|
Anayasa Mahkemesi 14/3/2019 tarihli toplantısında E.2019/1 numaralı dosyada 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 67. maddesinin ikinci fıkrasındaki “Ayrıca, araç altmış gün süre ile trafikten menedilir.” cümlesinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.
|
İtiraz Konusu Kural
İtiraz konusu kuralda, sürücüsüne bakılmaksızın, kanundaki manevra ihlallerini yapan araçların belirli bir süre trafikten menedilmesi öngörülmüştür.
Başvuru Gerekçesi
İtiraz konusu kural gereği uygulanacak yaptırımın sürücünün araç sahibi olmadığı durumlarda cezanın şahsiliği ve hukuk devleti ilkeleriyle çelişeceği belirtilerek kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
Mahkemenin Değerlendirmesi
Ceza sorumluluğunun şahsiliği Anayasa’da güvence altına alınan ceza hukukunun temel ilkelerindendir. Cezaların şahsiliğinden amaç, bir kimsenin işlemediği bir fiilden dolayı cezalandırılmamasıdır.
İtiraz konusu kural gereği yaptırıma tabi kabahati aracın sahibi olmayan sürücünün gerçekleştirmesi hâlinde de araç altmış gün süreyle trafikten menedilecektir. Kural bu yönüyle araç sahibinin kusurunun veya fiile iştirakinin bulunması koşullarını aramaksızın cezalandırılabilmesine imkân tanımaktadır.
Kanun koyucunun itiraz konusu kuralla güvenli bir trafik akışının sağlanmasını amaçladığı anlaşılmaktadır. Ancak manevra kurallarını ihlal eden fiil araç sahibinin eyleminden değil, başka bir sürücünün eyleminden kaynaklanıyorsa, başkasının fiili nedeniyle aracın trafikten menedilmesi, fiili işlemeyen araç sahipleri yönünden cezaların şahsiliği ilkesini ihlal etmektedir.
Öte yandan araç sahibinin önceden öngörmesinin ve denetlemesinin beklenemeyeceği sürücünün kurala aykırı fiili nedeniyle idari cezaya maruz bırakılması adalet ve hakkaniyet ilkeleriyle de bağdaşmamaktadır.
Açıklanan gerekçelerle söz konusu kuralın “sürücünün araç sahibi olmadığı hâl” yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmiştir.
