İSKÂN
KANUNU Kanun No. 5543 Kabul
Tarihi : 19/9/2006 BİRİNCİ
BÖLÜM Amaç,
Kapsam ve Tanımlar Amaç MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; göçmenlerin, göçebelerin,
yerleri kamulaştırılanlar ile millî güvenlik nedeniyle yapılacak iskân çalışmalarını,
köylerde fiziksel yerleşimin düzenlenmesine ilişkin uygulamaya esas şartları
ve alınacak tedbirleri, iskân edilenlerin hak ve yükümlülüklerini
düzenlemektir. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Kanun; yurt dışından gelen göçmenlerin,
yerleri kamulaştırılanların, göçebelerin ve millî güvenlik nedeniyle
yerlerinin değiştirilmesine karar verilenlerin iskânı ile köylerin
toplulaştırılmasına ve fiziksel yerleşimin düzenlenmesine ilişkin uygulamaya
esas alınacak tedbirlere dair hükümleri kapsar. Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Kanuna göre; a)
Tarımsal iskân: Bir aileye projesinde öngörülen miktarda tarım arazisi,
işletme binası, konut, irat hayvanı, araç, gereç, tezgah ve kredilerden bir
veya birkaçının verilmesiyle yapılan iskândır. b)
Tarım dışı iskân: Bir aileye projesinde öngörülen miktarda arsa, konut, araç,
gereç, tezgah ve kredilerden bir veya birkaçının verilmesiyle yapılan
iskândır. c)
Fiziksel yerleşim: Bir aileye, yerleşim yerinin elverişsizliği nedeniyle
köylerin nakledilmesi veya dağınık yerleşim birimleri ve afet sonucu
parçalanmış köylerin toplulaştırılması amacıyla veya köy gelişme alanından
ihtiyaçlılara yapılacak arsa satışından sonra Bakanlıkça belirlenecek kredi
miktarı üzerinden verilecek kredi desteğiyle yapılan iskândır. ç)
Göçebe: Yerleşik tarımsal faaliyetler dışında kalmış, sabit ve daimi bir
konuta bağlı olmadan geçimlerini göçer hayvancılıkla sağlayan, tabiat ve
iklim şartlarına göre yurt içinde yaylak ve kışlaklar arasında göçen, bu
hayat tarzını kadimden beri sürdüren, aralarında hısımlık ilişkileri bulunan
ve hayvancılık faaliyetlerini bir grup halinde yürüten Türk vatandaşlarıdır. d)
Göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek
başına veya toplu halde Türkiye'ye gelip bu Kanun gereğince kabul
olunanlardır. e)
Serbest göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek
amacıyla tek başına veya toplu halde Türkiye'ye gelip, Devlet eliyle iskân edilmelerini istememek
şartıyla yurda kabul edilenlerdir. f)
İskânlı göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, özel kanunlarla
yurt dışından getirilen ve bu Kanun hükümlerine göre taşınmaz mal verilerek
iskânları sağlananlardır. g)
Münferit göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yurdumuza
yerleşmek amacıyla bir aile olarak gelenlerdir. ğ)
Toplu göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, iki ülke arasında
yapılan anlaşmaya göre yurdumuza yerleşmek amacıyla toplu olarak gelen
ailelerdir. h)
Bakan : Bayındırlık ve İskân Bakanıdır. ı)
Bakanlık : Bayındırlık ve İskân Bakanlığıdır. İKİNCİ
BÖLÜM Göçmenlerin
Kabulü Göçmen olarak kabul
edilmeyecekler MADDE 4 – (1) Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olmayan
yabancılar ile Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı bulunup da sınır dışı
edilenler ve güvenlik bakımından
Türkiye'ye gelmeleri uygun görülmeyenler göçmen olarak kabul
edilmezler. Münferit göçmen kabulü MADDE 5 – (1) Türkiye'de yerleşmek isteyen Türk soyundan ve
Türk kültürüne bağlı bulunan kimselerden, Türk uyruklu ve Türkiye'deki
birinci veya ikinci derecede bir yakını tarafından referans verilen veya
bulundukları ülkedeki konsolosluk temsilciliklerimize bizzat müracaat eden ve
bu Kanun hükümlerine göre Dışişleri ve İçişleri bakanlıklarınca yapılacak
incelemelerden sonra uygun görülerek serbest göçmen vizesi alanlar,
Hükümetten hiçbir iskân yardımı istememeleri şartıyla İçişleri Bakanlığınca
serbest göçmen olarak kabul edilirler. (2)
Bu yolla geleceklerin pasaportlarına gerekli açıklama yazılır ve haklarında 8
inci madde hükümlerine göre işlem yapılır. Toplu göçmen kabulü MADDE 6 – (1) Yabancı ülkelerle yapılan anlaşmalar gereğince
Türkiye'ye gelmek isteyen Türk
soyundan ve Türk kültürüne bağlı
kimseler, anlaşma hükümlerine göre ve Dışişleri Bakanlığının teklifi
üzerine Bakanlar Kurulunca verilecek karar uyarınca İçişleri Bakanlığınca
serbest göçmen olarak kabul olunurlar. (2)
Bunlar hakkında 8 inci madde hükümlerine göre işlem yapılır. Türk soyundan olmanın ve Türk
kültürüne bağlılığın tayin ve tespiti MADDE 7 – (1) Göçmen olarak kabul edilecekler bakımından Türk
soyundan olmanın ve Türk kültürüne bağlılığın tayin ve tespiti, ilgili
bakanlıkların görüşü alınarak Dışişleri Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile
yapılır. Geçici barındırma, göçmen belgesi
verilmesi ve vatandaşlığa kabul MADDE 8 – (1) 5 inci ve 6 ncı
maddeler uyarınca yurda toplu olarak kabul olunan göçmenler, sınırlarımızdan
girdikten sonra giriş noktalarındaki göçmen kabul merkezlerinde sağlık,
gümrük, idari ve nakil işlemleri tamamlanıncaya kadar misafir edilirler. Bu
süre içinde bakım, beslenme ve barınma ihtiyaçları Kızılay Derneğinin de
yardımlarıyla Bakanlıkça karşılıksız sağlanır. (2)
Bu giderler için Maliye Bakanlığınca ivedilikle ödenek aktarılır. (3)
Özel kanunlarla yurdumuza getirilen
iskânlı göçmenler, sınırlarımızdan yurda girdikten sonra geçici veya
kesin iskânları için belirlenen yerlerin, serbest göçmenler ise yerleştikleri
yerlerin en büyük mülki amirine müracaatla kendileri ve aile fertleri için
"Vatandaşlığa Girme Beyannamesi"ni imzalayarak "Göçmen
Belgesi" almaya mecburdur. Göçmen Belgesi, iki yıl için geçerli olup,
geçici kimlik belgesi olarak kullanılır. Bu belgede, göçmenin bu Kanunun
hangi maddesi uyarınca yurda kabul edildiği belirtilir. (4)
Göçmen olarak kabul edilenler, gerekli işlemlerin ilgili kuruluşlarca
tamamlanmasından sonra Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlığa alınırlar.
