KAMU FİNANSMANI VE BORÇ YÖNETİMİNİN
DÜZENLENMESİ
HAKKINDA KANUN
(Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile Hazine Müsteşarlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanunda ve Belediyelere ve İl Özel İdarelerine Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun)
Kanun No. 4749 |
|
Kabul Tarihi : 28.3.2002 |
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve
Tanımlar
Amaç
MADDE 1. - Bu Kanunun amacı; ülkenin kalkınma hedeflerini
dikkate alarak, piyasalarda güven ve istikrarı koruyarak ve makro ekonomik
dengeleri gözeterek, Devletin iç ve dış borçlanmasına, hibe almasına, borç ve
hibe vermesine, nakit yönetiminin maliye ve para politikaları ile koordineli
bir şekilde yürütülmesine, verilecek garantilerin, bu borçlanma ve
garantilerden doğan finansal alacaklar ile Devlet iç ve Devlet dış borcunun
etkin bir şekilde yönetimine ve izlenmesine, Hazine Müsteşarlığı ile 2 nci
maddede yer alan kuruluşlar arasındaki malî ilişkilerin düzenlenmesine ve bu
hususlar dahil olmak üzere Müsteşarlık tarafından üstlenilen her türlü malî
yükümlülüğün geri ödenmesi, ilgili bütçe hesaplarına kaydedilmesi ve
raporlanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2. - Bu Kanun; genel, katma ve özerk bütçeli kurum
ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüslerini, özel hukuk hükümlerine tâbi
olmakla beraber sermayesinin yüzde
ellisinden fazlası kamuya ait olan kuruluşları, fonları, kamu bankalarını,
yatırım ve kalkınma bankalarını, büyükşehir belediyelerini, belediyeleri ve
bunlara bağlı kuruluşlar ile sair yerel yönetim kuruluşlarını,
yap-işlet-devret, yap-işlet ve işletme hakkı devri ve benzeri finansman
modelleri çerçevesinde gerçekleştirilmesi öngörülen projeler kapsamında ödeme
yükümlülükleri Hazine Müsteşarlığınca garanti edilen kuruluşları ve hibelerle
sınırlı olmak kaydıyla sivil toplum örgütlerini kapsar.
Tanımlar
MADDE 3. - Bu
Kanunda yer alan;
Bakan: Hazine Müsteşarlığının
bağlı bulunduğu Bakanı,
Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını,
Müsteşar: Hazine
Müsteşarını,
Borç servisi: Devlet iç borcu ve
Devlet dış borcundan doğan anapara ve faiz ödemeleri ile bu borçlara ilişkin
iskonto giderleri ile ücret ve diğer ödemeleri,
Devlet borcu: Türkiye
Cumhuriyeti adına Müsteşarlığın borçlu sıfatı ile taraf olduğu ya da üstlendiği
her türlü malî yükümlülükleri,
Devlet dış borcu: Müsteşarlık
tarafından herhangi bir dış finansman kaynağından belirli bir itfa plânına göre
geri ödenmek üzere sağlanan finansman imkânları ile Hazine garantileri kapsamında
Müsteşarlık tarafından üstlenilen her türlü malî yükümlülükleri,
Devlet iç borcu: Müsteşarlık
tarafından yurt içinde ihraç olunan Devlet iç borçlanma senetleri, Hazinenin
geçici nakit ihtiyacını karşılamak için yurt içi piyasalardan yaptığı borçlanmalar
ve senede bağlı olup olmadığına bakılmaksızın Müsteşarlık tarafından üstlenilen
her türlü malî yükümlülükleri,
Devlet iç borçlanma senetleri:
Müsteşarlık tarafından yurt içinde ihraç edilen borçlanma senetlerini,
Devlet tahvili: İhraç
edildikleri tarih itibarıyla bir yıl (364 gün) ve daha uzun vadeli Devlet iç
borçlanma senetlerini,
Dış borcun devri: Müsteşarlık
tarafından herhangi bir dış finansman kaynağından sağlanan dış finansman
imkânlarının ekonominin çeşitli sektörlerinde gelişmeyi sağlamak ve/veya
finansman ihtiyacını karşılamak üzere genel ve katma bütçe dışındaki kamu kurum
ve kuruluşları ile bankalara, anlaşmanın malî şartları ile birlikte, asıl
borçlusu bu kuruluşlar olmak kaydıyla aktarılmasını,
Dış borcun ikrazı: Müsteşarlık
tarafından herhangi bir dış finansman kaynağından sağlanan dış finansman
imkânlarının ekonominin çeşitli sektörlerinde gelişmeyi sağlamak ve/veya
finansman ihtiyacını karşılamak üzere genel ve katma bütçe dışındaki kamu kurum
ve kuruluşları ile yatırım ve kalkınma bankalarına gerektiğinde anlaşmanın malî
şartlarına bağlı kalmaksızın aktarılmasını,
Dış borcun tahsisi: Müsteşarlık
tarafından herhangi bir dış finansman kaynağından sağlanan dış finansman
imkânlarının ekonominin çeşitli sektörlerinde gelişmeyi sağlamak ve/veya
finansman ihtiyacını karşılamak üzere, genel ve katma bütçeli kamu kurum ve
kuruluşlarına anlaşmadaki amaca sadık kalınarak kullandırılmasını,
Dış finansman: Herhangi bir dış
finansman kaynağından sağlanan Devlet dış borcu, garantili imkân ve hibe veya
münferiden bunların her birini,
Dış finansman kaynağı: Dış
finansman sağlayan yabancı ülkeler, ülkelerce
oluşturulan birlikler, resmî finansman fonları, uluslararası ve bölgesel
kuruluşlar ile uluslararası sermaye ve finansman piyasalarında faaliyet gösteren
yatırım bankaları da dahil olmak üzere bankalar, satıcı veya alıcı kredisi
sağlayan kuruluşlar ile firmalar veya münferiden bunların her birini,
Dış imkân: Bu Kanun kapsamında
yer alan kuruluşların kendi adına herhangi bir dış finansman kaynağından Hazine
garantileri olmaksızın sağladıkları finansman imkânı ve hibeyi,
Garanti ücreti: Hazine
garantileri nedeniyle lehine garanti verilen taraftan verilecek her garanti
için bir defaya mahsus olmak kaydıyla alınan ücreti,
Garantili imkân: Bu Kanun kapsamında
yer alan kuruluşlara sağlanan Hazine geri ödeme garantisi, Hazine yatırım
garantisi ve Hazine ülke garantisini,
Genel giderler: Devlet borcunun
yürütülmesi ve yönetilmesi için yapılan kayıt ve tescil giderleri, kredi
derecelendirme kuruluşlarına ödenen ücretler, avukatlık ücreti, müşavirlik
ücreti, kur farkları, komisyon ödemeleri, Devlet iç borçlanma senetleri basım
ve ilan giderleri ile benzeri tüm masraf ve giderleri,
Hazine alacağı: Herhangi bir dış
finansman kaynağından temin edilen finansman imkânları için verilen Hazine
garantileri veya bu imkânların ikrazı suretiyle kullandırılması ya da bunlar
dışında olmakla birlikte ilgili mevzuattan kaynaklanan işlemler nedeniyle doğan
ve Hazine tarafından üstlenilen her türlü ödemeye ve/veya Hazine tarafından
