KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ

ÖRGÜTÜ ŞARTI

25 Haziran 1992’de, İstanbul’da “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Zirve Bildirisi”ni imzalamış olarak,

KEİ bölgesindeki devletler arasındaki kalıcı ve yakın işbirliğini teşvik etmeye kararlı olarak,

Halklarının durumlarının ortak gayretler yoluyla sürekli geliştirilmesini sağlamak hususundaki kararlılıklarını tekrarlayarak,

Kurucu üyelerin potansiyelinin ve karşılıklı yararlara dayalı ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi imkânlarının farkında olarak,

Avrupa’daki bütünleşme sürecinin bir parçası olan, insan haklarına ve temel özgürlüklere dayalı, ekonomik serbestlik, sosyal adalet, eşit güvenlik ve istikrar yoluyla refaha varmayı amaçlayan, diğer ülkelerle, bölgesel girişimlerle, uluslararası örgüt ve malî kuruluşlarla iletişime açık bu bölgesel işbirliğine ilişkin ortak görüşleri paylaşarak,

Bu ekonomik işbirliğini kurucu devletlerin dünya ekonomisiyle daha ileri bir düzeyde bütünleşmelerini sağlamaya yönelik bir katkı haline getirmeye kararlı olarak,

Ülkelerinin ve halklarının KEİ bölgesini bir barış, istikrar ve refah bölgesi haline dönüştürmek amacıyla geniş bir ekonomik etkinlikler alanında yapıcı ve verimli işbirliğinde bulunma arzusunu ifade ederek,

Karadeniz Ekonomik İşbirliğini bölgesel bir ekonomik örgüte dönüştürmeyi kararlaştırmış olarak aşağıdaki hususları kabul etmişlerdir.

BÖLÜM I

GENEL HÜKÜMLER

Madde 1

Örgütün Kuruluşu

Kurucu üyeler, burada kısaca KEİ olarak anılacak Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütünü bölgesel bir ekonomik örgüt olarak kurmuşlardır.

Madde 2

Tanımlar

Bu Şart’ın amacı için :

a) “Örgüt”, KEİ olarak da anılabilecek Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü demektir.

b) “Kurucu Devletler”, 25 Haziran 1992’de, İstanbul’da “Karadeniz Ekonomik İşbirliğine İlişkin Zirve Deklarasyonu”nu imzalayan devletlerdir.

c) “Gözlemciler”, KEİ tarafından kendilerine gözlemci statüsü verilmiş uluslararası kuruluşlar ya da devletlerdir.

d) “Uluslararası kuruluşlar” hükümetlerarası ya da hükümetdışı kuruluşlardır.

e) “KEİ Bölgesi”üye devletlerin ülkeleridir.

f) “Alt Organlar” Dışişleri Bakanları Konseyi tarafından ya da onun yetkisi altında kurulan her tür Çalışma Grubu, Uzmanlar Grubu, Görev Grubu Komite ya da Hizmet Birimleridir.

g) “Genel Sekreter”, KEİ Uluslararası Daimi Sekreteryası’nın Genel Sekreteri demektir.

h) “Dönem Başkanı”, KEİ dönem başkanlığını üstlenen üye devletin Dışişleri Bakanı ya da ilgili Devletin Hükümeti tarafından bu amaçla tayin edilen diğer bir Bakan demektir.

i) “Troyka”, Dönem Başkanı, KEİ’nin bir önceki ve bir sonraki Dönem Başkanları ya da onların temsilcilerinden oluşan sistem demektir.

j) “Usul Hükümleri”, KEİ’nin Usul Hükümleri demektir.

BÖLÜM II

İŞBİRLİĞİNİN İLKELERİ VE ALANLARI

Madde 3

Prensip ve Amaçlar

Çeşitli düzeylerdeki KEİ faaliyetleri yoluyla aşağıdaki ilkeler ve amaçlar izlenecektir.

a) Dostluk ve iyi komşuluk ruhuyla hareket etmek ve üye devletler arasındaki karşılıklı saygı, güven, diyalog ve işbirliğini sağlamlaştırmak;

b) İkili ve çok taraflı işbirliğini uluslararası hukuk kuralları ve ilkeleri temeli üzerinde daha fazla geliştirmek ve çeşitlendirmek;

c) İş yaşamını geliştirmek ve ekonomik işbirliği sürecine doğrudan katılan şirket ve kuruluşların ferdi ve kollektif girişimlerini teşvik etmek;

d) Ekonomik işbirliğini, üye devletlerin uluslararası örgütlere ya da kuruluşlara tam veya diğer nitelikteki üyeliklerinden kaynaklanan uluslararası yükümlülükleriyle çelişmeyecek ve üçüncü ülkelerle ilişkilerini geliştirmelerini engellemeyecek tarzda geliştirmek,

f) Diğer ilgili devletlerin, uluslararası ekonomik ve malî kuruluşlarla şirket ve teşebbüslerin KEİ sürecine katılımlarını teşvik etmek.