Küçükler; baba ve analarına, baba veya anaları yoksa kan ve kayın hısımlarına bağlı tutulurlar. Kimsesiz
gelen küçükler, yaşlarına bakılmaksızın vatandaşlığa alınırlar. (5)
4 üncü maddede sayılan engellerden herhangi birini taşıdığı yurda girdikten
sonra tespit edilen şahısların, göçmenlik işlemleri iptal edilir. ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM İskân
Esasları İskân yardımları MADDE 9 – (1) Göçmen, göçebe, yerleri kamulaştırılanlar ve
millî güvenlik nedeniyle yerlerinin değiştirilmesine karar verilenlerin
iskânı; şehir, kasaba ve köylerde, Bakanlıkça hazırlanacak plan ve projesine
uygun olarak; a)
Öncelikle konut ve arsası, b)
Esnaf, sanatkâr ve tüccarlara, geçimlerini sağlayacak işyeri ve arsası ile
işletme kredisi, c)
Çiftçilere tarımsal projesinde öngörülen arazi, gerekli tarımsal girdiler,
tarımsal yapılar veya arsası ile aynî
ve nakdî işletme ve donatım kredileri, ç)
Hak sahiplerinin talepleri halinde, konut, işyeri ve tarım arazisi kendileri tarafından bulunarak teklif edilmesi ve
Bakanlıkça uygun görülmesi halinde toplu veya münferit olarak ailelere iskân
kredileri, verilmek
suretiyle bu Kanun hükümlerine göre borçlandırma yoluyla yapılır. (2)
Tarımsal iskân projesinde öngörülen yıllık işletme ve donatım kredilerini,
tarım arazilerinin devrinden sonraki iki yıl içinde istemeyen ailelere bu
krediler kullandırılmaz. (3)
Bu Kanun uyarınca yurda kabul edilen göçmenlerin, gümrükten muaf kullanılmış
eşyalarıyla birlikte sınırlarımızdan girişlerinden itibaren; yerleri
kamulaştırılanlarla, millî güvenlik nedeniyle iskân edilenlere ve göçebelere
yeni iskân alanına nakledilmeye başladıkları tarihten itibaren barındırma,
yiyecek, yakacak ve tedavi yardımları ile bunlardan muhtaç durumda olanlara bir defaya mahsus olmak üzere giyecek
yardımları ve ayrıca yerleri kamulaştırılanlara geçici iskân için karşılıksız
yardımlar yönetmelikte belirtilen süre, miktar ve şartlara göre yapılır. (4)
Yukarıda sayılanların yeni iskân alanına nakilleri, hazırlanacak nakil
projesine göre Devlet tarafından karşılıksız olarak sağlanır. İskânlı göçmenlerin iskânı MADDE 10 – (1) Yurda kabul edilen iskânlı göçmenler, şartların
elverdiği yerlerde Bakanlıkça bu Kanun hükümlerine göre iskân olunurlar.
Ancak, Türkiye'ye geldikleri tarihten itibaren iki yıl içinde iskânını
istemeyen göçmenler, Bakanlıkça iskân edilemezler ve yapılmakta olan
karşılıksız yardımlar kesilir. Göçebelerin iskânı MADDE 11 – (1) Göçebeler, İçişleri Bakanlığı ile gerektiğinde
diğer ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının da görüşleri alınmak suretiyle
Bakanlıkça uygun görülecek yerlere bu Kanun hükümlerine göre iskân edilirler.
