TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KANUN
|
Kanun No. 5224 |
|
Kabul Tarihi : 14.7.2004 |
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve
Tanımlar
Amaç
MADDE 1. - Bu Kanunun amacı, bireyin ve toplumun sinema
sanatı ürünlerinden verimli bir biçimde yararlanabilmesi ve sinema sanatının
sunduğu olanaklardan yararlanarak çağdaş ve etkin bir kültürel iletişim
ortamının yaratılması için sinema sektörünün eğitim, yatırım, girişim, yapım, dağıtım
ve gösterim alanlarında geliştirilmesi ve güçlendirilmesi ile kayıt ve tescile
de esas olacak şekilde sinema filmlerinin değerlendirilmesi ve
sınıflandırılmasını ve bu alanda yerli
ve yabancı yatırım ve girişimlerin desteklenmesini sağlamaktır.
Kapsam
MADDE 2. - Bu Kanun sinema sektörünün güçlendirilmesi,
desteklenmesi, kayıt ve tescile de esas olacak şekilde sinema filmlerinin
değerlendirilmesi ve sınıflandırılması ile Bakanlığın görev, yetki ve
sorumluluğuna ilişkin hükümleri kapsar.
Tanımlar
MADDE 3. - Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Bakanlık: Kültür ve Turizm
Bakanlığını,
b) Sinema filmi: Sinema sanatına
özgü dil ve yöntemler ile meydana getirilen belgesel, kurgu, animasyon ve
benzeri türlerde; konulu veya konusuz, uzun veya kısa metrajlı, tespit edildiği
materyale bakılmaksızın elektronik, mekanik veya benzeri araçlarla
gösterilebilen, sesli veya sessiz, birbiriyle ilişkili hareketli görüntüler
dizisinden ibaret filmleri,
c) Kurgu film: Yaratıcı bir
fikre dayalı olarak, sinema sanatına özgü dil ve yöntemler ile meydana
getirilen konulu filmleri,
d) Belgesel film: Bilimsel,
güncel, tarihî, doğal ve benzeri olgu veya düşüncenin sinema sanatına özgü dil
ve yöntemler ile araştırıldığı, anlatıldığı ve kurgulandığı filmleri,
e) Animasyon film: Ağırlıklı
olarak canlandırma tekniğinin kullanıldığı, sinema sanatına özgü dil ve diğer
teknik ve yöntemlerle meydana getirilen filmleri,
f) Değerlendirme ve
sınıflandırma: Ülke içinde üretilen veya ithal edilen sinema filmlerinin ticarî
dolaşıma ve gösterime sunulmadan önce, gösterim ve iletim biçimleri dikkate
alınarak kayıt ve tescile de esas olacak şekilde kamu düzeni, genel ahlâk ile
küçüklerin ve gençlerin ruh sağlığının korunması, insan onuruna uygunluk ve
Anayasada öngörülen diğer ilkeler doğrultusunda denetlenmesi, değerlendirilmesi
ve sınıflandırılmasını,
g) Destekleme: Sinema sektöründe
yapım, senaryo yazımı, arşiv, belgeleme, teknik alt yapı, eğitim, araştırma,
geliştirme, tanıtım, dağıtım, pazarlama, gösterim alanlarına ilişkin projelerin
değerlendirilerek uygun görülenlerin desteklenmesini,
h) Meslek birlikleri: 5846
sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında kurulan tüzel kişiliği haiz
kuruluşları,
ı) Sektörel sivil toplum
kuruluşları: Sinema sektöründe faaliyet
gösteren dernek, vakıf, birlik ve sendika gibi kuruluşları,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Sürekli Kurullar
Değerlendirme ve Sınıflandırma Kurulu
MADDE 4. - Sinema filmlerinin değerlendirilmesi ve
sınıflandırılması, Bakanlık bünyesinde oluşturulan Değerlendirme ve
Sınıflandırma Kurulunca yapılır.
Kurul; Bakanlık ile İçişleri ve
Millî Eğitim bakanlıklarından birer üye, ilgili alan meslek birliklerince
önerilecek uzman kişiler arasından Bakanlıkça seçilecek üç üye ile Bakanlık
tarafından belirlenecek, alanında doktora derecesi bulunan bir sosyolog, bir
psikolog ve bir çocuk gelişimi uzmanı olmak üzere toplam dokuz üyeden oluşur.