ikrazen ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerine ilişkin olarak ortaya
çıkan alacağı,
Hazine bonosu: İhraç edildikleri
tarih itibarıyla vadeleri bir yıldan kısa olan (364 güne kadar) Devlet iç
borçlanma senetlerini,
Hazine garantileri: Hazine geri
ödeme garantisi, Hazine yatırım garantisi, Hazine karşı garantisi ve Hazine
ülke garantisi veya münferiden her birini,
Hazine geri ödeme garantisi:
Kamu iktisadi teşebbüsleri, özel hukuk hükümlerine tâbi olmakla beraber
sermayelerinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait olan kuruluşlar, fonlar,
kamu bankaları, yatırım ve kalkınma bankaları, büyükşehir belediyeleri,
belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile sair yerel yönetim kuruluşları
lehine bu kuruluşların dış finansman kaynağından sağladıkları dış borçlarının
geri ödenmesi hususunda verilen garantileri,
Hazine yatırım garantisi:
Yap-işlet-devret, yap-işlet ve işletme hakkı devri ve benzeri finansman
modelleri kapsamında ilgili mevzuat hükümlerine dayanan ve bunlarla sınırlı
olmak üzere verilen garantileri,
Hazine karşı garantisi: Herhangi bir dış finansman kaynağının ihdas ettiği garanti programları çerçevesinde kamu iktisadi teşebbüsleri, özel hukuk hükümlerine tâbi olmakla beraber sermayelerinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait olan kuruluşlar, fonlar, kamu bankaları, yatırım ve kalkınma bankaları, büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile sair yerel yönetim kuruluşlarının borçlu sıfatıyla uluslararası piyasalardan temin edecekleri finansman imkânları için bir dış finansman kaynağı tarafından verilen garantiye karşı verilen garantiler ile herhangi bir dış finansman kaynağının ihdas ettiği garanti programları çerçevesinde yap-işlet-devret, yap-işlet ve işletme hakkı devri ile benzeri finansman modelleri kapsamında gerçekleştirilecek projelerle ilgili olarak, mevzuatta öngörülen Hazine garantileri ile sınırlı olmak ve şartları Müsteşarlık tarafından müzakere edilmek üzere, bir dış finansman kaynağı tarafından verilen garantiye karşı verilen garantileri,
Hazine ülke garantisi: Yabancı
ülkelerin herhangi bir dış finansman kaynağından sağlayacakları finansmanın
geri ödenmesi hususunda verilen garantileri,
Hazine saymanlığı: Müsteşarlık
Devlet Borçları, İç Ödemeler ve Dış Ödemeler Saymanlıklarının her birini,
Hibe: Herhangi bir dış finansman
kaynağından geri ödeme yükümlülüğü olmaksızın Türkiye Cumhuriyetinin aldığı
aynî ve/veya nakdî malî yardım ile
Türkiye Cumhuriyetinin yabancı ülkelere verdiği nakdî malî yardımı,
İhraç tutarı: Her bir menkul
kıymetin satış fiyatı ile nominal tutarının çarpılması suretiyle hesaplanan
değeri,
İkraz ücreti: Dış borcun ikrazı
nedeniyle ikraz edilen taraftan ikraz edilen tutar üzerinden bir defaya mahsus
olmak kaydıyla alınan ücreti,
Nakit Devlet iç borçlanma
senetleri: Karşılığında Hazineye nakit imkânı sağlayan Devlet iç borçlanma
senetlerini,
Net borç kullanımı: Yıl içinde
yapılan iç ve dış borçlanmalardan yıl içinde vadesi gelen anapara ödemelerinin düşülmesi ile elde
edilen tutarı,
Özel tertip Devlet iç borçlanma
senetleri: İlgili yıl bütçe kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde ihraç edilmiş
olan ve karşılığında herhangi bir nakit girişi sağlanmayan Devlet iç borçlanma
senetlerini,
Para piyasası nakit işlemleri:
Hazinenin kısa vadeli nakit ihtiyacını karşılamak üzere Devlet iç borçlanma
senedi çıkarmaksızın yapılan azami otuz gün vadeli borçlanmalar ile kısa vadeli
Hazine nakit fazlasını değerlendirmek üzere yapılan azami otuz gün süreli
işlemleri,
Piyasa yapıcılığı: Devlet iç
borçlanma senetleri ihalelerinde ve söz konusu senetlerin ikincil piyasa
işlemlerinde etkinliğin artırılması amacıyla önceden belirlenen kriterlere göre
seçilmiş bankalara Müsteşarlık tarafından bazı hak ve görevler verilmesini
içeren sistemi,
Piyasa yapıcısı: Devlet iç
borçlanma senetleri ihalelerinde ve söz konusu senetlerin ikincil piyasa
işlemlerinde etkinliğin artırılması amacıyla önceden belirlenen kriterlere göre
seçilmiş bankayı,
Program kredisi: Müsteşarlık
tarafından ülkenin makro ekonomik programları çerçevesinde, doğrudan veya
Hazine garantisi altında, kamunun finansman ihtiyacının karşılanması amacıyla
herhangi bir dış finansman kaynağından sağlanan finansman imkânını,
Proje: Yıllık yatırım
programlarında yer alan projeler, milli savunma projeleri ile yap-işlet-devret,
yap-işlet, işletme hakkı devri ve benzeri finansman modelleri çerçevesinde
gerçekleştirilen projeleri,
Proje kredisi: Projelerin
gerçekleşmesi için herhangi bir dış finansman kaynağından sağlanan finansman
imkânını,
Risk hesabı: Bu Kanunun ilgili
hükümleri çerçevesinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde oluşturulan
hesabı,
Sivil toplum örgütü: Devlet
teşkilatı içinde yer almayan, kendi idari ve malî bağımsızlığı olan, kamu
yararına hizmet verdiği Bakanlar Kurulu kararı ile tespit edilen ve kâr amacı
gütmeyen hükmi şahsiyeti haiz kuruluşları,
Takas: Devlet borcuna ilişkin
nakit akışlarının, taraflardan birisi Müsteşarlık olmak kaydıyla, iki taraf
arasında doğrudan veya dolaylı olarak değişimine imkân tanıyan finansal aracı,
Türev ürün: Devlet borcunun
etkin bir şekilde idare edilebilmesi ve
risk yönetimi amacıyla yurt içi veya
uluslararası sermaye piyasalarında kullanılan her türlü finansal aracı,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yetki
Yetki
MADDE 4. - Türkiye Cumhuriyeti adına Devlet iç borcu ve
Devlet dış borcu almaya, Hazine geri ödeme garantisi, Hazine karşı garantisi
vermeye ve verilen garantilerin şartlarında değişiklik yapmaya, hibe almaya,
dış finansman imkânlarını dış borcun devri, dış borcun ikrazı, dış borcun
tahsisi yoluyla kullandırmaya ve yeni malî yükümlülük yaratmaya, bu borç ve
yükümlülükler ile bunlardan kaynaklanan Hazine alacaklarını yönetmeye Bakan
yetkilidir.