Ancak, iskân duyurusu tarihinin bitiminden sonra yüzseksen
gün içinde müracaat etmeyen aileler iskân edilemezler. Yerleri kamulaştırılanların
iskânı MADDE 12 – (1) Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak baraj,
baraj mücavir alanı, koruma alanı, havaalanı, karayolu, demiryolu, fabrika,
ekonomi ve savunma ile ilgili diğer tesislerin inşası, tarih ve tabiat
kıymetlerinin korunması gibi amaçlar için veya özel kanunların uygulanması
sebebiyle; a)
Taşınmaz mallarının kısmen veya tamamen kamulaştırılması sonucu
yerlerini terk etmek zorunda kalan
aileler, b)
Yapılan iskân planlama etütlerinin başladığı takvim yılı başlangıcından en az
üç yıl önce kamulaştırma sahasında
yerleşmiş olup da taşınmaz malı olmayan aileler, talep
ettikleri takdirde Bakanlıkça gösterilecek yerlerde bu Kanun hükümlerine göre
iskân edilirler. (2)
Ancak, iskân planlama etütlerinin başladığı tarihten önce yerini terk etmiş
olup kamulaştırılacak taşınmaz malı
bulunan aileler iskân edilmezler. Bu tarihten geriye doğru üç yıl içerisinde, taşınmaz mallarını
zorunlu hal olmadan ellerinden çıkaran ve yerine eşdeğerde veya daha fazla
değerde taşınmaz mal almayan aileler yerlerini terk etmemiş olsalar dahi
iskân edilmezler. Zorunlu haller yönetmelikle belirlenir. (3)
Kamu kurum ve kuruluşlarınca kamulaştırılan alanlarda yerleşik olan ve
kamulaştırmadan etkilenen ailelerden Devlet eliyle başka yerde iskânını istemeyenler,
yazılı başvuruları üzerine, ilgili valiliğin teklifi ve İçişleri Bakanlığının
olumlu görüşü alınmak şartıyla Bakanlıkça kendi köy hudutları içinde
gösterilecek bir yerde iskân edilebilirler. (4)
Bu madde kapsamına giren ve Devlet eliyle iskânlarını isteyen ailelerden;
iskân duyurusu tarihinin bitiminden sonra doksan gün içinde müracaat
etmeyenler ile aldıkları veya alacakları kamulaştırma bedelinin, Bakanlıkça
belirlenen miktarını; kamulaştırma bedelinin Bakanlıkça belirlenen miktardan
az olması halinde ise kamulaştırma ve tezyidi bedellerinin tamamını, Bakanlık
Merkez Muhasebe Birimi Hesabına yatırmayı taahhüt etmeyenler iskân
edilmezler. Millî güvenlik nedeniyle iskân MADDE 13 – (1) Millî güvenlik nedeniyle iskân edilecek yerleşim
ünitelerinde yaşayan ailelerin iskânı, Milli Güvenlik Kurulunun
önerileri doğrultusunda Bakanlar
Kurulunca alınacak kararda belirtilecek şekil ve şartlar çerçevesinde bu
Kanun hükümlerine göre yapılır. Gösterilen yerde iskânı kabul
etmeyenler MADDE 14 – (1) 10, 11, 12 ve 13 üncü maddeler kapsamına giren
hak sahibi ailelerin, Bakanlığın gösterdiği yerlerde iskân edilmeyi kabul
etmemeleri halinde hak sahiplilik durumları Mahalli İskân Komisyonunca iptal
edilir. Bu durumdaki aileler ikinci bir iskân talebinde bulunamazlar. İskân duyurusu MADDE 15 – (1) 11, 12 ve 13 üncü maddeler uyarınca iskân
edileceklere, iskân şekli ve şartları bağlı bulundukları köy, kasaba veya
ilçe merkezlerinde duyurulur. İskân duyurusu ve bu duyuru üzerine yapılacak
müracaatların usûl ve esasları yönetmelikle belirlenir. DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM Fiziksel
Yerleşim Düzenlenmesi Fiziksel yerleşim MADDE 16 – (1) Kırsal alanda fiziksel yerleşimin düzenlenmesi
amacıyla; a)
Yerleşim yerinin elverişsizliği sebebiyle yerinde kalkındırılmasına imkân
olmayan köyler ile altyapı hizmetlerinin pahalıya mal olacağı tespit edilen
yerleşim birimlerinin daha elverişli bir yerleşim yerine nakledilmesi, b)
Birden fazla istekli köy veya bir köy hudutları içinde kalan mahalle, kom, mezra ve benzeri dağınık yerleşim ünitelerinin
mevcut yerleşim ünitelerinden birinde veya yeni bir yerleşim yerinde
toplulaştırılması, c)
Afet nedeniyle parçalanmış köylerde, afete maruz kalmayan ailelerin talepleri
halinde yeni yerleşim yerine ekleme yapılması, ç)
Nakli, toplulaştırılması ve fiziksel yerleşim iyileştirilmesi yapılacak
köylerin imar planlarının yapılması, onaylanması ve bu planlara uyulmasının
sağlanması, ayrıca onaylanmış köy imar planlarına göre ayrılan alanlardan
istekli hak sahiplerine arsa satılması, d)
Çevrenin iklimine, sosyal ve ekonomik şartlarına, yapı malzemesi imkânlarına
uygun nitelikte konut, tarımsal işletme binaları ve sosyal tesislerin
tiplerinin ve uygun yerleşim modellerinin araştırılması, teknik yardım
niteliğindeki tip projelerin hazırlanarak istekli köy veya köylülere
verilmesi, gerektiği hallerde köylerde sosyal, kültürel, idari, ekonomik yapı
ve tesisler ile köy içi altyapılarının yapılması, e)
Nakil, toplulaştırma ve fiziksel yerleşim iyileştirilmesi uygulamaları
tamamlanan köylerde, daha sonraki yıllarda rezerv arsalardan satın alan
ailelere, kendi evini yapana yardım metodu ile kredi açılması, hizmetleri,