Madde 4

İşbirliği Alanları

BÖLÜM III

KATILIM

Madde 5

Üyelik

KEİ’nin üyeleri bu Şart’a taraf olan devletlerdir.

Madde 6

Katılım

KEİ, üye olmak isteyen ve KEİ’nin bu Şart’ta yer alan ilke ve amaçlarını üstlenmeye muktedir ve istekli addedilen her devlete açıktır.

Yeni üyelik başvuruları, Usul Hükümlerine uygun olarak incelenmek ve onaylanmak üzere bundan böyle Konsey olarak anılacak Dışişleri Bakanları Konseyine sunulacaktır.

Madde 7

Çekilme

Herhangi bir üye devlet, KEİ Uluslararası Daimi Sekretaryasının Genel Sekreterine konuyla ilgili kararı hakkında resmen bildirimde bulunmak suretiyle KEİ üyeliğinden çekilebilir.

Madde 8

Gözlemci Statüsü

Gözlemci Statüsü, kendi isteğiyle KEİ’nin çalışmalarına fiilen ve değerli katkılarda bulunmaya hazır olduğunu beyan eden her devlete ve uluslararası kuruluşa açıktır.

Gözlemci Statüsü, Yönetmelik Kurallarına uygun olarak Konsey tarafından verilir, askıya alınır veya sona erdirilir.

Madde 9

Üçüncü Taraflarla İlişkiler

KEİ, karşılıklı ilgi alanlarına giren çeşitli konularda işbirliği yapmak isteyen üçüncü taraflarla (devletler, uluslararası örgütler ve kuruluşlar)

a) Periyodik mübadeleler ve istişareler çerçevesinde diyalog ortaklığı,

b) Belirli bazı konulardaki toplantılara katılma imkânı tanıyan sektörel diyalog ortaklığı,

c) Dönem Başkanının daveti ve bütün üye devletlerin rızası ile KEİ’nin toplantılarına katılma imkânı tanıyan misafir katılım

yollarıyla ilişkiler kuracaktır.

Diyalog ortaklığı ve sektörel diyalog ortaklığı Konseyin kararı uyarınca tanınabilir.

BÖLÜM IV

ZİRVE TOPLANTILARI

Madde 10

Üye Devletlerin Devlet ya da Hükümet Başkanları gerektiğinde bir araya gelebilirler.

BÖLÜM V

ANA VE YARDIMCI ORGANLAR

Madde 11

Dışişleri Bakanları Konseyi

Konsey KEİ’nin düzenli olarak toplanan, temel karar alma organıdır.

Konsey, KEİ’nin amaçları çerçevesinde

a) KEİ’nin faaliyetlerine ilişkin bütün konularda karar alır;

b) Alt organlar tarafından sunulan bütün konuları inceler ve bunlara göre gereken kararları alır;

d) Usul Hükümlerini kabul eder ve değiştirir;

e) KEİ içinde Alt Organlar kurar, bunlara görevler verir, görevlerini belirler, değiştirir veya sona erdirir.

f) Uygun gördüğü diğer bütün konuları inceler.

Madde 12

Alt Organlar

Konsey Alt Organlar kurabilir.

Alt Organlar Konsey tarafından belirlenen görevleri yerine getirir, ortak projeler hazırladığı gibi bu projelerin/faaliyetlerin ilgili oldukları alanlardaki uygulanmasını izler;

Alt Organlar Konseye faaliyetlerinin durumu hakkında raporlar ve tavsiyeler sunarlar.

Madde 13

Dönem Başkanlığı

Dönem Başkanı KEİ çerçevesinde yürütülen bütün faaliyetleri koordine eder ve kabul edilen sonuç ve kararların uygulanmasını olduğu gibi KEİ faaliyetlerinin uygun biçimde yönlendirilmesini sağlar.

