık­mak ve ön­lem al­mak ol­ma­lı­dır.

Sa­yın Baş­kan, sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri; Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın yurt dı­şı teş­ki­la­tın­da gö­rev­len­di­re­ce­ği per­so­ne­li na­sıl se­çe­ce­ği ve kim­le­ri gö­rev­len­di­re­ce­ği de ger­çek­ten çok önem­li­dir. Bu ka­nun tek­li­fi­ni ha­zır­la­yan De­ğer­li Ho­cam Di­ya­net İş­le­ri es­ki Baş­ka­nı Sa­yın Sa­id Ya­zı­cı­oğ­lu, bir açık­la­ma­sın­da, AB sü­re­cin­de imam-ha­tip me­zu­nu imam kar­şı­sın­da dok­to­ra­lı pa­paz­la­rın ola­ca­ğı­nı işa­ret et­miş­tir. Sa­yın Ya­zı­cı­oğ­lu'nun ifa­de et­ti­ği gi­bi, biz, din adam­la­rı­mı­zı, imam­la­rı­mı­zı, va­iz­le­ri­mi­zi, müf­tü­le­ri­mi­zi, mü­ez­zin­le­ri­mi­zi, mut­la­ka ama mut­la­ka iyi ye­tiş­tir­mek mec­bu­ri­ye­tin­de­yiz. Bu ko­nu­da Sa­yın Ba­ka­nı­mın da çok de­ğer­li açık­la­ma­la­rı ol­du. Fa­kat, Tür­ki­ye'de­ki bü­tün eği­tim me­se­le­le­ri­ni bir ta­ra­fa itip, bir ta­ra­fa bı­ra­kıp imam-ha­tip li­se­le­ri­nin so­run­la­rı­nı çöz­mek­le uğ­ra­şa­rak za­man ge­çir­miş, bu ko­nu­da ta­ba­na ve seç­me­ne me­saj ver­me an­la­yı­şın­da ol­muş bu Hükûmet­ten, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı yap­mış ken­di mil­let­ve­ki­li­nin ne de­mek is­te­di­ği­ni, ne­yi an­lat­ma­ya ça­lış­tı­ğı­nı al­gı­la­ma­sı­nı bek­le­mek, ger­çek­ten, abes­le iş­ti­gal­dir sa­nı­rım ve ay­rı­ca, Sa­yın Ba­ka­nı­ma da, bu­nu al­gı­la­yıp biz­le­re ses­len­di­ği için hu­zur­la­rı­nız­da te­şek­kür edi­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, imam-ha­tip li­se­le­rin­den me­zun genç­le­ri­mi­zi top­lu­mun önü­ne, ca­mi­le­re gön­de­rir­sek, ila­hi­ya­tı okut­ma­dan, sa­de­ce imam-ha­tip me­zu­nu ol­duk­tan son­ra ca­mi­le­re gön­de­rir­sek, bu ta­ri­kat­la­rın, din adı­na fet­va ve­ren din tüc­car­la­rı­nın ve hu­ra­fe­le­rin önü­nü ke­se­me­yiz. İmam-ha­tip li­se­si­ni oku­yan ço­cuk­la­rı­mı­zı imam dok­tor, imam hu­kuk­çu ve­sa­ire­ye özen­di­re­ce­ği­mi­ze, ger­çek­ten di­ni­mi­zi, dinî bil­gi­le­ri­mi­zi… Bu­ra­da fet­va ver­mi­yo­rum, di­nin içe­ri­ği­ni ko­nuş­mu­yo­rum. Sa­yın Uzun­ka­ya'nın ifa­de et­ti­ği gi­bi, "Sa­nat­çı­lar da ko­nu­şur bu­nu." di­yor; bir mil­let­ve­ki­li, sa­nat­çı bir mil­let­ve­ki­li ola­rak iş­le­yi­şin na­sıl ola­ca­ğı­nı söy­lü­yo­rum.

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Si­zi kas­tet­me­dim.

BER­HAN ŞİM­ŞEK (De­vam­la) - İçe­ri­ğin­de­ki fet­va­la­rı bu ül­ke­de ve­re­me­yen­ler Ame­ri­ka'dan, New Jer­sey'den bu­ra­ya ses­le­ni­yor­lar. Bu an­la­yış içe­ri­sin­de de, Sa­yın Ba­ka­nı­mın ifa­de et­ti­ği gi­bi, Av­ru­pa'da 3 mil­yon in­sa­nı­mız var, ora­ya mü­şa­vir­ler gön­der­dik, fa­kat, Ame­ri­ka'ya bir mü­şa­vir gön­de­re­me­dik. Üzül­me­yin Sa­yın Ba­ka­nım, ora­da, 100 mü­şa­vir ola­cak bi­ri­si gö­re­vi­ni ye­ri­ne ge­tir­mek­te.

BAY­RAM ÖZ­ÇE­LİK (Bur­dur) - Ak­lı­nı ken­di­ne sak­la.

BER­HAN ŞİM­ŞEK (De­vam­la) - Dok­to­ra­lı pa­paz­la­rın kar­şı­sın­da, di­ni­mi­zi, evet ar­ka­daş­lar, in­san­la­rı­mı­za an­lat­ma­lı­yız. Di­ğer se­ma­vi din­le­rin, bu ko­nu­da­ki te­olo­ji bi­li­mi yap­mış in­san­la­ra da İs­lam di­ni­nin yü­ce de­ğer­le­ri­ni, on­la­ra da ifa­de ede­bil­me­li­yiz. O ne­den­le, bir eği­tim re­for­mu yap­mak, imam-ha­tip­le­re gi­den öğ­ren­ci sa­yı­sı­nı, ila­hi­yat fa­kül­te­le­ri­nin kon­ten­jan­la­rı­nı ül­ke­mi­zin din ada­mı ih­ti­ya­cı doğ­rul­tu­sun­da ye­ni­den dü­zen­le­mek, imam­la­rı­mı­zın, mü­ez­zin­le­ri­mi­zin, va­iz­le­ri­mi­zin ça­lış­ma ko­şul­la­rı­nı iyi­leş­tir­mek, ma­aş­la­rı­nı ar­tır­mak mec­bu­ri­ye­tin­de­yiz. Çün­kü, imam ol­du­ğu ka­dar ve­li ol­du­ğu­nun, ai­le re­isi ol­du­ğu­nun da al­tı­nı çiz­mek ge­rek. Bu ma­aş­la­rı yük­selt­ti­ği­miz­de, bu ma­aş­lar yük­sel­di­ğin­de, imam­la­rı­mız, mü­ez­zin­le­ri­miz, ta­ri­kat­la­rın kul­lan­dı­ğı ve­ya on­la­rın gö­rev yap­tı­ğı ca­mi­ler­de Hiz­bul­lah­la­rın bo­yun ba­ğıy­la ci­na­yet­ler, kat­li­am­lar yap­tı­ğı sü­reç or­ta­dan kal­ka­cak­tır.

Evet, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, an­cak o za­man imam-ha­tip­ler ve ca­mi­ler üze­rin­de­ki ar­ka bah­çe göl­ge­si­ni de or­ta­dan kal­dı­ra­bi­li­riz.

İB­RA­HİM KÖŞ­DE­RE (Ça­nak­ka­le) - De­ğiş­ti­rin bu ka­fa­yı.

BER­HAN ŞİM­ŞEK (De­vam­la) - İş­te o za­man, ca­mi­le­ri­mi­zi, ba­zı si­ya­si par­ti­le­rin il ve il­çe bi­na­la­rı ol­mak­tan kur­ta­rı­rız ve kut­sal ma­be­di­miz­de "savm, sa­lat, hac, ze­kat, ke­li­me­işe­ha­det ge­tir­mek" an­la­yı­şıy­la, mi­na­re­de ezan­la­rı­mı­zı, bi­ri­le­ri­nin ti­ca­ret ve bi­ri­le­ri­nin si­ya­set an­la­yı­şı­nın öte­sin­de sa­mi­mi­yet­le kul­la­na­bi­li­riz. Bi­ze, di­ne, in­san­la­rı­mı­zın…

AH­MET YE­Nİ (Sam­sun) - Se­çim yak­laş­tık­ça iyi gi­di­yor­sun!

BER­HAN ŞİM­ŞEK (De­vam­la) - Biz iba­de­ti ale­ni ya­pıp, ka­ba­ha­ti giz­li olan­lar­dan de­ği­liz, bi­zim iba­de­ti­miz giz­li, ka­ba­hat­le­ri­miz or­ta­da­dır.

AH­MET YE­Nİ (Sam­sun) - Ya­şar Nu­ri'ye ih­ti­yaç yok ar­tık!

BER­HAN ŞİM­ŞEK (De­vam­la) - De­ğer­li ar­ka­daş­lar, biz, di­ne, in­san­la­rı­mı­zın inanç­la­rı­na, iman­la­rı­na kar­şı de­ği­liz ve kar­şı olan­la­ra da kar­şı­yız. Di­ne mü­da­ha­le edil­me­si­ni is­te­mi­yo­ruz, ama din­den ge­çi­nen­le­re, dinî inanç­la­rı is­tis­mar eden­le­re so­nu­na ka­dar kar­şı­yız. Esas, di­ne mü­da­ha­le, di­ne kö­tü­lük, din­den ge­çi­nen, din­den ne­ma­la­nan­lar ta­ra­fın­dan ya­pıl­dı­ğı­nı da bil­me­miz­de fay­da var.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, şim­di, siz­le­re, si­zi ger­çek­ten şa­şır­ta­cak bir bil­gi­yi, bel­ge­yi sun­mak ve pay­laş­mak is­ti­yo­rum. Bi­raz ön­ce Sa­yın Baş­ba­kan Yar­dım­cı­mız Dev­let Ba­ka­nı Meh­met Ali Şa­hin bu­ra­day­dı. Ken­di­si­ne bağ­lı Va­kıf­lar Ge­nel Mü­dür­lü­ğü Va­kıf­lar Mec­li­si­nin ka­ra­rıy­la, İz­mir ili Çeş­me il­çe­sin­de bu­lu­nan ta­rihî ker­van­sa­ra­yın tu­ris­tik te­sis ola­rak kul­la­nıl­ma­sı ama­cıy­la "res­to­re et-iş­let-dev­ret" mo­de­liy­le ki­ra­la­mak için bir iha­le aç­mış. İha­le­nin şart­na­me­si ha­zır­lan­mış, iha­le ya­pıl­mış ve iha­le­yi ka­za­nan fir­may­la da bir söz­leş­me, bir ki­ra kon­tra­tı im­za­lan­mış, an­cak bü­tün bu bel­ge­ler­de ya­zı­lan ada ve par­sel nu­ma­ra­sı o ker­van­sa­ra­yın kar­şı­sın­da­ki beş yüz yıl­lık ca­mi­ye ait. Ya­ni, İz­mir ili Çeş­me il­çe­si Mu­sal­la Ma­hal­le­si 364 ada 1 No.lu par­sel­de bu­lu­nan ta­şın­ma­zın ca­mi ol­du­ğu, "res­to­re et-iş­let-dev­ret" mo­de­li çer­çe­ve­sin­de resmî ya­zış­ma­lar­da bir ca­mi­nin ki­ra­lan­dı­ğı or­ta­ya çık­mış­tır ve bu ca­mi Os­man Ağa Ca­mi­si'dir de­ğer­li ar­ka­daş­lar ve şir­ket, bu­nu al­dık­tan son­ra…

RA­MA­ZAN KE­RİM ÖZ­KAN (Bur­dur) - Ca­mi­yi mi sat­mış­lar?

BER­HAN ŞİM­ŞEK (De­vam­la) - Evet, ca­mi­yi ki­ra­la­mış­lar ve da­ha son­ra şir­ket me­se­le­yi fark edi­yor ve An­tal­ya Sah­ra Tu­rizm Otel­ci­lik di­ye Sa­yın Ba­kan­lı­ğa bir ya­zı ya­zı­yor. Ba­kan­lık -çok ya­zı ya­zı­yor da, bi­ri­ni söy­lü­yo­rum- in­ce­li­yor "Ba­kan­lı­ğı­mı­za hi­ta­ben gön­der­miş ol­du­ğu­nuz di­lek­çe­ler, ek­ler ve si­ze ce­va­bı­mı­zı bil­di­ri­yo­ruz." di­yor. Kim? Meh­met Ali Şa­hin Bey. Kim? Baş­ba­kan Yar­dım­cı­mız. Kı­sa­ca: "İl­gi­li ya­zı eki di­lek­çe­de be­lir­le­nen hu­sus­la­rın in­ce­len­me­si ne­ti­ce­sin­de, söz ko­nu­su işe ait iha­le­nin bel­ge­si, iha­le ila­nı, ida­ri şart­na­me ve söz­leş­me ta­şın­ma­zın ta­pu kay­dı­na iliş­kin 364 ada, 1 par­sel ifa­de­si­nin seh­ven ya­pıl­dı­ğı an­la­şıl­mış­tır. Bu­nun­la bir­lik­te, söz ko­nu­su di­lek­çe­de be­lir­ti­len 364 ada, 1 par­sel üze­rin­de bir ca­mi­nin bu­lun­ma­sı se­be­biy­le, 'res­to­re et-iş­let-dev­ret' mo­de­liy­le ki­ra­la­nan te­si­sin hiz­me­te açıl­ma­ma­sı söz ko­nu­su de­ğil­dir."

Tür­ki­ye'de ilk de­fa bir ba­kan­lık, "ba­na yan­lış yer ver­di­niz" de­me­si­ne rağ­men, ca­mi­yi, otel, ker­van­sa­ray ola­rak ki­ra­ya ver­miş­tir. Bu­nu me­rak eden ar­ka­daş­la­ra -bu­ra­da dos­ya­lar, bil­gi­ler, bel­ge­ler var­dır- tak­dim ede­rim ve ma­ale­sef, da­ha son­ra Ka­mu İha­le Ku­ru­lu­na ip­tal et­ti­rip, bu ar­ka­daş­tan alıp, baş­ka­sı­na ay­nı ca­mi­yi iha­le et­ti­ler.

Evet, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ta­bii ki, bu, şu man­tık­tan, şu man­ta­li­te­den ge­li­yor: Ba­ba ba­ba sa­ta­rak işe baş­la­yıp, öy­le bir ye­re gel­di ki, sa­ta­cak bir şey kal­ma­dı. Herhâlde, ta­ri­hi­mi­zi, ca­mi­le­ri­mi­zi ki­ra­ya ver­me nok­ta­sı­na ge­lin­di. Bu, ger­çek­ten bü­yük bir acı ve üzün­tü kay­na­ğı. Sa­nı­rım, siz­ler de en az be­nim ka­dar üzül­dü­nüz bu ko­nu­ya. Bu­nun­la il­gi­le­nir­si­niz di­ye dü­şü­nü­yo­rum.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

MUS­TA­FA NU­Rİ AK­BU­LUT (Er­zu­rum) - Gü­zel bir rol yap­tın ger­çek­ten.

RA­MA­ZAN KE­RİM ÖZ­KAN (Bur­dur) -Ne ro­lü ya­pı­yor ya!