Kurul, en az altı üyenin katılımıyla toplanır ve beş üyenin aynı yöndeki oyuyla
karar alır.
Değerlendirilmesi ve
sınıflandırılması yapılan filmin yapımcısı istediği takdirde Kurula gözlemci
olarak katılabilir.
Kurul, ön değerlendirme ve sınıflandırma
yapılması amacıyla alt kurullar oluşturarak çalışabilir. Alt kurul, Bakanlık
temsilcisi, meslek birliklerince önerilenler arasından Bakanlıkça seçilecek
sektörden bir temsilci ile bir psikolog olmak üzere üç kişiden oluşur. Alt
kurul, yapılan ön değerlendirme ve sınıflandırma sonucunda, gerekli görülen
hallerde veya filme ilişkin öngörülen kısıtlayıcı tedbire yapımcının muvafakat
etmemesi halinde, filmi bir kez daha değerlendirilmek ve karara bağlanmak üzere
Değerlendirme ve Sınıflandırma Kuruluna gönderir.
Bakanlık, insan onurunun, kamu
düzeninin, genel ahlakın, çocukların ve gençlerin ruh sağlığının korunması
amacıyla; şiddet, pornografi ve insan onuruyla bağdaşmayan görüntü ve etkiler
içeren filmleri yeniden değerlendirilmek üzere Değerlendirme ve Sınıflandırma
Kuruluna sevk edebilir.
Kurul üyelerine yılda oniki
toplantıdan fazla olmamak üzere her toplantı için (3000), alt kurulda görev
yapan üyelere ise ayda yirmi toplantıdan fazla olmamak üzere her toplantı günü
için (1000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu
bulunacak tutar üzerinden toplantı ücreti ödenir.
Değerlendirme ve sınıflandırma
işlemleri ile kurullara ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak
yönetmelikle belirlenir.
Danışma Kurulu
MADDE 5. - Sinema sanatına ilişkin temel yaklaşımların,
sektörel eğilim ve yönelimlerin araştırılması ve etkin bir iletişim kurulması
amacıyla, Bakanlık bünyesinde bir Danışma Kurulu oluşturulur. Kurul yılda bir
kez toplanır ve tavsiye niteliğinde kararlar alır.
Kurul; ilgili alan meslek birlikleri,
sektörel sivil toplum kuruluşları temsilcileri ile üniversitelerin ilgili
bölümlerinde görevli öğretim elemanlarından oluşur. Kurulun sekreterlik
hizmetleri Bakanlık tarafından yürütülür.
Kurulun oluşumu ile çalışma usul
ve esasları Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Destekleme Kurulu
MADDE 6. - Destekleme başvurusunda bulunulan projeleri
değerlendirmek ve desteklenecek olanları belirlemek üzere, Bakanlık bünyesinde
Destekleme Kurulu oluşturulur. Kurul, Bakanlık temsilcisi ile ilgili alan
meslek birliklerinin üyeleri arasından seçtiği birer üye ve sinema ile ilişkili
alanlarda temayüz etmiş uzman kişilerden Bakanlıkça belirlenecek üç üyeden
oluşur. Bakanlık gerekli gördüğü takdirde kendi belirlediği üyeleri
değiştirebilir veya meslek birliklerinden, seçtikleri üyelerin değiştirilmesini
isteyebilir. Kurul üye sayısı onbeş kişiyi geçemez. Kurulun oluşturulmasında
üye bildirimi açısından ortaya çıkan eksiklikler Bakanlıkça giderilir. Kurul
üyelerinin görev süresi iki yıldır. Bakanlık temsilcisi dışındaki üyeler iki
dönem üst üste seçilemezler.
Bakanlık temsilcisi Kurulun
başkanıdır. Kurul, üye tam sayısının en az üçte ikisi ile toplanır ve üye tam
sayısının salt çoğunluğuyla karar verir. Kurulun iki defa üst üste
toplanamadığı veya karar veremediği durumlarda Bakanlık re'sen karar verir.
Kurul kararları Bakan onayı ile yürürlük kazanır. Onaylanmayan kararlar otuz
gün içinde yazılı gerekçesi ile birlikte yeniden gözden geçirilmek üzere Kurula
iade edilir. Kurulun son kararı Bakan onayına tekrar sunulur, bu durumda da
onaylanmayan kararlar geçersiz sayılır.