Bakan bu yetkisini ve bu Kanun
ile kendisine verilen görevlerin yerine getirilmesine ilişkin yetkilerinden
uygun gördüklerini ilgili bütçe yılında geçerli olmak üzere Müsteşarlığa
devredebilir. Yetki devri, Bakanın sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
Ülkelerce oluşturulan birlikler,
uluslararası ve bölgesel kuruluşlar ile akdedilen ekonomik ve malî anlaşmalar
kapsamında doğan ekonomik ve malî nitelikteki hak ve yetkileri kullanmaya Bakan
yetkilidir.
Hazine yatırım garantisi ve
Hazine ülke garantisi vermeye ve verilen garantilerin şartlarında değişiklik
yapmaya; hibe ve borç vermeye Müsteşarlığın görüşü ve Bakanın teklifi üzerine
Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Müsteşarlık, 2 nci maddede yer
alan kuruluşların Hazinenin herhangi bir suretle ilgili anlaşmalara taraf
olmaksızın yaptığı borçlanmalarından hiç bir şekilde sorumlu tutulamaz.
Dış borcun ikrazı yoluyla
kullandırılan dış finansman imkânlarının koşullarını belirlemeye ve bu imkândan
yapılması gereken geri ödemeleri hesaben ikraz veya krediye dönüştürmeye Bakan
yetkilidir. Buna ilişkin işlemler Müsteşarlık tarafından yapılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Limit
Borçlanma ve garanti limiti
MADDE 5. - Malî yıl içinde 1 inci maddede belirtilen
ilkeler ve malî sürdürülebilirlik de dikkate alınarak yılı bütçe kanununda
belirtilen başlangıç ödenekleri toplamı ile tahmin edilen gelirler arasındaki
fark miktarı kadar net borç kullanımı yapılabilir.
Borç yönetiminin ihtiyaçları ve
gelişimi dikkate alınarak, bu limit yıl içinde en fazla yüzde beş oranında artırılabilir. Bu
miktarın da yeterli olmadığı durumlarda, ilâve yüzde beşlik bir tutar, ancak
Müsteşarlığın görüşü ve Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile
artırılabilir. Bütçenin denk olması durumunda da borçlanma, anapara ödemesinin
en fazla yüzde beşine kadar artırılabilir. Borçlanma limiti değiştirilemez.
Vadesinde nakden ödenenler
hariç, çeşitli kanunlara dayanılarak ikrazen ihraç olunan özel tertip Devlet iç
borçlanma senetleri bu limitin hesaplanmasında dikkate alınmaz. Malî yıl
içerisinde ikrazen ihraç edilecek özel tertip Devlet iç borçlanma senetlerinin
limiti her yıl bütçe kanunlarıyla belirlenir.
Malî yıl içinde sağlanacak
garantili imkânın limiti, her yıl bütçe kanunlarıyla belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İç ve Dış Borçlanma
İç borçlanma
MADDE 6. - Çıkarılacak Devlet iç borçlanma senetlerinin
çeşitlerine, satış yöntemlerine, faiz koşullarına, vadelerine, basım ve
ödemelerine ilişkin her türlü esasları ve bunlara ilişkin diğer şartları
belirlemeye Bakan yetkilidir.
İkrazen ihraç edilenler hariç
olmak üzere, özel tertip Devlet iç borçlanma senetleri, ancak karşılığında
ilgili yıl bütçe kanununda yeterli ödenek olması kaydıyla ihraç edilir. Yıl
içinde ortaya çıkan ve önceden öngörülmeyen gelişmeler için özel tertip Devlet
iç borçlanma senetleri ise ancak ödenek kalemleri arasında aktarma yapılarak,
ihraç edilebilir.
Özel tertip Devlet iç borçlanma
senetlerinin ikrazen ihraç edilmesi durumunda düzenlenecek ikraz anlaşmasının
vade, faiz ve diğer şartları Bakan tarafından belirlenir. İkrazen verilen
senetlerden kaynaklanan Hazine alacaklarının ilgili mevzuat çerçevesinde
silinmesi halinde bu tutarlar yılı bütçesine ödenek konmak kaydıyla bütçeye
gider olarak kaydedilir.
Devlet iç borçlanma senetlerinin
basım giderleri, satışa katılacak finansal kuruluşlara ödenecek komisyon ve
banka muameleleri vergileri ile satışa katılan finansal kuruluşların satış
işlemleri dolayısıyla yapacakları her türlü gider, vergi, resim ve harçların
Hazine tarafından finansal kuruluşlara geri ödenmesinde ve senetlerin basımında
veya kaydi olarak ihracında uygulanacak şekil ve esaslar, Müsteşarlık ile
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası arasında 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu
hükümleri uygulanmaksızın akdedilecek malî servis anlaşması ile tespit edilir.
Dış borçlanma
MADDE 7. - Türkiye Cumhuriyeti adına herhangi bir dış
finansman kaynağından Devlet dış borcu sağlamaya ve malî dış koşulları da
dahil olmak üzere şartlarını tespit etmeye ve bu şartlar çerçevesinde malî
yükümlülük altına girmeye Bakan yetkilidir. Söz konusu Devlet dış borcuna
ilişkin anlaşmalar ve ilgili dokümanlara dair her türlü hazırlık, temas ve
müzakereler Müsteşarlık tarafından yürütülür ve sonuçlandırılır.
Tahvil ihracı ile ilgili
anlaşmalar dışında Türkiye Cumhuriyetinin borçlu sıfatıyla taraf olduğu
anlaşmalar, anlaşmada daha sonraki bir tarih kararlaştırılmamışsa,
imzalandıkları tarih itibarıyla Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe girer.
Tahvil ihracı ile ilgili anlaşmalar, anlaşmada daha sonraki bir tarih
kararlaştırılmamışsa imzalandıkları tarih itibarıyla yürürlüğe girer.
Türkiye Cumhuriyetinin borçlu sıfatı ile taraf olduğu anlaşmaların
şartlarında değişiklik yapmaya Bakan yetkilidir.
Müsteşarlık, dış finansman kaynağından sağlanan dış finansman imkânlarını genel ve katma bütçe dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile yatırım ve kalkınma bankalarına bir ikraz anlaşmasıyla aktarabilir. Dış borcun ikrazı halinde ilgili kurumlardan, ikraz edilen tutar üzerinden, bir defaya mahsus olmak üzere, binde beş oranında ikraz ücreti alınır. Bu oranı beş katına kadar artırmaya Bakan yetkilidir.
İkili işbirliği protokolleri çerçevesinde sağlanan dış finansman ile gerçekleştirilecek projelerin protokol ve finansman anlaşmalarında Kamu İhale Kanunu hükümleri dışında rekabet esasına dayalı olmak kaydıyla farklı ihale usul ve esaslarının uygulanacağının öngörülebilmesi için, protokol imzalanmadan önce Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve Devlet Plânlama Teşkilâtı Müsteşarlığının uygun görüşlerinin, protokol imzalandıktan sonra ise Bakanlar Kurulu kararının alınması zorunludur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Hazine Garantileri
Hazine garantileri ve garantisiz borçlar için izin alınması
MADDE 8. - Hazine garantileri sağlanmasına ve sağlanan
Hazine garantilerinin şartlarında değişiklik yapılmasına ilişkin her türlü
hazırlık, temas ve müzakereler Müsteşarlık tarafından yürütülür ve
sonuçlandırılır.
