YATIRIMLARIN VE İSTİHDAMIN TEŞVİKİ İLE BAZI
KANUNLARDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASI
HAKKINDA
KANUN
|
Kanun No. 5084 |
|
Kabul Tarihi : 29.1.2004 |
MADDE 1.- Bu Kanunun amacı; bazı illerde vergi ve
sigorta primi teşvikleri uygulamak, enerji desteği sağlamak ve yatırımlara
bedelsiz arsa ve arazi temin etmek
suretiyle yatırımları ve istihdam imkânlarını artırmaktır.
Kapsam
MADDE 2.- Bu Kanun;
a) Vergi ve sigorta primi teşvikleri ile enerji desteği açısından Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığınca 2001 yılı için belirlenen fert başına gayrisafi yurt içi hâsıla tutarı 1500 ABD Doları veya daha az olan illeri,
b) Bedelsiz arsa ve arazi temini
açısından (a) bendindeki iller ile kalkınmada öncelikli yöreler kapsamındaki
diğer illeri,
Kapsar.
Gelir vergisi stopajı teşviki
MADDE 3.- 31.12.2008 tarihine kadar uygulanmak üzere, 2
nci maddenin (a) bendi kapsamındaki illerde, 1.10.2003 tarihinden itibaren yeni
işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu iş yerlerinde
çalıştırdıkları işçiler ile 1.10.2003 tarihinden önce işe başlamış olan gelir
ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu tarihten önce ilgili idareye vermiş
oldukları en son dört aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri işçi
sayısına ilâve olarak yeni işe aldıkları ve bu iş yerlerinde fiilen
çalıştırdıkları işçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin
organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu iş yerleri için tamamı, diğer
yerlerdeki iş yerleri için % 80'i, verilecek muhtasar beyanname üzerinden
tahakkuk eden vergiden terkin edilir.
Terkin edilecek tutar, yeni işe
alınan işçi sayısı ile asgari ücret üzerinden ödenmesi gereken verginin çarpımı
sonucu bulunacak tutarın organize sanayi ve endüstri bölgelerindeki iş
yerlerinde tamamını, diğer yerlerdeki
iş yerlerinde ise % 80'ini aşamaz.
Bu maddenin uygulanmasına
ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.
Sigorta primi işveren paylarında teşvik
MADDE 4.- 31.12.2008 tarihine kadar uygulanmak üzere, 2
nci maddenin (a) bendi kapsamındaki illerde, 1.10.2003 tarihinden itibaren yeni
işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu iş yerlerinde
çalıştırdıkları işçiler ile 1.10.2003 tarihinden önce işe başlamış olan gelir
ve kurumlar vergisi
mükelleflerinin bu tarihten önce ilgili idareye vermiş oldukları en son dört
aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri işçi sayısına ilâve olarak yeni
işe aldıkları ve bu iş yerlerinde fiilen çalıştırdıkları işçiler için, 17.7.1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanununun 72 ve 73 üncü maddeleri uyarınca prime esas kazançları
üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren hissesinin organize sanayi
veya endüstri bölgelerinde kurulu iş yerleri için tamamı, diğer yerlerdeki iş
yerleri için % 80'i Hazinece karşılanır.
Hazinece karşılanacak tutar,
organize sanayi ve endüstri bölgelerindeki iş yerleri için 506 sayılı Kanunun
78 inci maddesi uyarınca belirlenen kazanç alt sınırına göre hesaplanan işveren
hissesi prim tutarını, diğer yerlerdeki iş yerleri için 506 sayılı Kanunun 78
inci maddesi uyarınca belirlenen kazanç alt sınırına göre hesaplanan işveren
hissesi prim tutarının % 80'ini aşamaz.
Bu maddenin uygulanmasına
ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
ile Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlıkça müştereken belirlenir.
Bedelsiz yatırım yeri tahsisi
MADDE 5.- Bu Kanunun 2 nci maddesinin (b) bendi
kapsamındaki illerde en az on kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen
gerçek veya tüzel kişilere; Hazineye, katma bütçeli kuruluşlara, belediyelere
veya il özel idarelerine ait arazi veya arsaların mülkiyeti bedelsiz olarak
devredilebilir. Ancak, organize sanayi veya endüstri bölgelerinde yer alabilecek
yatırımlar için bu bölgelerde tahsis edilecek boş parsel bulunmaması şartı
aranır. Devre konu taşınmaz üzerindeki kamuya
ait bina ve
müştemilâtı, 29.7.1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi
Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca binalar için
arsa payı hariç hesaplanan vergi değeri üzerinden devredilir.
Devir konusu arazi veya
arsaların, imar plânları yoksa, bunların imar plânları öncelikle yapılır.
İstihdam edilecek işçi sayısına,
yatırımın faaliyete geçmesi tarihinden itibaren beş yıl süre ile uyulması
zorunludur.