BER­HAN ŞİM­ŞEK (De­vam­la) - Rol de­ğil, rol de­ğil, rol de­ğil, bel­ge!

RA­MA­ZAN KE­RİM ÖZ­KAN (Bur­dur) - Bel­gey­le ko­nu­şu­yor!

BER­HAN ŞİM­ŞEK (De­vam­la) - Rol de­ğil, bel­ge!

RA­MA­ZAN KE­RİM ÖZ­KAN (Bur­dur) - Rol mü ya­pı­yor? Bel­gey­le ko­nu­şu­yor!

BER­HAN ŞİM­ŞEK (De­vam­la) - Evet, tüc­car si­ya­set an­la­yı­şı ve bi­zim ba­şın­dan be­ri si­zi uyar­dı­ğı­mız li­ya­kat­sız kad­ro­laş­ma, si­zi dik­kat­siz­ce, özen­siz­ce bir ca­mi­yi bi­le ki­ra­la­ya­bi­le­cek yan­lış­la­rın ya­pıl­ma­sı nok­ta­sı­na ge­tir­miş­tir.

Bu du­rum, Sa­yın Baş­ba­ka­nın Si­irt'te oku­du­ğu:

"Mi­na­re­ler sün­gü, kub­be­ler miğ­fer,

Ca­mi­ler kış­la­mız, mü­min­ler as­ker."

Şi­iri­nin ar­ka­sın­da du­ra­ma­dı­ğı­nı… Dün "Ca­mi­ler kış­la­mız." di­yor­du­nuz; bu an­la­yış­la, "Ro­ta­mız pa­ra­dır." de­di­ği­ni­zi or­ta­ya koy­muş­tur. Bun­da üzü­le­cek bir şey yok­tur de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım.

Si­ze, bir mil­let­ve­ki­li ar­ka­da­şı­nız ola­rak… O ca­mi­le­ri, ta­ri­hi, iba­de­ti, ma­bet­le­ri­mi­zi… Li­ya­kat­siz kad­ro­lar­la iş ya­par­sa­nız, ker­van­sa­ray di­ye de iha­le eder­si­niz. Bu acı bi­raz can mı ya­kı­yor? Bu­nu si­ze öğ­re­ti­yo­ruz. Te­şek­kür et­me­niz ge­re­kir­ken, bu­ra­dan, "rol ya­pı­yor­sun…"

MUS­TA­FA NU­Rİ AK­BU­LUT (Er­zu­rum) - Evet, rol ya­pı­yor­sun. Evet…

BER­HAN ŞİM­ŞEK (De­vam­la) - Ger­çek ha­yat si­ne­ma­dır. Her­kes ro­lü­nü ya­par, ama, sen bi­raz da­ha ba­ğı­rır­san lis­te bir ola­bi­lir­sin.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

MUS­TA­FA NU­Rİ AK­BU­LUT (Er­zu­rum) - İyi rol ya­pı­yor­sun, evet. İşi­ni iyi ya­pı­yor­sun.

BAŞ­KAN - Sa­yın Şim­şek, son cüm­le­le­ri­ni­zi ala­ca­ğım.

BER­HAN ŞİM­ŞEK (De­vam­la) - De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, Yü­ce Mec­li­si say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­rim.

Şah­sı adı­na, Sam­sun Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Mu­sa Uzun­ka­ya, bu­yu­run efen­dim.

BER­HAN ŞİM­ŞEK (İs­tan­bul) - Mu­sa Bey, bu­yu­run, bel­ge­le­ri­ni ve­ri­yo­rum.

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; zan­ne­di­yo­rum, Ge­nel Ku­rul ta­ri­hin­de ilk ör­nek, ik­ti­dar ve mu­ha­le­fet bir­bir­le­ri­ne bel­ge ve­re­rek ko­nuş­mak is­ti­yor­lar. Ben şim­di bu bel­ge­nin ma­hi­ye­ti­ni pek faz­la din­le­ye­me­dim Sa­yın Ber­han. Yal­nız, ben, 1'in­ci mad­de üze­rin­de şah­sen gö­rüş­le­ri­mi ifa­de et­mek için hu­zur­la­rı­nız­da­yım. He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu ya­sa­nın, ta­bii, ge­tir­di­ği en önem­li hü­küm, yurt dı­şın­da­ki din gö­rev­li­si ar­ka­daş­la­rı­mı­zın, gö­rev yap­mak­ta ol­du­ğu ül­ke­ler­de­ki hiz­met­le­ri­nin ma­hi­ye­ti­ni be­lir­le­mek de­ğil. Bir ke­re, bu ya­sa­nın ni­çin gel­di­ği­ni iyi bil­mek la­zım. Bu ya­sa, bir ya­sal zo­run­lu­luk­tan gel­di. Bu­gün­kü tar­tış­mak­ta ol­du­ğu­muz, 1434 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Tek­li­fi'nin ge­liş ne­de­ni bu. Bir yar­gı ka­ra­rı so­nu­cu, de­min say­dı­ğım bin kü­sur yurt dı­şın­da gö­rev ya­pan per­so­ne­li­miz ile on­la­rın ida­re­ci­le­ri du­ru­mun­da olan ar­ka­daş­la­rı­mı­zın, ya­ni, mü­şa­vir ve ata­şe­le­ri­mi­zin sı­kın­tı­la­rı­nı, açık­ta kal­ma du­rum­la­rı­nı gi­der­mek için, bir an­lam­da, ta­bir ye­rin­dey­se, teş­ki­lat ka­nu­nu­nun bir­çok mad­de­si 1979'dan be­ri ka­dük­tü, ama, son, geç­ti­ği­miz haf­ta yar­gı­nın ver­di­ği bir ka­rar­la da Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı­nın fii­len yurt dı­şın­da var olan, az ön­ce arz et­ti­ğim, 34 ül­ke­de 1.300 ci­va­rın­da per­so­nel ve hâlen de 300 ci­va­rın­da ye­ni ta­lep­le­rin ol­du­ğu ve mut­la­ka, az ön­ce ANAP söz­cü­sü ar­ka­da­şı­mın de­di­ği gi­bi, ora­da­ki sos­yal do­ku­yu, top­lum­sal ya­ra­yı, ai­le­vi so­run­la­rı, Tür­ki­ye'ye nis­pet­le da­ha da ar­ta­bi­len o so­run­la­rı çöz­me­de çok önem­li fonk­si­yon­lar ic­ra eden bu ar­ka­daş­la­rı­mı­zın gi­diş-ge­liş ve özel­lik­le ida­ri ola­rak, mev­zu­at ola­rak so­run­la­rı­nın gi­de­ril­me­si­dir. Ora­da­ki hiz­met­ler ve­ya bu­ra­da­ki fa­ali­yet­ler, Di­ya­ne­tin hiz­met­le­ri bir baş­ka ve­si­ley­le eleş­ti­ri­le­bi­lir, tak­dir edi­le­bi­lir. El­bet­te, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı teş­ki­lat ola­rak fev­ka­la­de güç­lü, Tür­ki­ye için­de ve Tür­ki­ye dı­şın­da 80 bi­ni aşan bir per­so­nel­le -ki, esa­sen Tür­ki­ye nü­fu­su göz önün­de bu­lun­du­ru­lur­sa- ve de­min söy­le­di­ğim 34 ül­ke­de tak­ri­ben 6 mil­yon­dan faz­la sa­de­ce ken­di va­tan­da­şı, ama, soy­daş ül­ke­ler­de sa­de­ce ken­di va­tan­da­şı­na de­ğil, ay­nı za­man­da Türk cum­hu­ri­yet­le­ri di­ye ad­lan­dır­dı­ğı­mız bu coğ­raf­ya­da mil­yon­lar­ca din­da­şı­mız olan soy­daş­la­rı­mı­zın din ko­nu­sun­da­ki ta­lep­le­ri­ni de gi­der­me ba­kı­mın­dan bu per­so­ne­lin mut­la­ka bu­ra­da en ve­rim­li şe­kil­de hiz­met ve­re­bi­lir hâle gel­me­si la­zım. Bun­da ik­ti­da­rıy­la mu­ha­le­fe­tiy­le hiç­bir so­ru­nu­muz yok ve bu ko­nu­da da mu­ha­le­fet söz­cü­sü ar­ka­daş­la­rı­ma da te­şek­kür edi­yo­rum. Hep­si bu ko­nu­da kat­kı sağ­la­mak­ta ol­duk­la­rı­nı ifa­de et­ti­ler. Kal­dı ki, Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı, ar­ka­daş­lar, me­se­la, sa­de­ce bir or­ga­ni­zas­yon­la il­gi­li bil­gi­yi siz­ler­le pay­laş­mak is­ti­yo­rum.

Bu­gün, ya­nıl­mı­yor­sam, bu sa­at iti­ba­rıy­la hac­ca gi­de­cek ha­cı aday­la­rı­mı­zın ku­ra­la­rı çe­kil­di, öy­le mi Baş­ka­nım? Ta­bii, keş­ke, gö­nül te­men­ni eder­di ki, ar­zu eder­di ki, ku­ra­ya ta­bi ol­ma­dan, bü­tün in­san­la­rı­mız mü­ra­ca­at et­sin ve ra­hat­lık­la, ma­li imkânla­rı var ise git­sin­ler.

Hac için, ma­lum, di­ni açı­dan iki ta­ne önem­li fark­lı şart var di­ğer İs­la­mi şart­la­rın ya­nın­da: Ser­vet ve sıh­hat. Ola ki ge­le­cek se­ne sıh­ha­ti­ni, bir son­ra­ki se­ne de ser­ve­ti­ni kay­be­de­bi­lir, hac­ca gi­de­bi­le­cek imkân elin­den gi­de­bi­lir. Keş­ke, mü­ra­ca­at et­ti­ği se­ne hac­ca da gi­de­bil­se. Ama Su­ud'un imkânla­rı, ora­da­ki fi­zi­ki imkânlar bu­na ce­vaz ver­mi­yor.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, o ka­dar cid­di or­ga­ni­zas­yon­lar, bu ara­da eko­no­mik ola­rak da Tür­ki­ye'nin ne­re­ye gel­di­ği­ni… Ha­ni za­man za­man mu­ha­le­fet eleş­ti­ri­yor, Sa­yın Baş­ba­ka­nın "Ne­re­den ne­re­ye." de­di­ği za­man ben si­ze bir ne­re­den ne­re­ye tab­lo­su gös­te­re­yim. 1980'de ilk de­fa hac­ca gi­den bir ar­ka­da­şı­nı­zım gö­rev­li ola­rak. Gi­re­sun ve Ri­ze ilin­den, 1980 yı­lın­da, 12 Ey­lül­den on al­tı gün son­ra, 28 Ey­lül­de ha­re­ket et­tik. İki il­den al­tı oto­büs­lük bir ka­fi­le an­cak ola­bil­di. Şu an­da Tür­ki­ye'nin imkânla­rı, bu se­ne -80'den 2007'ye, ta­bii, se­ne se­ne ar­tış- hac­ca mü­ra­ca­at eden­le­rin sa­yı­sı ne­dir bi­li­yor mu­su­nuz ar­ka­daş­lar? 650 bin ve ge­çen se­ne­nin 3 ka­tı. Yaş or­ta­la­ma­sı el­li­le­re gel­miş ve çok da en­te­re­san bir şey söy­le­ye­yim, ha­nım­lar açı­sın­dan çok da­ha dik­kat çe­ki­ci…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

MU­SA UZUN­KA­YA (De­vam­la) - Sa­yın Baş­ka­nım, bi­ti­ri­yo­rum.

Yaş or­ta­la­ma­sı el­li ci­va­rı­na gel­miş ve hac­ca mü­ra­ca­at eden­le­rin yüz­de 51 kü­su­ru, ya­ni, yüz­de 52'si ba­yan, yüz­de 48'i er­kek. Tıp­kı, nü­fu­sa pa­ra­lel de bir ya­pı­lan­ma.

Do­la­yı­sıy­la, Tür­ki­ye'nin, eğer, 2007 yı­lın­da hac­ca mü­ra­ca­at eden fert­le­ri 2,5-3 ka­ta çık­mış ve hac­ca gi­den­ler de top­lu­mun ge­nel­lik­le or­ta ta­ba­ka­sı de­di­ği­miz, ya­ni, bel­li imkânla­ra sa­hip olan­la­rı ise Tür­ki­ye'nin eko­no­mik ola­rak -de­ğer­ler açı­sın­dan bir ta­ra­fa ama- ne­re­ye gel­di­ği­ni ve bu ko­nu­da da Di­ya­ne­tin sağ­la­dı­ğı hiz­met ve imkânla­rın bu ko­nu­da top­lu­mu­mu­zu han­gi nok­ta­da hac se­ya­ha­ti ve iba­de­ti­ne hiz­met sağ­la­dı­ğı­nı gör­me ba­kı­mın­dan önem­li­dir. Kal­dı ki, yurt dı­şın­da­ki gö­rev­li­le­ri­miz ay­nı za­man­da bu hac or­ga­ni­zas­yo­nun­da da ye­ter­li şe­kil­de hiz­met­le­ri­ni ifa ede­bil­mek­te, sos­yal açı­dan mev­cut olan ya­ra­la­rın gi­de­ril­me­si, çö­züm­len­me­si ko­nu­sun­da da, de­min­ki mad­de­de ge­ne­li üze­rin­de söy­le­di­ğim gi­bi, din gö­rev­li­si sa­de­ce din hiz­me­ti ama­cıy­la de­ğil…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN - Sa­yın Uzun­ka­ya, lüt­fen ko­nuş­ma­nı­zı ta­mam­la­yın.

MU­SA UZUN­KA­YA (De­vam­la) - …her alan­da top­lu­mun yurt dı­şın­da­ki so­run­la­rı­na çö­züm üre­ten âde­ta bir ta­bi­bi ha­zık de­di­ği­miz, her alan­da sı­kın­tı­sı­na çö­züm üret­me­si ge­re­ken bir uz­man hü­vi­ye­tin­de­dir. Bu va­sıf­ta in­san­lar gön­de­ri­li­yor ve gön­de­ril­me­li­dir. Te­men­ni­le­ri­mi ifa­de edi­yor, he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Uzun­ka­ya.

Mad­de üze­rin­de ko­nuş­ma­lar ta­mam­lan­mış­tır.

İki öner­ge var.

İlk öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 1434 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Tek­li­fi­nin çer­çe­ve 1. mad­de­si­ne bağ­lı 18/A mad­de­si­nin 3. fık­ra­sın­da­ki; "…Türk­çe­nin ve Türk Leh­çe­le­ri­nin ko­nu­şul­du­ğu ül­ke­le­re ya­pı­la­cak ata­ma­lar­da ise" iba­re­sin­den son­ra ge­len iba­re­nin "Her­han­gi bir ya­ban­cı dil şar­tı aran­maz" şek­lin­de de­ği­şik­li­ği­nin ya­pıl­ma­sı­nı arz ve tek­lif ede­riz.