Kurulun sekreterlik hizmetleri
Bakanlık tarafından yürütülür. Bu çerçevede Bakanlık, destekleme başvurusunda
bulunan projelere ilişkin ön incelemeleri yapmak üzere Bakanlık içerisinden
yeterli sayıda raportör görevlendirir.
Kurul üyelerine, yılda on
toplantıdan fazla olmamak üzere her toplantı için (3000) gösterge rakamının
memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar üzerinden toplantı
ücreti ödenir.
Destekleme Kurulunun oluşumu ile
çalışma usul ve esasları Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Değerlendirme ve
Sınıflandırma ile Destekleme
Değerlendirme ve sınıflandırma
MADDE 7. - Ülke içinde üretilen veya ithal edilen sinema
filmlerinin, ticarî dolaşıma ve gösterime sunulmasından önce kayıt ve tescile
de esas teşkil edecek şekilde değerlendirilmesi ve sınıflandırılması yapılır.
Değerlendirme ve sınıflandırma sonucunda uygun bulunmayan filmler, ticarî
dolaşıma ve gösterime sunulamaz. Değerlendirme ve sınıflandırma sonrası uygun
bulunan veya istenilen gerekli düzeltmeleri yapılan filmler kayıt ve tescil
edilir ve bu filmleri içeren taşıyıcı materyaller bandrollenir.
Filmlerin,
değerlendirme ve sınıflandırma sonucunu gösterir işaret veya ibareleri taşıması
zorunlu tutulduğu takdirde, bu işaret veya ibarelerin her türlü tanıtım ve
gösterim alanında ve taşıyıcı materyal üzerinde kullanılması zorunludur.
Değerlendirme ve sınıflandırma
sonuçları ile gerekli görülen işaret veya ibarelere ilişkin bilgiler, kayıt ve
tescil belgesi ve malî hakları kullanma yetkilerinin belirtildiği diğer
belgelere de işlenir.
Destekleme
MADDE 8. - Destekleme Kurulunca başvurusu uygun bulunan
sinema filmleri, 3 üncü maddenin (g) bendinde belirtilen destekleme alanlarından,
bu maddede belirtilen usul ve esaslara göre yararlandırılır.
Destekleme Kurulu, Bakanlıkça
her yıl sinema filmlerinin desteklenmesi amacıyla ayrılan kaynakların hangi
destekleme biçimlerinde ve hangi oran ve limitler içerisinde kullandırılacağına
ilişkin ilke kararları alır ve bu kararları Bakanlık ve ilgili diğer taraflara
bildirir.
Destekleme;
a) Proje desteği: Araştırma,
geliştirme, senaryo ve diyalog yazımı, çeviri, tasarım ve benzerleri gibi yapım
öncesi aşamaların desteklenmesi amacıyla doğrudan ve geri ödemesiz,
b) Yapım desteği: Sinema
filminin yapım öncesi hazırlık aşamasından, gösteriminin yapılabileceği hale
getirilmesine kadar geçen tüm yapım aşamalarının desteklenmesi amacıyla
doğrudan veya dolaylı geri ödemeli,
c) Yapım sonrası desteği: Sinema
filminin izleyiciye ulaştırılabilmesi amacıyla tanıtım, dağıtım ve gösterim
aşamalarının desteklenmesine yönelik doğrudan veya dolaylı geri ödemeli veya
geri ödemesiz,
Olarak yapılır.
Destekleme, ödemesi Bakanlıkça
sağlanan doğrudan destek şeklinde olabileceği gibi, banka ve finans
kuruluşlarından sağlanan kredilerin anaparası dışında kalan olağan ödemelerinin
Bakanlıkça karşılanması biçiminde dolaylı destekleme şeklinde de olabilir.
Yapım destekleri ancak geri
ödemeli olarak sağlanır. Kurgu filmler için bu destek, yönetmen ve yapımcının
ortak başvurusunun bulunması, yapımın sinema versiyonunun üretilecek olması
ve sinema salonu gösteriminin önce
yapılması koşullarına bağlıdır. Ancak,
belgesel, canlandırma ve kısa filmler için bu koşullar aranmaz ve bu filmlere
geri ödemesiz destek sağlanabilir.