imar mevzuatına uyularak hazırlanacak plan ve projelere göre yapılır veya
yaptırılır. Gerektiğinde, yönetmelikte belirtilen esas ve usûller dahilinde
hak sahibi ailelere borçlanmaya tâbi olmak kaydıyla konut ve işletme binası
için nakdi kredi açılır. (2)
Ancak, birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerindeki hizmetlerin yapılabilmesi
için köy seçmen listesinde kayıtlı olanların yarıdan bir fazlasının, o yerin
en büyük mülki amirliğine yazılı müracaatı esastır. BEŞİNCİ
BÖLÜM İskânda
Aile, İskân Komisyonları ve İskân
Tedbirleri İskânda aile kabul edilecekler MADDE 17 – (1) Bu Kanunun uygulanmasında aile bir bütün olarak
kabul edilir ve aşağıda sıralananlar aile sayılır. a)
Karı ile koca, b)
Evlenmemiş çocuklar, ana ve baba ile veya bunlardan sağ olanı ile birlikte, c)
Evli çocuklar, evli torunlar ile çocuksuz erkek ve kadın dullar başlı başına, ç)
Anasız ve babasız kardeş çocuklar birlikte ve eşit hisselerle, bir
aile olarak iskân edilirler. Komisyonlar MADDE 18 – (1) Bakanlıkça ihtiyaç duyulması halinde, Bakanın
veya görevlendireceği kişinin başkanlığında, gerekli görülecek diğer bakanlık
ve kuruluşların temsilcilerinden oluşan bir Merkezi İskân Komisyonu kurulur. (2)
Bu komisyon, göçebelerin, göçmenlerin, yerleri kamulaştırılanların ve millî
güvenlik nedeniyle iskân edilecek ailelerin ekonomik, sosyal ve sağlık
şartlarına göre yerleştirilecekleri yerleri ve iskân programlarını tetkik
etmek, iskâna yarayacak taşınmaz malları araştırıp bulmak, iskân ödeneklerini
sağlamak ve harcanmasını kararlaştırmak, iskân konusunda görevli bakanlık ve
kuruluşlarla işbirliği yapmak gibi görevleri yerine getirir. (3)
Bu Kanun hükümlerine göre iskân edilecekleri tespite ve taşınmaz mal
tahsisine mahallin en büyük mülki amirinin veya görevlendireceği kişinin
başkanlığında; bayındırlık ve iskân, tapu, maliye, tarım ve gerektiğinde
ihtiyaç duyulacak konularda hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarının
görevlilerinden teşekkül edecek Mahalli İskân Komisyonu yetkilidir. (4)
Bu komisyonlar, eldeki bilgi ve belgelere göre iskân edileceklerin hak sahibi
olup olmadıklarına dair karar alırlar. (5)
Bu maddede belirtilen komisyonların çalışma usûl ve esasları, Bakanlıkça
çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Temlik ve tescil MADDE 19 – (1) Bu Kanun hükümlerine göre verilen taşınmaz
malların temlikine, vali ve kaymakamlar yetkilidir. Dağıtım defter veya
kararlarının vali veya kaymakamlarca onanması, temliktir. Onaylı defter veya
kararlardaki miktarlar geçerlidir. (2)
Verilen taşınmaz mallar, temlik tarihinde yaşayan aile fertleri adına eşit
hisselerle temlik ve tapuya tescil ettirilir. Mülkiyete ve bedele ilişkin
ihtilaflar MADDE 20 – (1) Temlik edilmiş olan taşınmaz mallar mülkiyetine
ilişkin olarak açılacak davalarda, davalı yeni malik ile birlikte tapudaki
tescil durumuna göre Hazinedir. (2)
Temlik tarihinden itibaren bir yıl geçtikten sonra malın kendisine ait olduğunu iddia
edenler tarafından, el koyma tarihindeki rayiç bedel üzerinden dava
açılabilir. Devir, takyit ve geri alma MADDE 21 – (1) Bu Kanuna göre verilen taşınmaz mallar temlik
tarihinden itibaren on yıl süre ile hiçbir suretle satılamaz, bağışlanamaz,
terhin edilemez, tapu kütüğüne satış vaadi şerhi konulamaz ve haczolunamaz. Bu taşınmazların tapularına bu yolla kayıt
düşülür. (2)
Bu Kanuna göre hak sahiplerine verilen arazi, arsa, işyeri, konut ve tarımsal
tesislerin; takyit süresi içinde askerlik, tutukluluk, afet ve
belgelendirilmiş uzun hastalık gibi geçerli bir özrü olmaksızın kendileri
tarafından işletilmediği, oturulmadığı veya satıldığı, kiraya verildiği,
gelir elde etmek maksadıyla üçüncü kişilere kullandırıldığı tespit
olunduğunda, Mahalli İskân Komisyonunca hak sahiplilik durumu iptal edilir,
iskân amaçlarında kullanılmak üzere tapu kaydının iptali ile Hazine adına
tescili mahkemeden istenir. Taşınmazların fuzuli işgalden
korunması MADDE 22 – (1) Bu Kanunun uygulanması amacıyla sağlanan veya
hak sahiplerine verilecek yapılar, arsa ve araziler; kimin işgali altında
olursa olsun o yerin en büyük mülki amirinin yazılı emirleriyle kolluk
kuvvetlerince boşaltılır ve kendilerine teslim olunur. Bunlara vuku bulacak
tecavüzlerde de o yerin en büyük mülki amirleri kolluk kuvvetlerini
kullanarak tahliyeye yetkilidir. İskân işlerinin yürütülmesi MADDE 23 – (1) Bu Kanun hükümlerine uygun olarak iskân
edilenlerin istihkaklarının eksiksiz olarak vaktinde dağıtılıp teslim
olunmasına ve üretici hale getirilmesine ait işler ile diğer iskân işleri
Bakanlığın mahalli teşkilatınca yürütülür. Bakanlığa ait personel, araç ve
gerecin yetersiz olduğu yerlerdeki vali ve kaymakamlar; kendi il ve