	Mu­sa Uzun­ka­ya	Ah­met Çağ­la­yan	Ah­met Gök­han Sa­rı­çam
	Sam­sun	Uşak	Kırk­la­re­li
	Re­cep Ga­rip	İs­ma­il Bi­len	Zül­fü De­mir­bağ
	Ada­na	Ma­ni­sa	Elâzığ
	Ünal Ka­cır	Ala­et­tin Gü­ven	Ah­met Rı­za Acar
	İs­tan­bul	Kü­tah­ya	Ay­dın
		Fik­ret Ba­daz­lı
		An­tal­ya

BAŞ­KAN - Di­ğer öner­ge­yi oku­tu­yo­rum, iş­le­me ala­ca­ğım:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 1434 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Tek­li­fi'nin çer­çe­ve 1.nci mad­de­si­ne bağ­lı 18/A mad­de­si­nin 3'ün­cü fık­ra­sın­da­ki "yük­sek okul me­zu­nu ol­mak" ifa­de­sin­den son­ra ge­len "baş­kan­lık­ta" ke­li­me­si­nin "Baş­kan­lık teş­ki­la­tın­da" ola­rak de­ğiş­ti­ril­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

	Mu­sa Uzun­ka­ya	Ala­et­tin Gü­ven	Cü­ne­yit Ka­ra­bı­yık
	Sam­sun	Kü­tah­ya	Van
	Ah­met Çağ­la­yan	Zül­fü De­mir­bağ	İs­ma­il Bi­len
	Uşak	Elâzığ	Ma­ni­sa
		Re­cep Ga­rip
		Ada­na

BAŞ­KAN - Sa­yın Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

MİLLÎ EĞİ­TİM, KÜL­TÜR, GENÇ­LİK VE SPOR KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI TAY­YAR AL­TI­KU­LAÇ (İs­tan­bul) - Re­dak­si­yon ni­te­li­ğin­de gör­mek­le bir­lik­te olum­lu gö­rüş­le tak­di­re bı­ra­kı­yo­ruz.

BAŞ­KAN - Sa­yın Hükûmet ka­tı­lı­yor mu?

DEV­LET BA­KA­NI MEH­MET AY­DIN (İz­mir) - Ka­tı­lı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN - Ka­tı­lı­yor­su­nuz.

Ge­rek­çe­yi oku­tu­yo­rum:

Ge­rek­çe: Kav­ram­la­ra açık­lık ge­ti­ril­me­si ve an­lam bü­tün­lü­ğü sağ­lan­ma­sı için­dir.

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­rim.

Öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Öner­ge ka­bul edil­miş­tir.

İkin­ci öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 1434 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Tek­li­fi­nin çer­çe­ve 1. mad­de­si­ne bağ­lı 18/A mad­de­si­nin 3'ün­cü fık­ra­sın­da­ki "…Türk­çe­nin ve Tük Leh­çe­le­ri­nin ko­nu­şul­du­ğu ül­ke­le­re ya­pı­la­cak ata­ma­lar­da ise" iba­re­sin­den son­ra ge­len iba­re­nin "Her­han­gi bir ya­ban­cı dil şar­tı aran­maz" şek­lin­de de­ği­şik­li­ği­nin ya­pıl­ma­sı­nı arz ve tek­lif ede­riz.

                                                                                      Mu­sa Uzun­ka­ya (Sam­sun) ve ar­ka­daş­la­rı

BAŞ­KAN - Sa­yın Ko­mis­yon ka­tı­lı­yor mu?

MİLLÎ EĞİ­TİM, KÜL­TÜR, GENÇ­LİK VE SPOR KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI TAY­YAR AL­TI­KU­LAÇ (İs­tan­bul) - Tak­di­re bı­ra­kı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN - Sa­yın Hükûmet ka­tı­lı­yor mu?

DEV­LET BA­KA­NI MEH­MET AY­DIN (İz­mir) - Ka­tı­lı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN - Evet, ge­rek­çe­yi oku­tu­yo­rum:

Ge­rek­çe:

Türk cum­hu­ri­yet­le­ri­ne gi­de­cek gö­rev­li­le­ri­nin, ken­di dil­le­riy­le an­la­şa­bil­me­si müm­kün din hiz­me­ti ve­re­cek dü­zey­de de Arap­ça bil­gi­si­ne vu­ku­fiy­yet­le­ri söz ko­nu­su ol­du­ğun­dan, ay­rı­ca bir dil se­vi­ye tes­pit bel­ge­si­ne ih­ti­yaç ol­ma­dı­ğı için bu de­ği­şik­lik ta­lep edil­miş­tir.

BAŞ­KAN - Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, ge­rek­çe­si­ni din­le­di­ği­niz öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Ka­bul edil­miş­tir.

Şim­di, mad­de­yi ka­bul edi­len her iki öner­ge doğ­rul­tu­sun­da oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Mad­de ka­bul edil­miş­tir.

Di­ğer mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 2- 633 sa­yı­lı Ka­nu­na aşa­ğı­da­ki ge­çi­ci mad­de ek­len­miş­tir.

"GE­Çİ­Cİ MAD­DE 12- Bu Ka­nu­nun ya­yı­mı ta­ri­hin­de ku­rul­muş ve fa­ali­yet­te bu­lu­nan Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı yurt dı­şı teş­ki­la­tı gö­re­vi­ne de­vam eder."

BAŞ­KAN - Mad­de üze­rin­de Sam­sun Mil­let­ve­ki­li Mu­sa Uzun­ka­ya, şah­sı adı­na.

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Ko­nuş­ma­ya­ca­ğım.

BAŞ­KAN - Ko­nuş­mu­yor.

Mad­de üze­rin­de bir öner­ge var, oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 1434 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Tek­li­fi'nin 2 nci mad­de­si­ne bağ­lı ge­çi­ci 12 nci mad­de­nin hük­mü­nün "Bu Ka­nu­nun yü­rür­lük ta­ri­hin­de ku­rul­muş ve fa­ali­yet­te bu­lu­nan Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı yurt­dı­şı teş­ki­la­tı bu ka­nu­na gö­re ku­rul­muş sa­yı­lır ve hâlen gö­rev­de bu­lu­nan per­so­nel gö­rev sü­re­le­ri ta­mam­la­nın­ca­ya ka­dar gö­rev­le­ri­ne de­vam eder­ler. Da­ha ön­ce yurt­dı­şı gö­rev­le­rin­de bu­lun­muş olan­lar ile ha­len yurt­dı­şı gö­rev­le­rin­de bu­lu­nan­la­rın gö­rev sü­re­le­ri, bu ka­nu­nun 18/A mad­de­si­nin 2'nci ve 5'in­ci fık­ra­la­rın­da­ki sü­re­ler­den mah­sup edi­lir" şek­lin­de de­ğiş­ti­ril­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

	Mu­sa Uzun­ka­ya	Ah­met Çağ­la­yan	İs­ma­il Bi­len
	Sam­sun	Uşak	Ma­ni­sa
	Re­cep Ga­rip	A. Rı­za Acar	Fik­ret Ba­daz­lı
	Ada­na	Ay­dın	An­tal­ya
		Ala­et­tin Gü­ven
		Kü­tah­ya

BAŞ­KAN - Sa­yın Ko­mis­yon, ka­tı­lı­yor mu?

MİLLÎ EĞİ­TİM, KÜL­TÜR, GENÇ­LİK VE SPOR KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI TAY­YAR AL­TI­KU­LAÇ (İs­tan­bul) - Ka­tıl­mı­yo­ruz Sa­yın Baş­ka­nım.

BAŞ­KAN - Sa­yın Hükûmet?

DEV­LET BA­KA­NI MEH­MET AY­DIN (İz­mir) - Ka­tıl­mı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN - Hükûme­tin ve Ko­mis­yo­nun olum­suz gö­rüş bil­dir­di­ği bu öner­ge­nin ge­rek­çe­si­ni, Sa­yın Uzun­ka­ya, oku­ta­yım mı?

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Ben, kı­sa bir açık­la­ma ya­pa­bi­lir mi­yim Sa­yın Baş­ka­nım?

BAŞ­KAN - Bu­yu­run.

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; esa­sen, Sa­yın Ko­mis­yon Baş­ka­nı­mı­zın ka­tıl­dı­ğı­nı zan­net­ti­ğim, ama… Bel­ki bir re­dak­si­yon ta­le­bin­de bu­lu­na­bi­lir­di ka­na­atim­ce yu­ka­rı­da­ki ifa­dey­le il­gi­li. Az ön­ce Ho­cam­la tam bir mu­ta­ba­ka­ta va­ra­ma­dık.

Ama bi­zim bu­ra­da esas ama­cı­mız şu: Hâlen yurt dı­şın­da gö­rev ya­pan Di­ya­net men­su­bu ar­ka­daş­la­rı­mız var. Bu gö­rev­le­ri ya­pan bi­ri­si­yim ve Teş­ki­la­tı­mı­zın bu ko­nu­da da, açık ola­rak söy­lü­yo­rum, bir sı­kın­tı­sı var. Ne­dir o? An­ka­ra'da olan­lar gü­ne­şe ya­kın, ısı­nı­yor­lar, taş­ra­da olan­lar da so­ğuk­tan do­nu­yor­lar. Hakkâri'de müf­tü, Şem­din­li'de müf­tü, Edir­ne'de müf­tü ve­ya ye­te­nek­le­ri iti­ba­rıy­la çok ka­bi­li­yet­li ar­ka­da­şı­mız, bu­gü­ne ka­dar bu imkândan… Yurt dı­şı­na git­mek hem bir hiz­met­tir, hem de ay­nı za­man­da yurt dı­şı­nı, dün­ya­yı ta­nı­mak için bir imkân ve fır­sat­tır. Bu­nu he­pi­miz ka­mu­da gö­rev ya­par­ken ar­zu ede­riz. Ta­bi­atıy­la bu ar­ka­daş­la­rı­mı­zın… Da­ha ön­ce yurt dı­şı­na gi­den ar­ka­daş­la­rı­mız bir ve­ya iki de­fa git­miş.

Biz, bu­ra­da, öner­ge­miz­de di­yo­ruz ki: Me­se­la, Al­man­ya'da bir gö­rev­li ar­ka­da­şı­mız var, ikin­ci de­fa git­miş, ate­şe­dir -mi­sal ola­rak ben Al­man­ya'yı di­yo­rum; bu, Hol­lan­da ola­bi­lir, Fran­sa ola­bi­lir, Bel­çi­ka ola­bi­lir- hâlen ora­da gö­rev­li, da­ha ön­ce de bir de­fa git­miş. Şim­di bu ya­say­la iki de­fa da­ha ken­di­ne hak mı ve­ri­yo­ruz, yok­sa, bir de­fa git­miş­se bir de­fa da­ha hak­kı mı var di­yo­ruz? Biz di­yo­ruz ki, bir hak­ka­ni­yet oluş­sun. Ne­ti­ce­de bu hiz­met­ler sü­re­li, ömür­ler de sü­re­li. Ye­ni bir ar­ka­da­şı­mız da ye­te­nek­le­ri, ka­bi­li­yet­le­ri bu sı­nav­lar­dan ge­çe­bi­le­cek­se, ye­ni bir ar­ka­da­şı­mız da yurt dı­şı­na git­sin, hem tec­rü­be­si­ni hem bil­gi­si­ni ge­liş­tir­sin hem de hiz­me­ti art­sın.

MÜ­CA­HİT DA­LOĞ­LU (Er­zu­rum) - Gü­zel bir şey, doğ­ru.

MU­SA UZUN­KA­YA (De­vam­la) - Öner­ge­mi­zin te­mel ama­cı bu. Ya­ni, hâlen üç de­fa git­miş… "Ben, Di­ya­net­te ça­lı­şan bi­ri­si­yim -ve bu, taş­ra­nın cid­di bir üzün­tü­sü­ne se­bep­tir- be­nim gü­na­hım, Hakkâri'de bek­le­mek mi? Bin­göl'de, Tun­ce­li'de se­ne­ler­ce müf­tü­lük yap­mak mı? Ben de bu bil­gi­mi ora­da gi­dip ar­tır­mak is­ti­yo­rum. Hiz­met et­mek is­ti­yo­rum -tır­nak içi söy­lü­yo­rum- efen­dim bir imkânsa, bu imkândan ben de sı­nav­la­ra gö­re ya­rar­lan­mak is­ti­yo­rum." Ve üç de­fa git­miş -geç­miş dö­nem­ler­de ma­ale­sef ol­muş­tur bu- dört de­fa yurt dı­şı­na -is­te­nir­se, tes­pi­ti de müm­kün­dür- gi­den Di­ya­net­ten gö­rev­li ar­ka­daş­la­rı­mız ol­du. Git­sin­ler, ama ye­ni ar­ka­daş­la­rı­mı­za da fır­sat doğ­sun de­dik.

Do­la­yı­sıy­la, bi­zim bu­ra­da­ki öne­ri­miz, bu ya­say­la be­ra­ber di­yo­ruz ki, da­ha ön­ce yurt dı­şı gö­rev­le­rin­de bu­lun­muş olan­lar ile hâlen yurt dı­şı gö­rev­le­rin­de bu­lu­nan­la­rın gö­rev sü­re­le­ri, bu ka­nu­nun 18/A mad­de­si­nin ikin­ci ve be­şin­ci fık­ra­la­rın­da­ki -ya­ni, ge­rek üst dü­zey gö­rev, be­şin­ci fık­ra­da­ki ge­rek­se sa­de­ce ca­mi gö­rev­li­le­ri için- sü­re­ler­den mah­sup edi­lir. Kul­lan­dık­la­rı sü­re­ler bu­ra­dan çı­ka­rı­lır, bu­na gö­re ye­ni hak do­ğar. Ya­ni, ye­ni­den gi­de­cek olan ar­ka­daş­lar­la, git­miş olan ar­ka­daş­la­rı­mız ara­sın­da bir mu­va­ze­ne, den­ge ol­sun, bir ada­let, bir te­sa­nüt hu­ku­ku doğ­sun di­ye bu öner­ge­mi­zi ver­dik.

Tak­dir­le­ri­ni­ze arz ede­rim. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­ruz.

DEV­LET BA­KA­NI MEH­MET AY­DIN (İz­mir) - Sa­yın Baş­kan…

BAŞ­KAN - Hükûmet mi açık­la­ma yap­mak is­ti­yor efen­dim?

DEV­LET BA­KA­NI MEH­MET AY­DIN (İz­mir) - Evet efen­dim.

Bu, za­ten eli­miz­de­ki me­tin, esa­sın­da, bu mah­zu­ru gi­de­re­cek ni­te­lik­te dü­şü­nü­le­rek bu me­tin böy­le ka­le­me alın­mış. Onun için…

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Ho­cam ifa­de ora­da açık de­ğil.

BAŞ­KAN - Öner­ge­ye ih­ti­yaç yok di­yor­su­nuz?

DEV­LET BA­KA­NI MEH­MET AY­DIN (İz­mir) - Öner­ge­ye ih­ti­yaç yok.