Geri ödemeli yapım desteği
olarak sağlanan destekler, yapım maliyeti karşılandıktan sonra elde edilen
gelirlerden Bakanlıkça belirlenecek
usul ve esaslar çerçevesinde, yapımcı tarafından geri ödenir. Filmin, yapım
giderlerini karşılayacak miktarda gelir elde edememesi halinde geri ödemeli
destekler geri ödemesiz sayılır. Ancak, Destekleme Kurulunca belirlenen uluslararası festivallere davet edilen veya
bunlardan birinde ödül kazanan filmler hariç olmak üzere, geri ödemesi
tamamlanamayan filmlerin yönetmeni üç yıl süreyle, yapımcısı ise bir daha, bu
Kanunda yer alan desteklerden faydalanamaz. Geri ödemesiz sayılan miktarın
yapımcı tarafından yasal faizi ile birlikte Bakanlığa geri ödenmesi halinde,
yapımcı, desteklerden faydalanmak üzere tekrar başvuruda bulunabilir.
Geri ödemesini tamamlayan filmin
yapımcısına, sonraki başvurusunun kabul edilmesi halinde, Destekleme Kurulunca
verilmesi kararlaştırılan destek miktarı
Bakanlıkça % 50'sine kadar artırılabilir.
Destekleme Kurulunca
kararlaştırılan destek miktarı, yapım ve yapım sonrası destekler için toplam
giderlerinin % 30'unu, proje destekleri için toplam proje giderlerinin %
50'sini aşamaz. Kurul, senaryo yazım projelerinde proje giderlerinin tamamının
desteklenmesine de karar verebilir.
Bakanlık, gerekli gördüğü
takdirde desteklenen projelere ilişkin yeminli mali müşavir raporu ile diğer
tüm bilgi ve belgeleri proje sahiplerinden isteyebilir.
Bu maddenin uygulanmasına
ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Tanıtıcı faaliyetlerin desteklenmesi
MADDE 9. - Bakanlık; uluslararası alanda ülke tanıtımına
yönelik özel nitelikteki proje ve yapımlar ile ulusal ve uluslararası film
festivallerini, film hafta ve günlerini, sinema alanına ilişkin kültürel ve
sosyal amaçlı etkinlikleri ve sinema sektörü çalışanlarını, 8 inci maddenin
ikinci fıkrası uyarınca Destekleme Kuruluna bildirilen meblağ dışındaki
kaynaklardan doğrudan destekleyebilir. Bakanlık döner sermaye bütçesi ile
Bakanlık bütçesinde yer alan diğer ödenekler de bu amaçla kullanılabilir.
Arşiv ve belgeleme
MADDE 10. - Sinema envanteri oluşturulmasını
teminen, sinema filmlerinin yanı
sıra gerekli görülen bilgi ve
belgelerin Bakanlığa verilmesi zorunludur.
Bakanlık, sinema alanında
çeşitli araştırma, geliştirme ve yayın faaliyetlerinde bulunmak, sektörel
bilgilere ilişkin belgeleme hizmetleri sunmak ve bilgilendirme ve
bilinçlendirmeye yönelik organizasyonlar düzenlemek amacıyla bir arşiv ve
belgeleme birimi oluşturabilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Gelirler ve
Kullanımı
Gelirler ve kullanımı
MADDE 11. - Bu Kanunun amacı doğrultusunda kullanılmak
üzere;
a) Bandrol ücretleri,
b) 2464 sayılı Belediye Gelirleri
Kanununun 21 inci maddesinin (I) numaralı bendinin (1) ve (2) numaralı alt
bentleri uyarınca ayrılan paylar,
c) Geri ödemeler,
d) Bu Kanun kapsamında
Bakanlıkça gerçekleştirilecek iş ve işlemlerden alınacak ücretler,
Bakanlık Merkez Saymanlık
Müdürlüğü hesabına yatırılır. Yatırılan bu tutarlar bütçeye gelir kaydedilir.