ilçelerindeki yargı organları hariç, Devlet memurları, özel idare ve belediye personeli ile araç
ve gereçlerden uygun gördüklerini, iskân olunanları yerleştirmek, bunlara
verilecek yerleri ölçmek, dağıtmak ve inşaatları kontrol etmek gibi iskân ve
nakil işlerinde görevlendirmeye yetkilidir. Görevlendirilen personel
öncelikle bu işleri yapmaya zorunludur. (2)
Zaruri durumlarda Genelkurmay
Başkanlığından izin alınmak kaydıyla yukarıda belirtilen hizmetlerde
Silahlı Kuvvetler personelinden de yararlanılabilir. Proje kredisi MADDE 24 – (1) Bu Kanuna göre iskân edilenlerin tespit edilecek
hayat seviyesine kavuşabilmeleri için geliştirme, yan gelir temini gibi
tedbirler, Bakanlık ile diğer ilgili kurum ve kuruluşlarca ortaklaşa
hazırlanacak plan ve projelere göre yürütülür. Bu projelerde yer alan tarım
araç ve gereçleri, iskânlı ailelerin kooperatif kurmaları şartıyla
kullandırılır. (2)
Hayat seviyesinin tespitinde, kredi verilmesinde ve bu kredilerin yerinde
kullanılmaması halinde uygulanacak usûl ve esaslar yönetmelikte belirtilir. ALTINCI
BÖLÜM Malî
Hükümler Gelirler MADDE 25 – (1) İskâna ilişkin olarak; a)
Resmî ve özel, yerli ve yabancı kurumlar ile şahıslar ve milletlerarası göçmen ve mülteci
teşkilatları tarafından yapılacak maddi yardımlarla nakde çevrilecek
yardımlar, b)
Yabancı devletlerden göçmenler için alınacak tazminatlar, c)
İskân amaçlı alınmış, tahsis edilmiş veya inşa sonrası elde edilmiş ancak
çeşitli nedenlerle hak sahiplerine devredilememiş taşınmaz malların ihale
usûllerine göre satışından elde edilen gelirler, ç)
Hak sahiplerine yapılan arsa satışlarından sağlanan gelirler, d)
Kamulaştırma bedelleri ile tezyidi bedel davaları sonucunda alınan paralar, e)
Geri ödeme tahsilatlarından sağlanan gelirler, f)
Diğer hibe, yardım ve gelirler, genel
bütçeye gelir kaydedilir. Giderler MADDE 26 – (1) İskâna ilişkin giderler; a)
Arazi ve arsa satın alma veya kamulaştırma bedellerini, b)
Borçlandırmaya tâbi bilumum tesis ve inşaat harcamalarını, c)
Kredi ödemelerini, ç)
Barındırma giderlerini, d)
Bu Kanunun 9 uncu maddesine göre yapılacak karşılıksız yardım giderlerini, e)
İskân hizmetlerinin gerektirdiği taşınır ile taşınmaz mal kiralanması ve
satın alınması giderlerini, f)
İskân hizmetleri için etüt, plan, proje, harita ve araştırma yapma, yaptırma
giderlerini, g)
Bu Kanun kapsamında yapılacak her türlü bina, tesis ve donatıları ile altyapı
yapım giderlerini, ğ)
Kamulaştırma bedellerinin iadesine ilişkin giderleri, h)
Kırtasiye, yayın, büro malzemeleri, haberleşme, ilan, sigorta, mahkeme, noter
giderlerini, ı)
İskân hizmetlerinin gerektirdiği diğer giderleri, i)
İskân hizmetleriyle ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına yaptırılacak
işlerin bedellerini, kapsar. (2)
İskâna ilişkin giderler Bakanlık bütçesine bu amaçla konulacak ödeneklerle
karşılanır. Borçlandırma, teminat ve
vadesinde ödenmeyen borçlar MADDE 27 – (1) İskân ve fiziksel yerleşim düzenlemelerinde hak
sahipleri; kendilerine verilen taşınmazlardan dolayı, kamulaştırılan ve satın
alınan taşınmaz mallar için kamulaştırma veya satın alma bedelleri, yapılar
için maliyet bedelleri, Hazine arazileri için rayiç bedelleri üzerinden borçlandırılırlar.
Ancak, iskân amacıyla kamulaştırılmış, satın alınmış, inşa edilmiş olup,
çeşitli nedenlerle tahsisleri bir yıl içinde yapılmamış taşınmaz mallar
yeniden iskân uygulamasına alındığı takdirde, yeni hak sahipleri bu taşınmaz
malların rayiç bedelleri üzerinden borçlandırılırlar. (2)
Borçlandırma muameleleri, aile fertleri veya kendi başlarına iskân
edilenlerin adına yapılır. (3)
Taşınmaz mallara ait borçlandırma bedelleri faizsiz olarak tahsil olunur. Bu
Kanun uyarınca açılacak işletme ve donatım kredileri ile fiziksel yerleşimi
düzenleme amacıyla yapılacak taksitli arsa satışları ve aileye verilen konut
ve işletme binası kredileri faize tâbidir. (4)
Taşınmaz malların borçlandırılmasında ödemesiz süre ve vade, açılacak
kredilerin ve arsa borçlarının faiz nispeti ve vadeleri ile borçlandırma ve
kredilendirmeye ait diğer hususlar yönetmelikte belirtilir. (5)
Millî güvenlik nedeniyle iskâna tâbi tutulan ailelerin veya fertlerin
borçlandırılıp borçlandırılmayacağı, borçlandırıldığı takdirde borçlanma usûl
ve esasları Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenir. (6)
Bu Kanun hükümlerine göre borçlandırma suretiyle yapılan iskân yardımlarının
tamamı için, verilecek taşınmaz mallarda Hazine lehine birinci derecede ve
birinci sırada ipotek tesis edilir. (7)
Erteleme sebepleri dışında kalıp da muaccel hale gelen alacaklar, Bakanlıkça
millî bir bankayla yapılacak protokol çerçevesinde takip ve tahsil olunur.