BAŞ­KAN - Şim­di ge­rek­çe­si­ni din­le­di­ği­niz ve Hükûme­tin de, Sa­yın Ba­ka­nın da açık­la­ma yap­tı­ğı öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler…

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Amaç ta­hak­kuk edi­yor­sa, o za­man ka­bul ede­lim, ne fark eder ki!

BAŞ­KAN - Ka­bul et­me­yen­ler… Öner­ge ka­bul edil­miş­tir.

Şim­di, bu mad­de­yi, ka­bul edi­len öner­ge doğ­rul­tu­sun­da oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Mad­de ka­bul edil­miş­tir.

3'ün­cü mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 3- Bu Ka­nun ya­yı­mı ta­ri­hin­de yü­rür­lü­ğe gi­rer.

BAŞ­KAN - Mad­de üze­rin­de, Sa­yın Uzun­ka­ya, söz is­te­miş­si­niz.

MU­SA UZUN­KA­YA (Sam­sun) - Ko­nuş­ma­ya­ca­ğım Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN - Vaz­ge­çi­yor­su­nuz, te­şek­kür ede­rim.

Mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Ka­bul edil­miş­tir.

4'ün­cü mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 4 - Bu Ka­nun hü­küm­le­ri­ni Ba­kan­lar Ku­ru­lu Yü­rü­tür.

BAŞ­KAN - Mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler…Ka­bul edil­miş­tir.

Şim­di, tek­li­fin tü­mü­nü oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Tek­lif, ka­bul edil­miş ve ka­nun­laş­mış­tır, ha­yır­lı ol­ma­sı­nı di­li­yo­rum.

8'in­ci sı­ra­da yer alan, Kas­ta­mo­nu Mil­let­ve­ki­li Hak­kı Köy­lü'nün; Ba­zı Ka­nun­lar­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ile Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru'nun gö­rüş­me­le­ri­ne baş­lı­yo­ruz.

Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu?

Bir­le­şi­me beş da­ki­ka ara ve­ri­yo­rum.

Ka­pan­ma Sa­ati: 19.15

 

YE­DİN­Cİ OTU­RUM

Açıl­ma Sa­ati:19.24

BAŞ­KAN: Baş­kan Ve­ki­li İs­ma­il ALP­TE­KİN

KÂTİP ÜYE­LER: Ah­met Gök­han SA­RI­ÇAM (Kırk­la­re­li), Ya­şar TÜ­ZÜN (Bi­le­cik)

BAŞ­KAN - Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin 117'nci Bir­le­şi­mi­nin Ye­din­ci Otu­ru­mu­nu açı­yo­rum.

8'in­ci sı­ra­da yer alan Kas­ta­mo­nu Mil­let­ve­ki­li Hak­kı Köy­lü'nün, Ba­zı Ka­nun­lar­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ile Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru'nun gö­rüş­me­le­ri­ne baş­lı­yo­ruz.

IV. - KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ İLE KOMİSYONLARDAN

GELEN DİĞER İŞLER (Devam)

8.- Kas­ta­mo­nu Mil­let­ve­ki­li Hak­kı Köy­lü'nün; Ba­zı Ka­nun­lar­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ile Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/1020) (S. Sa­yı­sı: 1432) (x)

BAŞ­KAN - Ko­mis­yon ve Hükûmet ye­rin­de

Ko­mis­yon ra­po­ru 1432 sı­ra sa­yıy­la bas­tı­rı­lıp da­ğı­tıl­mış­tır.

Tek­li­fin tü­mü üze­rin­de, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na İz­mir Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Bü­lent Ba­ra­ta­lı.

Bu­yu­run. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

CHP GRU­BU ADI­NA BÜ­LENT BA­RA­TA­LI (İz­mir) - Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­kan.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Kas­ta­mo­nu Mil­let­ve­ki­li Hak­kı Köy­lü'nün, Ba­zı Ka­nun­lar­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi'nin tü­mü üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu­nun gö­rüş­le­ri­ni ak­tar­mak için söz al­mış bu­lun­mak­ta­yım. Bu ne­den­le, Sa­yın Baş­kan si­zi ve yü­ce Mec­li­si say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz tek­lif, bir tor­ba ka­nun­dur. Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu­na 5 mad­de ola­rak ge­len bu tor­ba ka­nun, Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nun­da 16 mad­de ola­rak gö­rü­şül­müş ve ka­bul edil­miş­tir. Tor­ba ka­nun­lar, bu dö­ne­min, 22'nci Dö­ne­min bir kla­si­ği hâli­ne gel­miş bu­lun­mak­ta­dır. Ba­kı­nız, bu ka­nun, tam 10 ka­nun­da de­ği­şik­lik yap­mak­ta­dır, hem de önem­li de­ği­şik­lik­ler yap­mak­ta­dır. O ne­den­le, beş yıl­dır sür­dü­rü­len bu yön­te­mi, ka­nun yap­ma tek­ni­ği açı­sın­dan çok olum­lu bul­ma­dı­ğı­mı­zı ifa­de et­mek is­ti­yo­rum. Umu­yo­rum, di­li­yo­rum, bun­dan son­ra, ye­ni dö­nem­de, ka­nun­lar da­ha da iyi ha­zır­la­na­rak ve ge­niş bir araş­tır­ma so­nu­cu, ge­niş bir ka­tı­lım­la, da­ha da düz­gün bir şe­kil­de Ge­nel Ku­ru­lun ve ko­mis­yon­la­rın önü­ne ge­lir. Baş­ba­kan­lık­tan ge­len ta­sa­rı­lar ve tek­lif­ler, ko­mis­yon­la­ra da çok iyi ha­zır­lan­ma­dan gel­mek­te­dir; an­cak, ko­mis­yon­lar­da -ben Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu üye­si ola­rak söy­lü­yo­rum- önem­li öl­çü­de, biz­le­rin de yar­dı­mıy­la bi­raz da­ha dü­ze­le­rek Ge­nel Ku­ru­lun önü­ne gel­mek­te­dir. O ne­den­le, bu ka­nu­nun tü­mü­ne kar­şı de­ği­liz, onu bu­ra­da ifa­de et­me­ye ça­lı­şı­yo­rum ama, ay­rı­şık oy ola­rak, ön­ce­lik­le, tor­ba ka­nu­nu kar­şı ol­du­ğu­mu­zu ifa­de et­mek is­ti­yo­rum. Bu, tor­ba ka­nun da de­ğil ar­tık, Ege'de­ki de­yi­miy­le bu çu­val, hat­ta çu­va­lı da ge­çen bü­yük ha­rar­lar var­dır, ha­rar ka­nun hâli­ne gel­miş bu­lun­mak­ta­dır.

Az ön­ce söy­le­di­ğim gi­bi, 10 ka­nun­da bu tor­ba ka­nun­la de­ği­şik­lik ya­pıl­mak­ta­dır.

Yi­ne, 16/5/1991 ta­rih­li 3717 sa­yı­lı Ad­li Per­so­nel ile Dev­let Da­va­la­rı­nı Ta­kip Eden­le­re Yol Gi­de­ri ve Taz­mi­nat Ve­ril­me­si ile 492 sa­yı­lı Harç­lar Ka­nu­nu­nun Bir Mad­de­si­nin Yü­rür­lük­ten Kal­dı­rıl­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun'un bir mad­de­si de bu ka­nun­la de­ğiş­mek­te­dir.

Yol taz­mi­na­tı ola­rak öde­nen ak­ça­lı tu­tar­la­rın çe­şit­li şe­kil­de yüz­de ola­rak de­ğer­len­di­ril­me­si­ne biz de iti­raz et­mi­yo­ruz. Müm­kün ol­du­ğu ka­dar faz­la in­san­la­ra ve­ri­le­bi­lir bu tu­tar­lar. An­cak, ha­zi­ne avu­kat­la­rı­nın yap­tık­la­rı iş­ler ve üret­tik­le­ri emek ge­re­ği bu ka­nun ile da­ha ön­ce­ki ka­nu­na da­ya­na­rak al­dık­la­rı  üc­ret­ler,  öde­nek­ler,  taz­mi­nat­lar  çok  azal­mak­ta­dır. Sa­de­ce bu bö­lü­mü­ne iti­raz edi­yo­ruz.

(x) 1432 S. Sayılı Basmayazı tutanağa eklidir.

Ma­li­ye, da­ha doğ­ru­su ha­zi­ne, da­ha faz­la öde­me yap­ma­lıy­dı, ba­zı yar­dım­cı per­so­nel da­ha da faz­la al­ma­lıy­dı. Bu faz­la al­ma, ha­zi­ne avu­kat­la­rı­nın pa­yın­dan de­ğil, ha­zi­ne­nin ek ola­rak tah­sis et­ti­ği ye­ni pay­lar­dan ol­ma­lıy­dı di­ye dü­şü­nü­yo­ruz ve bu dü­zen­le­me­nin ha­zi­ne avu­kat­la­rı açı­sın­dan ada­let­li ol­ma­dı­ğı­nı dü­şü­nü­yo­ruz.

Di­ğe­ri, ha­zi­ne ta­şın­maz­la­rı ile Va­kıf­lar Ge­nel Mü­dür­lü­ğü­ne ait ta­şın­maz­la­rın tram­pa­sın­da, uy­gu­la­ma­da­ki so­run­la­rı aş­mak ama­cıy­la, ra­yiç be­del ye­ri­ne har­ca esas de­ğe­rin esas alın­ma­sı­na yö­ne­lik dü­zen­le­me­de, ara­zi­ler yö­nün­den tram­pa­ya de­ğer ra­yiç be­del ola­rak mu­ha­fa­za edil­me­li di­ye de dü­şü­nü­yo­ruz. Bu da bi­zim ay­rı­şık ola­rak say­dı­ğı­mız üçün­cü mad­de­dir.

Bu ka­nun­la 3717 sa­yı­lı Ka­nun, 5271 sa­yı­lı Ka­nun, 4706 sa­yı­lı Ka­nun, 190 sa­yı­lı Ka­nun Hük­mün­de­ki Ka­rar­na­me, 3201 sa­yı­lı Em­ni­yet Teş­ki­la­tı Ka­nu­nu, 132 sa­yı­lı Türk Stan­dart­la­rı Ens­ti­tü­sü Ka­nu­nu, 178 sa­yı­lı Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı­nın Teş­ki­lat ve Gö­rev­le­ri Hak­kın­da­ki Ka­nun, 657 sa­yı­lı Dev­let Me­mur­la­rı Ka­nu­nu, 375 sa­yı­lı Ka­nun Hük­mün­de­ki Ka­rar­na­me, 5458 sa­yı­lı sos­yal gü­ven­lik prim­le­riy­le il­gi­li Ka­nun'un ba­zı mad­de­le­ri de­ği­şik­li­ğe uğ­ra­mak­ta­dır. Yi­ne ay­rı­ca, 4688 sa­yı­lı Ka­nun'la dü­zen­le­nen top­lu söz­leş­me­le­rin ya­pıl­ma­sı hak­kın­da­ki dü­zen­le­me de, önü­müz­de­ki se­çim­ler ne­de­niy­le, se­çim­den son­ra, iki ay son­ra­ya er­te­len­mek­te­dir. Bu­nu da doğ­ru bul­mu­yo­ruz. Dev­le­tin bir de­vam­lı­lı­ğı var­dır, bu de­vam­lı­lık için­de bun­lar da ya­pıl­ma­lı­dır di­ye dü­şü­nü­yo­ruz.

Şim­di, söz, ha­zi­ne avu­kat­la­rın­dan ve ada­let­ten açıl­mış­ken Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; el­li yıl­da bir ge­len bir tek par­ti ik­ti­da­rı, beş yı­lı de­ğer­len­di­re­me­di di­ye dü­şü­nü­yo­ruz. Ba­kı­nız, ül­ke­miz­de bir ada­let re­for­mu ya­pı­la­ma­mış­tır. Eri­şi­le­bi­lir, sü­rat­li ada­let hiz­me­ti için ge­re­ken­ler ya­pı­la­ma­mış­tır. Ça­ğa uy­du­rul­ma­sı ge­re­ken ve ye­ni­len­me­si ge­re­ken ka­nun­lar ya­pı­la­ma­mış­tır. Ba­kı­nız, te­mel ka­nun­lar­dan İc­ra İf­las Ka­nu­nu, Borç­lar Ka­nu­nu, Ti­ca­ret Ka­nu­nu, Teb­li­gat Ka­nu­nu gi­bi ka­nun­lar ye­ni­len­me­miş ve ge­li­şen tek­no­lo­ji­ye uy­du­ru­la­ma­mış­tır.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; hâlâ da­ha, Teb­li­gat Ka­nu­nu'nda, at sır­tın­da git­me me­sa­fe­si ve sü­re­si ola­rak he­sap­la­nan sü­re­ler ge­çer­li bu­lun­mak­ta­dır. Oy­sa, ha­ber­leş­me­de ne ka­dar ye­ni tek­nik­le­rin kul­la­nıl­dı­ğı­nı hep be­ra­ber bil­mek­te­yiz. Bu ka­nun­lar­dan Ti­ca­ret Ka­nu­nu'na baş­lan­mış­tır ama, ma­ale­sef sü­re dol­du­ğu için bu da ya­pı­la­ma­mış­tır.

Ba­kın, Borç­lar Ka­nu­nu de­ği­şe­me­miş­tir. Bir kriz dö­ne­mi son­ra­sı de­ğiş­me­si ge­re­ken İc­ra İf­las Ka­nu­nu de­ği­şe­me­miş­tir.

Yi­ne da­va­lar çok uzun sür­mek­te ve ta­raf­la­rı bık­tır­mak­ta­dır. Yar­gı­da iş yü­kü ola­ğa­nüs­tü art­mış­tır.

Sa­yın Ada­let Ba­ka­nı­nın biz­den ve Ge­nel Ku­rul­dan is­te­di­ği da­ha son­ra, bü­tün kad­ro­la­rı ken­di­si­ne hiç­bir iti­raz ile­ri sü­rül­mek­si­zin tah­sis edil­miş­tir. Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nun­da 10 bin ye­ni ada­let kad­ro­su ih­das edil­miş, Ge­nel Ku­rul­dan da bu geç­miş ama, ma­ale­sef, yar­gı­da­ki yar­gı per­so­ne­li­nin ek­sik­li­ği, bı­ra­kın di­ğer yar­dım­cı per­so­ne­li, hâkim ve sav­cı ola­rak ba­riz şe­kil­de de­vam et­mek­te­dir. Bu ne­den­le, bu se­ne dev­re­ye gir­me­si bek­le­nen is­ti­naf mah­ke­me­le­ri, ada­let is­ti­naf mah­ke­me­le­ri de, sa­nı­yo­rum, ilk yer­de bi­le açı­la­ma­ya­cak­tır.

