Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü 11/9/2019 tarihinde, Naif Bal (2) (B. No: 2015/2465) başvurusunda Anayasa'nın 17. maddesinde koruma altına alınan insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının ihlal edildiğine karar vermiştir.
Olaylar
Ceza infaz kurumunda hükümlü olarak tutulmakta iken infaz ve koruma memurları ile girdiği tartışma sonrasında arbede çıkmış başvurucu yaralanmıştır. Bu olay nedeniyle başvurucu hakkında hakaret, infaz ve koruma memurları hakkında ise zor kullanma yetkisinde sınırın aşılması suretiyle basit yaralama suçu isnadıyla kamu davası açılmıştır.
Sulh Ceza Mahkemesi başvurucunun kamu görevlisine hakaret suçundan 1 yıl hapis cezası ile cezalandırılmasına karar vermiştir. Aynı kararda beş infaz ve koruma memurunun zor kullanma yetkisinde sınırın aşılması suretiyle basit yaralama eyleminden adli para cezası ile cezalandırılmasına, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına (HAGB) karar verilmiştir. Başvurucu tarafından temyiz edilen karar Yargıtay tarafından onanmıştır. HAGB kararlarına yapılan itiraz da Ağır Ceza Mahkemesince reddedilmiştir.
İddialar
Başvurucu, infaz ve koruma memurları tarafından gerçekleştirilen yaralama eylemi nedeniyle yürütülen soruşturmanın etkili olmaması ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilmesi nedeniyle insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.
Mahkemenin Değerlendirmesi
Somut olayla ilgili derhâl soruşturma başlatılmış, toplanan deliller sonucunda kamu davası açılmıştır. Yargılama aşamasında başvuruya konu olayın yaşandığı koğuşta bulunan hükümlüler ile infaz ve koruma memurlarının tamamının beyanlarının alındığı, alınan beyanların diğer deliller ve kamera kayıtları ile birlikte değerlendirilerek bir sonuca varıldığı anlaşılmıştır.
Yapılan yargılamada toplanan deliller ve dosya bir bütün olarak değerlendirilmiş, kamu gücü kullanan infaz ve koruma memurlarının güç kullanımında sınırı aşmak suretiyle basit yaralama suçunu işledikleri tespit edilmiştir. Bu durumda sorumlulara fiilleriyle orantılı cezalar verilmesi ve mağdur açısından uygun giderim sağlanması yönündeki gerekliliğin sağlanıp sağlanmadığı değerlendirilmelidir.
Somut olayda yürütülen yargılamada infaz ve koruma memurlarının kuvvet kullanımı konusunda sahip oldukları yetkileri aştıkları tespit edilmiş ancak sorumluların fiilleriyle orantılı ceza almaları koşulu yerine getirilmemiştir. Bu durumda Mahkemenin HAGB kurumunu cezasızlık sonucu doğuracak şekilde uyguladığı anlaşıldığından insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağı kapsamında etkili soruşturma usul yükümlülüğünün ihlal edildiği sonucuna ulaşılmıştır.
Yargılama sonucunda başvurucu açısından yeterli giderim sağlanamadığı için başvurucunun mağduriyeti ortadan kalkmamıştır. Bu nedenle insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının maddi boyutu da ihlal edilmiştir.
Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle, Anayasa’nın 17. maddesinde güvence altına alınan insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının ihlal edildiğine karar vermiştir.
KAYNAK: ANAYASA MAHKEMESİ RESMİ WEB SİTESİ