Erteleme sebepleri yönetmelikle belirlenir. (8)
Borçlunun haczedilebilir taşınır malı bulunmadığı veya borcuna yetmediği
takdirde, borcun tamamı muacceliyet kesbeder ve bu Kanuna göre verilen veya kredi açmak
suretiyle sağlanan taşınmaz malların tapu kayıtları mahkeme kararıyla Hazine
adına tashihen tescil edilir ve bu taşınmaz
malların iade işlemleri 29 uncu madde hükümlerine göre yürütülür. (9)
İskân edilen ailelere verilen taşınmaz mallar, gerek idarenin ve gerekse
iskân edilen ailelerin istek ve rızaları dışında geri alındığı takdirde, geri
alınmadan dolayı eksilen istihkaklarının karşılanması maksadı ile yapılacak
kamulaştırma ve satın alınmadan doğan ilave bedeller geri verilecek paralar
tertibinden karşılanır. Borçlandırmadan tenkis edilecek
değerler MADDE 28 – (1) Bakanlık Merkez Muhasebe Birimi Hesabına
yatırılmış kamulaştırma bedelleri, borçlandırma bedellerinden düşülür;
fazlası iade edilir; eksik kaldığı takdirde bu Kanun hükümlerine göre
ilgililer borçlandırılır. Yatırılmış kamulaştırma bedelleri, borçlandırma
ve/veya iade tarihi itibariyle güncelleştirilir. Verilen taşınmaz malların geri
alınmasında iade işlemleri MADDE 29 – (1) Mahkeme kararı ile taşınmaz malların geri
alınması halinde, evvelce ödenen taksitler veya zaruri ve faydalı giderler,
geri verilecek paralar tertibinden iade edilir. Borçlandırmasız hizmetler,
harcamalar MADDE 30 – (1) Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin olarak
yapılacak; karşılıksız iskân yardımları, altyapı tesisleri, sosyal, kültürel,
idari, ekonomik ve diğer tesisler, imar planları ve teknik yardım
niteliğindeki tip projeler karşılıksız olarak yapılır veya yaptırılır. Sari taahhüt yetkisi MADDE 31 – (1) Ödemesi yapılacak proje, inşaat ve benzeri
hizmetler için, her yıl ödenecek
miktarı yılı ödenek tutarının yüzde ellisini geçmemek
şartıyla beş yıla kadar gelecek yıllara sari taahhüde Bakan yetkilidir. Kamulaştırma bedelleri MADDE 32 – (1) 12 nci maddede
belirtilen nedenlerle veya özel kanunlar gereğince taşınmaz malları
kamulaştırılanlardan iskânını isteyenlerin kamulaştırma bedelleri ile tezyidi
bedel davası sonucu alacakları paralar, kamulaştırmayı yapan kuruluşça bu
taşınmaz mallarla ilgili her türlü vergi, resim ve harçlar kesildikten sonra,
Bakanlıkça tespit edilen miktar veya kamulaştırma bedeli ve tezyidi bedel
kadar iskân edilecekler adına Bakanlık Merkez Muhasebe Birimi Hesabına
yatırılır. Vergi, resim ve harçlar ise kamulaştırmayı yapan ilgili kuruluşlara
ödenir. (2)
İskân hakkı doğan aynı aile fertlerinin ayrı ayrı
kamulaştırma bedeli alacağının olması halinde ve aile fertlerinin tamamı
iskân istedikleri takdirde, ilgili kuruluşça bunlara ait kamulaştırma
bedelleri toplu halde Bakanlık Merkez Muhasebe Birimi Hesabına yatırılır. Kamulaştırmayı yapan kuruluş
bütçesine gerekli iskân ödeneğinin konması MADDE 33 – (1) 12 nci madde kapsamına
giren ailelerin iskânı için ana projeyi yürüten kuruluşun bütçesinde yeniden
yerleşimi de kapsayacak şekilde gerekli ödenekler ile 13 üncü madde uyarınca
iskânı yapılacaklar için gerekli iskân ödeneği ve kamulaştırılacak taşınmaz
malların kamulaştırma ödenekleri, Bakanlığın görüşü alınmak suretiyle
kamulaştırmayı yapacak kuruluşlar tarafından Bakanlık bütçesine transfer
edilmek üzere bu kuruluşların kendi bütçelerine konulur. YEDİNCİ
BÖLÜM Muafiyetler Gümrük muafiyetlerinden
yararlanma MADDE 34 – (1) Bu Kanun hükümlerine göre kabul edilen
göçmenlerin, bir aile veya aile sayılan kişiler ile bir köy, mahalle veya
topluluk olarak yurda getirecekleri kullanılmış zati, mesleki ve ev eşyaları
bir defaya mahsus olmak üzere gümrük vergileri ile damga vergisinden ve diğer
her türlü resim, vergi ve harçlardan muaftır. Muamelelerle ilgili muafiyetler MADDE 35 – (1) Göçmenlerin pasaportları üzerinde yapılacak vize
muamelesi ile kendilerine verilecek eşya belgeleri her türlü resim ve harçtan
muaftır. Göçmen, göçebe, millî güvenlik nedeniyle ve kamulaştırmadan
etkilenen ailelerden iskân edilenlere bu Kanun hükümleri gereğince yapılacak
iskân yardımı gümrük ve vergi muafiyeti, tabiiyet, nüfusa ve tapuya tescil ve
nakil işlemleri dolayısıyla gerek kendileri tarafından verilecek gerekse
ilgili dairelerce düzenlenecek her türlü evrak damga vergisi ile sair resim
ve harçlardan muaftır. İskân yoluyla verilen taşınmaz
malların vergilerden muafiyeti MADDE 36 – (1) Bu Kanun hükümlerine göre temlik edilen arsa,
arazi ve yapılardan bu temlik dolayısıyla veraset ve intikal vergisi ve ferağ
harcı alınmaz; noterlerce yapılacak iskân ile ilgili taahhütname ve borçlanma
senetleri ve bu konuda düzenlenen belgeler damga vergisi ve harca tâbi
değildir. (2)
Bu Kanuna göre, gerek borçlandırılarak ve gerekse peşin bedelli olarak
verilen bütün arsa, arazi ve yapılar harçsız
tapuya tescil edilerek tapu senedi verilir. Temlik, tefviz,
borçlandırma ve ipotek işlemleri koyup kaldırma muameleleri, damga vergisi ve
harca tâbi tutulmaz. (3)