Yi­ne, İk­ti­da­rın yap­tı­ğı en önem­li ha­ta­lar­dan bi­ri ben­ce de, yük­sek yar­gı­nın çe­şit­li yer­le­rin­de bo­şa­lan, ya­ni, Yar­gı­tay­da, Da­nış­tay­da ve Sa­yış­ta­yı da bir yer­de, yi­ne, bir yar­gı mah­ke­me­si ola­rak dü­şü­nür­sek, bu­ra­lar­da­ki yük­sek yar­gı açık­la­rı za­ma­nın­da gi­de­ri­le­me­miş­tir. Sa­de­ce Yar­gı­tay­da bu­gün iti­ba­rıy­la hiç da­va gel­me­di­ği­ni ka­bul et­sek bi­le bi­ri­ken, te­ra­küm et­miş bu­lu­nan da­va dos­ya­sı sa­yı­sı, sı­kı bir ça­lış­may­la, dört yıl gi­bi bir za­man için­de an­cak bi­ti­ri­le­bi­le­cek­tir. Bu or­ta­da iken, İk­ti­dar, bu­ra­la­ra ye­ni ata­ma ya­pı­la­bi­le­cek se­çi­mi de baş­lat­ma­mış­tır. Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si­nin gi­ri­şi­miy­le bu ya­pı­la­bil­miş ve geç­ti­ği­miz gün­ler­de Yar­gı­tay­da­ki se­çim­ler de ya­pıl­mış ve ora­da­ki boş­luk­lar da dol­du­rul­muş­tur.

Yi­ne, yar­gı­dan açıl­mış­ken de­ğer­li ar­ka­daş­lar, şim­di, Ana­ya­sa'mı­za gö­re, yar­gı, Türk mil­le­ti adı­na ka­rar ve­ri­yor. Yar­gı­la­ma­sı de­vam eden ko­nu­lar­da, Ana­ya­sa'mı­za gö­re, hiç kim­se­nin gö­rüş bil­dir­me­me­si ve hat­ta tav­si­ye­de bu­lun­ma­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Ama, yar­gı­la­ma­sı bi­ten, es­ki de­yi­miy­le ka­zi­yei muh­ke­me hâli­ne gel­miş olan ka­rar­la­rı da eleş­ti­rir­ken çok dik­kat­li ol­ma­lı­yız de­ğer­li ar­ka­daş­lar. Ba­kı­nız, tit­ri ve is­mi­nin ba­şın­da­ki sı­fa­tı ne olur­sa ol­sun, mah­ke­me ka­rar­la­rı­nı eleş­ti­ren­ler say­gı sı­nı­rı­nı aş­ma­ma­lı ve be­yan­la­rı ha­ka­ret içer­me­me­li­dir. Ya­pı­lan eleş­ti­ri­ler ana­ya­sal çer­çe­ve­yi aş­ma­ma­lı­dır. Yi­ne, ya­pı­lan eleş­ti­ri­ler, eleş­ti­ri sı­nır­la­rı için­de kal­ma­lı ve yar­gı ba­ğım­sız­lı­ğı çiğ­nen­me­me­li­dir. Yi­ne, tit­ri ve is­mi­nin ba­şın­da­ki sı­fa­tı ne olur­sa ol­sun, bü­tün Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti yurt­taş­la­rı, va­tan­daş­la­rı bu eleş­ti­ri­le­ri ya­par­ken yar­gı­yı he­def gös­ter­me­me­li­dir. Bun­dan ön­ce bir kez -bir se­ne ön­ce- bir yar­gı he­def gös­te­ril­di, ma­ale­sef yük­sek bir yar­gı men­su­bu­nu şe­hit ola­rak ver­dik.

Ben, yi­ne söy­lü­yo­rum -her­kes için ge­çer­li, he­pi­miz için ge­çer­li- bu eleş­ti­ri­ler ya­pı­la­bi­lir, ka­zi­yei muh­ke­me hâli­ne ge­len ka­rar­lar tar­tı­şı­la­bi­lir, be­ğe­nir­si­niz, be­ğen­mez­si­niz, işi­ni­ze ge­lir, gel­mez, ama bun­la­rı ya­par­ken en azın­dan say­gı sı­nı­rı, ana­ya­sal sı­nır için­de kal­ma­lı ve yar­gı­mız, bi­da­yet mah­ke­me­le­rin­den baş­la­mak üze­re, yük­sek yar­gı­mız as­la he­def gös­te­ril­me­me­li­dir.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; tor­ba ka­nun­da önem­li de­ği­şik­lik­ler var, ço­ğu dev­let per­so­ne­li­nin, ka­mu per­so­ne­li­nin hak­la­rı iyi­leş­ti­ri­li­yor, de­re­ce­le­ri yük­sel­ti­li­yor, ba­zı yer­ler­de de ye­ni ta­nım­lar ge­ti­ri­li­yor. Özel­lik­le, otuz yıl­dır bu ya­sa­yı bek­le­yen önem­li bir yar­dım­cı hiz­met sı­nı­fı­mız var, bun­lar ma­hal­le bek­çi­le­ri; bun­lar, ma­hal­le­miz­de özel­lik­le ge­ce­le­ri sükûnu sağ­la­yan, gü­ven­li­ği sağ­la­yan çok de­ğer­li bi­zim ça­lı­şan in­san­la­rı­mız, fe­dakâr in­san­lar, yap­tık­la­rı gö­rev­ler ne­de­niy­le za­man za­man can­la­rın­dan olu­yor­lar, şe­hit­ler, ge­ri­de dul­lar bı­ra­kı­yor­lar. Bu in­san­la­rı­mı­zın, bu ka­nun­la önem­li bir şe­kil­de bek­len­ti­le­ri dü­zel­ti­li­yor. Biz de bu ka­nu­nu so­nu­na ka­dar des­tek­li­yo­ruz.

Ne­dir bu bek­len­ti­le­ri: Bir de­fa, 657 sa­yı­lı Ya­sa'da ye­ni bir un­van, ye­ni bir sı­nıf üre­ti­li­yor, bun­lar yar­dım­cı hiz­met­ler sı­nı­fın­dan em­ni­yet hiz­met­le­ri sı­nı­fı­na ge­çi­yor­lar. Bu ne­den­le, biz, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si ola­rak, 3201 sa­yı­lı ve 1937 ta­rih­li Em­ni­yet Teş­ki­la­tı Ka­nu­nu'nun ek 21'in­ci mad­de­si­nin bi­rin­ci fık­ra­sı­nın (b) ben­din­de yer alan "Yar­dım­cı hiz­met­ler sı­nı­fı­na" iba­re­si­nin "Em­ni­yet Hiz­met­le­ri Sı­nı­fı­na" şek­lin­de de­ğiş­ti­ril­me­si­ni yü­rek­ten ola­rak des­tek­li­yo­ruz. Bu ar­ka­daş­la­rı­mı­zın otuz yıl­dır bek­le­dik­le­ri ve ba­zı­la­rı­nın da gö­re­me­dik­le­ri bu ye­ni un­va­nın ken­di­le­ri­ne iyi­lik­ler ge­tir­me­si­ni di­li­yo­rum, ha­yır­lı ol­ma­sı­nı di­li­yo­rum. So­nu­na ka­dar des­tek­li­yo­ruz.

Yi­ne bu 3201 sa­yı­lı Ka­nun'da tek­rar, ye­ni­den bir de­ği­şik­lik ya­pan bu mad­de­yi ka­bul edi­yo­ruz ve yi­ne 1965 ta­rih­li 657 sa­yı­lı Dev­let Me­mur­la­rı Ka­nu­nu'nda da bu­na ben­zer bir dü­zen­le­me­nin ya­pıl­ma­sı ge­re­kir­di, 9'un­cu mad­de­de de bu dü­zen­le­me­yi ya­pı­yo­ruz de­ğer­li ar­ka­daş­lar.

Yi­ne bu­nun 11'in­ci fık­ra­sın­da "Çar­şı ve Ma­hal­le bek­çi­le­ri için % 72'si­ne" gi­bi bir iba­re kul­la­nı­yo­ruz. Em­ni­yet hiz­met­le­ri taz­mi­na­tın­da da ken­di­le­ri­nin hak­lı ol­du­ğu­nu bu­ra­dan ifa­de edi­yo­rum ve des­tek­le­ri­mi­zi ifa­de edi­yo­rum de­ğer­li ar­ka­daş­lar.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; son söz ola­rak da 1965 ta­ri­hin­den iti­ba­ren biz Dev­let Me­mur­la­rı Ka­nu­nu'nu de­ğiş­ti­re­me­dik. Hu­kuk­çu olan ar­ka­daş­lar bi­lir­ler, il­gi­li ar­ka­daş­lar bi­lir­ler, de­ğiş­me­ler­den do­la­yı 657 sa­yı­lı Dev­let Me­mur­la­rı Ka­nu­nu'nun as­lı kay­bol­muş va­zi­yet­te­dir. Biz bek­ler­dik ki, tek ba­şı­na gel­miş bir ik­ti­da­rın dev­let per­so­nel re­ji­mi­ni dü­zen­le­me­ye gü­cü ol­sun. Ama az ön­ce söy­le­di­ğim gi­bi, tek ba­şı­na gel­miş ve -el­li yıl­da- bu ola­na­ğı sağ­la­mış olan AKP İk­ti­da­rı, Borç­lar Ka­nu­nu'nu de­ğiş­ti­re­me­miş­tir, Ti­ca­ret Ka­nu­nu'nu de­ğiş­ti­re­me­miş­tir, İc­ra ve İf­las Ka­nu­nu'nu de­ğiş­ti­re­me­miş­tir, Teb­li­gat Ka­nu­nu'nu de­ğiş­ti­re­me­miş­tir ve ma­ale­sef, ha­zır­lık­la­ra rağ­men de, ha­zır­lık­la­ra kar­şın da, 657 sa­yı­lı Dev­let Per­so­nel Ka­nu­nu'nu de­ğiş­ti­re­me­miş­tir.

Ba­kı­nız, biz­ler, ço­ğu ar­ka­da­şı­mız, bu­ra­dan ge­çip de sı­ra sa­yı­sı al­ma­sı­na kar­şın, ast­su­bay­la­rı­mız hak­kın­da da önem­li tek­lif­ler ver­dik. Bun­lar sı­ra sa­yı­la­rı­nı al­dı­lar. Ast­su­bay­la­rı­mı­zın ma­li hak­la­rı­nı dü­zen­le­yen, on­la­rı üst­su­bay sı­nı­fı­na yük­sel­ten ta­sa­rı­la­rı da, bu­ra­da sı­ra sa­yı­sı al­ma­sı­na kar­şın, ma­ale­sef, Ge­nel Ku­ru­la ge­ti­re­me­dik. Ben, bu­ra­dan, on­lar için de hak­lı­lık­la­rı­nı be­lir­ti­yo­rum. Ast­su­bay ar­ka­daş­la­rı­mı­zın da bu mağ­du­ri­yet­le­ri gi­de­ri­le­me­miş­tir. Sa­nı­yo­rum, ya­rın gö­rü­şe­ce­ği­miz ka­nu­nun de­va­mın­da, em­ni­yet hiz­met­le­ri sı­nı­fın­da­ki taz­mi­nat­lar yük­se­lir­ken, umu­yo­rum, di­li­yo­rum, bi­zim ve­re­ce­ği­miz bir öner­ge so­nun­da da, ast­su­bay ar­ka­daş­la­rı­mı­zın da bu sı­kın­tı­la­rı so­na erer, hak­lı ta­lep­le­ri­ni kar­şı­la­rız. 22'nci Dö­nem bi­ter­ken, sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri­miz, ast­su­bay ar­ka­daş­la­rı­mı­zın da ma­li du­rum­la­rı­nı iyi­leş­ti­rir, on­la­rın sı­nıf­la­rı­nı da, özel­lik­le ka­de­me­li baş­ça­vuş­la­rı­mı­zın du­rum­la­rı­nı da yar­bay dü­ze­yi­ne yük­sel­tir di­ye dü­şü­nü­yo­rum.

Bu dü­şün­ce­ler­le, bu­na, özel­lik­le ma­hal­le bek­çi­le­ri ko­nu­su baş­ta ol­mak üze­re, olum­lu bak­tı­ğı­mı­zı ifa­de edi­yor, yü­ce Mec­li­si say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Te­şek­kür ede­rim. (Al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ba­ra­ta­lı.

AK Par­ti Gru­bu adı­na, İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ala­at­tin Bü­yük­ka­ya… Yok.

Şah­sı adı­na, Es­ki­şe­hir Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Mu­har­rem Toz­çö­ken.

Bu­yu­run.

MU­HAR­REM TOZ­ÇÖ­KEN (Es­ki­şe­hir) - Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; 1432 sı­ra sa­yı­lı Ba­zı Ka­nun­lar­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Tek­lif hak­kın­da şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Bu ve­si­ley­le yü­ce he­ye­ti say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; be­nim de için­de bu­lun­du­ğum tek­lif, çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­mi­zi il­gi­len­di­ren ko­nu dâhil, ye­di ay­rı ko­nu­yu dü­zen­le­miş bu­lun­mak­ta­dır. Ben, özel­lik­le, em­ni­yet teş­ki­la­tı ve çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri hak­kın­da, bu ko­nuy­la il­gi­li siz­le­ri bir neb­ze bil­gi­len­dir­me­ye ça­lı­şa­ca­ğım.

Sa­yın Baş­ka­nım, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri ko­nu­su­na geç­me­den ön­ce, em­ni­yet teş­ki­la­tı­nın üze­rin­de -so­run­la­rıy­la il­gi­li ola­rak- dur­mak is­ti­yo­rum.

Em­ni­yet teş­ki­la­tı 200 bin per­so­ne­li, 1 mil­yon ai­le ef­ra­dı ve emek­li­siy­le be­ra­ber, 3,5 mil­yon va­tan­da­şı­mı­zı kap­sa­yan ko­nu­lar de­mek­tir.

Türk po­li­si­nin dün­ya po­li­si için­de çok say­gın bir ye­ri bu­lun­mak­ta­dır.

Ül­ke­mi­zin bö­lün­mez bü­tün­lü­ğü uğ­run­da can­la­rı­nı ve­ren Türk po­li­si, her ge­çen gün fark­lı­lık gös­te­ren suç ve suç­lu­lar kar­şı­sın­da ken­di­si­ni ye­ni­le­mek­te, ge­li­şen tek­nik imkânlar­dan da­ha faz­la ya­rar­lan­mak­ta­dır.

Suç­la­rın iş­len­me­den ön­len­me­si, va­tan­da­şın hu­zur için­de ya­şa­ma­sı için, gü­nün ge­li­şen tek­nik imkânla­rı­na pa­ra­lel ola­rak, po­li­sin ye­ni yet­ki­ler­le do­na­tıl­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Ni­te­kim, bu ko­nu­da, Po­lis Va­zi­fe ve Sa­la­hi­yet Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi'miz Ada­let Ko­mis­yo­nun­dan geç­miş olup, in­şal­lah, Ge­nel Ku­ru­la bu­gün­ler­de ge­lir­se, po­li­si­miz, va­tan­da­şın can ve mal gü­ven­li­ği­ni ko­ru­ma­da, suç­lu­la­ra kar­şı, her za­man ol­du­ğu gi­bi, bir­kaç adım ön­de da­ima ola­cak­tır.