Hazine garantilerine ilişkin
anlaşmalar ve bunların şartlarında değişiklik yapılmasına ilişkin anlaşmalar
aksine bir hüküm bulunmadığı sürece imzalandıkları tarih itibarıyla yürürlüğe
girer.
Hazine geri ödeme garantisi ve
Hazine yatırım garantisi ile lehine garanti sağlanan taraftan verilecek her
garanti için bir defaya mahsus olmak kaydıyla garanti edilen tutarın yüzde
birine kadar garanti ücreti alınır.
Dış finansman ile
gerçekleştirilecek projelerin yatırım programındaki yeri ve önceliği hususunda
Devlet Plânlama Teşkilâtı Müsteşarlığının görüşü alınır. Projeler için
sağlanacak Hazine geri ödeme garantisi ile Hazine yatırım garantisinin
verilmesine ilişkin olarak garanti ücretinin belirlenmesi, garantinin
değerlendirilmesi, bütçeleştirilmesi, riskin sınırlandırılması ve paylaşımı ile
garantiye ilişkin bilgilerin kamuoyuna açıklanması ve Hazine yatırım garantisi
kapsamında garanti edilen tutarın tespit edilmesi de dahil olmak üzere bu
hususlara ilişkin esas ve usuller Müsteşarlık tarafından hazırlanacak bir
yönetmelikle belirlenir.
İl özel idareleri, büyükşehir
belediyeleri ve belediyeler, kendilerine ait tüzel kişilerin ve/veya
kendilerine bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar ile
kendilerinin ve/veya kendilerine ait tüzel kişilerle kendilerine bağlı tüzel
kişiliği haiz kuruluşların sermayesinin yarıdan fazlasına sahip olduğu özel
idare şirketleri ile belediye iktisadi kuruluşlarının dış finansman kaynağından
Hazine garantisi altında sağladıkları dış finansman imkânlarına ilişkin her
türlü yükümlülüklerden ve bu yükümlülüklerin aksatılması neticesinde doğmuş
olan ve doğabilecek Hazine alacaklarının geri ödenmesinden müteselsilen
sorumludurlar. Bu kapsamda akdedilen dış kredi anlaşmalarından ortaya
çıkan her türlü geri ödeme yükümlülüğü
tamamlanıncaya kadar borçlu kuruluş, borcun geri ödenmesi süresince meydana
gelebilecek her türlü idari değişikliklere ve yeni görevlendirmelere bağlı
olmaksızın, borcun geri ödenmesinden sorumludur.
Kredi borçlusu kuruluşlar,
Hazine garantisi altında sağlanan dış kredilere ilişkin geri ödemeler için
gereken tutarı yılı bütçelerinde yatırım harcamalarına kıyasla öncelikli olarak
ayırmakla mükelleftirler.
Dış borçların ödenmesinde
aksamaya sebebiyet verdiği tespit edilenlere bu aksamadan doğan zarar ölçüsünde
rücû olunur.
Hazine, kamu ve/veya özel kurum
ve kuruluşlarının yurt içi piyasalardan yapacağı borçlanmalarda garanti veya
kefalet veremez.
Bu Kanunun 1 inci ve 2 nci
maddeleri çerçevesinde belirlenen esaslara uygun olarak Hazine garantileri
kısmen veya tamamen verilebilir.
Kamu bankaları ile yatırım ve kalkınma bankaları tarafından sağlanacak bir yıla kadar (bir yıl dahil) vadeli her türlü dış imkân hariç olmak üzere bu Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen kuruluşların Hazine garantileri olmaksızın herhangi bir dış finansman kaynağından sağlayacağı her türlü dış imkân ile söz konusu kuruluşların diğer kurum ve kuruluşlar lehine verecekleri garantiler Müsteşarlığın iznine tâbidir. Bu iznin verilmesi Hazine garantisi sağlandığı anlamına gelmez. İzin verilmesine ilişkin esaslar hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.
ALTINCI BÖLÜM
Hibe
Hibe
MADDE 9. - Avrupa Birliğinden sağlanacak hibeler hariç
olmak üzere, Türkiye Cumhuriyeti adına herhangi bir dış finansman kaynağından
hibe almaya, bununla ilgili anlaşmaları yapmaya ve bu anlaşmaların esas ve
şartlarını belirlemeye, sağlanan bu hibeleri bu Kanunun 2 nci maddesinde yer
alan kurum ve kuruluşlara kullandırmaya Bakan yetkilidir. Söz konusu hibe
anlaşmaları ile ilgili her türlü hazırlık, temas ve müzakereler Müsteşarlık
tarafından yürütülür ve sonuçlandırılır. Söz konusu anlaşmalar, anlaşmada
aksine hüküm bulunmamak kaydıyla, imza tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
Hibe anlaşmalarında değişiklik yapmaya Bakan yetkilidir.
Türkiye Cumhuriyeti adına
yabancı ülkeler, yabancı ülkelerin kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ve
oluşturulacak uluslararası yardım konsorsiyumlarına nakdî hibe vermeye,
Dışişleri Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığının uygun görüşü alınmak kaydıyla
ilgili Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir. Söz konusu hibe
tutarları Müsteşarlık bütçesine bu amaçla konulacak ödenekten karşılanır.
Ekonomik ve malî işbirliği kapsamındaki hibe anlaşmalarına ilişkin hazırlık,
temas ve müzakereler Müsteşarlık tarafından yürütülür ve Dışişleri Bakanlığı
ile istişare edilerek sonuçlandırılır. Bunun dışında kalan hibe anlaşmalarına
ilişkin hazırlık, temas ve müzakereler ise Devletin malî imkânları ile uyum
sağlamak amacıyla Müsteşarlığın
görüşünün alınması kaydıyla ilgili kuruluşlar tarafından yürütülerek
sonuçlandırılır. Hibe vermeye ilişkin anlaşmalar Bakanlar Kurulu kararı ile
anlaşmada aksine bir hüküm bulunmamak kaydıyla imza tarihi itibarıyla yürürlüğe
girer. Savunma ve güvenlik amaçlı hibeler hakkında bu fıkra hükümleri
uygulanmaz.
YEDİNCİ BÖLÜM
Hazine Alacakları
Borç verilmesi
MADDE 10. - Türkiye Cumhuriyeti adına, yabancı ülkeler,
yabancı ülkelerin kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ve oluşturulacak
uluslararası yardım konsorsiyumlarına borç vermeye, bu borcun esas ve
şartlarını belirlemeye, verilen borçların yeniden yapılandırılmasına,
Müsteşarlığın görüşü ve Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu
kapsamda verilecek borç tutarları Müsteşarlık bütçesine bu amaçla konulacak
ödenekten karşılanır. Bu borçlara dair anlaşmalara ilişkin her türlü hazırlık,
temas ve müzakereler Müsteşarlık tarafından yürütülür ve sonuçlandırılır. Borç
vermeye ilişkin anlaşmalar Bakanlar Kurulu kararı ile anlaşmada aksine bir
hüküm bulunmamak kaydıyla imza tarihi itibarıyla yürürlüğe girer.