İskân hizmetlerine ilişkin her türlü tapu muamelesinden döner sermaye katkı
payı alınmaz. Askerlik muafiyeti MADDE 37 – (1) Göçmenlerin askerlikle ilgili muafiyetleri ve bu
muafiyetlerden yararlanma usûlleri, 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik
Kanunundaki esaslara göre yürütülür. SEKİZİNCİ
BÖLÜM Çeşitli
Hükümler Tahsis, devir ve temlik edilecek
arazi ve arsalar MADDE 38 – (1) Özel kanunlarda yazılı hükümler saklı kalmak
kaydıyla bu Kanun uygulamalarında kullanılabilecek arsa ve araziler aşağıda
belirtilmiştir: a)
Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler. b)
Devletin özel mülkiyetinde bulunup da kamu hizmetlerine tahsis olunmamış ve
kullanılmayan arazi ve arsalar. c)
Bir veya birkaç köy, kasaba ve şehir orta malı olan ve tahsis amacı
değiştirilmek suretiyle Hazine adına tescil ettirilen araziler. ç)
Hazineden bedelsiz olarak belediyelere devredilmiş ve maksada tahsis edilmemiş olup 20/7/1966 tarihli ve 775
sayılı Gecekondu Kanunu amaçları dışında kalan yerler. d)
İşlenmeye elverişli olmayan tuzlu, alkali, taşlık ve benzeri
topraklardan Devletçe ıslah suretiyle
elde edilen araziler. e)
Bakanlık tarafından gerçek ve tüzel kişilerden satın alınacak veya
kamulaştırılacak arsa ve araziler. f)
Köy tüzel kişiliğine ait arazi ve arsalar. (2)
(a), (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen arsa ve araziler Maliye
Bakanlığınca bu amaçla kullanılmak üzere tahsis edildikten sonra; (ç), (e),
(f) bentlerinde belirtilen arsa ve araziler ise işlemleri sonuçlandıktan
sonra iskân hizmetlerinde kullanılır. Köy tüzel kişiliğine ait arsa ve
araziler MADDE 39 – (1) Köy tüzel kişiliğine ait arsa ve araziler, köy
ihtiyar heyetince karar verildiği takdirde bu Kanun kapsamında
kullanılabilir. Bu tür arsa ve arazilerin kıymet takdiri köy ihtiyar
heyetince yapılır, arsa ve arazinin hak sahiplerine satışından elde edilen
para köy bütçesine gelir kaydedilir. Seçilemeyecek arsa ve araziler MADDE 40 – (1) Bu Kanun kapsamında kullanılacak arsa ve
araziler, özel kanun hükümleri ve millî güvenlik nedeniyle tahsis edilmiş
veya 18/12/1981 tarihli ve 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik
Bölgeleri Kanunu hükümlerine göre tesis edilecek askeri yasak bölgeler ve
güvenlik bölgeleri sınırları kapsamında kalan yerlerden seçilmez. (2)
Ancak zorunlu hallerde söz konusu arsa ve araziler ilgili kurumların uygun
görüşü doğrultusunda kullanılabilir. Ortak tesis ve yapıların tescili MADDE 41 – (1) Bu Kanun hükümleri uyarınca karşılıksız yapılan
ortak tesis ve yapılar, kullanış amacına göre ilgili tüzel kişilik adına
tapuya tescil edilir. (2)
Bu ortak yapı ve tesislerin korunması, bakım ve onarımı ile amacına uygun
olarak kullanılmasından, adına tescil işlemi yapılan tüzel kişilik
sorumludur. Belirtilen hususların yerine getirilip getirilmediği, mülki
amirlerince kontrol edilir ve gerekli tedbirler alınır. Gönüllü katkı MADDE 42 – (1) Bu Kanunun uygulamasına ilişkin hizmetlerin
hızlandırılabilmesi için iskâna tâbi kimselerin gönüllü katkılarından
yararlanılır. Devir ve intikal eden hükümler MADDE 43 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce iskân
uygulamaları tamamlanmış olan aileler ile taahhütname verenlerden işlemleri
devam edenlerin hak ve mükellefiyetleri saklı olup bu konuda ortaya çıkacak
ihtilaflar, bu Kanundan önceki mevzuata göre çözümlenir. Tahsil imkânsızlığı sebebiyle
terkin MADDE 44 – (1) Yapılacak takip sonunda tahsili imkânsız veya
tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla olacağı anlaşılan
sözleşmeye bağlanmış alacaklar ile gerçek ve tüzel kişilerden olan
alacaklardan 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanunun 106 ncı maddesindeki parasal
miktara kadar olanları terkin etmeye Bakan yetkilidir. Bütçeye ödenek konulması MADDE 45 – (1) Bu Kanunda yazılı görevlerin gerektirdiği etüt,
araştırma, planlama, projeleme ve uygulama işleri Bakanlıkça yapılır veya
yaptırılır. (2)
İskân işleriyle ilgili teknik ve idari personel, hizmet içi eğitim yapılacak
kamu yapı ve tesisleri giderleri, Bakanlık bütçesine konulacak ödeneklerden
karşılanır. Yeni yerleşim yerinde ilgili
kurum ve kuruluşlarca yapılacak hizmetler MADDE 46 – (1) Bu Kanunun 10, 11, 12 ve 13 üncü maddeleri
gereğince yapılacak iskânlarda elektrik, okul, sağlık evi ve benzeri tesisler
ile altyapı hizmetleri ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri
doğrultusunda Bakanlıkça yapılır veya
yaptırılır. Yönetmelik düzenleme yetkisi MADDE 47 – (1) Bu Kanunla, yönetmelikle düzenlenmesi öngörülen
hususlar ile bu Kanunun uygulanmasına ait diğer düzenlemeler, ilgili bakanlık
ve kuruluşların da görüşleri alınarak Bakanlıkça düzenlenecek ve altı ay
içerisinde çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Yürürlükten kaldırılan hükümler MADDE 48 – (1) 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata
Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle
Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun ek 7 nci maddesi