Devredilen arazi veya arsaların
tapu kaydına; Hazinece, katma bütçeli kuruluşlarca, belediyelerce veya il özel
idarelerince bedelsiz olarak devir olunduğu, devir amaç ve koşullarına, devir
alan gerçek veya tüzel kişilerin uymak zorunda olduğuna dair şerh konulur. Bu
madde kapsamında belirlenmiş şartlara uyulmuş olması kaydıyla, talep üzerine,
tapu kaydındaki şerh terkin edilir. Devredilen arazi veya arsa üzerindeki
toplam yatırımın yarısından fazlasının tamamlanmış olması ve yatırımcının talep
etmesi halinde, devredilen arazi veya arsanın rayiç bedeli tahsil edilerek tapu
kayıtlarındaki şerh terkin edilir.
Yatırımcının, bu madde
kapsamında belirlenen şartlara uymadığının veya öngörülen sürede yatırımın tamamlanmadığının
tespiti halinde, herhangi bir yargı kararı aranmaksızın taşınmaz, üzerindeki
muhdesat ile birlikte Hazine, katma bütçeli kuruluşlar, belediyeler veya il özel idareleri adına kaydolunur.
Bu maddenin uygulanması ile
ilgili istihdam, yatırıma başlama ve tamamlama süresi, devredilen taşınmazın
teminat olarak gösterilmesi, miktar ve devir veya satış koşulları ile diğer
usul ve esaslar, Bakanlar Kurulu kararı ile çıkarılacak bir yönetmelikle
düzenlenir.
Enerji desteği
MADDE 6.- 31.12.2008 tarihine kadar uygulanmak üzere, 2
nci maddenin (a) bendi kapsamındaki illerde, 1.10.2003 tarihinden itibaren
imalât sanayi, madencilik, hayvancılık (su ürünleri yetiştiriciliği ve tavukçuluk
dahil), seracılık, soğuk hava deposu, turizm konaklama tesisi, eğitim veya
sağlık alanında faaliyete geçen, fiilen ve sürekli olarak asgari on işçi
çalıştıran işletmelerin elektrik enerjisi giderlerinin % 20'si Hazinece
karşılanır. Bu orana ondan sonraki her bir işçi için 0,5 puan eklenir. Hazinece
karşılanacak oran, organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu bulunan
işletmeler için % 50'yi, diğer alanlarda kurulu bulunan işletmeler için % 40'ı
geçemez.
1.10.2003 tarihinden önce
birinci fıkrada belirtilen konularda faaliyete geçmiş olan işletmeler, bu
maddenin yürürlük tarihini müteakip 1.10.2003 tarihinden önce ilgili idareye
vermiş oldukları en son dört aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri
işçi sayılarını fiilen ve sürekli
olarak en az % 20 oranında artırmaları ve asgari on işçi çalıştırmaları
koşuluyla % 20 oranında enerji desteğinden yararlanır. Bundan sonraki her bir
işçi için destek oranı 0,5 puan artırılır. Yararlanılabilecek destek oranı
organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu bulunan işletmeler için %
50'yi, diğer alanlarda kurulu bulunan işletmeler için % 40'ı geçemez.
Fiilen ve sürekli olarak
çalıştırılan işçi sayısının tespitinde, bir takvim yılının en az 3/4'ünde
çalıştırılmış işçi sayısı esas alınır. Yıl içinde faaliyete başlanmış olması
halinde, faaliyette bulunulan süre dikkate alınır.
Bu maddenin uygulanmasına
yönelik asgari kapasiteleri belirlemeye Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Hazine
Müsteşarlığı, enerji giderlerinin iadesine ilişkin süreleri tespit etmeye,
iadeyi nakden veya mahsuben yaptırmaya ve uygulamanın usul ve esaslarını
belirlemeye Maliye Bakanlığı, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı ile Hazine
Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlık müştereken yetkilidir.
Çeşitli hükümler
MADDE 7.- Bu Kanunun uygulanmasında:
a) 8.9.1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4.1.2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine tâbi olan hizmet ve yapım işlerinin gerçekleştirilmesine yönelik faaliyetler hakkında 3, 4 ve 6 ncı madde hükümleri uygulanmaz.
b) 21.1.1998 tarihli ve 4325
sayılı Olağanüstü Hal Bölgesinde ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde İstihdam
Yaratılması ve Yatırımların Teşvik Edilmesi ile 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 8 inci maddesi kapsamında
bedelsiz olarak tahsis edilen arazi veya arsalara istinat ettiği mevzuat
hükümleri uygulanır.
c) Mevcut ve faaliyette bulunan
işletmelerin devredilmesi, birleşmesi, bölünmesi veya nevi değiştirmesi gibi
haller, 3, 4 ve 6 ncı maddelerin uygulamasında yeni işe başlama olarak
değerlendirilmez.
d) Dört aylık sigorta prim
bordrolarında bildirilen işçi sayısı olarak bordronun ilgili olduğu dönemin son
ayına ilişkin işçi sayısı dikkate alınır. Kapsama dahil olan illerde bulunan iş
yerleri dolayısıyla birden fazla bordro verilmesi durumunda işçi sayısı olarak,
6 ncı madde uygulamasında ilgili işkolu veya sektörde faaliyet gösteren
işletmelere ilişkin bordrolardaki işçi sayısının toplamı dikkate alınır. Mevcut
bir işletmenin kapatılarak değişik bir ad veya unvan veya bir iş birimi olarak
açılması halinde, bu faaliyet ile ilgili olarak bu Kanun hükümleri uygulanmaz.
e) Yönetim ve kontrolü elinde
bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler
arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin
değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artışına neden olmayan, sadece
teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler, bu Kanunla getirilen
teşviklerden yararlanamaz.
f) 4 üncü madde hükmüne göre
Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında
gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz, 6 ncı madde kapsamında Hazinece
karşılanılan enerji giderleri, iadenin yapıldığı dönemde gelir veya kurumlar
vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınır.
g) Kamu işletmeleri hakkında 4
üncü madde hükmü uygulanmaz.