Türkiye İhracat Kredi Bankası
Anonim Şirketinin Yüksek Danışma ve Kredileri Yönlendirme Kurulu tarafından
onaylanan yıllık programında yer alan yabancı ülkelere ve bu ülkelerdeki
kuruluşlara açılacak iki yıl veya daha uzun vadeli mal ve/veya hizmet satış
sözleşmeleri veya bu tür sözleşmelerle eş değer finansal kiralama işlemleri ile
ilgili resmî destekli ihracat kredilerinin esaslarını ve finansal hükümlerini
düzenlemeye Bakan yetkilidir.
Türkiye İhracat Kredi Bankası
Anonim Şirketinin Yüksek Danışma ve Kredileri Yönlendirme Kurulu tarafından
onaylanan yıllık programında yer almayan ülkelerde ve OECD uzlaşması
hükümlerine uygun olmayan, ancak ülkemizin çıkarları açısından özel önem arz
eden projelerin kredilendirilmesine
ilişkin anlaşmalar Müsteşarlığın uygun görüşü ve Bakanın teklifi üzerine
Bakanlar Kurulu tarafından onaylanır.
Türkiye İhracat Kredi Bankası
Anonim Şirketinin yabancı ülkelere ve bu ülkelerdeki kuruluşlara verdiği
kredilerin üç yıl veya daha uzun vadeli olarak
yeniden yapılandırılmasına ilişkin anlaşmalar Müsteşarlığın uygun görüşü
ve Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından onaylanır. Bu kredilerin
üç yıldan daha az süreyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin esasları ve finansman
hükümlerini düzenlemeye Bakan yetkilidir.
Türkiye İhracat Kredi Bankası
Anonim Şirketinin kredi, sigorta ve garanti faaliyetleri nedeni ile yüklendiği
işlemlerden doğabilecek politik riskleri garanti etmeye ve bu risklerden
doğabilecek zararları ödemeye Bakan yetkilidir.
Hazine alacaklarının tahsili ve idaresi
MADDE 11. - Dış borcun ikrazı suretiyle kullandırılan kredilerden, ikrazen ihraç edilmiş olan Devlet iç borçlanma senetlerinden ikraz edilen kuruluşlarca vadesinde Müsteşarlığa ödenmeyen kısımlar ve Hazine garantilerinden Müsteşarlıkça üstlenmeler ve Türkiye Cumhuriyeti adına, yabancı ülkeler, yabancı ülkelerin kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ve oluşturulacak uluslararası yardım konsorsiyumlarına verilen borçlar neticesinde doğan alacakların şartlarının belirlenmesine, tahsiline, takibine ve her türlü finansal tekniğin kullanılması suretiyle idaresine Bakan yetkilidir.
Dış borcun ikrazı suretiyle
kullandırılan kredilerden, ikraz edilen kuruluşlarca vadesinde Müsteşarlığa
ödenmeyen kısımlar ve Hazine garantilerinden Müsteşarlıkça üstlenmeler
neticesinde doğan alacaklar ile ikrazen ihraç edilmiş olan Devlet iç borçlanma
senetlerinin borçlu tarafından ödenmemesi durumunda, bu tür alacaklar için 6183
sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Vadesinde ödenmeyen Hazine
alacaklarına 6183 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde gecikme zammı uygulanır.
Hazine garantileri kapsamında
yapılan işlemler, dış borcun ikrazı suretiyle kullandırılan kaynaklar ile bu
Kanun kapsamında oluşan Hazine alacakları nedeniyle bu Kanunun 2 nci maddesinde
sayılan kuruluşların hesap, bilgi ve belgelerini denetlemeye Müsteşarlık
yetkilidir.
Genel ve katma bütçe dışı
kuruluşlara genel bütçeden yapılacak aktarmalarda, Hazine alacaklarının
kaynakta tahsilatına ilgisine göre Bakan veya Maliye Bakanı yetkilidir.
Doğal afet halleri nedeniyle getirilecek istisnalar hariç olmak üzere,
büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar tarafından
gerçekleştirilen projeler için Müsteşarlığın garantisi altında sağlanan veya
dış borcun ikrazı suretiyle kullandırılan krediler çerçevesinde ilgili belediye
veya bağlı kuruluşun geri ödeme yükümlülüklerini karşılamak üzere gelirlerinin
bir kısmının aktarılması amacıyla, proje uygulayıcı kuruluşun yetkili
organlarının kararı ile bir Dış Borç Ödeme Hesabı oluşturulur. Dış Borç Ödeme
Hesabı oluşturulmasına ilişkin yetkili organın kararı kesin olup belediye veya
bağlı kuruluşun yönetim değişikliği veya başka bir kararı ile iptal edilemez
veya gelirleri azaltacak şekilde değiştirilemez. Dış Borç Ödeme Hesabı
oluşturulması ve işleyişine ilişkin esas ve usuller bir yönetmelik ile
düzenlenir.
Türkiye İhracat Kredi Bankası
Anonim Şirketi tarafından verilen krediler Hazine alacağı kapsamında takip
edilmez.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Nakit, Borç ve Risk
Yönetimi
Nakit, borç ve risk yönetimi
MADDE 12. - Makroekonomik dengeleri gözeterek maliye ve para politikaları ile uyumlu bir şekilde nakit akışlarının yönetilmesi ve en düşük maliyeti sağlayacak en uygun borçlanma düzeyinin benimsenmesi amacıyla mevcut riskler çerçevesinde gerekirse borç yapısının değiştirilmesi için işlemler yapılması ve bunun için gerekli alt yapının güçlendirilmesine, Türkiye Cumhuriyeti adına Bakanın verdiği yetki çerçevesinde, Müsteşarlık yetkilidir. Nakit akışlarının yönetiminin gerektirdiği faiz ödemeleri, borç ve risk yönetimi kapsamındaki finansal tekniklerin kullanılmasından kaynaklanan ödemeler Müsteşarlık bütçesine bu amaçla konulacak ödenekten karşılanır.
Müsteşarlık, piyasa yapıcılığı
sistemini kurmaya, sistemin işleyiş esaslarını belirlemeye ve işleyişi ile
ilgili her türlü tedbiri almaya veya sistemi kaldırmaya yetkilidir.
Konsolide bütçe ödemelerini
zamanında yapabilmek, nakit akımları arasındaki dönemsel farklılıkların
ödemeler üzerindeki olumsuz etkilerini önlemek amacıyla, kısa dönemli nakit
ihtiyacını karşılamak için para piyasalarında nakit işlem yapmaya ve/veya
yaptırmaya, Hazine hesaplarında oluşacak nakit fazlalıklarını değerlendirmek
amacıyla Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası aracılığıyla nemalandırılmasını
teminen işlem yaptırmaya Bakan yetkilidir. Söz konusu kısa vadeli
yükümlülüklerin toplamı, ilgili yıl bütçe başlangıç ödenekleri toplamının yüzde
birini geçemez. Nemalandırılacak tutar bu fıkra kapsamında belirtilen limiti
aşamaz. Nemalandırmaya ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlık ile Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankası arasında müştereken tespit olunur.