Suç­lar iş­len­dik­ten son­ra da, po­li­si­mi­zin, suç­la­rın fa­il­le­ri­ni ya­ka­la­ma­da dün­ya po­li­si­nin çok üze­rin­de bir ba­şa­rı­sı var­dır. Bil­has­sa son te­rör olay­la­rı­nın, bom­ba­la­ma olay­la­rı­nın ve si­ya­si ci­na­yet­le­rin ol­ma­dan ön­len­me­sin­de, ol­duk­tan son­ra da çok kı­sa za­man­da ya­la­na­rak suç de­lil­le­riy­le bir­lik­te ada­le­te sev­kin­de Türk po­li­si­nin son de­re­ce ba­şa­rı­lı ol­du­ğu he­pi­mi­zin ma­lum­la­rı­dır. Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti va­tan­da­şı ola­rak he­pi­miz po­li­si­mi­ze min­net­ta­rız.

Bu dö­nem­de po­li­si­miz­le il­gi­li ola­rak ik­ti­da­rıy­la mu­ha­le­fe­tiy­le çok önem­li ça­lış­ma­lar yap­tık. An­cak, bu­ra­da, ka­lan so­run­la­rı­na da çok kı­sa­ca de­ğin­mek is­ti­yo­rum: Di­ğer me­mur­la­ra gö­re po­li­si­mi­zin in­sa­nüs­tü bir ça­lış­ma tem­po­sun­da ol­du­ğu­nu söy­le­ye­bi­li­rim. Bir me­mur haf­ta­da kırk sa­at ça­lı­şır­ken po­li­si­mi­zin en az yet­miş iki sa­at ça­lış­tı­ğı, haf­ta­da bir gün o da bel­ki izin ya­pa­bil­di­ği, bay­ram ve ta­til­ler­de di­ğer me­mur­lar izin ya­par­ken po­li­sin da­ha faz­la ça­lış­tı­ğı, bir­çok po­li­sin se­ne­lik iz­ne da­hi çı­ka­ma­dı­ğı, haf­ta ta­ti­li­ni bi­le kul­la­na­ma­dı­ğı bir ger­çek­tir.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; ça­lış­ma sü­re­le­ri­nin çok faz­la ol­ma­sın­dan do­la­yı, po­lis, ken­di­si­ne, ai­le­si­ne hiç va­kit ayı­ra­ma­mak­ta, gün­ler­ce ço­cu­ğu­nun, ai­le­si­nin yü­zü­nü gö­re­me­mek­te­dir. Sos­yal ha­yat kav­ra­mı­nı unu­tan po­li­si­miz psi­ko­lo­jik, sos­yo­lo­jik ve sağ­lık so­run­la­rıy­la kar­şı­laş­mak­ta­dır.

Ni­te­kim, on yıl­da:

428 şe­hit,

381 va­zi­fe ma­lu­lü,

419 em­ni­yet per­so­ne­li in­ti­har et­miş,

569 em­ni­yet men­su­bu gö­re­vi es­na­sın­da,

612 em­ni­yet men­su­bu gö­rev ma­lu­lü,

1.839 men­su­bu ise işin zor­lu­ğun­dan is­ti­fa et­miş­tir.

Ta­bii, bu­ra­da çö­züm, mut­la­ka, po­li­sin faz­la me­sa­isi­nin sa­at ba­şı ve­ril­me­si ol­ma­lı­dır. Yi­ne, po­li­sin da­ha faz­la kad­roy­la do­na­tı­la­rak… Bu dö­nem­de çok şü­kür bu kar­şı­lan­mış­tır, yak­la­şık 20 bin po­li­si­miz bu dö­nem­de gö­rev al­mış­tır.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; yi­ne, ek gös­ter­ge­de­ki po­li­sin aley­hin­de­ki du­rum da bun­dan son­ra­ki dö­nem­de dü­zel­til­me­si ge­re­ken ko­nu­lar­dan bi­ri­dir. Ör­ne­ğin, eği­tim hiz­met­le­rin­de 8'in­ci de­re­ce­den ek gös­ter­ge baş­lar­ken, em­ni­yet teş­ki­la­tın­da 1'in­ci, 2'nci ve 3'ün­cü de­re­ce­ler­den ek gös­ter­ge ve­ril­mek­te­dir. Yi­ne, em­ni­yet teş­ki­la­tı­nın aley­hi­ne olan, ay­nı ba­kan­lı­ğa bağ­lı iki ku­rum per­so­ne­li ara­sın­da­ki üc­ret eşit­siz­li­ği de gi­de­ril­me­li­dir.

Ben, mü­sa­ade eder­se­niz, şim­di de çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­mi­ze de çok kı­sa­ca de­ğin­mek is­ti­yo­rum.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; uzun yıl­lar­dan be­ri, çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­miz, ma­ale­sef, em­ni­yet teş­ki­la­tın­da ikin­ci sı­nıf per­so­nel ola­rak gö­rül­müş, po­lis teş­ki­la­tıy­la be­ra­ber, po­lis­ler­le be­ra­ber ay­nı asa­yiş hiz­met­le­rin­de gö­rev al­ma­la­rı­na rağ­men, on­lar yar­dım­cı hiz­met­ler sı­nı­fı­na ta­bi tu­tul­muş­lar­dır. Hâlbu­ki -ge­rek Çar­şı ve Ma­hal­le Bek­çi­le­ri Ka­nu­nu'nda­ki ge­rek­se Po­lis Va­zi­fe ve Se­la­hi­yet Ka­nu­nu'nda­ki yet­ki­ler­den ve so­rum­lu­luk­lar­dan…- çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­miz de ay­nı şe­kil­de, on­lar­la be­ra­ber gö­rev yap­mak­ta­dır­lar. Bu va­ta­nın bö­lün­mez bü­tün­lü­ğü uğ­run­da bir­çok çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­miz şe­hit ol­muş­tur ve ya­ra­lan­mış­tır. Şim­di, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­sin­de din­le­me sı­ra­la­rın­da, din­le­me bö­lü­mün­de bi­zi iz­le­yen ve Tür­ki­ye'nin her ta­ra­fın­da te­le­viz­yon­la­rın­dan bi­zi iz­le­yen çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­miz için, ina­nı­yo­rum ki, bu­gün çok önem­li bir gün ola­cak­tır.

Biz bu dö­nem­de, hep be­ra­ber ik­ti­da­rıy­la mu­ha­le­fe­tiy­le el ele ve­re­rek, çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­mi­zin so­run­la­rı­nı çöz­me­ye ça­lış­tık. Özel­lik­le AK Par­ti İk­ti­da­rı dö­ne­min­de, çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­mi­zin şim­di­ye ka­dar si­lah­la­rın­dan alın­mış olan ruh­sat harç­la­rı­nı kal­dır­dık.

Yi­ne, po­lis ve çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­si ay­rı­mı gö­zet­mek­si­zin, di­ğer me­mur­la­ra ve­ril­me­yip an­cak po­lis­le­ri­mi­ze ve çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­mi­ze ve­ri­len 140+40 YTL'den emek­li­le­ri­miz de ya­rar­lan­mış­tır.

Şim­di, çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­miz için ke­sin çö­züm olan, çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­mi­zin yar­dım­cı hiz­met­ler sı­nı­fın­dan çı­ka­rı­lıp, em­ni­yet hiz­met­le­ri sı­nı­fı­na alı­na­rak tüm so­run­la­rı bu­ra­da gi­de­ril­miş ola­cak­tır. Özel­lik­le, çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­miz, em­ni­yet hiz­met­le­ri sı­nı­fı­na alı­na­rak, ek gös­ter­ge­ler­den de ya­rar­la­na­cak­lar, fi­ilî hiz­met zam­mı ala­cak­lar ve çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­miz, em­ni­yet hiz­met­le­ri sı­nı­fın­da yer ala­rak, yıl­lar­dan be­ri öz­le­dik­le­ri hak­la­ra ve sta­tü­ye ka­vuş­muş ola­cak­lar­dır.

Ka­nun tek­li­fi­nin ya­sa­laş­ma­sın­da, baş­ta Sa­yın Baş­ba­ka­nı­mız ol­mak üze­re, tüm ba­kan­la­rı­mı­za, ik­ti­da­rıy­la mu­ha­le­fe­tiy­le, özel­lik­le tüm grup baş­kan ve­kil­le­ri­miz ve mil­let­ve­kil­le­ri­mi­ze, bu­ra­dan, em­ni­yet teş­ki­la­tı ve çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­miz adı­na, bu teş­ki­la­tın bir fer­di ola­rak son­suz te­şek­kür­le­ri­mi su­nu­yo­rum.

Bu ve­si­ley­le, baş­ta Meh­met­çik­le­ri­miz ol­mak üze­re, po­lis­le­ri­miz, çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri­miz, jan­dar­ma­mız, köy ko­ru­cu­la­rı­mız ve va­ta­nın bö­lün­mez­li­ği uğ­run­da ca­nı­nı se­ve se­ve ve­ren aziz şe­hit­le­ri­mi­zin tü­mü­nü min­net­le, şük­ran­la anı­yo­rum; şe­hit ai­le­le­ri­nin her za­man mil­let ola­rak ya­nın­da ola­ca­ğı­mı­zı ifa­de edi­yor, ga­zi­le­ri­mi­ze ve bu uğur­da ya­ra­la­nan va­tan­daş­la­rı­mı­za da Al­lah'tan acil şi­fa­lar di­li­yo­rum.

Ya­sa­nın ha­yır­lı ol­ma­sı­nı te­men­ni edi­yor, yü­ce he­ye­ti say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Toz­çö­ken.

Ki­lis Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ve­li Ka­ya. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sa­yın Ka­ya, bi­raz kı­sa tu­tar­sa­nız mem­nun olu­ruz.

VE­Lİ KA­YA (Ki­lis) - Ta­mam Sa­yın Baş­ka­nım.

Sa­yın Baş­ka­nım, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; gö­rü­şül­mek­te olan ka­nun yıl­lar­dan be­ri öz­le­mi­ni duy­du­ğu­muz, em­ni­yet teş­ki­la­tı­mı­zın gü­zi­de men­sup­la­rı, ez­gin, ga­ri­ban, na­mu­su­mu­zun, ma­lı­mı­zın, ca­nı­mı­zın bek­çi­si ma­hal­le bek­çi­le­ri­mi­zin öz­lük hak­la­rı­na yö­ne­lik bir ka­nun ol­du­ğu için, bu­gün hu­zur­la­rı­nız­da bu ka­nu­nu çı­kar­ma­nın mut­lu­lu­ğu­nu ya­şı­yo­ruz.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, yıl­lar­dan be­ri, ma­hal­le bek­çi­le­ri, bu ka­nu­nun Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­sin­den çık­ma­sı­nı is­te­miş, bu ka­nun geç­miş her hü­kü­met­ler dö­ne­min­de tas­lak hâli­ne gel­miş, ma­ale­sef, her se­fe­rin­de ka­dük du­ru­ma dü­şü­rül­müş­tür. Ama, bu Par­la­men­to, bu ga­ri­ban in­san­la­rın hak et­tik­le­ri öz­lük hak­la­rı­nı ver­mek­te te­red­düt et­me­miş, bun­la­rın hak­lı ta­lep­le­ri­ni ye­ri­ne ge­tir­me­nin şe­re­fi­ni de hep be­ra­ber ya­şa­mak­ta­dır.

Ma­hal­le bek­çi­le­ri Os­man­lı İm­pa­ra­tor­lu­ğu'nun bi­ze mi­ra­sı olup, ha­ki­ka­ten, ev­le­ri­miz­de ra­hat uyu­du­ğu­muz ve on­la­rın dü­dük ses­le­riy­le gü­ven içe­ri­sin­de yat­tı­ğı­mız dö­nem­le­ri ha­tır­lı­yo­rum. Bun­lar şu son beş on se­ne­dir ye­ri­ne ye­ni­le­ri alın­ma­dı­ğı için ge­ri gö­rev­le­re çe­kil­miş, do­la­yı­sıy­la, hır­sız­lık, kap­kaç ve bu­na ben­zer asa­yiş olay­la­rı­nın art­ma­sı dik­ka­ti çek­miş­tir. Ben ar­zu edi­yo­rum ki, ma­hal­le bek­çi­li­ği ye­ni­den ih­das edil­me­li ve kap­kaç, hır­sız­lık ve bu­na ben­zer olay­lar anın­da ke­sil­me­li­dir di­yo­rum.

Bu­nun al­tı­nı şöy­le çiz­mek ge­re­kir: De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ma­hal­le bek­çi­le­ri ya­şa­dık­la­rı böl­ge­nin ço­cuk­la­rı­dır ge­nel­lik­le. Do­la­yı­sıy­la, o böl­ge­de asa­yi­şe mü­es­sir olay­la­rı iş­le­ye­cek in­san­la­rı da bi­re bir ta­nır­lar. Bi­re bir ta­nı­dık­la­rı için, o olay­la­rın şek­li­ne gö­re o suç­lu­yu eliy­le ya­ka­lar ge­ti­rir­ler­di.

Ben ai­le­sin­de çok mik­tar­da em­ni­yet men­su­bu bu­lun­du­ran bir ai­le­nin ço­cu­ğu­yum. Na­çi­za­ne dört beş yıl gi­bi de em­ni­yet teş­ki­la­tın­da bir hiz­me­tim mev­cut­tur be­nim. Do­la­yı­sıy­la, bu mes­lek men­sup­la­rı­nı ve bun­la­rın so­run­la­rı­nı çok iyi bil­di­ği­me ina­nı­yo­rum.

Şim­di, 2003 yı­lın­da bu ka­nun tek­li­fi­ni ver­di­ğim za­man, ma­hal­le bek­çi­le­riy­le bi­re bir ko­nuş­tum, ken­di­le­ri­nin so­run­la­rı­nı da biz­zat ken­di­le­rin­den din­le­dim.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu kad­ro ih­das edil­di­ği za­man ma­hal­le bek­çi­le­ri­nin ço­ğu il­ko­kul me­zu­nu ve­ya okur­ya­zar sta­tü­sün­de idi. Do­la­yı­sıy­la, öz­lük hak­la­rı da il­ko­kul me­zu­nu ol­duk­la­rı için ona gö­re di­zayn edil­miş, ona gö­re dü­zen­len­miş­tir. Ama, bu­gün, ma­hal­le bek­çi­le­ri­mi­zin ço­ğu, yüz­de 60'ı li­se me­zu­nu, yüz­de 20 ve­ya 30'a ya­kı­nı da üni­ver­si­te me­zu­nu­dur. Ama, hâlâ bu adam­lar, il­ko­kul me­zu­nu sta­tü­sün­de öz­lük hak­la­rı al­mak­ta­dır­lar. 7'nci de­re­ce­den aşa­ğı dü­şe­me­mek­te­dir­ler; il­ko­kul me­zu­nu ol­ma­ma­la­rı­na rağ­men, üni­ver­si­te ve li­se me­zu­nu ol­ma­la­rı­na rağ­men, hâlâ 7'nci de­re­ce­den aşa­ğı­ya dü­şe­me­mek­te ve geç­ti­ği­miz dört beş ay ön­ce­si­ne ka­dar da bun­la­rın al­dık­la­rı zatî si­lah­la­rı­nın ruh­sat­lan­dı­rıl­ma­sın­da ken­di­le­rin­den va­tan­daş gi­bi harç ta­lep edil­mek­te idi. Biz, geç­miş dö­nem­de de bek­çi­le­ri­mi­zin ruh­sat­la­rın­dan harç alın­ma­may­la il­gi­li bir ya­sa da çı­kart­tık.