Dönem Başkanlığı İngilizce alfabetik sıraya göre her altı ayda bir rotasyona tâbidir.

Dönem Başkanlığı bir üye devlet tarafından üstlenilmediği takdirde sıradaki ilk üye devlet tarafından üstlenilir.

Madde 14

Troyka Sistemi

Troyka, Dönem Başkanının talebi üzerine KEİ’nin mevcut ve geleceğe ait faaliyetleri ile uluslararası örgüt ve kuruluşlarla ilişkileri hakkında görüş alışverişinde bulunmak üzere uygun görülecek bir düzeyde toplanır.

Madde 15

Yüksek Düzeyli Memurlar Komitesi

Üye Devletlerin Dışişleri Bakanlarını temsil eden ve onlar adına hareket eden Yüksek Düzeyli Memurlar Komitesi aşağıdaki yetkilerle donatılmıştır:

a) Alt Organların faaliyetlerini gözden geçirmek, Konseyin aldığı kararların ve tavsiyelerin uygulanmasını değerlendirmek, Konsey’e sunulacak tavsiye ve önerileri incelemek;

b) KEİ’nin bağlı kuruluşlarıyla işbirliği ve koordinasyona dair konuları incelemek, Konsey’e bu konular hakkında bilgi vermek ve gerektiğinde bunlara ilişkin tavsiye ve önerileri hazırlamak;

c) KEİ faaliyetlerinin örgütsel düzenlemeye ilişkin veçhelerini görüşmek, faaliyet takvimi hazırlığına katılmak, Konsey’in ve Dönem Başkanı’nın yetkileri dahilindeki konular dışında kalan hususlarda kararlar almak;

d) KEİ’nin yıllık bütçesini Konsey’in onayına sunmak;

e) Bütçenin denetlenmesini gerçekleştirecek özel bir alt grup için uzmanlar tayin etmek.

Madde 16

Uluslararası Daimi Sekretarya

KEİ’nin sekreterlik hizmetleri bu amaç için kurulan ve bundan böyle kısaca UDS olarak anılacak Uluslararası Daimi Sekretarya tarafından yerine getirilecektir.

KEİ’nin UDS’sı Türkiye Cumhuriyeti’nde İstanbul’da yerleşiktir;

UDS KEİ’nin Dönem Başkanının yetkisi altında görev yapar. Bu yetki Genel Sekreter tarafından kullanılır;

BÖLÜM VI

NİSAP VE KARAR ALMA

Madde 17

Nisap

Konsey nisabı üye devletlerin üçte iki çoğunluğudur.

Madde 18

Karar Alma

BÖLÜM VII

KEİ’NE BAĞLI KURULUŞLAR

Madde 19

Genel Hükümler

KEİ’ne bağlı kuruluşlar kendi bütçelerine sahip olup görevlerini temel belgelerine ve KEİ’nin 25 Haziran 1992 tarihli “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Zirve Bildirisi” ile işbu Şart’ta kayıtlı ilkelerine tam bir bağlılık içinde yerine getirirler.

Madde 20

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi

Bundan böyle KEİPA olarak anılacak olan Üye Devletlerin Ulusal Parlamentolarını temsil eden Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi, Karadeniz İşbirliği sürecine istişarî mahiyette gerekli desteği sağlar.

KEİ, amaçlarını gerçekleştirmek üzere KEİPA ile yakın işbirliğinde bulunur.

KEİ-KEİPA ilişkileri 25 Haziran 1992’de İstanbul’da imzalanan “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Zirve Bildirisi”nde müteakip Zirve Toplantıları kararlarında ve 26 Şubat 1993’de İstanbul’da kabul edilen “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi’nin Kurulmasına Dair Bildiri”de kayıtlı ilkelere dayalı olacaktır.

Madde 21

KEİ İş Konseyi

KEİ İş Konseyi KEİ üye devletlerinin iş çevrelerinin temsilcilerinden oluşan hükümetlerdışı uluslararası bir kuruluştur.

İş Konseyi’nin raporları Konsey’e bilgi için ve gerektiğinde bunlara uygun faaliyetlerde bulunmak üzere sunulur.

Madde 22

Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası

Üye devletler, 30 Haziran 1994’te Tiflis’de imzalanan “Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası (KTKB)’nın Kuruluşuna Dair Anlaşma” ile KTKB’nı kurmuşlardır.