Hazinenin Devlet dış borcu
kapsamında ortaya çıkan yükümlülüklerinin uluslararası sermaye piyasalarında
mevcut muhtelif finansal araçlar vasıtasıyla yönetimi amacıyla, takas dahil her
türlü türev ürüne ilişkin anlaşma yapmaya Bakan yetkilidir. Söz konusu
anlaşmalar, anlaşmada aksine hüküm yoksa imzalandıkları tarih itibarıyla
yürürlüğe girer. Bu anlaşmalara ilişkin temas ve müzakereler Müsteşarlık
tarafından yürütülür ve sonuçlandırılır.
Borç ve risk yönetimi amacıyla
daha önce ihraç olunan Devlet İç Borçlanma Senetleri işlemiş faizleri ödenerek
veya piyasa koşullarından geri alınabilir, başka senetlerle değiştirilebilir
veya gerektiğinde söz konusu senetlerin anaparaları ödenmeksizin sadece işlemiş
faiz tutarları kupon ödeme tarihinden önce erken itfaya tâbi tutulabilir.
Ayrıca bu amaçla, takas dahil olmak üzere her türlü türev ürüne ilişkin
finansal araçlar kullanılabilir.
Risk hesabı
MADDE 13. - Hazine garantileri kapsamında Müsteşarlık
tarafından ödenen bütün tutarlar ile risk yönetimi kapsamında önceden
öngörülmesi mümkün bulunmayan ödemeler, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
nezdinde oluşturulan Müsteşarlığa ait risk hesabından karşılanır. Hesaptan, bu
Kanunda belirtilen haller dışında kullanım yapılamaz.
Risk hesabının kaynakları
şunlardır:
a) İkraz ücretleri.
b) Garanti ücretleri.
c) Hesaptan yapılan ödemeler
karşılığında ilgili kuruluşlardan yapılan geri ödemeler ve gecikme zammı dahil
tahsil edilen her türlü ödemeler.
d) Bu maddenin son fıkrasına
göre sağlanan nemalar.
e) Bütçe Kanunlarıyla risk
hesabına aktarılmak üzere öngörülen ödenekler.
Yılı bütçesine bu amaçla konulan
ödenek bir başka tertibe aktarılamaz. Yılı bütçesinde risk hesabına aktarılması
öngörülen ödeneklerin yetersiz olması halinde ilgili tertibe ödenek aktarmaya
Maliye Bakanı yetkilidir.
Hesaptaki tutarlar günlük bazda
nemalandırılır. Nemalandırmanın koşulları Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
tarafından belirlenir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Devlet
Borçlarının Bütçeleştirilmesi
Devlet borçlarının bütçeleştirilmesi, muhasebeleştirilmesi ve
raporlanması
MADDE 14. - Malî yıl içinde, türev ürünler dahil olmak
üzere, ödenecek Devlet iç ve dış borç anapara ödemeleri ile iç ve dış borçlanma
tutarlarını, Hazinenin kısa vadeli nakit ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla para
piyasalarından yapacağı borçlanma tutarlarını bütçe dışında özel hesaplarda
izlemeye Bakan yetkilidir.
Her ne suretle olursa olsun,
türev ürünler de dahil, yapılmış olan borçlardan doğan Devlet iç ve dış borç
faizleri ile iskonto giderleri, genel giderler ile Hazinenin kısa vadeli nakit
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla para piyasalarından yapacağı borçlanma
faizleri bu amaçla bütçeye yeterli miktarda konulacak ödeneklerle karşılanır.
Bu ödeneklerden bütçenin diğer kalemlerine hiçbir şekilde aktarma yapılamaz.
Devlet borcunun muhasebesi ile
ilgili esas ve usuller Maliye Bakanlığı ve Müsteşarlık tarafından hazırlanacak
yönetmelikle belirlenir.
Kullanıcı ve borçlu bütün kamu
kurum ve kuruluşları, Müsteşarlığın sahip olduğu iç ve dış yükümlülüklerin
muhasebe kayıtlarına doğru ve zamanında aktarılmasını teminen, ikraz ve tahsis
edilen kredilere ve sağlanan Hazine garantilerine ilişkin gerçekleşme bilgilerini
ve Müsteşarlığın ihtiyaç duyduğu diğer bilgi ve belgeleri, kredi kullanımına
aracılık eden kurum ve kuruluşlar da söz konusu kredilere ilişkin olarak temini
talep edilen her türlü bilgiyi talep edilen süreler içinde ve talep edilen
şartlarda Müsteşarlığa vermekle yükümlüdür.
Proje kredilerinden kullanılacak
tutarlar için ilgili yıl bütçesinde kullanıcı kuruluşun talebine bağlı olarak
kredi anlaşmalarında öngörülen kullanım dönemleri ve tutarlar göz önünde
bulundurularak yeterli ödenek tahsis edilir.
İkraz ve tahsis edilen krediler ve sağlanan Hazine garantileri kapsamında konsolide bütçeye tâbi kullanıcı kuruluşlarca yapılacak her türlü yatırım harcaması, yılı bütçesinin ilgili tertipleriyle ilişkilendirilir. Bu kapsamda, genel ve katma bütçeli kuruluşlar tarafından proje kredisi olarak kullanılacak her türlü imkânın, kullanımdan önce bütçeleştirilmesi esastır. Ayrıca, konsolide bütçe dışındaki kuruluşlar tarafından proje kredisi olarak kullanılacak her türlü imkânın kullanımdan önce kuruluşların kendi bütçeleri ve muhasebe sistemleri içinde ödenek ve gider kaydedilmesi esastır.
Dış borcun ikrazı ve ikrazen
ihraç edilmiş olan Devlet iç borçlanma senetleri suretiyle kullandırılan
finansman imkânları, ikraz edilen tarafından kredilerden Müsteşarlığa ödenen
taksitler ile gecikme faiz ve cezaları bütçeye gelir kaydolunur.
Herhangi bir dış finansman
kaynağından 2 nci maddede yer alan kuruluşlar için sağlanan dış finansman imkânlarından
tüm kullanımlar dış borç kaydı yapılmak üzere, Müsteşarlığa bildirilir. Dış
borç kaydı yapılan tutarlara ilişkin bilgiler Müsteşarlıkça Maliye Bakanlığına
bildirilir. Dış borç kaydının yapılmasına ilişkin esas ve usuller Müsteşarlık
tarafından belirlenir. Bu kullanımların bütçeleştirilmesine ve
muhasebeleştirilmesine ilişkin esas ve usuller ise Maliye Bakanlığı ve
Müsteşarlık tarafından birlikte belirlenir.
Dış borcun tahsisi yoluyla
kullandırılan dış finansman imkânlarının borç servisi Müsteşarlık tarafından
yapılır.
Müsteşarlıkça bu Kanun
kapsamında herhangi bir dış finansman veya türev ürüne ilişkin olarak yapılan
anlaşmaların yürürlüğe girmesini sağlayacak kanuni düzenlemelerin
tamamlanmasına kadar, anlaşmalar
gereğince peşin ödenmesi gereken komisyon, ücret, garanti ücreti ve benzeri
giderler bütçeden mahsup edilecek ödemeler hesabı ile ilişkilendirilerek Müsteşarlık tarafından yapılabilir.
Vadesinde ödenmediği takdirde
gecikme faizi doğuracak Devlet iç borcu ve Devlet dış borcu ile ilgili ödeneğin
yetersiz kalması halinde ödemeler bütçeden mahsup edilecek ödemeler hesabı ile
ilişkilendirilerek Müsteşarlık
tarafından yapılabilir.