Ta­bii, em­ni­yet teş­ki­la­tı­nın so­run­la­rı sa­de­ce bek­çi­ler­le de sı­nır­lı de­ğil. Bi­li­yo­ruz ki, Tür­ki­ye'nin ve­fakâr em­ni­yet teş­ki­la­tı, po­li­si, em­ni­yet mü­dü­rü, ko­mi­se­ri, em­ni­yet ami­ri, bu mil­let için se­ve se­ve ca­nı­nı ve­ren mes­lek men­sup­la­rı­dır. On­la­rın ge­ce ve gün­düz de­me­den ça­lış­ma­la­rı ne­ti­ce­sin­de, ma­lı­mı­zı, ca­nı­mı­zı, na­mu­su­mu­zu gü­ven al­tın­da his­se­dip evi­miz­de ra­hat uyu­mak­ta­yız.

Em­ni­yet men­sup­la­rı­nın da çe­şit­li so­run­la­rı var. Bu Hükûmet dö­ne­min­de em­ni­yet men­sup­la­rıy­la il­gi­li… Geç­ti­ği­miz yıl on­la­ra sey­ya­nen bir üc­ret ve­ril­miş, an­cak bu­nun ye­ter­siz ol­du­ğu­nu da biz bi­li­yo­ruz. ye­ter­siz ol­du­ğu­nu da biz bi­li­yo­ruz. Şu an­da bi­zi iz­le­yen -ben bi­li­yo­rum ki- sek­sen bir vi­la­ye­ti­miz­de bek­çi­le­ri­miz ve em­ni­yet men­sup­la­rı­nın gö­zü ku­la­ğı bu­gün Par­la­men­to­da­dır. İş­te, biz, in­şal­lah, bu em­ni­yet men­sup­la­rı­mı­zın yü­zü­nü gül­dü­re­cek ça­lış­ma­la­rı­mı­za da de­vam edi­yo­ruz.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, kar­şı­laş­tı­ğım her po­lis, her em­ni­yet men­su­bu be­ni es­ki bir em­ni­yet­çi ola­rak bil­dik­le­ri için so­run­la­rı­nı an­la­tır­lar. Âde­ta, bir es­ki men­sup ol­du­ğum için, bir ağa­bey gö­züy­le "Ne olur bi­zim so­run­la­rı­mı­zı Par­la­men­to­da di­le ge­ti­rin." de­dik­le­ri za­man ben on­la­ra şu sö­zü söy­le­mi­şim­dir: De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, Par­la­men­to­da her ar­ka­da­şı­mız, ta­bii, em­ni­yet men­su­bu­na ya­kın, onu ken­di ev­la­dı gi­bi gö­rür; ama, 3 ta­ne em­ni­yet­te ça­lış­mış ar­ka­da­şı­mız var. Bu ka­nu­nun çık­ma­sın­da Es­ki­şe­hir Mil­let­ve­ki­li­miz Mu­har­rem Toz­çö­ken, Ya­lo­va Mil­let­ve­ki­li­miz Şük­rü Bey, Grup Baş­kan Ve­kil­le­ri­miz­den Eyüp Fat­sa, İr­fan Gün­düz, cid­di söy­lü­yo­rum, ge­ce­si­ni gün­dü­zü­ne de­me­den bu ka­nu­nun çık­ma­sı için bi­ze yar­dım­cı ol­du­lar. Ben, hu­zur­la­rı­nız­da, baş­ta Baş­ba­kan ol­mak üze­re, İçiş­le­ri Ko­mis­yo­nu üye­le­ri ve İçiş­le­ri Ko­mis­yo­nu Baş­ka­nı ol­mak üze­re, Plan Büt­çe Ko­mis­yo­nu üye­le­ri ve onun Baş­ka­nı ol­mak üze­re tüm grup baş­kan ve­kil­le­ri­mi­ze ve tüm Par­la­men­to­ya, ik­ti­da­rıy­la mu­ha­le­fe­tiy­le her­ke­se hu­zur­la­rı­nız­da te­şek­kür et­mek is­ti­yo­rum. Çün­kü, bu ya­sa­nın çık­ma­sıy­la 7 bin ma­hal­le bek­çi­si­nin, onun ço­cuk­la­rı­nın ve ya­kın­la­rı­nın, emek­li olan ma­hal­le bek­çi­le­ri­nin der­di­ne der­man ol­du­nuz. On­la­rın, bu­gün, ina­nı­yo­rum ki, te­le­viz­yon­da yü­rek­le­ri be­nim ka­dar he­ye­can­la atı­yor. Yıl­lar­dan be­ri bi­rik­miş olan bu ya­sa­yı çı­kar­mak­la ben­ce çok isa­bet­li bir ka­rar al­dı­ğı­mı­za ina­nı­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, em­ni­yet men­sup­la­rı­nın ve gü­ven­lik gö­rev­li­le­ri­nin, on­la­rın şe­hit­le­ri­nin, on­la­rın ga­zi­le­ri­nin biz­de­ki bek­len­ti­le­ri­ni mut­lak su­ret­te ye­ri­ne ge­tir­me­miz la­zım. Bir em­ni­yet men­su­bu, bir po­lis sa­ba­hın al­tı­sın­da, ye­di­sin­de gö­re­vi­nin ba­şı­na gi­der. Onun me­sai mef­hu­mu yok­tur. İkin­ci bir em­re ka­dar bu ar­ka­da­şı­mız ça­lış­mak zo­run­da­dır. Fa­kat, ne­den­se, bu em­ni­yet men­sup­la­rı sı­ra­dan bir me­mur­muş gi­bi al­gı­la­nır, on­la­ra 657 sa­yı­lı sta­tü uy­gu­la­nır.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ben­ce em­ni­yet men­sup­la­rı 657 sa­yı­lı Dev­let Me­mur­la­rı gi­bi al­gı­lan­ma­ma­lı, on­lar özel sta­tü­lü ele­man­lar­dır. Me­sai sa­ati ol­ma­dan, ca­nı­nı or­ta­ya ko­yan, ço­cuk­la­rı­nın yü­zü­nü gör­me­yen, ha­nı­mı­nın yü­zü­nü gör­me­yen bu in­san­la­rı kim­se gör­mez­den ge­le­mez. Do­la­yı­sıy­la, bi­zim ik­ti­da­rı­mız dö­ne­min­de biz em­ni­yet men­su­bu kar­deş­le­ri­mi­zin, bu de­ğer­li mes­lek men­sup­la­rı­nın öz­lük hak­la­rı­nı, onun mad­di ve ma­ne­vi hak­la­rı­nı, in­şal­lah, gün­de­me ge­ti­re­cek çö­züm nok­ta­sın­da da önem­li bir ba­şa­rı ka­za­na­ca­ğız di­ye dü­şü­nü­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ben söz­le­ri­mi çok faz­la uzat­ma­dan bu ka­nu­nun bir an ön­ce çık­ma­sı için söz­le­ri­mi kı­sa kes­mek is­ti­yo­rum, çün­kü, bu­gün lo­ca­da da gö­rü­yo­rum, sek­sen bir vi­la­ye­ti tem­si­len ma­hal­le bek­çi­le­ri­miz bu­ra­da, he­ye­can­la bek­li­yor­lar bu ka­nu­nu.

Onun için, bu ka­nu­nun, em­ni­yet men­sup­la­rı­na, ül­ke­mi­ze, bu uğur­da ca­nı­nı ver­miş şe­hit ai­le­le­ri­ne ve ga­zi­le­ri­mi­ze ha­yır­lı, uğur­lu ol­ma­sı­nı di­li­yo­rum, yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (Al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Efen­dim, Sa­yın Ka­ya'ya, kı­sa ko­nuş­tu­ğu için te­şek­kür edi­yo­ruz!

DEV­LET BA­KA­NI VE BAŞ­BA­KAN YAR­DIM­CI­SI MEH­MET ALİ ŞA­HİN (İs­tan­bul) - Kı­sa bir açık­la­ma yap­mak is­ti­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN - Sa­yın Ba­kan da bir açık­la­ma ya­pa­cak.

Bu­yu­run efen­dim. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sa­yın Ba­ka­nım, si­ze kı­sa ko­nuş de­me­ye­ce­ğim, çün­kü, kı­sa ko­nuş de­di­ğim sü­re­si­ni tam kul­lan­dı. Siz bu­yu­run, sü­re­ni­zi di­le­di­ği­niz gi­bi kul­la­nın.

DEV­LET BA­KA­NI VE BAŞ­BA­KAN YAR­DIM­CI­SI MEH­MET ALİ ŞA­HİN (İs­tan­bul) - Sa­yın Baş­ka­nım, de­ğer­li ar­ka­daş­lar; he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz ka­nun tek­li­fi­nin han­gi alan­lar­da dü­zen­le­me­ler yap­tı­ğı­nı, bi­raz ön­ce söz alan, hem ik­ti­dar par­ti­mi­ze men­sup hem de mu­ha­le­fet par­ti­mi­ze men­sup ar­ka­daş­la­rı­mız ifa­de et­ti­ler, ama ben bir­kaç cüm­ley­le, vak­ti­ni­zi faz­la al­ma­dan, sa­de­ce ar­ka­daş­la­rı­mı­zın uzun cüm­le­ler­le ifa­de et­tik­le­ri­ni özet bir­kaç cüm­ley­le ha­tır­lat­mak is­ti­yo­rum.

Şu an­da ha­zi­ne avu­kat­la­rı­nın ve­ya dev­let da­va­la­rı­nı ta­kip eden­le­rin ke­şif üc­ret­le­ri­nin yüz­de 85'i bu da­va­la­rı ta­kip eden avu­ka­ta öde­nir­ken, sa­de­ce yüz­de 15'i bu ko­nuy­la il­gi­li olan­la­ra ve­ri­li­yor­du. Bu tek­lif­le bu ko­nu­da ye­ni bir dü­zen­le­me ya­pı­la­rak büt­çe­ye yük ge­tir­me­den bu ke­şif üc­ret­le­ri­nin adil bir şe­kil­de da­ğı­tı­mı dü­zen­len­mek­te­dir.

Bu­nun dı­şın­da 2'nci mad­dey­le: Üze­rin­de top­lu ya­pı­laş­ma bu­lu­nan va­kıf ara­zi­le­riy­le il­gi­li, biz, yıl­lar ön­ce -yıl­lar ön­ce der­ken üç se­ne ön­ce- bir ka­nu­ni de­ği­şik­lik ya­pa­rak üze­rin­de top­lu ya­pı­laş­ma bu­lu­nan va­kıf ara­zi­le­riy­le ha­zi­ne ara­zi­le­ri­nin ta­ka­sı imkânı­nı ge­ti­ren bir dü­zen­le­me yap­mış­tık. Bu­nun­la il­gi­li Millî Em­lak Ge­nel Mü­dür­lü­ğüy­le be­le­di­ye­ler ara­sın­da ve ta­bii ön­ce va­kıf­lar ara­sın­da iş­lem­ler ya­sa ge­re­ği yü­rür­ken ra­yiç de­ğer ko­nu­sun­da bir prob­lem çık­tı. Millî Em­lak Ge­nel Mü­dür­lü­ğü ra­yiç de­ğe­ri fark­lı, Va­kıf­lar Ge­nel Mü­dür­lü­ğü fark­lı de­ğer­len­di­rin­ce bir so­run mey­da­na gel­di. Bu­nu çöz­mek için 2007 ma­li yı­lı büt­çe­si­ne bir cüm­le koy­muş­tuk, an­cak Ana­ya­sa Mah­ke­me­si -bir da­va ne­de­niy­le ba­zı mad­de­le­ri, Büt­çe Ka­nu­nu'nun, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si­nin önü­ne gel­di­ği için- "Bu tür dü­zen­le­me­ler Büt­çe Ka­nu­nu'nda yer al­maz." di­ye­rek -esa­sı­na bir iti­ra­zı yok- ip­tal et­ti. 2'nci mad­de­de de bu ra­yiç de­ğer­le il­gi­li so­ru­nu çö­zen bir dü­zen­le­me­miz var.

Bu­nun dı­şın­da, bi­raz ön­ce em­ni­yet kö­ken­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rı­mız, bü­yük bir coş­kuy­la, ge­ti­ri­len dü­zen­le­me­yi bu­ra­da an­lat­tı­lar. Ger­çek­ten, çar­şı ve ma­hal­le bek­çi­le­ri, yar­dım­cı hiz­met­ler sı­nı­fın­dan çı­ka­rı­la­rak em­ni­yet hiz­met­le­ri sı­nı­fı­na alın­mak­ta ve ek gös­ter­ge­den ya­rar­lan­ma­la­rı müm­kün hâle ge­ti­ril­mek­te­dir. Doğ­ru­su, 20'nci Dö­nem­de bir mil­let­ve­ki­li ola­rak Par­la­men­to­da bu­lu­nur­ken, iki kez bu ko­nuy­la il­gi­li ka­nun tek­li­fi ver­miş­tim, an­cak, 20'nci Dö­nem­de de 21'in­ci Dö­nem­de de bu ko­nu­da dü­zen­le­me­ye mu­vaf­fak ola­ma­mış­tık. Şim­di, bir ar­ka­da­şı­mı­zın tek­li­fiy­le gün­de­me ge­len bu ko­nu­nun ya­sa­laş­ma­sın­da bir Ba­kan ola­rak bu­lun­mak da be­ni ay­rı­ca mut­lu et­ti. Bu öne­ri Par­la­men­to gün­de­mi­ne ilk kez be­nim ta­ra­fım­dan ge­ti­ril­miş­ti. Ben de, ma­hal­le bek­çi­le­ri­miz gi­bi, çar­şı­lar­da gö­rev ya­pan bek­çi­le­ri­miz gi­bi, ay­rı­ca mem­nun ol­du­ğu­mu ifa­de et­mek is­ti­yo­rum.

Ay­rı­ca, yi­ne bu tek­lif­te Türk Stan­dart­la­rı Ens­ti­tü­sü­nün 5018 sa­yı­lı Ka­nun kap­sa­mı­na alın­ma­sı do­la­yı­sıy­la ya­şa­nan bir so­ru­nu var­dı, onu çö­zü­yo­ruz.

Bu­nun dı­şın­da, Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı bün­ye­sin­de ye­ni ku­ru­lan Ge­lir Po­li­ti­ka­la­rı Ge­nel Mü­dür­lü­ğün­de is­tih­dam edi­le­cek per­so­ne­le iliş­kin dü­zen­le­me ya­pı­lı­yor. Bu da bir ih­ti­yaç­tan kay­nak­lan­dı.