ile 14/6/1934 tarihli ve 2510 sayılı İskân Kanunu ek ve değişiklikleri ile
birlikte yürürlükten kaldırılmıştır. GEÇİCİ
MADDE 1 –
(1) Başbakan, Bulgaristan'dan zorunlu göçe tâbi tutulup, Türkiye'ye gelerek yerleşmek isteyen Türk soylu
kişilerle ilgili olarak bu Kanun çerçevesinde yapılacak işlemler ile alınacak kararların genel koordinasyonu ve bu
kişiler için yapılan veya yapılacak konutların proje, yapım, kontrol ve hak
sahibi seçimi, tahsis ve dağıtımı, kişiler adına temlik ve tapuda tescili ile
borçlandırma konularında Toplu Konut İdaresi Başkanını görevlendirebilir. (2)
Bu Kanun uyarınca hak sahibine tahsis edilmiş olan konutun, takyit süresi
içerisinde; işyeri, ticarethane ve sair biçimde amacı dışında kullanılması ya da satış vaadi şerhi konulması, devredilmesi,
satılması veya terhin edilmesi hallerinden birinin ya
da birkaçının valiliklerce tespit edilmesi üzerine ya
da konut bedelinin geri ödenmesine ilişkin borçlanma taksitlerinin
yatırılmamış olması gibi hallerde, söz konusu taşınmazın, aynı durumdaki
göçmenlerin hizmetinde kullanılmak maksadıyla tapu kaydının iptali ile Toplu
Konut İdaresi Başkanlığı adına tescili Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
tarafından mahkemeden istenir. Mahkemece tapu kaydının iptaline ve Toplu
Konut İdaresi Başkanlığı adına tesciline karar verilen konutlar, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının talebi
üzerine, bu Kanun
ve 4/12/1984 tarihli ve 3091
sayılı Taşınmaz Mal Zilyedliğine Yapılan
Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde valiliklerce tahliye
edilir. (3)
Mahkeme kararı ile taşınmaz malların geri alınması halinde, evvelce ödenen
taksitler veya yapılan zaruri ve faydalı giderlerle, taşınmaz maldan elde
edilen intifaın bedelleri karşılıklı olarak hesap
edilir, değerlerdeki fazlalıklar taraflarca iade edilir. Bu işlemlerden doğan
bakiye alacaklar, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca genel hükümlere göre
takip ve tahsil olunur. (4)
Bu madde kapsamında açılacak dava ve takiplerde Toplu Konut İdaresi
Başkanlığı her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. (5)
Bulgaristan'dan zorunlu göçe tâbi tutulup, Türkiye'ye gelerek yerleşmek
isteyen Türk soylu kişilere yaptırılan konutlardan almak üzere müracaat
ederek para yatıranlardan konut sahibi olamayanların, bu Kanunun yayımı
tarihinden itibaren bir yıl içerisinde müracaat etmeleri halinde yatırdıkları
bedel, yatırıldıkları tarihten itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte
kendilerine ödenir. Görülmekte olan davalar da bu hükme göre sonuçlandırılır.
Süresi içerisinde müracaat etmeyen soydaşların yatırmış oldukları bedel,
göçmen konutları hesabına gelir kaydedilerek toplanmış bulunan paralar bu
şekilde tasfiye edilir. Bu fıkra hükümlerini
uygulamaya ilişkin gerekli düzenlemeleri yapmaya Toplu Konut İdaresi
Başkanlığı yetkilidir. GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren
2510 sayılı Kanun ve anılan Kanunun ek ve tadilleri gereğince hak sahibi olup
da iskân edilemeyen aileler bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak
iki yıl içinde valiliklere ve Bakanlığa yazılı olarak müracaat ettikleri
takdirde, bunlara hak sahibi oldukları tarihte yürürlükte olan Kanun
hükümleri ve aşağıdaki esaslar dahilinde iskân yardımı yapılır: a)
Bu ailelerin halen muhtaç durumda olması gerekir. Ailelerin muhtaçlık
durumlarının tespiti için asgari ücretin yıllık tutarı esas alınır. b)
İlk iskân kararında adı geçen ve halen yaşayan aile fertleri, bir bütün
olarak bu yardımdan yararlanırlar. Mirasçılara bu hak tanınmaz. c)
Evlenmek suretiyle aileden ayrılan kadın ve erkekler, müstakil aile olarak bu
yolda iskân yardımı isteyemezler. ç)
İlk iskân kararının veriliş tarihi ile bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih
arasında taşınmaz mal edinen aileler, bu taşınmaz malları devir ve temlik
etmiş olsalar dahi bu yardımdan yararlanamazlar. d)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde müracaat
etmeyenlerle Bakanlığın yapacağı iskân yardımını herhangi bir nedenle
istemeyenler, gösterilen yeri kabul etmeyenler ve iskân edildikleri yeri terk
edenler, ikinci bir iskân talebinde bulunamazlar ve iskân hakları kaybolur. e)
Verilen taşınmaz mallar aile fertleri adına eşit hisselerle tapuya tescil
ettirilir. Taşınmaz mallar on yıl süreyle hiçbir şekilde satılamaz,
bağışlanamaz, terhin ve haczedilemez. Tapularına bu yolda kayıt düşülür. (2)
Bu madde hükümlerine göre yapılacak harcamalar Bakanlık bütçesinden
karşılanır. GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Bu Kanunun öngördüğü yönetmelikler yürürlüğe
girinceye kadar, mevcut tüzük ve yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan
hükümlerinin uygulanmasına devam olunur. Yürürlük MADDE 49 – (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 50 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 25/9/2006 |
||||||