Uluslararası sermaye
piyasalarında gerçekleştirilen tahvil ihraçlarına ilişkin komisyon, ücret ve
masraflar, yılı bütçe ödenekleriyle ilişkilendirilmek suretiyle tahvil ihracına
ilişkin anlaşma hükümleri çerçevesinde ihraç tutarından mahsup edilerek
ödenebilir.
Genel ve katma bütçeli
kuruluşlarca kullanılmak üzere sağlanan aynî ve nakdî hibe tutarlarını özel gelir
ve özel ödenek olarak kaydettirmeye Müsteşarlığın teklifi üzerine Maliye Bakanı
yetkilidir.
Müsteşarlıkça dış finansman
kaynağından sağlanan Devlet dış borcu ile ilgili ve buna dair borçlanma
anlaşmaları ile borç ve risk yönetimi amacıyla gerçekleştirilen her türlü
anlaşmada öngörülen bütün ödeme ve işlemler ile Müsteşarlık tarafından sağlanan
hibelerden karşılanmak üzere ithal edilen malzeme ve ekipman için yılı
bütçesinde iç para ve vergi karşılıkları olarak yeterli ödenek konur ve bu
ödeneklerden bütçenin diğer kalemlerine
hiç bir şekilde aktarma yapılamaz.
Müsteşarlıkça yabancı ülkelere,
bu ülkelerdeki kurum ve kuruluşlara, uluslararası kuruluşlara sağlanan
danışmanlık hizmetlerinden elde edilecek gelirlerle, yasal hakları Müsteşarlığa
ait olup da yabancı ülkelere, bu ülkelerdeki kurum ve kuruluşlarla uluslararası
kuruluşlara ücreti karşılığında kullandırılan ve/veya satılan yazılım ve
benzeri varlıklardan elde edilecek gelirler Maliye Bakanlığı tarafından bütçeye
özel gelir, Müsteşarlık bütçesine özel ödenek kaydedilir.
Devlet borcu ve Hazine garantilerinin uygulama sonuçları Müsteşarlıkça
hazırlanarak ilgili yıl kesin hesap cetveli ile birlikte Hazine genel hesabına
dahil edilmek üzere Maliye Bakanlığına gönderilir. İlgili bütçe yılı içinde
sağlanan iç ve dış finansman imkânları, sağlanan Hazine garantileri, Risk
Hesabı, alınan ve verilen hibeler, dış borcun devri, dış borcun ikrazı ve dış
borcun tahsisine ilişkin bilgilerle finans piyasalarına ve borç yönetimine
ilişkin değerlendirmelerin yer aldığı Kamu Borç Yönetimi Raporu üçer aylık
dönemler itibariyle Plân ve Bütçe Komisyonuna havale edilmek üzere Türkiye
Büyük Millet Meclisi Başkanlığına, Bakanlar Kuruluna sunulmak üzere
Başbakanlığa, Maliye Bakanlığına, Sayıştay Başkanlığına ve Devlet Plânlama
Teşkilâtı Müsteşarlığına gönderilir. Bakan, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plân
ve Bütçe Komisyonunu özel gündemle yapılacak toplantı ile yılda bir defadan az
olmamak üzere bilgilendirir. Ayrıca, Komisyon gerekli görmesi halinde ilâve
bilgilendirme toplantısı talep edebilir.
ONUNCU BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Vergi, resim, harç ve fon istisnası
MADDE 15. - Müsteşarlıkça ihraç edilen Devlet iç
borçlanma senetlerinin faiz ve anapara ödemeleri ile 6 ncı maddenin son
fıkrasında yer alan malî servis anlaşmasında yer alacak ödemeler ve bunların
dışında kalan diğer Devlet iç borçları ile ilgili gider, işlemler ve kâğıtlar,
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
hükümleri saklı olmak koşulu ile her türlü vergi, resim, harç ve fondan
istisnadır.
Müsteşarlık tarafından borçlu
sıfatıyla veya Hazine garantileri ile
sağlanan;
a) Program kredisi ve proje
kredilerinin temini, ikrazı, devri, tadili veya uzatılmasına ilişkin işlemler
ve kâğıtlar,
b) Uluslararası sermaye
piyasalarında kullanılan finansman araçları ile yapılacak borçlanma
anlaşmalarında öngörülen ödemeler, işlemler ve kâğıtlar ve bu piyasalarda ihraç
edilen menkul kıymetler,
c) Devlet dış borçlarının uluslararası
sermaye piyasalarında kullanılan türev ürünler dahil olmak üzere her türlü
finansal araçlar vasıtasıyla yönetilmesine veya yeniden yapılandırılmasına
ilişkin anlaşmalarda öngörülen işlemler ve kâğıtlar,
Her türlü vergi, resim, harç ve
fondan istisnadır.
Bu Kanun kapsamında sağlanan
hibeler ile Avrupa Birliğinden sağlanan hibelerin temini, devri, tadili ve
kullanımına ilişkin işlem ve kâğıtlar da yukarıdaki istisnalardan yararlanır.
Düzenleme yapma ve danışmanlık hizmetleri
MADDE 16. - Bu Kanun kapsamında yer alan borçlanma ve
garanti limiti, iç ve dış borçlanma, dış borcun devir, ikraz ve tahsisi, hibe
alma ve verme, Hazine garantileri, garantisiz kamu borçlarına izin verilmesi,
Hazine alacakları, nakit, borç ve risk
yönetimi, risk hesabının işleyişi, uluslararası kredili ihaleye çıkma ve özel
ihale usulleri ile sair konuların uygulanmasına yönelik esas ve usuller
çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir.
Bu Kanun kapsamında yer alan hususlara ilişkin her türlü değişiklik, ancak bu Kanuna hüküm eklemek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle yapılabilir. Diğer kanunlarda bu Kanunda yer alan hususlara ilişkin olarak yapılan düzenlemeler, bu Kanun uygulamaları açısından geçersizdir.
Müsteşarlığı bu Kanun hükümleri
dışında olup da nakit ya da nakit dışı yükümlülük altına sokabilecek her türlü
düzenlemede Müsteşarlığın uygun görüşü aranır.
Müsteşarlık nakit, borç ve risk
yönetimine yönelik olarak yabancı ülkelere, bu ülkelerdeki kurum ve
kuruluşlara, uluslararası kuruluşlara bir ücret karşılığı veya ücret
alınmaksızın danışmanlık hizmeti sağlayabilir. Bu kapsamda yasal hakları
Müsteşarlığa ait bulunan yazılım, lisans ve benzeri varlıklar, Müsteşarlıkça
ücreti karşılığı kullandırılabilir, satılabilir veya hibe edilebilir.