Bakanlık bütçesine her yıl bir önceki yıl bütçeye gelir kaydedilen bu tutardan
az olmamak üzere yeni açılacak tertiplere ayrıca ödenek konur. Bu ödenekten
kullanılmayan tutarlar, ertesi yıl Bakanlık bütçesine devren gelir ve ödenek
kaydedilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Müeyyideler
Geri ödeme
MADDE 12. - Desteklenen yapım projelerinin
gerçekleştirilmesinden sonra meydana getirilen filmlerde değerlendirme ve
sınıflandırma sonucu uyarı niteliğindeki işaret ve ibare kullanılmasının
zorunlu tutulması halinde bu projelere sağlanan destek geri alınır.
Birinci fıkrada bahsi geçen
hallerde veya destek sağlanan projelerin geçerli bir sebep olmaksızın; süresinde
gerçekleştirilmemesi veya geri ödemelerin yapılmaması halinde, sağlanan
destekler ve alacaklar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.
İşaret ve ibarelerin kullanılmaması
MADDE 13. - Değerlendirme ve sınıflandırma sonucu zorunlu
tutulan işaret ve ibarelerin kullanılmaması halinde, Bakanlığın talebi veya
üçüncü kişilerin ihbarı üzerine mülkî idare amirlerince filmlerin gösterim ve
dağıtımı durdurulur.
Bu Kanun hükümlerine aykırı
olarak;
a) Zorunlu tutulduğu halde
gerekli işaret ve ibareleri taşımayan filmlerin dağıtım ve gösterimini
yapanlara onmilyar lira,
b) Zorunlu tutulduğu halde
gerekli işaret ve ibareleri kullanmayan filmlerin yapımcılarına ellimilyar
lira,
c) Üzerindeki işaret ve
ibarelere rağmen, bu işaret ve ibarelere uyulmaksızın dağıtım ve gösterim
yapanlara ellimilyar lira,
İdarî para cezası verilir.
Bu maddede öngörülen idarî para
cezaları o yerin en büyük mülkî amiri tarafından verilir. Verilen idarî para
cezalarına dair kararlar ilgililere 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine
göre tebliğ edilir. Bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi
gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, verilen cezanın
yerine getirilmesini durdurmaz. İtiraz üzerine verilen karar kesindir. İtiraz,
zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak en kısa sürede
sonuçlandırılır. İdarî para cezaları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur. İdarî para cezasının ödenmiş
olması, yükümlülükleri ortadan kaldırmaz.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Yapım ve ithalat
MADDE 14. - Sinema filmlerinin yapımı veya ithalatı ile
toptan dağıtımını yapacak gerçek ve tüzel kişiler, Bakanlıktan faaliyet
alanlarını gösterir bir belge alırlar.
Sinema filmi yapımcılığı ve amatör çalışmalar ile Türkiye'de ticarî
amaçla ya da Bakanlığın görev alanına giren konularda bilimsel araştırma veya
inceleme amacıyla film çekmek isteyen yabancı gerçek ve tüzel kişiler veya
bunlar adına faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilerin tabi olacağı esaslar
ile ortak yapım esasları, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Yapımcı belgeleri ve diğer belgeler
MADDE 15. - Sinema ve müzik eseri yapımcılarına verilecek
yapımcı belgeleri ile kayıt ve tescil ve bandrol işlemlerine esas teşkil eden diğer belgeler, 5846 sayılı
Kanunun 13 üncü maddesi hükümlerine göre verilir.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 16. - 23.1.1986 tarihli ve 3257 sayılı Sinema,
Video ve Müzik Eserleri Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1. - Bu Kanunda öngörülen sürekli kurullar Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde oluşturulur.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce 3257 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi gereğince kurulmuş Denetleme
Kurulu ve alt komisyonlar, bu Kanun gereğince Değerlendirme ve Sınıflandırma
Kurulu ve bu Kurula bağlı alt kurullar oluşturuluncaya kadar, bu Kanuna göre
değerlendirme ve sınıflandırma yapılmasına yönelik işlemleri yürütürler.
GEÇİCİ MADDE 2. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce,
sinema ve müzik eserlerine ilişkin verilmiş yapımcı, kayıt ve tescil, eser
işletme ve bandrol belgeleri bu Kanun yürürlüğe girdikten sonra da
geçerliliklerini muhafaza ederler.
GEÇİCİ MADDE 3. - Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler, bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde yürürlüğe konulur.
Bu yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, 3257 sayılı Kanuna dayanılarak
yürürlüğe konulan yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin
uygulanmasına devam olunur.
Yürürlük
MADDE 17. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 18. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.