Madde 23

Akademik İşbirliği

Madde 24

KEİ’ne Bağlı Merkezler

KEİ’ne bağlı merkezler ilgili bütün üye devletlere, işbirliğinin belirli bazı alanlarında hizmet etmek üzere Konsey’in onayı üzerine kurulurlar.

Bu merkezler faaliyetlerinin belirli bazı alanlarında KEİ’nin ilgili alt organlarıyla yakın bir işbirliği içinde çalışacaklardır.

Bu merkezlerin faaliyetlerinin sonuçları istişarî niteliktedir.

BÖLÜM VIII

MALÎ HÜKÜMLER

Madde 25

Örgütün Bütçesi

KEİ’nin bütçesi, üye devletlerin Konsey’in ilgili kararlarına göre belirlenen malî katkılarından oluşmaktadır.

Bütçe yıllık olarak kabul edilir ve denetlenir. Malî yıl 1 Ocak’tan 31 Aralık’a kadar sürer.

Malî yükümlülüklerin yerine getirilmemesi Konsey’in incelemesine sunulur.

Madde 26

Örgüte Gönüllü Katkılar

Her özel fon Konsey tarafından bu fon için kabul edilecek özel kural ve düzenlemelere tabi olacaktır.

BÖLÜM IX

HUKUKÎ HÜKÜMLER

Madde 27

Hukukî Yetki

KEİ hukukî kişiliğe sahip olacaktır. Bu kişilik

b) Taşınır ve taşınmaz mal edinme ve elden çıkarma,

c) Dava açma

yetkilerini içerecektir.

Madde 28

Ayrıcalıklar ve Bağışıklıklar

Evsahibi ülkenin vatandaşı ya da bu ülkede sürekli ikamet eden UDS’nın görevlileri ve üye devlet temsilcileri sadece görevlerinin ifası sırasındaki resmî eylemleri bakımından yargı bağışıklığından ve dokunulmazlığından yararlanacaklardır.

Üyeler KEİ ve UDS görevlilerinin ayrıcalık ve bağışıklıklarıyla ilgili olarak ek bir protokol akdedeceklerdir.

Madde 29

Anlaşmazlıkların Halli

İki veya daha fazla üye devlet arasında bu Şart’ın yorumlanması veya uygulanmasıyla ilgili bir anlaşmazlığın vukuu halinde taraflar istişarede bulunacaklar ve gerekirse anlaşmazlığı incelenmesi ve sonuçlandırılması için Konsey’e sunacaklardır.

Madde 30

Değişiklikler

Herhangi bir üye devlet bu Şart’a değişiklik önerisi getirebilir.

Önerilen değişiklik metni UDS yoluyla üye devletlere dağıtılır ve incelenmesi ve onaylanması için Konsey’e sunulur.

BÖLÜM X

SON HÜKÜMLER

Madde 31

İmzalama, Onaylama, Kabul, Uygun Bulma ve Katılım

Bu Şart KEİ’nin bütün kurucu üyelerinin imzasına açık olacaktır.

Bu Şart, imzacı olmayan herhangi bir devletin bu Şart’ta yer alan hükümlere uygun olarak katılımına açık olacaktır.

Onay, uygun bulma, kabul veya katılım belgeleri tevdi merciine verilecektir.

Madde 32

Çekinceler

Madde 33

Yürürlüğe Giriş

Bu Şart dokuz kurucu devletin onay, uygun bulma veya kabul belgelerini tevdi ettikleri tarihi izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.

Bu Şart’ı birinci paragrafta öngörüldüğü üzere yürürlüğe girişinden sonraki bir tarihte onaylayan, kabul eden veya bu Şart’a katılan her devlet için bu Şart bu devletin ilgili belgelerini tevdi ettiği tarihten itibaren yürürlüğe girecektir.

Madde 34

Depoziter

Aşağıda imzası bulunan bizler tam yetkili olarak bu Şart’ı imzaladık.

Yalta’da, Bindokuzyüzdoksansekiz yılının Haziran ayının beşinci günü yapılmıştır.

Arnavutluk Cumhuriyeti (İmzalar)

Ermenistan Cumhuriyeti

Azerbaycan Cumhuriyeti

Bulgaristan Cumhuriyeti

Gürcistan

Yunanistan Cumhuriyeti

Moldova Cumhuriyeti

Romanya

Rusya Federasyonu

Türkiye Cumhuriyeti

Ukrayna

Elçi

Çok Taraflı Ekonomik

İşler Genel Müdür Yrd.