Ay­rı­ca, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bi­lin­di­ği gi­bi, her yıl, ka­mu­da ça­lı­şan me­mur­la­rı­mız­la top­lu gö­rüş­me ya­pı­yo­ruz. Top­lu gö­rüş­me­ler­de de, şu an­da hem top­lu söz­leş­me­ler­den hem top­lu gö­rüş­me­ler­den ben so­rum­lu­yum. Ya­sa ge­re­ği, her yıl ağus­tos ayı­nın 15'iy­le 30'u ara­sın­da ya­pı­lı­yor bu top­lu gö­rüş­me­ler. An­cak, bi­li­yor­su­nuz, 22 Tem­muz­da se­çim var. Se­çim­ler­den he­men son­ra ağus­tos ba­şın­da bel­ki Par­la­men­to top­la­na­bi­le­cek, Baş­kan­lık Di­va­nı olu­şa­bi­le­cek. Ye­ni hükûmet kur­ma ça­lış­ma­la­rı bel­ki 15 Ağus­to­su ge­çe­bi­lir. Böy­le bir nok­ta­da me­mur­lar­la otu­rup top­lu gö­rüş­me yap­mak ris­ke gi­re­bi­lir. O ne­den­le, bir ge­çi­ci mad­de ek­le­dik. Bu top­lu gö­rüş­me­nin bu yıl 15 Ağus­tos ile 30 Ağus­tos ara­sın­da de­ğil, 1 Ey­lül ile 15 Ey­lül ara­sın­da ya­pıl­ma­sı­nı dü­zen­le­yen, ih­ti­yaç­tan kay­nak­la­nan bir mad­de de ol­du­ğu­nu ifa­de et­mek is­ti­yo­rum.

Şim­di, ben, söz­le­ri­mi he­men ka­pa­tıp, hu­zu­ru­nuz­dan ay­rı­la­ca­ğım, an­cak, de­min ben bu­ra­da yok­tum, de­ğer­li dos­tum İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Ar­ka­da­şım Ber­han Şim­şek Bey, be­nim Ba­kan­lı­ğı­ma bağ­lı Va­kıf­lar Ge­nel Mü­dür­lü­ğüy­le il­gi­li, ken­di ifa­de­si­ne gö­re, su­is­ti­mal ko­kan Çeş­me'de­ki bir yap-iş­let-dev­ret mo­de­liy­le il­gi­li iha­le­den bah­set­miş­ler. Be­nim de bir ya­zı­ma da­ya­na­rak ba­zı de­ğer­len­dir­me­ler­de bu­lun­muş­lar.

He­men şu­nu ifa­de ede­yim: Ken­di­si­ne bu ko­nu­da mek­tup ya­zan, bel­ge gön­de­ren fir­ma sa­hi­bi­nin Sa­yın Şim­şek'i yan­lış yön­len­dir­di­ği­ni he­men ifa­de et­mek is­ti­yo­rum.

Kı­sa­ca, hem si­zin hem de te­le­viz­yon­la­rı ba­şın­da bi­zi iz­le­yen va­tan­daş­la­rı­mı­zın bu ko­nu­da doğ­ru bil­gi sa­hi­bi ol­ma­sı­nı te­min için şu açık­la­ma­yı yap­ma ih­ti­ya­cı­nı du­yu­yo­rum: İz­mir'de Çeş­me il­çe­sin­de, evet, Mu­sal­la Ma­hal­le­si'nde Va­kıf­lar Ge­nel Mü­dür­lü­ğü­ne tes­cil­li Ka­nu­ni Ker­van­sa­ra­yı var. Bu Ker­van­sa­ray'ın res­to­re edil­me­si la­zım. Biz de bu­ra­yı res­to­re et-iş­let-dev­ret mo­de­liy­le ki­ra iha­le­si­ne çı­kart­tık. Ki­ra iha­le­si ya­pıl­dı, iha­le so­nu­cun­da bir fir­ma -bu fir­ma­nın is­mi­ni Sa­yın Şim­şek ver­di­ği için ben de ve­re­bi­li­rim- An­tal­ya­lı bir fir­ma, Sah­ra Tu­rizm İn­şa­at Li­mi­tet Şir­ke­ti al­mış. An­cak, iha­le ila­nın­da paf­ta ve par­sel nu­ma­ra­sı ha­ta­lı çık­mış, an­cak, şart­na­me­de "Ka­nu­ni Ker­van­sa­ra­yı" di­yor. Da­ha son­ra bu fark edi­lin­ce bu mad­di ha­ta dü­zel­ti­li­yor ve Va­kıf­lar Ge­nel Mü­dür­lü­ğü bu iha­le­yi alan fir­ma­ya di­yor ki: "İha­le­miz ge­çer­li­dir, siz, lüt­fen, pro­je­ni­zi ha­zır­la­yın, bi­ze ve­rin, biz de ku­ru­la gön­de­re­ce­ğiz, bir an ön­ce de siz bu­ra­da­ki iş­lem­le­re baş­la­yın." An­cak, bu fir­ma pro­je­yi ha­zır­la­mı­yor, ken­di­le­ri­ne uya­rı­lar­da bu­lu­nu­lu­yor ge­ne ha­zır­la­mı­yor. Yi­ne, söz­leş­me ge­re­ği ki­ra öde­me­si la­zım, ki­ra­la­rı öde­mi­yor, Va­kıf­lar Ge­nel Mü­dür­lü­ğü de bu iha­le­yi ve ki­ra ak­di­ni fes­he­di­yor.

Şim­di, bu ar­ka­da­şı­mız da­ha son­ra di­yor ki, de­min ifa­de et­tim: "Par­sel nu­ma­ra­sı yan­lış­tı, kar­şı­da­ki ca­mi­nin nu­ma­ra­sı ya­zıl­mış."

AY­HAN SE­FER ÜS­TÜN (Sa­kar­ya) - Na­sıl iş­le­te­cek ca­mi­yi?

DEV­LET BA­KA­NI VE BAŞ­BA­KAN YAR­DIM­CI­SI MEH­MET ALİ ŞA­HİN (De­vam­la) - Ber­han Bey di­yor ki: "Siz ca­mi­yi res­to­re et-dev­ret mo­de­liy­le iha­le­ye çı­kart­tı­nız." Ca­mi ye­rin­de. Bu ha­ta, ya­ni mad­di ha­ta dü­zel­ti­li­yor ve Ker­van­sa­ray'la il­gi­li iş­lem­ler yü­rür­ken söz­leş­me fes­he­di­li­yor.

Şim­di, Sa­yın Şim­şek di­yor ki: "Siz hep böy­le ya­pı­yor­su­nuz za­ten. Bu ca­mi­yi res­to­re et-iş­let-dev­ret mo­de­liy­le bir baş­ka­sı­na iha­le­ye ver­di­niz, hep siz böy­le ya­pı­yor­su­nuz." Ta­bii bu­ra­sı da yan­lış. Çün­kü, biz bu­ra­yı iha­le­ye ver­me­dik ye­ni­den, şim­di, Va­kıf­lar Ge­nel Mü­dür­lü­ğü ola­rak bu Ka­nu­ni Ker­van­sa­ra­yı'nı ken­di­miz res­to­re ede­ce­ğiz. İz­mir Va­kıf­lar Böl­ge Mü­dür­lü­ğü pro­je­si­ni ha­zır­la­dı, ku­ru­la gön­de­re­cek, ku­rul­dan gel­dik­ten son­ra Va­kıf­lar Ge­nel Mü­dür­lü­ğü ola­rak bu ker­van­sa­ra­yı ar­tık iha­le yo­luy­la res­to­re et­mi­yo­ruz, ken­di­miz res­to­re ede­ce­ğiz. An­cak bu fir­ma, da­ha ön­ce An­tal­ya'da da ba­zı iha­le­le­re gir­di ve ve­ci­be­si­ni sü­re­sin­de ye­ri­ne ge­tir­me­di­ği için ma­ale­sef iki yıl ka­mu iha­le­le­ri­ne gir­mek­ten ya­sak­lı hâle gel­di. Bu kız­gın­lık­la bu ar­ka­da­şı­mız sa­ğa so­la ya­zı­lar yaz­dı, Ber­han Bey'e de yaz­mış. Ber­han Bey'i suç­la­mı­yo­rum, ken­di­si­ne ge­len bu bil­gi­le­re gö­re ko­nu­şa­cak­tır, ama işin iç­yü­zü bu­dur. Keş­ke, Sa­yın Şim­şek, ya böy­le bir şey gel­di ba­na Sa­yın Ba­kan bu işin iç­yü­zü ne­dir di­ye sor­say­dı, bu­ra­da böy­le bir açık­la­ma yap­mak ih­ti­ya­cı­nı da duy­ma­ya­cak­tı, bel­ki de ken­di­si yan­lış yön­len­di­ril­di­ği için bu­ra­da biz­le­ri de ve siz­le­ri de yan­lış yön­len­dir­me­ye­cek­ti. Ama, ken­di­si­ni suç­la­mı­yo­rum. İki yıl sü­rey­le, ya­nıl­mı­yor­sam, ka­mu iha­le­le­ri­ne gir­mek­ten ya­sak­lı hâle gel­miş bu ar­ka­da­şı­mız, Va­kıf­lar Ge­nel Mü­dür­lü­ğün­den in­ti­kam al­mak için bu tür ya­zı­la­rı sa­ğa so­la ya­zı­yor. Bu bil­gi­yi siz­ler­le pay­laş­mak ih­ti­ya­cı­nı duy­dum ka­mu­oyu­nu ve siz­le­ri doğ­ru bil­gi­len­dir­me adı­na.

Bu ka­nun tek­li­fi­nin ha­yır­lı ol­ma­sı­nı di­li­yo­rum, he­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum efen­dim. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN - Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Ba­kan.

Tek­li­fin tü­mü üze­rin­de­ki gö­rüş­me­ler ta­mam­lan­mış­tır.

Mad­de­le­ri­ne ge­çil­me­si­ni oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­ler… Ka­bul et­me­yen­ler… Ka­bul edil­miş­tir.

1'in­ci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

BA­ZI KA­NUN­LAR­DA DE­Ğİ­ŞİK­LİK YA­PIL­MA­SI­NA DA­İR KA­NUN TEK­Lİ­Fİ

MAD­DE 1- (1) 8/5/1991 ta­rih­li ve 3717 sa­yı­lı Ad­li Per­so­nel ile Dev­let Da­va­la­rı­nı Ta­kip Eden­le­re Yol Gi­de­ri ve Taz­mi­nat Ve­ril­me­si ile 492 sa­yı­lı Harç­lar Ka­nu­nu­nun Bir Mad­de­si­nin Yü­rür­lük­ten Kal­dı­rıl­ma­sı Hak­kın­da Ka­nu­nun 2 nci mad­de­si­nin do­ku­zun­cu fık­ra­sı aşa­ğı­da­ki şe­kil­de de­ğiş­ti­ril­miş ve mad­de­ye bu fık­ra­yı ta­ki­ben aşa­ğı­da­ki fık­ra­lar ek­len­miş­tir.

"Ha­zi­ne avu­ka­tı ve­ya Dev­let da­va­la­rı­nı ta­ki­be yet­ki­li ki­şi­ye, öde­ne­cek yol taz­mi­na­tı­nın ta­hak­ku­ku­nu mü­te­akip % 35'i öde­nir. Yol taz­mi­na­tı­nın ka­lan % 30'u o il mer­ke­zi ve il­çe­le­rin­de gö­rev ya­pan di­ğer ha­zi­ne avu­kat­la­rı­na, % 10'u ise o il mer­ke­zi ve il­çe­le­rin­de mu­ha­ke­mat hiz­met­le­rin­de gö­rev ya­pan ra­por­tör, şef ve di­ğer me­mur­la­ra, ay­da bir de­fa ve eşit tu­tar­da öden­mek üze­re ema­net he­sa­bı­na alı­nır. Yol taz­mi­na­tı­nın ka­lan %25'i Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı Mer­kez Mu­ha­se­be Bi­ri­mi nez­din­de ema­net he­sa­bı­na gön­de­ri­lir.

İl­gi­li­le­re öde­ne­cek taz­mi­na­tın yıl­lık tu­ta­rı; baş­hu­kuk mü­şa­vi­ri, hu­kuk mü­şa­vi­ri, da­ire baş­ka­nı, mu­ha­ke­mat mü­dü­rü, mu­ha­ke­mat mü­dür yar­dım­cı­sı, mü­şa­vir ha­zi­ne avu­ka­tı ve ha­zi­ne avu­kat­la­rı için en yük­sek Dev­let me­mu­ru ay­lı­ğı­nın (ek gös­ter­ge da­hil) yıl­lık tu­ta­rı­nın ya­rı­sı­nı, ra­por­tör, şef ve di­ğer me­mur­lar için dört­te bi­ri­ni ge­çe­mez. Ge­çen tu­tar, Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı Mer­kez Mu­ha­se­be Bi­ri­mi nez­din­de­ki ema­net he­sa­bı­na gön­de­ri­lir.

Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı Mer­kez Mu­ha­se­be Bi­ri­mi nez­din­de­ki ema­net he­sa­bın­da top­la­nan tu­ta­rın % 75'i baş­hu­kuk mü­şa­vi­ri, hu­kuk mü­şa­vi­ri, da­ire baş­ka­nı, mü­şa­vir ha­zi­ne avu­ka­tı ve ha­zi­ne avu­kat­la­rı ile taş­ra­da gö­rev ya­pan mu­ha­ke­mat mü­dü­rü, mu­ha­ke­mat mü­dür yar­dım­cı­sı, mü­şa­vir ha­zi­ne avu­ka­tı ve ha­zi­ne avu­kat­la­rı ara­sın­da eşit ola­rak, %25'i ise mer­kez­de gö­rev­li şu­be mü­dü­rü, ra­por­tör, şef, uz­man ve di­ğer me­mur­lar ile taş­ra­da gö­rev­li ra­por­tör, şef ve di­ğer me­mur­lar ara­sın­da eşit ola­rak yu­ka­rı­da be­lir­le­nen tu­tar da­hi­lin­de da­ğı­tı­lır."

BAŞ­KAN - Mad­de üze­rin­de, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na Sam­sun Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ha­luk Koç.

Bu­yu­run.

CHP GRU­BU ADI­NA HA­LUK KOÇ (Sam­sun) - Sa­yın Baş­kan, te­şek­kür edi­yo­rum.

Yü­ce Mec­li­si say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Kı­sa ko­nuş­ma ta­le­bi­ni­zi, ben, ye­ri­ne ge­ti­re­ce­ğim Sa­yın Baş­kan.

Ön­ce­lik­le, bu mad­de­de, ay­rı­şık oy ya­zı­mız­da yer alan bir hu­su­su be­lirt­mek is­ti­yo­rum, ko­mis­yon üye­si ar­ka­daş­la­rı­mı­zın be­lirt­ti­ği bir hu­sus. Bu­ra­da, yol taz­mi­na­tı­nın ha­zi­ne avu­kat­la­rı­na öden­me­si­ne yö­ne­lik ola­rak yü­rür­lük­te olan dü­zen­le­me­le­rin de­ğiş­ti­ril­me­si­n