Değiştirilen, yürürlükten kaldırılan ve uygulanmayacak hükümler
MADDE 17. - A) 20.12.1994 tarihli ve 4059 sayılı Hazine
Müsteşarlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilât ve Görevleri Hakkında
Kanunun 2 nci maddesinin (a) fıkrasında yer alan "yönetmek ve
nemalandırmak" ifadesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki ibare eklenmiştir.
kamu borç portföyü, Hazine
garantileri ve Hazine alacakları ile ilgili her türlü analiz ve risk
değerlendirmesini yapmak, ilgili diğer Müsteşarlık birimleriyle işbirliği
içinde borçlanma politika, ilke ve stratejilerini belirlemek, uzun vadeli ve
yıllık borçlanma programlarını hazırlamak, risk yönetimi kapsamında alınacak
tedbirleri tespit etmek, uygulamayı değerlendirmek ve raporlamak,
B) 5.5.1969 tarihli ve
1173 sayılı Milletlerarası Münasebetlerin Yürütülmesi ve Koordinasyonu Hakkında
Kanun ile 31.5.1963 tarihli ve 244 sayılı Milletlerarası Andlaşmaların
Yapılması, Yürürlüğü ve Yayınlanması ile Bazı Andlaşmaların Yapılması İçin Bakanlar
Kuruluna Yetki Verilmesi Hakkında Kanun ile Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı
Projesi tahtında imzalanacak anlaşmalara ilişkin hükümler hariç olmak üzere
ilgili yılı bütçe kanunlarının bu Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz.
2.2.1981 tarihli ve 2380 sayılı
Belediyelere ve İl Özel İdarelerine Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay
Verilmesi Hakkında Kanunun ek 4 üncü maddesinin (2) numaralı bendinde yer alan
"ile Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın onayı ile
ülkenin dış kredi itibarı gözetilerek Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı
tarafından alacaklısına ödenen diğer dış kredi ödemelerinden doğan
borçları" ibaresi yürürlükten kaldırılmış ve aynı maddeye aşağıdaki bent
eklenmiştir.
6. (1) ve (2) numaralı bentlere
göre kesinti yapılması, borcun yasal yollardan takibini ve tahsilini
engellemez.
ONBİRİNCİ BÖLÜM
Geçici ve Son
Hükümler
GEÇİCİ MADDE 1. - Bu Kanunun 12 nci maddesi ile getirilen
uygulamalar ve risk yönetimine yönelik teknik alt yapının oluşturulması için
gerekli düzenlemeler 31.12.2002 tarihine kadar Müsteşarlık tarafından
tamamlanır.
Bu Kanunun 14 üncü maddesinin
sekizinci fıkrasında yer alan kullanımların bütçeleştirme ve
muhasebeleştirilmesine ilişkin esas ve usuller bu Kanunun yayımı tarihinden
itibaren üç ay içinde hazırlanacak yönetmelik ile yürürlüğe konulur.
GEÇİCİ MADDE 2. - Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce kamu
kurum ve kuruluşlarının yurt içi piyasalardan yaptığı Hazine garantisine
ve/veya kefaletine haiz borçlanmaların üstlenilmesi durumunda doğan alacaklar,
kamusal hizmet ve ilişkilerden doğmuş sayılır ve bu alacakların şartlarının
belirlenmesine, tahsiline, takibine ve her türlü finansal tekniğin kullanılması
suretiyle idaresine Bakan yetkilidir.
GEÇİCİ MADDE 3. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla
mevcut bulunan Hazine alacakları karşılığında hesaplanan gecikme faiz ve
cezalarının miktarları, bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren
dördüncü ayın sonuna
kadar ilgilisine bildirilir. Bu bildirimde bildirimin
tebliğ tarihinden itibaren iki ay içinde borçlunun uzlaşma talebinde
bulunabileceği belirtilir. Bu süre içinde uzlaşma talebinde bulunan kurum ve
kuruluşlara uzlaşma komisyonu tarafından uzlaşma görüşmesinin yapılacağı gün
bildirilir. Bu süre iki ayı geçemez. Uzlaşma için ilgilinin en üst seviyeden
yetkili mercii vasıtasıyla ve yazı ile Müsteşarlığa başvurması şarttır.
Uzlaşma komisyonu Bakan tarafından Hazine alacaklarının idaresi,
takibi, tahsili ve denetimiyle ilgili görevli personel arasından tayin edilen
bir başkan ve üç üye ile Maliye Bakanlığı, Devlet Plânlama Teşkilâtı
Müsteşarlığı ve Sayıştay Başkanlığının birer temsilcisinden oluşur. Komisyon oy çokluğuyla karar verir. Komisyonun
uzlaşabileceği miktarın alt sınırı ve vade yapısının genel esasları Bakan tarafından belirlenir ve uzlaşma
görüşmesinden önce komisyona yazılı olarak bildirilir. Uzlaşma müzakereleri ilk
görüşmenin başladığı günü takiben
en geç on iş günü içerisinde
neticelendirilir. Uzlaşmanın sağlanması halinde, durum tarafların imzalayacağı
bir tutanakla tespit olunur ve Bakan onayını takiben alacağın yeni şartlar
çerçevesinde yapılandırılması sağlanır. Söz konusu süre içinde uzlaşmanın vaki
olmaması halinde, durum taraflarca imzalanan bir tutanakla tespit edilir ve
Hazine alacağının 6183 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde takip ve tahsili
için gerekli işlemler başlatılır. Uzlaşmanın sağlanamaması halinde aynı
alacaklar için yeni bir uzlaşma talebinde bulunulamaz.
Uzlaşılan tutarlara ilişkin
yükümlülüklerin borçlu tarafından vadesinde yerine getirilmemesi halinde
uzlaşma yapılmamış sayılır ve Hazine alacağı 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre
takip ve tahsil edilir.
Uzlaşma başvuru süresi içinde
uzlaşma talebinde bulunmayan kurum ve kuruluşlardan olan Hazine alacağının 6183
sayılı Kanun çerçevesinde tahsil ve takibi için gerekli işlemler başlatılır.
GEÇİCİ MADDE 4. - Marmara ve Düzce depremleri sonrası, deprem
bölgelerinde acil yardım ve yeniden yapılandırma, rehabilitasyon projelerinin
finansmanı amacıyla, Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa Konseyi
Kalkınma Bankası, İslam Kalkınma Bankası, Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerinin
ilgili finans kuruluşlarından ve aynı amaçla yabancı ülke hükümetleri ile,
yabancı ülkelerin kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlardan, Türkiye
Cumhuriyeti'nin borçlu sıfatıyla sağladığı ve bu amaç için sağlanacak kredileri
genel ve katma bütçeli kuruluşlar dışında kalan kamu kurum ve kuruluşlarına
karşılıksız tahsis etmeye Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı bulunduğu Bakan
yetkilidir.
GEÇİCİ MADDE 5. - Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce
"Devir Anlaşması", "İkraz Anlaşması" veya benzer nitelikte
anlaşmalar düzenlenerek ikraz edilmek suretiyle kullandırılan krediler
nedeniyle doğmuş ve doğacak olan Hazine alacakları hakkında bu Kanunun 11 inci
maddesi hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE 18. - Bu Kanunun;
a) 5 inci maddesi, 6 ncı maddesinin birinci, üçüncü ve dördüncü fıkraları, 8 inci maddenin üçüncü ve dördüncü fıkraları, 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 13 üncü maddesi ile 14 üncü maddesinin beşinci, altıncı, onüçüncü ve onaltıncı fıkraları 1.1.2003 tarihinde,
b) 6 ncı maddesinin ikinci
fıkrası, 1.1.2004 tarihinde,
c) Diğer maddeleri yayımı
tarihinde,
Yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 19. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.