MADDE 8.- 6.6.1985 tarihli ve 3218 sayılı Serbest Bölgeler
Kanununun 6 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 6 .- Serbest bölgeler
gümrük bölgesi dışında sayılır.
Bu bölgelerde gümrük ve kambiyo
mükellefiyetine dair mevzuat hükümleri uygulanmaz.
Kullanıcıların tutmak zorunda
oldukları defterler ile düzenleyecekleri belgelere ilişkin olarak, 4.1.1961
tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun hükümlerine bağımlı olmaksızın
düzenleme yapmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.
İşleticiler ve kullanıcılar
yatırım ve üretim safhalarında Bakanlar Kurulunca belirlenecek vergi dışı
teşviklerden yararlandırılabilir.
MADDE 9.- 3218 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde
eklenmiştir.
GEÇİCİ MADDE 3.- Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanuna göre kurulan serbest bölgelerde faaliyette bulunmak üzere ruhsat almış mükelleflerin;
a) Bu bölgelerde
gerçekleştirdikleri faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazançları, bu
maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla faaliyet ruhsatlarında belirtilen
süre ile sınırlı olmak üzere gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu
istisnanın 31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi kapsamında
yapılacak tevkifata etkisi yoktur.
b) Bu bölgelerde istihdam
ettikleri personele ödedikleri ücretler 31.12.2008 tarihine kadar gelir
vergisinden müstesnadır. Ancak, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla
ruhsatlarında belirtilen süre 31.12.2008 tarihinden daha önceki bir tarihte
sona eriyorsa, istisna uygulamasında ruhsatta yer alan sürenin bitiş tarihi
dikkate alınır.
c) Bu bölgelerde
gerçekleştirdikleri faaliyetleri ile ilgili olarak yaptıkları işlemler
31.12.2008 tarihine kadar her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadır.
Serbest bölgelerde faaliyette
bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin bu bölgelerde imal
ettikleri ürünlerin satışından elde
ettikleri kazançları Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren
yıllık vergileme döneminin sonuna kadar gelir veya kurumlar vergisinden
müstesnadır. Bu istisnanın Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi kapsamında yapılacak tevkifata
etkisi yoktur.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 10.- 12.4.2000 tarihli ve 4562 sayılı Organize
Sanayi Bölgeleri Kanununun 14 üncü maddesinin son fıkrası ile 21.1.1998 tarihli
ve 4325 sayılı Kanunun 8 inci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1.- Bu Kanunun 2 nci maddesinin (b) bendi
kapsamındaki illerde bulunan ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı kredisi kullanan
organize sanayi bölgelerindeki tahsis edilmemiş parseller, organize sanayi
bölgesinin yetkili organlarının karar almaları halinde gerçek veya tüzel
kişilere, bedeli Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından organize sanayi
bölgesine verilen krediden mahsup edilmek üzere bedelsiz olarak tahsis
edilebilir.
Kanunun yayımı tarihinden önce
bedelli olarak tahsis edilmiş parseller için ödemeler durdurulur ve kalan
meblağ kredilerden mahsup edilir. Mahsup işlemleri, Hazine Müsteşarlığının
uygun görüşü alınmak suretiyle Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca her organize
sanayi bölgesi için tespit edilecek yılı metrekare fiyatı üzerinden yapılır.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
kredisi kullanmamış ya da kredi borcunu ödemiş olan organize sanayi
bölgelerinden de yetkili organlarının karar almaları halinde parsel tahsisi
yapılabilir. Bu durumda tahsis edilen parsel bedeli, organize sanayi bölgesi
tüzel kişiliğine Hazinece ödenir. Bedel ödemeleri, Hazine Müsteşarlığının uygun
görüşü alınmak suretiyle Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca her organize sanayi
bölgesi için tespit edilecek yılı metrekare fiyatı üzerinden yapılır.
Organize sanayi bölgelerinde
parsel tahsisine ilişkin uygulama, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren üç yıl süre için geçerlidir. Bu süre Bakanlar Kurulu kararı ile en
fazla üç yıla kadar uzatılabilir.
Bu maddenin uygulanması ile
ilgili istihdam, yatırıma başlama ve tamamlama süresi, tahsis ve devir
işlemleri ile diğer hususlar Bakanlar Kurulu kararı ile çıkarılacak
yönetmelikle düzenlenir.
Yürürlük
MADDE 11.- Bu Kanunun 3, 4 ve 6 ncı maddeleri yayımını
izleyen ay başında, diğer maddeleri
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 12.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.